Io. Antonii Viperani De scribendis virorum illustrium vitis. Sermo

1쪽

. .. A . Q . . . . . .. .'

2쪽

DIDA CO VARGAS

R E G Is PHILIPPI

. A IECRETIS.

Io: Antonius Viperanus.

N lente unguentum satis est tritum communi sermone prouerbium, in eos dici solitum, qui magnificis verbis in re minima utuntur. Idem mihi obijceretur, si illustrium vitis sermonem ampla oratione tuo nomini dedicarem:

3쪽

dignitate celebre, & maximis virtutibus luestre est , mihi ob acςepta beneficia singulari

beneuolentia toto vitae meae tempose colendum. Tamen humanitatem tuam oro, vis qualecunque sit, paruum hoc munus aequo animo accipias: in quo & meam in te obseruatiam,& tuum in literatos viros studium libe ter agnoscas.

4쪽

DE SCRIBENDIS VIRO

ER Celoquentia parentem nuntiumque Deorum Auditores quadrato saxo insidere non abs re commentisiunt poes vita magistri; quod Diabilis π firma sit bonarum aratumspossessio : quam nulti temporum iniquitas violare, nulla fortuna temeritas imminuere

5쪽

'test, si is ipsa simu chstodis,atque iniun

tur aetermias. Verum inter cetera doctria

narum tenera Liricorum 'aecipue Buinum spoetarum mihi diuinum, admiarab:le videtur: qui coelesti quakam viciar.-rum hominum re ellus at obliuione, s uetustatis iniuria vindcant inimulque in omnium gentium memoriam dominant ; qua

paruis alloqum cancelgis angusta alicuius regionis , aut urbis modica cum laude circumscripta iacerent. . Idcirco eos Plato plurimi faciendos existimat; quoniam illorum vis in utramque partem,s ad laudandum, ad vituperandum maxima est. Nemois a tem mortalium is , qui non aliqua laudis, s gloria cupiditate capiatur. Vuamobrem hodierno die, quando pro academia nostra insituto disserenae prouinciam ab optimo nostraprincipe demandatam mihi recusare non licuis, mecum animum seueram de histo

6쪽

Vicorum N poetarum lauibus d cere; sed

veritus ne rem vulgarem, s peruagatarata agerem, videreri quodaiunt ob lumen erre , mentem ad aliam d putatione; converti; qua tum rei novitate placeret,ium doctrina ratione iuuaret. Uuis enim ve-yrum ignorat, quodvniuersa res perpetuis Tenebris occultarentur, ais eadem nox cum malu bonos, s cum fortitus ignavos o pri' meret, nisi excellentium visorum ingenium, literam lendor accederet 8 Quod autem dicere cogitaui spe rem sermone scribendarum virorum Aluntrium vitarum rationem quandam artemi complem: ut noutantum quid si tori praestanaum, verum- etiam quo sit ille Iludo legendus intestigat s. qua quidem lectione non modo nihil iucun

dius , bed quoque principi viro nihil esse potest

mtibus: cum certis vita exemplis ad viri 'tem informetur et tanquamstimulis adis

7쪽

gnarum rerum imitationem, Nploriam a cendatur.Non aliter Carolum VIN. Calaris amulatio, Casiarem Alexandri, Aera drum Achillis ad res magnas, s praeclaras inflammauit. Nec res quidem explicatu facilis en . nam Es acri iudicio , s multa ac maria doctrinarum cognitione eget. Estpr fecto siua cui que operis perfectio, s ises tum nota pulchritudo, qui in east arte exemcuerunt: ac quemadmodum inpicturis, quia probandumsit,nisipi cndiperiti non m me sic recta sicribendi ratio, nisi a doctissimis, sprudentissimis viris percipi non potest . quin imperiti saepe laudant ea,qua reprehendendasiunt,ac contra, a laudanda sun reprehe , dunt. Cum igitur vestra haec animi attentio beneuolentiam mihi polliceatur ,sidenter in eam, quam proposivi , distulationem ingrediar . Vita non tantum natura munus, quo

mescimur aura mpoeta loquitur atheria,

8쪽

- ρdesuendi quoque rationem significat; --

manarum inquam actionum modum s formam; quam videlicet mores, hoc est, animia sectiones qualitatesve destribunt. Hanc scriptor debet exprimere, ut asserat militatem hi toria. Sane ρος hominis propria siunta trones, non cum alijs communes, ea humane vocantur . sium autem, qua ab appetitu,s ratione profici mur . Siquidem intelligere peculiare magis en diuinori; β irituum, brutorum animantium sientire: at homo, qui utriusique natura particeps est, duobus

principiys adageta mouetur,ration sa petitu. qua actiones cu volutaria sim s-mam animi ruris,merito humana dicuntur. Itaque vita, ut apudgrecos etiam cum vivendi rationem notet, quam liber s Llius dominationis is sininimus instituit, remus hominum victu ,sicut in Aristotelis fecundo Phasicorum libro eruditi viri obser

9쪽

utuerunt, pom bestiarum signiscat: qua

quod a vi, non ex se aguat, sed natura ut, atque instinctu . quanquam in Istis morum aDER a. quodam vestigia tradit Afristoteles apparere animi metus,tguau afortitudinis,ira, s qua ab ho m ne dicta est humanitatis. Ouamobrem Halicuius uitam sicribet, in hoc maxime elabo rabIt, ut erus mores exponat,quisiunt ammia sectiones, qua ipsius mita modo rationem . definiunt.Siurauisis imus auctor Plutarchus in Alexandri vita dumtaxat ea literis mam

daturumst professus est, qua ingenium illus

s mores ouenderent. Vuocirca mihi moribus in primis iucendum videtur. Latmivno moris nonime appellarunt , s con-siuetudinem, quam ereri , , s animi os ctionem,quam HI .3ρι vocant. etsi hoc nomi H ne Fabius uintilianus sentit romanum ermonem carere,quod eo non tam mores,quam

morum quadam proprietates significentur . A intem

10쪽

interdum etiam modi notionem, unde ducitur, mos habet, ut Pacui imponere morem . modus autem non solum mediocrit

tem , f 'terminum, ut Est modus in rebus, uerum etiam formam statum, s conditionem indicat: ut illa siunt, huius modi, cuius modsi , illius modi. Ex quo animi assectiones , s qualitates, quas graci σοιοτηται dicunt, rite mores latini nominarunt.quam doquidem mmarum actionum modus ab animo petitur. Sunt ergo mores ut Ari- Boteles inquit. nec potiorem auctorem ha

beo , quem hac in re siequar animi a sectiones, squalitates, siue ad rem aliquam pro

pensiones. Non enim mores in intellectu nimus , cuius uis in sola rerum cognitione uersatur, sied in appetitu, quo addecimam dum aliquid, aut persequendum ciemur. Neque enim cum de alicuiui moribus loquiamur sagacem illum, aut sapientem ,sedauti B 2 mitem,