장음표시 사용
2쪽
CALABRIAE DUCI, PRIXCIPI IUVENTUTIS,
UTRIUSQUE SICILIAE, AETERNO avRE, REGIS
E DEMOCRATICO, NUPER, FLAGRANTI NAUFRAGlo UNUS EGO, ET CORDE, SOSPES, CONSTANTIS OBSEQUII ERGO, LITTERARICH HOC ET CIVILE PALLADIUM II sEDITIONES, SPONTE, D. D. D. PAXORMI 30. HAI MDcccxMX. IosEPH ZAPPULLA Duiliam by Cooste
4쪽
PRO EMIUUQuantum, in veritatis investigatione, induetio, suis
circumscripta limitibus, probabilitati opinionibus nostris suppeditandae perutilis est, tantum saepissime nos ita essipere cogit ut de aliis hominibus, aliisque populis, nedum aetatis nostrae, erum etiam anteactae , ex eo quod penes nos aecidit, judicare non dubitemus. Quod, si fallaci hac consuetudine, qua a nostris aliena, a praesentibus praeterita, a manifestis abscondita, metimur, frequenter decipimur, etiam si do praesentibu et manifestis recto sentiamus, quis poterit errorum numerum et gravitatem attingero , si salso eadem judicia nostra laborent Hinc fit ut, sicuti nostris hisce in- costantiae et tumultus temporibus, omnia in auxilium adscita sunt ab hominibus Seditionum studiosis, doctrina non excepta, plures hane unam putent tot Euro-
5쪽
pae populis servoris causam fuisse, quo non Secus Seolim Abderitani omnes, tempore prorsus eodem, furere visi sunt. Tam Fallaci ope inductionis qua ex omnibus errorum sontibus nullam aut copiosiorem aut nobis decipiendis aptiorem experimuri plerique autumant doctrinam suamet natura stimulo osse omnibus, quicunque ea polleant, ut civilis foetutatis ad quam attinent ordinem perturbare numquam desinant.
Idcirco, hac de re quaestio instituta ost quae hodie
praesertimὶ magni videtur osse momenti, et ingenuorum hominum meditatione dignissima. Eam quo, senili consilio, bipartire riathi placuit. Primum enim quaeritur: Num uberior ae felicior ingenii eu Itura incitamento sit
illis qui ed sint proediti, οι ei sub quo degunt regiminis
statui se aceo modent, eique plenius inserviant, an potius proclines illos reddat ud optandas et procreandas, μ' tales, pubi icarum rerum eonversiones. Et hanc quidem problematis partem uota physici sibi, sero, vindieant, ut poto quae in interioris hominis contemplatione versetur . Altera pars , eaque Moralis Philosophiae praesidio egens , scrutatur utrum eorumdeIn propenSio in majorem laudem et utilitatem cedat.
Liceat mihi duplici huic adeo delicatae investigationi vacare. Liceat, imum, hominis cor cultro quasianatomico rimari. Deleant, si emant, maledicant mihi qui volint. Nulla, sunt privatae rationes , sine ira eι studio, quorum ea ussas proeul habeo. Tacit. J Publica quies mihi Numnia est, cui omnia a veritate sunt immolanda.
6쪽
l e qtia culliorum hominum specie relate ad publicas rerum conversiones mihi sari mens ost definiatur primum oportet. Hi sunt nempe ii qui, notionibus non contenti quae hominum animis per totam Europam insitae , et quodam modo consignatae sunt , immo indignantes praetcrea peculiari hominum numero recensori qui ingenio ita praestant ut liberalibus ac nobilioribus civilis societatis ossiciis sungendo pares sint, altiorem exquirunt doctrinam, qua aliis in hae vel illa humaniori disciplina praeeellent, quaque vulgari Vocabulo doctos hominos nuneupamus . Iam vero id primum mihi probandum assumn eorumdem doctrinae nihil inesso quo quicumquo ea sint praedili necessaris ad perpatrandas legitimi regiminis conversiones impellantur. Neminem porro latet notiones omnes , que is homo ditari potest, euiuscumque generis, demum . sint, Vel ad Naturae imitationem, vel ad ejusdem investigationem pertinere, unde sequitur homines euilura ingenii praecellentes naturae vel investigandae, x0l ymilandae operam dare. seelio I. Λc prim0s quidem eos ducimus qui humanioribus Litteris vol Λrtibus indulgendo, ceu rari nantes in gurgile vasto, Virg.
