Ioh. Laur. a Mosheim Elementa theologiae dogmaticae, in academicis quondam praelectionibus proposita et demonstrata ... Volumen primum .secundum Volumen primum prolegomena, theologiam anthropologiam continens

2쪽

, fauori trado beati Soceri Flementorum Theologiae dogma

ticae editionem, multo tamen priore emendatiorCm non modo, VerUm etiam insigniter auctam. Ex quo enim tempore

prior prodiic in lucem, nonnulli viri eruditi' ac fautores, qui olim prael*ctionibus . beati

3쪽

MOSHEMII interfuerunt,illam

cum praeceptiS dogmaticiS, c lamo olim a se exceptiS, compararunt, atque animaduerten-

teS, suo tempore MOSHEMIVM de hac vel illa re paullo

uberius disseruisse, alia elegam lius dixisse et clarius: ex singulari tam in beatum praecepto

rem, qUam in me et orbem em ditum fauore manuscripta sua mecum benevole communic re voluerunt, Vt, si nouam cUrarem editionem. iis vii possem. Omni ergo studio gratis 1imoque in hOS viros animo contuli sex manuscripta, sex diuersis temporibus ex ore beati MOSF DMII calamo excepta, atqUe ex his, quae in priore editione le-

Ouum nonnulli praeclariacademiarum Theologi hodie in

4쪽

suis scholis utantur hoc libro,

ne auditores volumen nimis crassum secum ducerent, hanc nouam editionem in hina volumina distribuere malui, prRete . ea eam sine indice dictorum scripturae et rerum potiorUm prodire nolui, quem priori edi- tioni temporis breuitas addere prohibebat. Plura, quae adderem, non ha

beo. Equidem scio, hominem Hemdam, qui cum aliis Beati

logicam continUauit,quum haec CICmenta recenseret, nonnulla

monuisse. Sed quum non ad manUS iam mihi ut haec censura , alio forte tempore alioque loco breuissimis vesaniam censoris et coecitatem, coecum emim illum esse oportet, qui

ritia sancto omisisse refert, ca-

5쪽

stigabo, ut de viris tot meritis praeclaris cautius dicere et iudicare discat ille L quid he logiam viri beati varia ratione distimare et orbem eruditum, in quo tot sunt viri a MOSHEMIO eruditi, monere qUasi a sus est, magnum hunc Theologum Theologiam dogmatiacam miserrime docuisse. . Tu vero benevole Lector Vale, mihique, si placuerit; faue. Erla

6쪽

PRAEFATIO

i. l

Ρromissi nostri, ut par est, memores,

aliam nunc in lucem edimus labo- rum Moshemianorum eorumque sacrorum partem, Theolosiam nempe Dogmaticam, e praelectionibus beati v i ri, quibus hanc primariam Theologiae par tem crebris vicibus frequenti auditorum '. Coetui proposuit, enatam. Non quidem is nunc est temporum, Certe in Germania, status, Ut plurimorum, etiam eorum, qus, sacris operantur, cura et exspectatio, potissimum circa noua systemata vel eua

7쪽

eompendia Theologica Versetur, quand quidem damna et pericula ireipublicae Ionge magis suspensos tenent animos; ta- . men humce librum talem esse censemus, qui et iniquo tempore et in medio belli strepitu non paucorum attentionem in se Conuertere Possit. Qui enim quondam ab ore summi Theologi, nec enim gene- .rum dedecet, NOS HEMIO iustum et tot meritis par;um nomen tribuere, pepen e

derunt Lethhquo praegepta dogmatica Calamo excepta hactenus in scriniis Ivis asservarunt, ii haud dubie libenter dogma ta praeceptoris sui desideratissimi typis

exςymo cum codice suo manuscripto Commutabunt, praeuidenteS et sperantes, nec sine ratione, lare, Ut plura emendanda, plura etiam supplenda repetiant, etiamsi in excipiendis dictatis, eorumque demonstrationibus et satis diligentes et satis expediti fuerint. Qui vero ex eodem auditorum coetu vel festinante, quam Orationis fluxus postulabat, penna non gavisi sunt, ut in calamum dictatorum Paragra-Ρhorunm commentarios excipiendi ipsi. fuerit facultas. vel iis, quae, quantUm potuerunt, ex his in Chartam Conieci iIent, hactenus non multum tribuerunt, et hinc beati praeceptoris sui Theologiam dogmaticam potius desiderarunt qUam pos a sederunt, istos, credo, beneficii loco reputaturOS esse, quod iam totam Theolo-

