장음표시 사용
2쪽
U M sub tractatuli ili'us cuius haec est continuatio,exordium , Lectores meos de rebus variis ad Experimenta hic sequentia , aeque ac illa inlot publicata promiscue spectantibus fecerim certiores;supervacaneum erit schedulix hisce, jam jam divulgata recoquere,& quae e praesentium experiminum re non sint praelibrare. Recolent nec subdubito nonnulli, me in libro praecitato, Secundae ejus Partis, seu accetariae saltem Appendicis pollicitatione quasi devinctum, istiusmodi tamen promissis Rem ipsam potiusquam Praestandi tempe-- statem respicientibus, non dcfiere gravia procrastinationum momenta, quae fidei meae, si qua data fuerit, liberationem in opportunitalcm commodiorem distulisse potuerint: Experimina equidem nonnulla ; p.utim sudante adhue praelo, parit m ab excuso eo priori libro , supplemcntaria
4n publicum edidisse7; sed itineribus variis ac dein grationibus districto,
nulla data fuit eorum persequendorum ansa : nec in instituto meo, ante Dillustrissimam Philosophorum Conventionem satis abhinc , sub Regia Socie-
vatis Titulo iamigeratam, laudabiles aliquot progressus feceram. Eb autem temporis cum Machinam meam amplam in Physico Mechanicis de Aere Experimentis eo usque adhibitam, vitis merito Celeberrimis, usu que ejus apprime callentibus pro munusculo obtulissem , nec ejusdem census aliam procurando essem , Experimentis supersedens, studiorum meorum rationes in themata alia diverti; quod eo magis factitandum ce sui, quoniam quae excudi curaveram, specimina, a Curiosorum nonnullis in diversis Europae regionibus benigne ac propitie excepta, perlecta,pe stata, non mediocrem mihi injecerunt spem Vegetos alios Viros ac minus delassatos prosequendis iis, in curiosita; is suae exercitationem vic riam operam impensuros.
3쪽
sed graves quibus conflictandum est difficultates in talis Machinat is bricatione, quae Aeri subtili ac Atmosphaerae, ponderosorum corporum, qua exhauriendo qua discludendo esse possit c ut alia sileam obstacula j
spem meam comminuerunr,& quinque enim vel sex annorum spatio, de una aut altera tantum Machina exercitationi adaptata, nec de pluribus novis Experimentis ab ingeniosis possessoribus in iis peractis inaudiens, eorum suasionibus annuere coepi, jacens'; opus resumere me ac redintegrare hortabantur: Quorum esti gitationibus accitus Machinamque N vam opificum peritiorum adminiculo post multa incassum tentamina priori illa minorem, ac circumstantiis quibusdam diversam adeptus, in exercitiorum usum sed non sine molestia ) aequam non cum priori aptitudine, at quoad instituta aliqua commodiore eam redegi. Qua semel fabricata , ad Experimenta actutum me accinxi, quae continuationem sequentem materiamve dcsignassent Apud Lectores eos quorum gratia chartulas hasce maximum concinnaveram in excusatio erit styli impoliti, quod perspicuitati literaverim,non elegantiae, idque propter nec classicorum sententiis, aut citationibus,, quas nec indagandi otium suppetit,nec inserendi necessitas, molem earum ii praegravavi ut ut minoris tasset negotii, quae Experiuntium sussi agio sersitan ad judicaretur, mutuata apta ab iis testimonia, tractatui huic inter Disse, cujus pr. aecipua ratio fuerit practicis exercitiis ea adstruere, quae scholastica adhuc probatione quam nec facile admittere possunt, parum . profecerint) adeo ut maximum instituti mei scopym allecutus fuero, si subinde evicerim eoi unddm ipsorum Phanomenon, quae Philosophorum Scholastici eorumque Hyperas pistae, seu luculenta de palmaria naturae V
cuum ablaorrescentis, argumenta venditant, ab Aeris Gravitate nonnulla,1
