Dissertatio De diapasmate oeconomicomedica quam ... publice ventilandam proponit Christianus Frieder. von Revss mediciæ doctor respondente Christiano Gottlieb Seeger ..

1쪽

cLEMENTISSIME COLLAT vae PVBLI K VENTILANDA PROPONIT

CHRISTIANU FRIEDER RE S

RESPONDENTE

3쪽

iso sactum est,

uae, utprimum ex itinero literario pedem in patriam retuli, summa & spe mea citis. que omnibus aperior, gratia extitit ut Prosesso Modie inae Extraordinarii munere immerentem lementissime digna ruttir Eodem sere temporet sapientissimus & pro Uidentissimus Princeps communi eum annonae penuria graviter confitctantis patriae saluti heni millime prospiciens, praeter alia saluberrima instituta, gravissimo edicto illud etiam sanciret, ne mirium consierondis apillis est natum, gall. Potare, e frumento, quod tu patrja adhue est superiastes , in posterum praepare dur utque amylum hoc tantum e seu mento es exteris sibi ψmparando conficiant opifices eo paratida oecupati rad publicum hoc patriae quam maxime Lauitare instit tum cum animum adverterem, variae eum labibant di teconomiam& medietnam spectantes cogitati es Cogitabam me umque ex . pendebam anno in hac annonae penuria commode substitui possit arulo aliud quiddam , ex uberrima illa rerum, quas terra, saecundissima mater, progignit, opia Expendebam porro Manno

4쪽

na penitriam fraudulentis mangonum artificiis variam aperire oeea- fionem videbam noxas haud pautas aut exiguas fi rere posse amylum sinapi ex . Volatile, multo plures vero' graviores manugo nisatum. Cogitare etiam cepi. 4 quam multa eo requirantur, ut probari bonumque judicat amylum possit. Ueniebant in memtem porro synon deesse ratioties, ob quas historiae naturalis cultor medicis sinu ut principiis imbutus, ad singula hae momenta sol tertius expendenda' disquirenda descendat, eum, quantum mihi quidem constat, eodem hoc consilio res haec a nullo adhuc paulo explicatius tradita de pertrastata sit auctore. Dubium uero solliei tum quo me aliquamdiu illud tenebat quod multos primo intuitu judicaturos Videbam, hujusmodi tractationem non converti reei, a quo iubile Im sciomiae medicar specimen edendum esset. Animum vero meum ad omnia te mompnta accuratius advertens sa-cile perspiciebam plurima ex doctrinis medicis deducenda Mex. plieanda' esse, totam materiam rito perir:i 'tartila: requiri inprimis capillorum4 cutis capillatae ,&c theoriam physiologicam, quiri etiam morborum, qui hus capilli, uti capillata pulmones infestantur, accuratam cognitionem. Paulo igitur accuradius pon statare, quum animus ante erat Di sertationis meae. de lacte ea.

prillo viribus medieatis digestionis animalis captis ope impraegnato, partem alteram tradere , methodi qua Istius usum ulterius exemplis practi eis illustrare, mutavi consilium is in specimine hoe inaugurali de amylo isto volatili ager constitui, quum intelligerem, ad a euratiorem argumenti hujus tractationem tantum non omnes cien lite medi eae partes concurrere, cum qua eam' ad praesentem e. ram nostrarum statum aeeommodatam, . illis qui amylo ejusmodi utuntur, ne ingratum nee prorsu inutilem sore expetiderem. s. I.

5쪽

I aud levis est, qua initio statim tractationis nostrae prema

mur, disti euuas. De pulvero, quo ad conspergendos ea. pillos uti solemus, acturi deesse nobis videmus vocem, qua commode uti possimus, latinam, cum auctores ob is non eonstent, Iatine hac de re commentati. Λ ipsi piam Lo a siecis odoribus quae constant, diapasmata vocari deprelaendebam iis, S praestantio risibminis lex leographi, cum latinum ne iant, graecum voca hu-

Ium ama, ad id, quod Galsi stud, e in Germani lidne piare

voeant, signifieandum adhibere non dubitant M quare' nos eo securius eodem uti posse Oxistimarimus. Quae otiim de antiquorum diapasmatibus memorantur, eidem ut amylo volatili quod etiari pulvis siccus albus capillis inspergitur, c nveniunt. Haec praemit tenda esse duximus, ut ratio letiori 1 teat, cur in fronte Disseri

stat δε quo lecti geniales discubitorii respergehantunde voste. tu itan fragrantiae causis, esita triet Mid Hister, Hidm .gall. laeum Martiat. t. epigri Quid quod olet gravius mistum p ue virus. Et in Indie gemuitum clatino: Auder, lapas .

