Henrici Paulini Rerum belgicarum historia, Philippo 2. Hispaniarum rege ac Belgarum principe accessit specialis inter Frisios Orientales & Occidentales contentio ubi et de authoris legatione, captivitate & relaxatione

61쪽

LIBER PRIM Us

fugientes a rusticis caeduntur, p. aeter illos, qui aquis immersi perierant: cαsorum numerus ad mille quingentos fuisse dicitur, Capti plurimi. Ipse Termeus , Dux Gallici Exei citus, graviter sauciatus, praeter alioS n agni n ministribunos, cum tormentis & signis omnibui mislitaribus , in manus hcstium cevenerunt, Ter- meus a sitis culpabatur , qudd pridie ante Pugnam non movisset castra, & se Caletu in terr rore non recepisset , quod ille postea, sed Liblacere voluit. Ex Burgundis non plures quadringentis perierunt. Hac potitus victoria Philippus quae magnum illi nomen & gloriam apud omnes mortales peperit, & illustri exemplo jam iterum, brevi tempore docuit quantum virtute & selicitate rei militaris , Burgundi Gallis praecellere) hostium terras cum validi simo & instructissimo exercitu ingressuS, tamdem non procul Doriano oppido castra mei tur. Guis anus de his certior factus, verituS, ne hostis victoria insolens,ulteriuS progrederetur, instauratis ruinis , impositoque Theonvillae praesidio astra inde movens,adMosam amnem accessit , inde quid hostis moliretur, observans,qui & ipse Namurum ad idem flumen a cesserat. Ibi cum utrique aliquandiu cxpem

il i

62쪽

RERUM BELGICARUM.

Pias,ultra numen ad Guliam cppidum in Vero- manduorum finibus educit. Noque tamen Ob eam reni Philippus castra movit,quae ins Omnibus magnae admirationi suiu , cum vidcient duos potentissimos Gercitus usq; adet, propinquos, nihil tamen sese commovere scd ieie t tam aestatem in octo frustra terere. Sederae

emies

ia causa, occulta de pace tractatis, quae per in ptivos Momorantium,Santandreanum & Amivirial um , quem Sanctquintini captum diximus, atque Termeum , intercedente qu que christierna Lotharingi Ducis matre, lactissima stamina, vehementer urgebatur. Quamobrem, tandem pax, tot annos frustra excipiata, tam saepe tentata,inter duos clarissimos Reges Hei risum atque Philippum, Emanuelem item Phi- libertum, Taurinorum atque Allobrogum Pri cym , cujus ps itissimum causa bellum gereba- tur, ad Cambrosium non procu Cameraco facta est, scd occultata diu, ne sorte milites, quibusi pacis nomen odiosum solet esse, consternati, de ichiri novis cogitarent. Propterea etiam di

litis in castris retenti sunt, ac si tandem dimissi, si de pace convenire nequivisset,& sequenti ymo bellum redintegrandum seret. Erant . enim in utrisque castris centum & trigintal f miluum , quorum-Pars E Ger ganico

63쪽

J LIBER PRIMUS

manico tum peditatu, tum equitatu constabat, is inquam, excercitus, qui si peccata nostra i lissent, conjunctis viribus urcarum Imperatori ex Europa expliendo sitffecisset. Rumor i men consectae pacis sensim erun pens, apud omnes percrebuit,& diuturnis jam bellis defessas

nationes magnopere recreavit. Ferunt Aura

cum principem Gulielmum instigante Philippo ipfb,huic conficiendae paci apud Momora tium, , Marisallum Andreanum, primores

Galliae proceres, praecipuam operam praestibiisse, propterea quod in avita Hispaniarum rogita multis de causis Rex, consecta pace,prope raret. Interea Philippo Regi,de parentis c arseris, ejusque Sororum, pauloque pbst, de umtaxis Angliae reginae morte, nuntium est allatum. ItaqueBr ellas sese ad suorum lugenda sunera, dum pacis prodendae tempus veniret, recepit. Namut hic & sequens annus , hoc laeto pacis nuntio, tanquam serenitate post multos nebulosi, arrosque dies restituta, suit illustris, sic plurimorum interitu Regum insignis ac senestus apparuit. Id quod etiam luridus dirus ue C, metri, acutum, in occiduam mundi plagam vibrans telum, Augusto mense visis, noli obseuri, denunciam, minari ; videbatur. Nam hocmno, in Hispania, quarto Non. Septemb.