mero ejusdem Elatere alia,non explicari modo, sed Sc actu exhiberi posese. Quem posteriorem jam seorsim nomino,non quod actu in hisce diatribis superari di illicen cum superi Aeris pondus inferioris spiram quasi intendat , sed quod in Experimentis jam divulgatis ac in praesentium nonnullis, Aere ς in corpora gravitationis efficacitate evicta,tempestivum pensum mihi duxerim , subinde demonstrare eorum pleraque quae superincumbentis Atmosphaerae, quoad ponderositatem tantum operantis pressi ne peraguntur, ab exigua Aeris portione inclusi quidem , sed citra nova mi aliquam compressionem quoad spiram solummodo premente , consimiliter praestari posse. Primam
4쪽
O. Prymam hanc continuationis nostrae partem nec dissitebor in Sectio- nes binas commodius me distribuisse potuisse. Primis enim Expcrimenta aliquot perhibct inexcuso libro jam memorata , licet hic ita regcsta ut confirmari, patefieri promovcri aptioibusque instrumentis ac feliciori su
p ssu reiterati viderentur, amplum enim nostrum Recipiens s circiter nimale meminit congiorum capax, non tam expedite potuit ac minutiora subinde adhibita evacuari. Secundo vero alter qui numerosior est Experimentorum grex,prima liac parte conclusus accrcvit hic, ac de novo priori superadditus. Nec tamen duplici huic Experimentorum generi lingulam seorsi in classem assignavelim eo quod non alio ordine Tabulis committe-- equam ab adve istariis meis expromere commode potuissem : pensitavi insuper Veterum Novorumq;conjugium assinitate O Sc illustrare dc coti subiliri uiraque potuisse. Prorepente autem Continuationis nostrae Editi me,novam si talis uspiam desideretur, in proclivi erit Experimentis priori-
'bus jam jam provectis novisque superadditis , sejunctos sibi titulos seden
que dispertire. Quod ad Mechanica instrumenta circa sequentes exercitationes adhibita pertinet ei si circa Virtuosorum de Mathematicorum non infimos, adeo Mon improbata ut Sc gratiam quandam iniisse videantur,ut Criticorum tamen magis idonea requirentium censuris obviarem , me etiam S aptiora cxcogitasse posse,quam in quorum necessitatem redactus fuerim, assercre non vertior : haec enim ut aliquibus infra clausulis patebit in instrumenta non erant Londini conflata, scd in locis vitriariorum opificinis aliis requia
sitis destitutis, adeb ut non ad methodi optimae Libellam, sed ad necessitati regulam operationes meas dirigere coactus fuerim Atque hac dat1 ' ansa non opportunum erit quod de alibi etiam perstrinxi subintimare, HIngeniosorum Virorum studia restingui, naturalisq; philosophiae proven- tum ab Hypercriticorum exactioribus quibus etiam &candidati meticulosius succumbunt interrumpi assolescere, qui fabcri ima statim instrumenta a tyrocinantibus adhuc expertoribus efflagitanciet si enim in exami- num curiosioribus,graphica instrumentorum exactitudo non utilis mod sed de necessaria es le videatur,quam plurimis tamen casibus, cum ad Pha nomeni novi productionem collimemus, historiam naturalem locupletare judicentur, qui partcm Experimenti essentialem conficiunt, etiamsi nec methodo facillima nec ακρυελα summa opus suum exigant; ossicia enim aesta ut ut nou omnibus numeris absoluta nova Se necessaria hominibus re-
5쪽
1 tegunt:quae quamvis alii qui in rebus novis excogitandis feliciores sunt x commodioribus ad haec mediis gaudent,compendiosiore via majoriq;a . curatione praestare possint . valde tamen tibi demeritus est ille qui primus hoc detexit cum non nisi jactis fundamentis superstrucre possinus: ita . nim Archimedes terrarum orbem haud parum demeruit, qui methodum
primam corporum, in aqua ponderatione, quotam tam auri argentive partem istorum metallorum crama contineret;& invenit, & posteris concredidit,etiam ii ni mala fide egerint Historici operosius & inaccuratius illud consecerit,quod compendio quodam a modernis Hydrostaticis facto e plotari posse alibi demonstraverim , nec tamen excogitata esset usquam, aut forte exculta facilior haec explorandi methodus , niti fundamentali Magni illius Viri notioni se perstructa.