Utvam igitur voeamin amylum, redamini in inirem valde fabrilem, volatilem, tritum, ae eonssa dissoni inprimis 'apim Ionam mulemae aptuni a destin xuin, qu qua mihi viis isti tur, ut paulo plenius deteribamin, tracta imis nostrae emnom, eo metieae rati in consilium exigiti optimae nimi ni notae se . mentum, trimestre, larinae plenum, ad iod trium ora sine ashibetur a paleia Wassi Allia purgatum, Wjicidar in . huc Mn,

6쪽

ita comparatum, ut particulas illius minutissiinas saeile transmittat. Hi ii demeeps sacco, lauso, inque ligneam ac ampliorem capedunem reposito aquam mundit piis pro frumenti quantitate ac proportione susticientem. Cum per aliquot dies satis emollitum est frumentum, accum eo repletum in eapedine, aqua ad dua tertias

impleta, pedibita calcat opifex, usque dum aetaseae aqua Latii scentem hane aquam in vase purissimo seponit, & quieti interea per . mitti donec novam subinde aquam affundendo continue iaccum .ealeando tandem lactescere desinat aqua assum Deinde totam hane aquae, quae lactescebat, copiam, quieti interea permissim, eo si ut indum petat omne, quod ei liastu in eum crassiam decantat definin aqua toties eluit, usque dum aqua ara a me nee am plius tingatur. Postea pultem albissimam solis ei hypomus ealc τε cito ex iaceat, ne acestat, sementationem concipiat, se ponitus exsceata innumeris rimulis in minima frustula sindatur, 'ein hae tandem forma amyli nomine ab opifice venditur, quod ope molae dei epa in pollinem istum subtilem, volatilem redactum,

consperiendis praecipue capillis inservit. Qui praeparationis modus inter diapasma farinam similagineam vel subtilissimam, dissere iam Intercedere haud exiguam satis doeel. In Misti enim p p, ratiisne particulae omnium subtilissimae non solutione aquae soIum

Marantur, sed & omnis tingens' gummosa pars frumenti aquae

inhaerens plane ciuiti Q ylum gentiani voeant, Uni , Si 'τε--ς Nirum quidem id ri potest, cur gemimai non disso Masemesu , cum, quod ex praeparatione rana I patet. potior virium pare aqua erui videMur. Sed potior, leo; sub Silarem nitri nutriensem partem renianere

probat amni sta, aqua illis, sollatio rer quam sisper igne in latui inivitem, qua dein ad lintea distendenda, fimiaida - - surri, M.

7쪽

6. I.

Diapasma ex amylo actum, Orede a tuo 'mum ad

capillos eo eonsipergendos adhibitum fuerit, frustra quaesivi, quamvis haud paticos consului scriptores. Livrvs a quidem amyli inventionem insulae Chio adseribit,is post Chium Cretieum maxime Imadat&AEgyptiaeum. Iosco RIDE s. prior Plinio, prolixam, qua ratione amylum praeparetur, deseriptionem exhibuit. D e vero vis hujus, amylo capillos conspergendi, moris auctor fuerit, quando mos hic initium reperit, do hoc ne vestigium quidem di prehendere nobis licuit, nisi hue referre quis velit verba oro ac Ra D R, qui, amylum, inquit, nullius in medicinae usus ad axati . mm eonvmimc. LRMERY es rogues simpler habet, didam,mve prosiliis huc spectare videntur, pag. 34'. inquit, m. franς ois, amitan est Ia base deui ijdrer sis area Hetaeintimis Nec male iudieare mihi videntur, qui morem, hoc inodo capillos ornandi, Gallis nos Mere eximinant, eum, alii eom, iras hujusmodi inore, ab iis ad nos ε nerint. De diis .em eapsuros consipergendi modis mulio adhue,etustiora iuvit Oeumen LIos EPH Us Salomonis equites diei μγμα χρυσίου, i. e. tabem a ream , quotidie capillis se inspersisse, ut ibiis repere sit illuminati Menderent Antiqv. Libr. 8. cap.a. Quomodo TRE HELLIus Gallie numerinibus sitas auras hem aspersisse, spARrrauus Commodum capillo semper sudato Milluminato fuisse tradit. Hae habet Sam. acie aris in Hiero leo Libri II et 3 . edit Francolari. 16 s. p. 3yr. α ex hoc a me in Physim sua saera T. II p.ras a. Ad nostrum institutum illud etiam pertinet, quod AI L. CAMERMarvs Icius Norimbergensis in Horis suis labeis vis centuria prima p. 36semini in verbis, Muci, teres Francos subditis in si e