8쪽

typis exscriptam et iacillimo nego- 'io sibi comparare et eam legendo et tractando. apimum satiare possint. Sed ruanto plures quaeso crunt, qui etsi in inditorum numero numquam fuerint, ta-xam Noshemianis cogitatis et clostrinis

. quam, si in ipso cursu iixidiorum suorum academicorum disciplina et institutione beati viri fui sient exculti. Quorum virorum quanta exsiliat copia , facile ex multitudine emtorum intelligitur, qui scriptis plos hemianis nullo unquam tempore defuerunt. Iam fingo mihi, Vel potius animo cernere pathi videor, eruultum, qui

MOSHEMII exegetica, qui historica, qui

homileti , qui Polemica 1 cripta non 1blum libenter, sed etiam magna Uin -- luptate immo et admiratione legerit, quin

e iam forte MOS HEMi I, ii pollet,

quam simillimum euadere. allaborauerit; ac mecum reputo, quid hic de Theologia dogmatica eiusdem siri nunc in lucem orbis eruditi protratia iudicare possit. . Nonne manife1tum eli, istum do trinae M OS HEMIA N A E alumnum sibi ipsi displicere debere se quod hadsenUS tantum Theologum sic nouerit, Vt PotiOrem eius laudem hactenus plane ignorauerit. Hoccine enim dici potcst Theologum nolle, quem, qualis dogmaticus fuerit, nullam adhuc in partem perspectum

9쪽

habes' std quomodo Dogmaticam eius Theologiam nosse potes, si eam non audiuisti, neque etiam, ceu nondum in lucem editam, legendo cognouisti Itaque quotquot Μ QS Η ΕΜ II aut dum viveret nomini, aut post obitum manibus, ob praeclarissima eius scripta, iustum honorem habuerunt, nisi qui auditores beati viri fuerunt, profiteri necesse habent, se- ' se hactenus ΜΟS HEMIVΜ magna ex parte ignorasser ideo quod eum in multis quidem aliis Theologiae partibus aut

perfectum aut certe excellentem ex eius

scriptis, in Theologia gutem dogmatica qualis quantusque fuerit, parum hactenus

Cognouerunt, aut Cognoscere potuerunt. 'His itaque, si modo adhuc in isthac Germaniae tempestate aliquo literarum amOre tenentur, qui certe non tam cito Pe, .nitus exstinguitur, nihil gratius aut iu- cundius praestare me potuisse confido, quam quod iis eum librum nunc offeram,

ex quo ΜOS HEMIUM post fat. ipsis

adhuc amabilem etiam eX ea parte, quae . in Theologo est amabilissima, nempe qna Theologum dogmaticum, speriare et ama- .re discere queant. Cuius laboriS, . quem huic libro voluendo versandoqUe impen- .' ' dent, eos, quantum intelligo, nequaquam poenitebit. Atque hi potissimum sunt, In quorum gratiam praelationem huic Mhro praemittendam duximus, ut nempex statim

10쪽

sivis in limine voluminis eos admonerero ius, ne aut plus exspectent, aut mimis quam in ipso opere pertrabando sibi reapse exhiberi intelligent. Nimirum ante omnia eos monemus, ne noua

forte dogmata exspectent. Etsi enim beatus cancellarius ea ingenii alacritate ad ultimum prope usque halitum floruit, ut nouis opinionibus fingendis impar non fuisset; tamen veritatis amor eum tenuit eiusque Cogitata et scripta ita moderatus est, vi a dogmatibus ecclesiae nostrae, Vtpote ex apertis scripturae documentis . 'haustis, recedere numquam vel vellet, vel auderet. Imo quod . maius est, nequidem paradoxis sententiis proserendis - , pedum defendendis umquam animum adiecit; quae prudentia non paucis illustribus Theologis, iisque, quantum Comice. re humano acumine licet, veritatis dedi- 'tissimis defuit: utpote qui existimarunt i, veritatem quidem laedere nefas esse, paradoxis autem sententiis hominum admi-

Tationem aucupari non aeque nefaS esse.

Beapis ΜΟSΗΕΜIVS, recta semper Via in dicendo incedens, non solum falsa Vitauit, sed et ea, quae falsitatis specie alios fallere possent. Itaque nihil harum Cupediarum lectoribus Theologiae huius Dogmaticae promittimus, sed sincerum et ' Durum undique doctrinae genus h et cum

ceteris MOS HEMIANI ingenii fructi