64쪽

stas

RERUM BELGICARUM. M

inortua est Elconora Caesaris soror, quam Frar cisi Galliae rex in matrimonio habuerat,quam paulli post Caesar ipseCarolus undecimoCalend. Octob. secutus est,ut supr1 diximus Nec mulo post decessit altera soror Maria , LOdovici Pannoniae regis quondam Conjux,Belgarum qis secta. 'Pbilippus verb &HenricuS eam hyemen paci Consedis conscientia quieverunt, inibramque pacem, ineunte tandem Aprili, promul-haxerunt, anno Christi Servatoris M, D. LIX. Paciis capita fuerunt praeter caetera, ut Supe- DIlina Omnia foedera rata essent, ut de veteribus controvei sitis ante triginta annos, a partibus u 'salli, dejure Flandriae, Arthesiae, Risellarum, p: 'Dovaes, Τornaci, regni Neopolitani, ducat . '

Mediolanensis; tum a partibus Hispani, de jure '

Ducatus Burgundiae, Provinciae, civitatum ad Somam, & Comitatus, Bullonc i, utrii ; ma' sc M a quide olim contentione Cameraci agitatis,pi ita ut pridem sopitis,nulla Gmnino mentio am- Pplius haberetur, ut reconciliati principum anpini mutua praestent officia, vitentque contraria: . 'put Christianae Reipub , commoda ambo pro-

cilium Generale de DoctrinaChristianorident , administrante Romano, pon tifice, continue Syri ad exitumque deducatur : ut securitaS.

65쪽

so LIBER PRIMUS

utriusque Regi, populis integra praestetur: Philippus Hispaniarum Rex Henrico Gallorum regi rcstituat Quintinum, Castelletum Sc

hIair un :Henricus xcrb Philippo Theonvillam, Mariaeburgum, Ivodium,Danuilleluin&MO ture lium: Terovenna,ut nunc est,restituatur Gallo, cujub muri ac propugnacula, quoniam a Caesareanis excisa sudae, Vicissim a Gallis, Ivo- dii, muri ac propugnacula, antequam id cppi, dum reddatur , diluantur, neutra que urbS in pCsterum munietur, ncque minus mille pasibbus ab ea tilla fiet munitio: Hesdinum suo cum agro sine piaescctura Hispaniarum regi, tam

. quam matrimonium,maneat, ita ut deinccps ei Galliae rex ea de re nullam controversiam mo-

veat: Quicquid uterque rex in Montisserati .principatu tenet, idipsun Duci Mantuano reddatur : . Sed ea conditione, ut utrique liberumst, quod ibi extruxit, dc moliri, sitaque t me eta,machinas & commeatum , & id genus alia exportare: Vicine iis, qui alteri parti adversus alteram militarint utrinque in pune sit ;Gallus Valentiam , quae Mςdiolaneulis est juriis Mimperii, Philippo, Genuensibus vero Corsicam Insulam restituat: . Cedito item Gallus, oppidis & arcibus, quae in Hetruria occupavit, Phi-

Iiberto , Sabaudo, on a quae ultra Citrccae Alpe

66쪽

RERUM BELGICARUM.

Alpes occupavit, reddito praeter Taurinum urbem , pinarolium, Clavasium, quae cis Padum sunt, praetereaq; Cherium &Villanovam, in Mstensi agro,ultra padum Alpesque sita, quae icca

Gallus rriennium tenebit, quo interea temporis,

si quid )uris in iis habeat, cognosci decernique pussit: Philippus vicissim Altam urbem atque

Vercellas retineto,quoad Gallus ea quinque Cppida Sabaudo reddiderit: Caetera omnia commemorata, intra quos menses, promulgatione pacis restituantor: Qui prior reddere volci, ei altera pars quatuor, quos optaverit, obsides dato, hos, ubi alter quoque reddenda reddiderit; incolumes remittito: Sabaudus neutri parti adhaereto , utriusque amicitiam colito: Neutccregum adversus sacrosanctum Germaniae Imperium , aut ejus ordines δί nationes nisi lacc stilus aliquid moliuntor, versim ejus quietem & conmcordiam pro virili uterque foventor & procurantor. Rumor autem increbuit, Roges inter se pacem fecissent conjunctis viribus cuin Romano pontifice, Lutheranos, eorumque Doctrinam Oppugnarent, quod quidem ipsorum Concilium minime obscurum fuit, cum uterque Concilium Tridentinum, ut dictum est, conis duatum voluerit,uterque deinceps suo in regno,

ejusdem ςoncilii execntionem, Lutheranorum

67쪽

,a , LIBER PRIMUS

passim flamantibus regis , summa ope urserit. . Quo firmius autem foedus iniret, assinitatiS vinculo id ligarum est, atq; sancitum, ut H-rici filiam, natu maximam, Eliaea tam, in uXO- rem Philippus duceret, acciperetq; doris nomi ne qmdringenta millia aureorum nummum. Philibertus Sabaudus item Margaritham Hei rici regis Sororem in Conjugem acciperet, illa,

cum dote trecentorum millium aureorum , ω

Biturigum principatu, qui Berri nunc apellatur, quem principatum Rex ibrori, quitia diu Vix rit, utendum sevcndumq; donavit. Transactae pacis consiliarii suerunt ab Hispanis, Ferdinandus Alvares Dux Albanus, Gulielmus Nasso-Vius, princeps Aurantius, Rigones de Sylva secretus senator, Anthonius perenottia, Grant Pulanus, Episcopus Atrebatensis, Viglius Zvici, inus, Regii scrinii per Belgas magister Ab G l-lis erant, Cardinalis Lotharingus, Annaeus Memorantius Comestabilis , Jacobus Alboni is, Mares halcus Andreanus, J ohannes Morvili rius, Epis opus Aurelianus, & Claudius L u-bespinna, Regius secretarius. Icto foedere atq; sancito, Galli, quod ipsi vellent,priores restit tionem auspicari, obsides p stularunt & acceperunt, Confirmavit prior Philippus Buxellis