sectionis tirum caesierint evita, principium basis, ii adim

8쪽

is ne domnat . Hi a puero antequam adirent regna, quam ,, plurimum poterant, alebant capillos, ita ut de syncipite penda. serentii in humeros passi occipitio vero ad utrumque latus essent Merines implexi, exi, tincti Wodoramentora litatio est Quae exempla, si non diapasmatis cujusdam odorat usura antiquissimis jam temporibus receptum fuisse probant, vestigia tamen continent, ex quibus colligere nobis licet, antiquos, eum frequentissime capit. Ios nungere QIerent, ad auferendam pinguedinem superfluam ct capillos depurgandos non potuisse non quodam pulveris genere uti, inter quod diapasma quaedam intereesserit similitudo, quodque visa piluos nutriendi fuerit praeditum. Ceterum ipsam inunctionem, inspersionem Meapillos nutriendi modum multa eis huc spectantia suppeditasso obtulisse, olligi potest ex eo, quod capilli sine a. lore crispari nequeunt, adhibitoque illo brevi exarescerent nisi ite. rum inungerentur, quodque igitur quotidiana ista inunctio impuriatates cumulasset, nisi onspersioli absorbente eas eavissent antiqui. Eidem vero fini obtinendo eum vix quidquam accommodatius se amylo, hanc ipsam ob rationem amylum lio a Gallis ad diapasn soniiciendum postea adhibitum fuisse, vero ad dum simile esse, nemo sicile verit inficias. . . .

. ii Histor, natur. Ubr. 33 p. 37 .vid. Matiui commentari in Dioscoridem is o L. H. P. 337.

Ad modum Uillat diapasmate erant mencii cum at dianis, non potant non varia oentem subire boni assariis. -- ω

9쪽

eravia vero etiam, quae uoxium diapasma asist. Momino . . MMe quidem ratione ad deterininaiida Qeomprobanda in isquenq-bus boni diapasmatis equi a via nobis parabitndi singulare M. eoris requisitum in eo ponunt eapillaturae structores, ut aequa irer ubique conspergantur capilli, atque roris instar tenuissimi diapasma se illis adponat. Hine elonginquo diapasma capillis adipergunt,d tenuissimo pulvere hoc ammaesto totam quasi circa eaput atmo phiram ho modo replent. Commodum, quod ex hoe insperito. nis modo redundat, illud est, quod eo nimia pulveris eoaeervatim impeditur, cutis capillatae poros obstruens. At vero ineonis a eum eodem conspersionis modo eonjuncta longe majora esse intesimemus, si ad sequentia attentionem eonvertemias: dii sitis cinmodo pulvis non in capillos modo incidit, sed omisi etiam moniea pix corporis se adponit, in oculos ruit , in aurium, a tua penetrat, Per nares attrabitur, ope respirationis ad os Marteriam

syeram, his xtim cum saliva hctus ad stomaehum pervensit, se tim arteriae asperae & ronchionini ' in si naturali

atque hinc vari ratione partes istas omnes laedit, nisi ψιε eura Ueatitur haec incommoda. Sunt igitur, qui, dum apillieon erguntur, vestimenta pallio lineo tegunt; sunt qui larva, set is oeulariis instructa, oeuIis provident ae conssilunt. Neque vero hoc modo pulverem istum areent, quo minus in aures penetrη, c. ore ac naribus inspiretur. At expendi velim, quot' quanta simplicis alicujus pulveris improvida' quotidiana conspersio igne. re possit incommoda, mala oculorum gravitatem auditus, nauseam, siecitatemnarium, ramum aemulantem obstructionem, ex membranae pituitaritas eΗNErnaealimi statione vel Apenetratione pulveris

asinus maxili res sontiles in ephalalaiam, a mustata. Quae pero

10쪽

vitii non euivis tantum, qui pulixere isto utitur, sed ipsius adeo reipublicae interiit, is quantopere inde etiam magistratu id eurae esse debeat, ut diapasma praeparetrur a que vendatur genu nam n me mangoniis neque odoramentis miruptrum, hine intestigere qui

inie potest.

S. V.

Est igitur omnino operae pretium, ut, quanam ad dispam p. boni , νη--i , noxii irantis r. bllicite investigemias ae distincte explieemus, Maio sunt, quae in diapasmate spectari maribrae istent primum , at de eoris' elegantiae finibus conveniat; deinde ut nullam certe noxam corpori riuuat. Moris ea via curatur, ut diapasma sit 1 amissium; G uvis ale olivi, maxime volatilis in levissimos atomos disperabilis , nullo etiam odore inla am; ih Ut vero absque metu πω ν alterius, seeure uti eo possu vis, oportet illud si omnis expers saporis; 43 mi, mum, nee uita vi adstringente, ex necant vel repellente praeditum; G ita eoipparatum, ne cum humidis unguinosis emtis exta alati omimus mentesirati D Pingula quaevis tacite involvens, nec tamen eum illis cito in rancorem vel glutem degenerans. Tale etiam, ut capillos non radatin destruat oecurta aliqua qualitate septica, sed nisi ad eos potius, s verat. Quae singula cur a bono atque genuino diapasmate

abesse nequeant, satis ut spero clare nune commonstrabimus.

De primis illis requisitis, quia ex rationibus medi eis non pen- 1t, se ex motibus tantum nostris, , communi conssuetudine,

non est ut iuuata dicamus. Nimiciun thalbi uis esse debet, qui