Edoardi VVottoni Oxoniensis De differentiis animalium libri decem. Ad sereniss. Angliae regem Edoardum 6. Cum amplissimis indicibus, in quibus primùm authorum nomina, unde quaequae desumpta sunt, singulis capitibus sunt notata & designata deinde omni

2쪽

NI OXONIENSIS DE DIFFERENTIIS ANIMA L I V M LIBRI

DECEM.

AD SERENIS S. ANGLIAE REGEM EDO ARDUM VI.

Cum amplissimis indicibus, in quibus primum authorum nomina, unde qii quae desumpta sunt, singulis capitibus sunt notata de designata: deinde omnium animalium nomenclaturae, itemque singulae eorum partes recensentur,rum graece, quam latine.

M. D. L I I.

Cum priuilegio Regis.

4쪽

IN LIBRUM DE ANIMALIUM DIFFEREN

tiis, Edoardi Vvotioni Oxoniensis praefatio, Ad serenissimum Angliae Regem Edoardum, citis nominis sextum. V O NIA M uel temeritate quada inductus, uel ingeni j considentia ad hoc inflammatus, uideri postum, Edoarde Rex illustris lime, ut de animalium differetiis scriberem: hac pra:

fatione apud tuam Maiestatem, qua studiorum meorum conatus aduersus illius culpae iniuriam defenderem, ac tu crer, utendum

esse iudicaui .Quod equidem ed libentius f

ciendum putaui, quod alius nemo occurreret, cui iustius oti j mei rationem redderem: quem & natura mihi principem, uitaeque rectorem, dc uoluntas mearum actionum moderatorem constituerunt. Simulque etiam expetebae animus Loc modo lite

ratum studiosis hominibus cognitum & persipectum esse, primum quis fiterit huius laboris initio conatus meus: deinde, quae causae me huius ingeni j tenuitatis non inscium ad hoc opus suseipiendum impulerint: denique quidnain id sit, quod in hac re praestare, M perficere uoluerim. Id uniuersum quicquid sit, si minus, quam pro dignitate tantae rei esse

ctum esse uidebitur: spero bonos uiros, non uoluntatem mihi, sed uires defuisse cognituros. nomine maiorem in illis iudiciorum aequitatem mihi promitto, si quid sorte in illis uel crratum, uel non satis accurate tractatum inuenerint, rei in qua operam studiumque posuimus difficultate perseecta, & uoluntate communia studia iuuandi considerata. Equidem cum ante multos annos, quoscunque nancisci licuit autho res , qua tum legendi & studendi mira auiditate tenebar, antiquissimos optimosque euoluissem: quicunque eam doctrinae partem scriptis illustrassent, quae ad rem modicam pcrtinerent, praeclare quidem omnia a plerisque descripta de exculta animaduerti:cius tamcn generis esse uidebantur, quae lectorem requirerent attentum, literarum meditationi ushementer deditum, in omni scriptorum uarietate uersatum, praestanti quadam memoriae ui, naturaeque bonitate singulari praeditum: sicuncta illa parata ac praesentia habere uellet,quae usui sorent: praesertim quuilla non uno loco, aut intra unius scriptoris operum septa, sed passim de uelut in medio posita, maxime uero in latissimis illis pnilosopliorum de historicorum campis inuenitentur. Haec res usqueadeo animum meum commouit,ut commentarios quosdam subsecivis operis mihi c5ficiendos proponerem,quorum uelu ti indicio ad authores ipses,si usus postularet,in re dubia consili j capiendi gratia facile deduci possent. Qua in re quum diu multumque laborassem,& nonnihil assecutus mihi uid

