장음표시 사용
191쪽
disputandum, sed etiam deterret. Nam ut C. Lucilium ψItomo doctus et perurbanus , dicere Solebat, ea , quae scriberet, neque ab indoctissimis se, neque ab doctissimis legi velle ; quod alteri nihil intelligerent, alteri plus fortasse, quam ipse; quo etiam scripsit:
hic enim fuit, ut noramus, omnium sere nostrorum hominum doctissimus:
quem cognovimus virum bonum , et non illiteratum k
piatne hexametri elausula in vulg.
C. Lutatius Gtieis. A, C. Gestis, mendose. Idem omittit dotatis librarii quidem errore. Sed quoniam iam supra lib. I. e. Is Lucilius vi pellatus
Urat homo Moottis et pertiriantis. Non spernerem e dices, si qui utit utrumque vel alterutrum epitheton h. l. omitterent. Pe Mantia tamen hieoptius est, quia in illo ipso dicio
Litellii. quod commem ratur, Ur-hanilas quaedam et festivitas inest. Ea Miae serueres IIaee abstini a cod. G IL A, Erl. et aliis. Et saneat ab Oinnititis abessent, non desiderarentur. Nam se legi Mello idem ,ignis ret; ut si dicam, ego legi malo. . m I Auri . idem esset aer ego ii fros meos legi malo quam laudari. Alteri pias fortasse quam ipse Peareius e .. Vulgatam Ieetionem .
iam ipse SE SE . quo etiam Corruptam esse. fatale omnes agnoseent.
Quid enim est at quid da se inliniis geste 8 Qis id sibi utilii Mo etiam aer misy voice vera lectio haeret in NSS. quatuor Oxonio thus. in NSS. Cant. Hag. Nead. Hari. duobus Gonv. Pit Nein. Pal. pr. Editionibusque primis, alteri plus Iortasse quam ipse, de quo
etiam acripsit. In quo nemo avariseio de partieulis de se tollendis nona enserit. Sed partietilum qum recto desenssit Emisti . verba suo etiam
serimn luterpretatus, in quam aera tentiam seripsit, eo pertinae sersipsit e forsan recliust qua de Cratisis scripsit. Ceterum ad quo habent eodd. Erl. Goets. A. Persiam non euro I gere . I a litim Decimum Molo Veratis est troischaletia septenaritia hypereata . Inter Laelitiis et Decimum multae edd. comma ponunt, quod merito reprehendit Peareius. Idem recte obser vavit. Derimum esse Laelii praenoia men h. l. ut saepius si, postpositum. Ceterum comparandus est laeus Plinii. praes ad Hist. Nat. e vi Praeterea est quaedam publica etiam eruditorum reiectio. Viitur illa et M. Tollius . extra omnem ingenii aleam malitia. et, quod miremur . per advo- tum defenditur. me doctissimis σμnιum Persitim Mee legere nolo 4
sinitim Conmm Oolo. Quod si hoe Lucilius, qui primum eo idit situ
192쪽
ged nihil ad Persium: sic ego, si iam mihi disputandum
sit de liis nostris studiis, Dolim equidem apud rustiCOS, sed multo minus apud vos. Μalo enim non intelligi orationem meam, quam reprehendi. Tum Caesar, Equidem, inquit, Catule, iam mihi videor navasse operam , quod huc venerim. Nam haec ipsa recusatio
dispulationis, dispulatio quaedam suit mihi quidem per
iucunda. Sed cur impedimus Antonium , cuius audio esse paries, ut de tota eloquentia disserat, quemque iamdudum Cotta et Sulpicius exspectant 'Ego vero, inquit Crassus, neque Antonium verbum facere patiar, et ipse obmutescam, nisi prius a vobis
Quidnam' inquit Catulus. - Vt hic sitis hodie. Tum, quum ille dubitaret, quod ad fratrem pr miserat, Ego, inquit Iulius, pro utroque respondeo; Sic faciemus; atque ista quidem conditione, vel ut verbum titillum faceres, me teneres.
Hic Catulus arrisit: et simul, Praecisa, inquit, mihi quidem dubitatio est, quoniam neque domi imperaram; et hic, apud quem erat laturus, sine mea Sententia iam facile promisit.
nasum, dicendum sibi putavit, si Cicero mutvnndram, Praesertim quum de Republiea scriberet, quanto nos musatius ab aliquo iudice defendi mus. . Ex quo loco intelligitur, Ciceronem Litellii anetoritate in hac eausa etiam in libris de Republicans im fuisse et Lucilium eandem sen- entiam his , sed aliis nominibus ex- preMisse. Hardvinus enim recte eos eprehendit, qni nomen Iunii Congi, in quo apud Plinium eodices consentiunt, deleverint, et ex hoe Ciceronis loco Laelium Deciuium substituerint. Quenti ue iamdudum Cotta et Stil-μωι3 exspectant. Gueis. A, q. i. et Cotta et M*itatis exfraec al. Singularem verbi ostendunt etiam YSS. Mag. et Io . probante Penreio. Sic Cicero
tione . qua te neque Antonium verbum sacere passurum, et ipsum mutum
futurum dixisti, nisi hodie apud lemaneamus , me teneres , etiamsi veν-hum uultum saceres aliud nos invitandi causa.