nonis Aprilis, Henricus verb deinde Lut

68쪽

tiae XIIII. Calena. Julii. Facta praeterea p otestas omnibus Christiaui uominis principibus& civitatibus, sese ad hoc foedus adb ungendi, mota 1 foederis publicatione, intra sex utenseS,

obsignatis inominentis atque literiS contesten- tur. Ut autem connubia ex faedere rite celebragentur, missit Philipeus Albanum Regulum L aetiam , qui Regii, i ii nomine, Sponsae iidena claret M acciperet. Itaq; cum X Calend. Julias ' Iub. Philibertus Sabaudis, &iple Lutetiam P rve- tr n.sset, eodem die taliae Regis Ei fibezbae Spon' restiae Lilia sunt celebrata,Lotharaig , Cardictali verba Huba faciente; ac selenni ceremonia Albano Parany- no 3 plao regiam sponsam tradente ; Per sex dejnde lie: dies, nullum hilaritatis Iaetiziaeq; genu , cum Pario conviviis, tum ludis , Regio apparatu exhiben- dis', est praetermissum. Septimo vetb d e, qui 'suit tertius Calend. Jullii, Margaritha Regis Henrici soror, Philiberto desponsa est,&cerim mina equestria habita, in quibus Rex ipse Her

ricus extitit provocator , uia1 cum tribus aliis principibus , Ferrariensi, Guisano, atque N muri . Prodiit autem rurses in pugnam postridie armatus se , atq; ubi summa cum Omnium

69쪽

1l LIBER PRIMI

Regina conjunx, Annaeus Momorantius, & alii Proceres, ut quoniam ingens aestus esset,& i pie jam satis, tum pridie, tum eo die , certando laborasset, deinceps quiesceret, Cui Rex respoum .dit, si jam strenta, quatuor decursionibus esse persenetum, quintam velle in Philoberti propinqui sui gratiam obire, idque statim, ut ipsi Philiberto significaret, Momoranti filiam mi Esit mox cum Mongomoerio Lorgeo Comite, Satellitum suorum praesecto , quamvis frustria id ne fieret, precante, Juvene sorti & strenuo tanto impetu concurrit, ut Mongomerii hasta, quam de manu ipsius Regis in certamen acceperat, in Regis pectus frangeretur,& fragmentum per cassidem, non arctb clausam, vi adacta, regi dextrum oculum persederet, fragmentimpar, intra ipsum frontis praesum, alte infixa o cultaque maneret. Illic, accurit Momorantius cum aliquot principibus , qui Regem eKequo in sellam collocarunt , apertamque cali dem plenam cruore cernentes . in Regiam, ut curaretur, Portarunt, quod ubi vidit, Mong merius, ingenti dolore metusiue perculsus, ast Regis accidit pedes , ejus facti, , quo omnis fraus culpaque abesset, veniam precans : in Ciai ex prompte & clementer ignovit, affuit stuum Regina, oem Delphim & aliis Aulae prom

70쪽

I RERUM BELGICARUM. .

cesibus, pene examinata, fletu que & plangore' totam Regiam impleverunt. At Rex cum pom' Min petivisset, Ego, inquit, semper operam dedi, ut pro Gallici nominis gloria, meaeque pM: x ae ac gentis securitate , sortiter in hostra Pu- gJMS, nestam mort m oppeterem: Jam Verui qdando alio mortis genere, mihi Dei voluntate occumbendum esse videam, ei me commendo,, ς' qus votaminii totum lubjicio; Vereor a i um, ne quid iniqui in meos consiliarios i relii g ais erg5, commiserim. Quem sermonem, cardinalis Lotharingus excipiens , monuit, ne illiusmodi cogitationibus, qua, malus daemon' rigereret indulgeret. Ex eo vulnere orta est, febris molestistima , ut per decem totos dies, et biis nos cruciatus senserit, e uenon Colum betaretur visus, verlim etiam loqRendi secub lai adimeretur. Itaq, undecimo diς,qui in dei cimum Augusti diem incidit, est vulneris dolo- Heia re consumptus , Rex aetate atque opibus storem rici: fctibus, cum quadragesimum primum aetati, Gal- antrum attigisset ,& regnum duodecim annos liara tenuisset, qui inter hostes tutus, inter ipsa nu- regisi Niarum solenta tutus esse non potuit. Hic Rex mors.; in vimmo splendoret & fastigio generis huma-

. h p'situs, cum praeter opinionem cruento casis

ceciderit, festaque nuptialia in sane- .