5쪽

rer,posteaquam doctissimorum uirorum commentaria Ioanis prii mini

Ruelth, deinde Georgisi Agricolae amici quodam & familiaris mei scripta & in lucem edita uidissem: maxima tandem me laboris parte leuatum sane intelligebam. Nam hic de iis omnibus, quae intra terrae uiscera nasci, animaque carere natura uoluit, cuiusmodi sunt metallici terrarum lapides,atque id genus alia. Ille de iis quae super terram aluntur, quales sunt stirpes omnes, deque earum reru natura uniuersa, squae omnem sere medicam materiam in se complectuntur ueterum in hoc genere scriptis adiuti, tanta cruditione, iudicio, copia,&orationis luce scripserunt, ut frustra in iis postea operam studiumque ponendum existimauerim. Illam itaque Venerem tam seliciter exorsam, & egregie persectam probandam de suspiciendam,non aliqua noua audacia attingendam csae censui. Vnum tamen hoc restare uidebatur, quὁd nimirum intellexerim,quae de natura eoru,quae in acre, aut sub aquis uitam agat, hoc est de animalium generibus uarie&fuse a ueteribus scripta suere, qui collegerit adhuc extitisse neminem. Quamobrem in huius ore ris meditatioriom, si quando per negotia licebat, & quidpiam subseciuitemporis incidebat, omni cura & conatu incumbendum csse duxi. Res uero tandem eo perducta est,ut cum ipse mihi satisfecissem, & hane studiorum meorum partem cum quem animo finem constitueram assecutam uidissem: uehementer a me contenderint ex amicis doctissimi qui tam uiri,quibus labores meos communicaueram, ut quod mihi in hac re studiorum ueluti compendium parasse id studiosis omnibus publicarem. Hic haesisse me fateor, mihique ipse iam omni consilio destituatus uidebar. Nam neque amicorum flagitationi, ne ingratus: neque publico commodo, ne ingratissimus cxistimarer, deesse potui. Cum item mecum cogitarem, quam ab eo alienum esset uitae incae institutum, de

omnis studiorum ratio, ut editis aliquando libris iudicium orbis subire uellem,quam nihil temoris scriptioni, nihil humanioribus literis, qui bus styli uirtus dignitasque aliqua parari posset,dedissem: contra quam

omne tempus in eorum scriptis,qui pliatosbphiam,aut medicinam ingeniorum monumentis graecis aut latinis iuuerunt consumpsissem, nec alium laboris mei finem mihi proposuissem, quam ut ea solum intelligerem: inclinatam sere uoluntatem reuocaui, nec illi animi mei inductioni locum dare uolui, senex in eam arenam ut descenderem. Verum enimuero magnae istae causae non erant, erant tamen, sed ad amicorum studia non erant magnae satis. Itaque quid istuc inquam Si isti uncanimum induxistis uestrum esse utile: nolo reip. ullum comodum in me

claudier. Ergo ne amicorum uoluntates contemnere tam ardentes, neue publicum commodum morari uideremur, publicata haec nostra recepimus, non tamen quoquo modo, sed quae inter nos conuenerunt, ea si teruarentur. Sunt autem illa huiuscemodi, Ioannes est Masonu s,amicus meus singularis N patronus, uir praeter sertunae splendorcm, quo

6쪽

uirtus illum extulit, omnibus cum naturae, tum industriae adiumentis eximie ornatus. Is tuo iussu ac uoluntate in Galliam proficisces, ut apud Henricum regem legatione sungeretur, accepto a me libro, uel extorto potius, pactus est curatu rum se,si factalegendi copia excellenti illic doctrina ac iudicio praeditis hominibus probaretur, & cum allaturus fructum uideretur, qui hic a plerisque sperabatur, eum ut typographo daret , sin aliter cueniret, mini meum redderet, ipse ne hoc amplius exposceret. Quibus rebus ad exitum huius cosiiij non omnino temerarij, aut arrogantis adductus sum, habes illustris lime Rex. Quid uerb in hoc genere effecerim,atque utinam aliquid essecis lem: sed quid efficere uoluerim, nunc accipies. Cum in animo mihi esset animalium rationem quo potissmum modo dignosti possent, excutere atque explicare: cum alios nonnullos, tum uel maxime Aristotelem proponedum putaui,quem in ea re imitarer, scriptorem certe in omni doctrinarum genere excellentem,& prope singularem,quo uel Cicerone teste,nihil acutius, nihil politius. Hoc igitur ceu itineris duce usius, explicata tamen prius & decla rata ratione qua animalium disserentiae inucniri possint inicium paulo altius ab ipso Animali repetere institui, & ita repetere, ut si quae non illius propria, sed superiorum senerum communia occurrerint, ea ipsa suo,hoc cstprimo loco,plana recerim.Multa enim in pluribus etiam g nere diuortis cadem reperiuntur. In sequentibus deinde, si quae species sub se non multum inter se differetes, sed in eodem genere positas complectebantur: ea ita tractaui, ut communis ipsorum natura postulabat.