Nec dextima rerum exequendarum commenta solidis limam earum notitiam semper arguunt, quod ab Euclide discere est,qui licet Geometr . rum nitrorum pater merito audiverit terrarumque orbem fructuosis veristatibus ditaverit thesibusq; solide demonstratis locupletaverit, non desunt. Tamen e Commentatorum modernis , qui in problemata eius solvenda oc demonstranda theoremata compendiosiores rationes propinaverint,pra cipue a Nobili peciosae Algebrae inventione, cujus ope ingeniosiissimus Ma- . thematicus Doctor Vasi ius inter alia, in propositiones abstruses specimina priora dena,ic ut plurimum perplexa secundi Elementi Theorc mala to- . iidem sere lineis enodavit e verbo dicam , in Experimentorum selectioribus accuratissima machinatio instrumentaque studiose eexocεςαῶ congruenda magisque facienda sunt; quin imo in examinibus saepius iterandis gratissimum est facilitatis compendium. Practica tamen haec Experimentorum continuatio ut ut iterantibus proficua Lectoribus tamen non aeque universim momentosa,opcllae parcens, potius quam veritatem eruens;huic enim litari potest absque pec Hiara aliquo circa mechanica artificia genim inter beatos enim Philosophiae cultores numerari possunt,qui Experimenta nova veritati retegendae sit succedunt cventus, apta rata excogitaverint, nec iacua ut explorandi methodum licet crassiorem, in praxim tamen reducibilem proposuerint, ipsius vero scientiae augmentum ab operationis effectu,non instrumentorum aptitudine provenire solet. Quod ad Iconii mo eorum relationes, Experimentorumq; plurimorum
descriptiones integerrima qua potui dilucidatione ut quamlaucissimis egeant schematibus cxbibere curaverim;etsi enim qui studiis hisce versati
6쪽
res sunt, aut imaginativam magis in numerato habeant animi mei sensum. vel a verborum prolatione apte satis capturos sperem ne tarpen mea examinibus hujusmodi qua investigandis, qua experiundis asselentia palpum 'mihi obtundat, ac si eadem etiam facilitate a Lectoribus ordinariis capi posse imaginaret, Amicum Doctum unum aut alterum dignos sanἡ qui consultentur; in consilii partes advocavi, ut eorum judicio quanam Experimenta Diagrammatum illustratione indigerent, certior factus, illis tantum adfigenda curarem. Alphabeticas tantum partium explicationes ad uniuscujusque instrumenti icona omiserim, ad Lectores opus illud mol stum te mittens qui attentiore inter instrumentorum schemata & experiminum rationem calamo configuratam comparatione facta , promptius exped se possent. Occurrit tamen circa Figuras quod & animadvertendum simul & excusandum esse fateor, cum enim a nonnullorum Experimentorum in aliud tempus remissorum, subductione residuorum methodum alterare coactus fuerim,me etiam a sculptore dum operi suo incubuit
absente Iconum aliquas vitiose poni nec Tabulis iis quibus juxta Experiminum Ierio propriissime collocari debuissent ,insculpi contigerit.
Vereor potius,ne ad Lectores meos veniar ergo confugiendum sit quod
clausulas aliquas in excuso libro praelibatas sinscio licet) denuo hic rec xerim: quos idcirco ignoscentiores ire confido quod liber ipse non fuit ad manus nee ab aliquibus retrb annis lectus, cum schedulae praesentes typis
mandarentur,cujus copiam cum postmodum nactus cssem, oculorum ii
temperies a relectione me prohibuit, quo magis Amice Lector inadversae quaedam signa sunt repetitionis quae candorem tuum desiderant. Quamobrem tractatus hic Prima Continuationis Pars saturetur; ct ,-rum non neminem suscitaturum praesentisco; ut Lemmatis igitur rati nem reddam, recolligere licet, in publicatis lam Experimentis, me duo 'eorumve genera machinae nostrae ope confici posse,eorumve fecisse unum quod breviorem Acris absentiam requiret, altetum quod diutinam ejus& durantem disclusionem postularet. in priorem onsum quae in hoc libro aeque ac in excuso illo continentur redigi possunt. Et si vero Lectores albqui scripta aliquot tantis convitiis efflagitarunt, quorum mentionem aliqualem in excusis libris a me factam confidem, in publicationem corum
datam interpretabuntur; ut cum eorum votis obsecutus sim,ulterius de futuro me obstringere pro religione habere statuisse ; hujus tamen dissertarionis titidum quominus alterarem haec sunt in causa, partim ut cunctis
7쪽
Harnotesceret machinam nostram numerosiore foetu quae adhuc est enixa gravidare, partimque quod etiamsi in promissionem aliquam me adhuc devinxerim , possibile tamen sit per vitam & valctudinem praesentem se undam continuationis hujus partem Experimentis,longiorem Aeris ab ventiam requirentibus constantem Amicis meis propinatum iri. Quod si prima haec non fuerit Curiosis ingrata, secundam etiam eodem favore excipiendam non dii sido utpote quae Experimentorum Syllogen, novorum maxime a lignorum insolentium aliquibus forsan laculae structuris, Curio- .