7쪽
iis omnibus supereminent, qui, invita Minerva, tantumae tam dissicile opus aggredi ausi sunt. Hos porro non aliud interesso discrimen censeo quam instrumentum quo singuli utuntur, quum fossiles materiae et marmor id sint Pieturae vel arti Phidiacae, quod sonitus Musicae, motus et gestus Pantomimi eae, sermo Poesi. Omnes caeteroquin pariter pulchritudinis amore rapi, omnes Suimet aliorumquo nobiliori cuidam voluptati studere liquet. Novis assidue Naturae vel Artis spectaculis detenti, per medios populos peregrini potius quam acgolae, absentes immo potius quam praesentes dici possunι, nec
quid utilius, sed quid pulchrius sit, vel sublimius semper
exquirunt.Εquidem, non contendam posse hos aliquando vetusto regimini immutando animum c0nvertere, Sed peculiari qua praediti sunt ingenii cultura ad hoc incitari
posse vehementer nego. Nil in eis diuturnum, nil in eis permanens. Inconstantia omnia e contra; omnia, Veluti sensifieae illorum fibrae, volubilia. Eos adeo nunc allicit mare tumultuosum, vel aestuans Ethna, quam paullo post antiquae sylvae horror, vel sepulchreti squallor atque silentium. Nec minus dullae eorum menti Oblectamentum praebet Actiacum praelium , quo sub Unius imperio omnia conquieverunt, quam Lucretiae , aut Virginiae mors, quarum sanguine bis est Bomano populo concessa Libertas. Quod, si quaedam ii de publitis rebus vota alunt eo respiciunt ut Artes, quas profitentur, remuneratione donatas; Pinacho lecas tabulis litiguisque resertas: Academias recto eonstitutas videre Ias sit. Gravioribus negotiis omissis, non ea crueian-
8쪽
tur ambitione, quas regendos imperio populos toneu- piscit, sed quae mello dulciores condendo versus, eX- cudendo molliter aera, ducendo e marmore vultus , alienam captat admirationem. Nec, vero . his quae diximus historia dissona. To- stis est Graecia , Ingenuarum Artium et Litterarum mater et saecunda altrix, quae inde utilitatem semper atque Splendorem , damnum nunquam Vel timorem , sensit. Ut enim de Homero taceam, quem austeriori Lycurgo pariter ac ambitiosis Pysistrato vel 'Alexan- dro in deliciis suisse comportum est, nonne ibidem. quemadmodum Miltiades et Themistocles, Epaminondas et Pelopidas minime caruere monumentis , quae rebus ab cis gestis celebrandis libertatisque simul et patriae amori excitando apta sorent, ita, nec Pericli, Athenarum arbitro , Phidias et Sophocles , qui ejus laudes earminibus vel caelato opero testarentur , nec Alexandro Lysippus, Praxiteles, vel Apelles desuere Nam, quid de Roma dicam Nonne eadem libertatis suae saecula, rudi ora illa quidem, per Fabium Pictorem. Ennium, Plautum, Terentium, Lucretium , Catullum exculta et ornata cognovit, deinde Caesarum dominationi subdita egregiorum artificum ope marmorea saeta est, et in ipsa Augusti regu sensit Maronis tubam, lyram uoratii, Philetaeam Propertii fistulam , variumque semper et facito Ovidii melos harmonico pent concentui apte dispositas Λst, cur de veteribus loquor dum proximiora tempora Sententiae nostrae clarius et invicte faveni' Oh
9쪽
vero felix et gloriosissimum nobis sextum deeimum Speculum, quo, dum populari gubernatione uterentur Etruriae Reipublicae , Optimatum vero consilio Ligustica et Veneta rogerentur, et unius dominio caeterae, pene, omnes regiones subditae forent, ubique, tamen, in noctias, quin immo utili SSimas, ingenuas, quotquot sunt, Artes suisse scimust Τune, quidem datum est Uno, eodemque, prorsus, tempore, Videre Raphaelem Vaticanas maximorum Pontificum aedes picturis ornantem, Ariostum, mox Torquatum inter Estensium purpureas togas et sceptra canentes, liberae Florentiae Bonarrotium templa et curias qua architectantem, quamal pro, vel penicillo decorantem. Dum Bombus praesertim, et casa mores et loquelam expoliebant, queis nos utimur , Scamotius , Satiso vinus , et divinus illo Palladius vias quas terimus, aedificia quae incolimus,clegantiae et magnificentiae decoribus exornabant, nulla liabita vel loci vel dominationis in eo vigentis ratione . Tunc, primum eos Surgere , et ad coelum caput
levare visa sunt magni sica Templa , splendidissimae Aulae , eximia Atria, immensa Fora , tum Porticus, Arcus, omnia, denique, queis Italiae urbes pulcherrimae exterorum admirationem et invidiam excitare valent. Τunc, patefacta primum nobis doctissima illa Picturae gΥmnaSia, quae Nullo alio nisi mutuae aemulationis studio flagrabant. Hic lucem et umbras, miro quodam artificio temperandas, et omnes in suas tabulas pingendi charites evocandas suaVissimus Corregius, illic magnificentiam
10쪽
quamdam et pompam splendidiore stylo Veronensis Paulus inducendas curabat. Ex una parte colorum vi, veritate, et liarmonia Τitianus lasciviro quodammodo videbatur, ex illa rei pingendos persectam similitudinem lineis circumductis consequi et robore omnia Florentinus Michael, replere nitebatur. Interim, vero , nulli secundus , Urbinas singula aptis et accomodatis locis sistendo, quoslibet animi motus, veritate duce, exprimendo, partium varietatem infinitam admirabili consilio in unum reducendo, Naturae quodammodo timori erat ne et, eo Sospite, Vinci, et, moriente mori videretur. Atqui, hujusmodi tempora ea sunt, in quibus morales humaniorum Artium esseelus, relatim ad eos qui ipsas colunt, eorumdem indolem, et quem in publicas res exercent in fluxum investigari fas est. Cachinnis, itaque, excipiendos ducimus quotquot, peculiaris historiolae cujusdam armis muniti, contrarium evincere conantur , quae nihil aliud confirmare videntur nisi ex Artium cultoribus posse quemdam, utpote hominem publicarum rerum eonversiones diligere, causis tamen omnino alienis ab ea qua pollent ingenii cultura. Seetio II. De iis, nunc, loquendum est, qui, Naturae investigandae operam dantes, doctorum virorum nomen adipiscuntur. Ex duplici ipsius aspeetu alii Physicum contemplandum suscipiunt, alii Moralem mundum.