Post lice species ipsas ad sua quasque genera reduxi, quaeque propria ipsarum essent,caulue ab aliis rebus omnibus separarent, ea statim adiun- H.Sic etenim probaturum me omnibus hanc docendi uiam arbitrabar, ii ea quae generis natura ad species pertinebat,in speciebus no reperirentur, sed ita orationem sermarem, ut neque rebus obscura fieret, neque uerbis superuacaneis redundaret. Iam ad marginem & in fine capitum apposui,earum rerum, quas, quod scitu dignae erat,impeditas relinquere consilitum non fuit: nequc tamen contextui ea inserere uolui, quod uerebar ne taedium lectori,non uoluptatem essent allatura. Quid,

quod multa ex iis ne inseri quidem possent nisi sorte quibus de rebus uariae sunt authorum sentetiae,uariae codicu lectioncs,cas res a propositi serie non putes seiungendas. Quid, quod saepe sola certorii animalium nomina inueniuntur, saepe, licet praeter nomina uim eorum propriam descriptam uideris,ignorabis tamen,quo pertinean aut seratur. Omit to graecae linguae phrases, quae subinde tales sunt, ut latinacas lingua non assequatur.Omitto uersiones hominum doctissimorum, in quibus uel primas tenebat Theodorus Gaza, quae si quando a graecorum authorum mente aberraban in uiam ut redirent curaui. Neque u crd unquam cuiusquam errores dissimulandos, sed semper 3d sine conuiti j suspicione prodendos, & sine ostentatione ingeni j corrigendos esse iudi'

7쪽

pRAEFATIO.

catii. Cum igitur latina graecae lectionis ope sarta tecta praestarentur, si

graeca ipsa uitio assiciebantur, nec occurreret ulla ratio corrigendi, conaiectura apta & idonea utendum ccnsui.quod a nobis factum est, cum in aliis quibusdam, tum etiam in Athenaeo & Oribasio, quod horum au thorum exemplaria minus multa suppetebant. Atque ut nostrae coniecturae intra sententiarum contextum locum habere non debebant i sic si quae breuiter a nobis ideoque obscure tractiita fuere, squoniam ut breuitatis studiosi fuimus, ita & obscuritatem quantum licuit, uitauimusὶ eadem fusius & maiore luce ab aliis explicata cognouimus, id iudicauimus in uoluminum marginibus magna diligentia adnotadum. Postremo si quid sorte occurrebat, quod uel propter rei obscuritatein i intelligi non poterat, uel propter meam inscitiam a me intellectum non erat, id a me non est dissimulatum: sed in marginum quoque spatiis ascriptum, quod alij cum in ea loca inciderint, facilius per otium quid sit, uniuersum poterunt inuestigare. Atque haec quidem hactenus. Illud ab omni

bus uel menter peto, cum plerisque non minor, bonis certe maior etiaexistilitationis, quam uitae cura sit: si quae sint in hoc opere, cuiusmodi multa esse scio, non ea circunscriptione coclusa, qua debet : si sermo minus clegans, 5 politus,si dicendi genus scabrum 5: inaequabile cuiquam uideatur:ut hanc a me institutam fuisse commentandi rationem perpendat:ut quae in singulis authoribus repercrim, cauerbis non meis, sed ipsorum reddiderim, si quidem latine suis lent scripta. Nam e graecis, quae

fucru ni translata,in iis interpretum uerba assa mere uolui, ea quae a graecis non discrepare animaduerti. Neque hic fere quicqua inuentes,quod c meo capite natum statuatur. Vcterum strietorum sententias in unum

quas cumulum coaceruaui, de meo nihil advidi. Atque illis ipsis ueteribus, ne in furti crimen forte uocarer, singulis sua reddidi, descriptis nosolum ad finem huius presationis authorum nominibus, unde quaeque desumpta sunt, uerunctiam cuique capiti praefixis. Iam ne uniuersia tibicuolucre necessc sit,in aliis studiis occupatissimo, cum pauca fortassis desiderentur, indices quosdam rerum omni ii, qui non modo quid in quoque libro, sed etiam quid in singulis cuiusque libri capitibus tractetur, admoneant, conficiendos, 5 uniuerse operi praeponendos putaui . moset ut Sc temporis rationi in his legendis consulatur, de ad id quod quaesierit aliquis, ueluti manu quadam ductus in eo solo legendi labore ponat .Qua in re si unius labor, multorum otio consuluit, non est hoc committendum,ut multorum otium unius laboris conuitium faciat.

Tuae itaque Maiestati,princeps optime,hoc quicquid est laboris dicare idcirco aequissimum putaui: quandoquidem si qui fructus ex his percipi posse uideantur, corum primitias tibi offeredas iure existimauerim, cui uni me meaque dedo,prout omnia debeo. Christus seruet tuam serenitatem diutis lime incolumem . . Londini.XXII.Octobris M. D. LI.