sis demeriturorum exhibere destinatur : cum vero horum natura longius
in exequendo tempus desideret, non est quod praematuram quisq; praecipitemve eorum in publicum proreptionem a me deposceret, ut ut impedimentis iis quae etiamnum interpellant emancipato instrumentorum sci licet indigentia, laesa valetudine otio constrictiore, nec uno concessa loco commorandi facultate,quae in hoc casu summe necessaria. Adversus quae omnia animum meum ita obfirmavi, at o. vel so. Experimina s annuente Deo minus in examinando temporis spatiurn requirent ia,horis successivisjam confecerim.Quorum tamen mentione hic supersedeo, ut alias rati . nes taceam quod licet in machiua nostra peracta, peculiarem tamen apparatum instrumentorum ab hactenus usurpavi perdiscrepamium, nec imne multa verborum ambage & figurarum iconismo intelligibiliter describendorum tibi vendicant. Interea temporis ne prae opinatione falsa terreantur industriis , accitata esset Machina nostra, dc quoad saltem primum Experimentorum genus emerita,liceat eos inBrmare in animo milia Hisse alias etiam ejus scm classis exercitationes,ac speciatim binos Pneumatico- tuiti speciminum fasciculos, te Respiratione unum,dc Igne M FLunnia alterum excusis hisce additasse. Sed cum observationes notulaeque meae non sint in promptu , nec vel otium vel valetudo assiduae orationis partem damno isto resarciendo suppeteret,ne editio praesens eas praeitolaretur in Appendicem remittere destinavi. Quam instituti mei lationem minus improbandam spero,quod in naturae Phaenomenis hoc modo exhibendis ipsam ducem secutus sim, quae ut Romanus de ea Philosophus , ' Sacrasea non ut tradit.
8쪽
A M E T s i cmachina Π s jam praecusa , eaque in Exper mentis sequentibus adhibita , isdem usibin , eademque quoad
sum mam compagem Bructura consentiant, quaedam tamen intereri nec anima ex se indigna intercedis discrepantia: postquam, enim machinam amplam pridem usurpatam Societati Regiae ela
gitas essem , hinc procuranda parilis di cultas ejusdem Diametri fabricaeque , Hlinc proventuum quorundam desideraum ad alie rationes quasdam subeundas, partim ab Ingenioso Domino Hooke alii que suggestas , partim proprio Marte
excogitatas, ct in rem meam maxime cessurus, memet excitarunt: ideoque non
importunum erit praecipua inter eas discrimina utrarumque, qua commoda quadi endia siuccinctim naintimare . uod adsecunda machinae compagem flectat, cum hujus libri Lectores pri rem eum cujur continuatio est jam praelegi se instrumentique ad eum pertinen sis ideam pratntesiexisse supp/neretur, si machinae integrae proui jam exere randa Iconi mo primo detineationem , partiumque componentium mussit narum, aut earum compa tionem, 'uras in secundo exhiberem, saris me lege num captui co uiuise prae um erim: et si enim haec neque verbali neque A Habetica explicatione istaserenturii qui tamen imaginativam habeant circa Mechanica sagaciorem , calleant , machinaeque prioris fabricam recolant, o hujuν etiam prurituram, Alphabetica explicatione nisi taliter in urita vix digno si bilem v l oculari intuitu depreheu ere posunt. Bina tantum sunt quae cy csi reptu dis cilia, dr usu momentose 'eciatim occurrunt, animadvertenda Tu
mm primum es: quais quidem Embolum subier aquam semper deprimi ac de
9쪽
1ineri oporteat, perforatioque P Q quae perpendiculariter eum pertransit,c, Mnacum baculo R S alvam consiluit, ad istinisi jam Aqua adimpleii μη mputa N O obturanda sit, idcirco bacalum R P notabiliota longitudinia , seu binpedalis aut tripedal seri decuti. Secunaeum vero Er praecipue annotatione dignum sic se habet 2M :od in secunda figura Tubus A B, cujus extremum B sum sum inclinatur in canaliculo plano, ligni assere C D'E F ri induaria inci a cui
Recipientia superincumbere debent, cui quidem aseri quadrato caemento prius probe obdurito, validam laminam ejusdem cum eo magnitudinis cir Murae,exiguo tantum in erecta Tubi partis exertionem relicto foraminulo ,superimponi curaverim ; ferrum vero id superaddidi, non tantum ut alserem ligneum a disto
sone defendo sed quoniam quod mirum forsan videri poterit) pressuram