9쪽

PRIVILEGII SENTENTIA

C A V T V M est authoritate regia,ne quis alius o ter Vascosanum, hos decem libros Edoardi Vvotioni philosophi & medici clarissimi, De disserentiis an in alium, ante sexennium in hoc Francorum regno impii mat, neue uendat. Qui secus fecerit, libris &poena in sanctione aestimata,mul habitur. Datum Lutetiae P risiorrum IIII Nonas Ianuari j M. D. LII. Guyot.

. . c. . t

10쪽

sv MMATIM INSUNT LIBRI s lai si NGVLIS, ATQUE EX IIs Αφ , THORIBUS EXCERPTA.

In primo libro generatim explicatur,quibus modis constituun

tur animalium Disserentiae r & praeterea aes malium partes recensentur.

η 'Μ Α L qii id quo disserat

ab iis quae non sunt animalia. Ex authoribus. Platone in Timaeo. Aristotele in historia animalium. De partibus animaliu. De generatione antia malium.De Anima. De sensu Sc sens. De Iuvent. α senest. De Amno x uigil. De Re spiratione. Et Plinio. .r. Fola Qiribus modis constitui debeant animaliu Differetiae.Ex Aristotele in histor. animalisi. De partib.animal tu De sensit & s sca.ii. B.i.b Animalium genera amplissima. Ex Aristotele in historia animaliv. opali. sol.2.b De partibus animalium . Authores. Aristoteles in historia animalium. De parib. animaliu.

Galenus in h. De placitis Hippocratis & Pl

tonis. In Methodo mededi. De inaequali ii temptae . De iacultatibus naturalibus. Deusu partium. cap.ui . sol.

De partibus exterioribus dissimilatibus. Author Aristoteles in historia animalium. De

partibus inimalium. eap.v. ibid. De capite & eius partibus. Ex authoribus Miristotele in historia animaliu.De partibus animaliu. Cicerone De natura Deom. Corne Celso. Plinio.Galom, De ossibus.De Alime toru facultatibus. De compositione medicameloru perloea. Inoemctariis in Aphori sinos. Ex libro qui Introductorius inscribitur. Ex Iulio Polluce. cap.ri. sol.3.b De Collo M eius panibus. Ex Aristotele in animalium historia. De partibus animaliu. Ex Galeno De Sanitate tuenda. In Anatomicis. De usu artium. De locis inessis. De ue rarum sectione E Cornil Celso. Plinio. MIulio Polluce. i cap.vii. M.fDe Thorace te eius partibus. Authores. Arist teles in animal in historia. De partibus ani lmalium. De Generatione animalium.Gal nus inlib. Anatomicis. De usii partium. In Methodo medenti. De Motu Hallorum. De ossibus.In Commentariis de framaris.Hiis qui inscributur κατ' ἰν ον .Hippocrates in Αpnoritati. Et Galenus in eundem librum cap. viii. sol .s.b De Brachiis 3c eorum partibus. Ex authotibus. Aristotele in historia animalium . De parti bus animalium. Galeno de motu muscul rum. De ossibus. De usu paritum. In Commentario G ' lx7aον. Ex lib. qui Introduci rius inscribitur. Comes.Celso Plinio. Festo Popeio. Iulio Polluce. cap. ix. sol.6.b De Cruribus Si eorum panibus. Authores. Α-ristoteles in histori, animalitina De partibus animaliu. Galenus De usu partium. De ossi buxta Commentariis M H ιῶρον.Lib.qui In troductorius inscribitur. Cornes. CelsusIulius Pollux.Fest.Pompeius. cap. X. sol. De Si tu patitum uario. Authores. Aristoteles in historia animaliu. De partibus animaliae De Mimalium incessu. De Caelo dc mudo. Plato in Timaeo. Com.Cessus. p. .H.F.b De Capitis partibus interioribu De Cerebroidc eius partibus. Auctores.Aristoteles in ania malium historia. De partibus animaliu. De Somno dc Vigil. Galenus in Anatomicis. neruorum disiectione. De olfactus instrumeto.Lib.Introductorius.Iul.pollux.caacii.Q.8De Oeta panibus interioribus. Authores.G lenus De neruorum dissectione. De usu pasetium De Placitis Hippociatis dc Platonis.In Methodo mededi. Author libelli qui De Anatomia oculorum inscribitur, Galeno ad. scripti. Iul. Polluc. cap. xiii. sol.8.b De Colli Ec Pectoris partibus interioribus. Ex Authoribus. Aristotele in historia animalia. De panibus animalium.Galeno De usu partium. Iulio Polluctat cap. xiiii. fiat.'.b De uisceribus de Septo transiicris. Ex auth ribus Aristotele in historia animalium. De partibus animaliu. Galeno in Anatomicis Deusu partium. DcTemperanactis. Depli