ad unam asseris sive cum Atmosi aericam nulla vel minuta in altera exile te, aereas multas partiolas per lignum ipsum ut ut subre sum quidem, nec non oleo ad inferciendos poros delibutum, trajecturam ct percolaturam praevidissem Laminae huic ferrea labium marginatim reflexum sursum , ne aqua e Reciapienti quandoque profluens in concham e decideret , nonnunquam adaptaviamus: etsi etiam quod obiter moneo, Epistomium G HI K ad aememoratum Tubum peninens, Cylindri cavo M N O caemenii ope ad i. inferi possit, come diosiore tamen ratione, ramulum ejus cochleae ad instar efflari j mus, quis semiter semel ol aera infixus, ne facile disrumpi positi, c, si qua contiveret in instrumentis anomia tutius corrigi ac emendari valeret machina autem si qua doque accidat enormitas, circa Tubum requentius feri solet, partim quoniam faccidere potes quod se debita adhibeatur cura raro admodum eveniet Aerem inter asserem ligneum Laminamque ferream se se in antem in Recipientis cavum, ea Tubi parte ubi sursum revertitur, constendere , partim etiam quod Tubo jussis rationibus graciliore laicto , cst quoad panem superne spectantem .pe brevis, cum Recipientia orificiis angusta, ubi caementum Tubi apertura propius admovendum G adhibeamus, non infrequenter accideret, si vel in Tubum sum, praesertim calore emollitum in suo, adeoque istam praecludere, o quasi is focare, aut aliter. aliquam corporis partem in Recipiente conclusi orificio Tmbi attractam. uisa quasi opercula rem, liberum Aeris in Olindrum meatum impedire: cui incommodo ut medeamur, quod etiam in transitu ὶ inter rem dia alia minutulum anno operculum, His la ad instar, operimenti ad Tubi , orifcium circum locare solemus, quod supremitatem ejus superobtegens , immediatam rei cujusvu incumbentiam praeυeniat, cor per unam aut alteram ape iurum titeradiersarium Aeri in Recipienti conremo liberum in Tubum ter prae- Iear.
10쪽
beat. Suadrata cavaque machin hujus pars e ligna facta,ribui phims ob rem Dsposita ita formatur , ut DAndrum modo seder tantum etiam Aqua quae . ei ubmergendo u quesit contineret, qua pacto Embolus ubius Aquam jempe detentus, exercreatu' e turgidui jugiter c, quasi in tus persat. Aquamqμα is procinctu famulaus interstitiola quaevis rimulatque, qua Upiam inter Em-bolum o oliuaeri convexitatem interciperentur, cum obstipatura praedicta Emboli tum factisve conjuncta, exactam Aeris disclusionem promovere potes.Haec ramen comm duas sua fert incommoda secum , non raro enim corii ii ad epi- mii versuram incautius factam, Aquam in Recipiens impulsam Experimentis
plurimis qisibus si Liquor i e inclusis corporibus ad tempus siliem injuvari po
res incommodaturam. Olindri etiam no i exiguitas, licet Experimenta E c tristibus minutioribus examinanda facilius absolvat; ais ea tamen quae capse ciorum exbauistonem requirunt molesta magis o prolixa redditatur. Lamina plana paulo supra memorata hoc habet io Experimentis nonnullis campendium, qua propriat sibi e somium Recipiens non deret, tale
enim va culum e vitro continuo materiatum , laminaeque camento cooperta --
per obductum, somii vicem per quod non infrequenter isti retur Aerὶ via is melius supplere possit secundum vero isiud quod in Experime3tis quampla rimis, Rocipientia talia Orisia lata ac proinde majori circuitu in Aeris trires, praesepienda requirant , dantur quadam experimina q*a hoc Recipientis genere vix aut ne vix quidem explorari aut humi possunt. Etiamsi vero secunda haec machina noserae organiῆatio suas sibi commodis res quoad inItituta saltemplurima vendicet, Ingeniosorum tamen nonnulii pris ris copiam usumque jam jam adepti, ut notas i magis ac familiarii praeferam,
non abs re exit intimare vel machinam eam quibusdam alterationibus factis, , Experimentorum tu hoc tractatu exhibitorum , vel omnium, me altem quampi rimorum usui mediocris' in se vire possὰ: alterandorum vera hoc es praecin
pμum, quod severiori mini Cylindri regioni , e parie crati ferreae opposis
asser quadratus, liminaque ferrea exacte aptata , quales insecunda mathina a ibemus , ansigi debeam, inter asserem vero laminamque, Tubus qualem resecens descripsimus, vel exurioris viso i ramuli continuativus: vel ex firmiter aut incochleando, aut ferruminatione junctos inter has res acrocandus es: Hac enim ratione , depresso Embolo, Aer per Tubi hujus cavum, cui annectitur 'somium elateris proprii virtutem ex Recipienti in exhaustum, lindrum libere permeabiti, etsi C lindro Emboloque in eo movente, subtus Aquam ut in f cunda machi formi non detentis major a bibenda sit, ne Aer inter uias M