193쪽
- CICERO is . Tum omnes oculos in Antonium coni hce uiat; ρε ille: Audite vero, audit et inquit. Ηomiuem enim au dietis de schola, atque a magistro et graecis literis eruditum. Et eo quidem loquor confidentius, quod Catulus auditor accessit; cui non solum nos latini sermonis, sed etiam Graeci solent suae linguae subtilitalem elegantiamque concedere. Sed tamen, quoniam hoc totum, quidquid est, sive artificium, sive studium dicendi, nisi accessit os, nullum potest esse; docebo
vos , discipuli, quod ipse non didici, quid de omni genere dicendi sentiam. Hic posteaquam arriserunt, nesmihi videtur esse, inquit, facultate praeclara, arte
mediocris. Ars enim earum rerum est, quae Sciuntur; oratoris autem Omnis actio opinionibus, non scientia ,
continetur. Nam et apud eos dicimus, qui nesciunt , et ea dicimus, quae nescimus ipsi. Itaque et illi alias aliud iisdem de rebus et sentiunt et iudicant, et nos
Contrarias saepe causas dicimus, non modo ut CrasSus
contra me dicat aliquando, aut ego contra Crassum; quum alterutri necesse sit salsum dicere; sed etiam ut uterque nostrum eadem de re alias aliud defendat, quum Plus Uno verum esse non possit. Vt igitur in eiusrnodi re, quae mendacio nixa git, quae ad scientiam non saepe perveniat, quae Opiniones hominum ,
De schola Ironice dictum, ut et
qrine Cousequuntur. Auclietis hominem , qui magistris nunquum operam
dedit. PRYST. I etiam Graeci Sie recte Guel LA. Vulg. sed etiam lysi Graeci, in quo Pronomen male redundat. tinniam hoc totum Gueis. Α, sed
' Nisi acerasit os os in hoc loco eoulidentium , audaciam et impudentiam quandam significat. oportet. inquit, me paene esse impudentem . qni velim docere quod ipse nunquam didieerimi sed quoniam oratore1 u daciam hanc in laude ponuut, nequctorator esse honi 1 quisquam potest, nisi sit idem ore duriori, et paulo confidentior , aggrediar sane ad dicendum, quid Mutiam de eloquentia.
Quod ipse non didici GueIs. Λ. id quod i 'se non di lici.
194쪽
et saepe errores aucupetur, ita dicam, si causam putatis esse, cur audiatis.
8. Nos vero, et valde quidem, Catulus inquit, putamus, atque eo magis, quod nulla mihi ostentatione
videris esse usurus. Exorsus es enim non gloriose,
magis, ut tu putas , a veritate, quam a nescio qua dignitate. Vt igitur de ipso genere sum consessus, inquit An
tonius , artem esse non maximam, sic illud affirmo, praeCepta posse quaedam dari peracuta ad pertractandos animos hominum, et ad excipiendas eorum voluntates. Huius rei scientiam si quis volet, magnamqHandam artem eSse, dicere, non repugnabo. Etenim quum plerique temere ac nulla ratione causas in sorodicant, nonnulli autem propter exercitationem, aut Prompter Consuetudinem aliquam, callidius id faciant; non est dubium, quin, si quis animadverterit, quid sit, quare alii melius quam alii dicant, id possit notare. Ergo id qui toto in genero fecerit, is si non plane artem, at quasi artem quandam invenerit. Atque utinam, ut mihi illa videre videor in foro atque in causis, ita
nunc, quemadmodum ea reperirentur, possem vobis exponeret
eiva. hahent magisque. Sed eopula. ut iam Emesti monuit, elegantius abest.' mgis . til lia piatas . a Meritate Antonius professus erat initio minimum artis eloquentiam hahere. Iuxta hane tuam opinionem, quam veram existimat, tititur exordio simpliei, et quod ab aliis sueti alienum est. P . Praee Uri posse Maedam dari m acuta Guel . B, praee piri posse diari
M axeipiandas ) Peareius eaei emdas reete praeserendum iudieavit le-etioni , quum ex Duo eodice Lamhinus enotavit, eomianuas; eoli. Horat. I, 2, v. 78. Magnam qu niam artem esse, diaeera Guel . B, magniam quandam amem disere. La nune ) Gueis. A. kom niane. Reperirentur, possem) victor. m.
195쪽
9. Sed de me videro; nunc hoc propono, quod mihi persuasi, quamvis ars non sit , tamen nihil esse persecto Oratore praeclarius. Nam , ut usum dicendi omittam , qui in omni pacata et libera civitate dominatur, tanta oblectatio est in ipsa facultate dicendi, ut nihil hominum aut auribus , aut mentibus iucundius percipi possit. Qui enim cantus moderata Orationis pronuntiatione dulcior invenire potest y quod carmen artisiciosa verborum conclusione aptius y qui actor in imitanda, quam Orator in suscipienda veritate iucundior 8 Quid autem subtilius, quam acutae, crebraeque sententiae tquid admirabilius, quam res splendore illustrata verborum Z Quid plenius, quam omni rerum geHere Cumulata oratio 8 Neque enim ulla non propria oratoris est res, quae quidem ornate dici graviterque debeat. Huius est in dando consilio de maximis rebus cum di-
Perirentur, Possim , male. Forsan autem scripsit Cicero utinam - quemadmodum ea resteriantun, ivsSim.
Nihil esse Perfecto oratore Praec&ritis Hanc lectionem, quam confirmant Gueis A, C, recte tenuerunt Gratterus et Gronovius. Altera Pr Iecto oratore, quae est in Guel L B, absurdam facit Aententiam , qtissinihil sit oratore simpliciter praecla
Moderata Orationis Pronuntiatione Sic Gueis. A. Verissime. Nam in Iectione moderatae orationis Pronuntiatione hoc est vitii, quod pronuntiatio simpliciter, adeoque etiam mala et inepta cantus dulcedini aequipa retur. Quid autem sit moderata pronuntiatio, docet Quintilian. XI, 3, 3o,
nempe emendata, dilucida, ornata , aptu. Quod earmen arrisiciosa Merborum conclusione Utivs h. e. qui versus , quae Iyrici carminis stropha aptior esse , .l suaviorem habere verborum inncturam potest , quam Periodiis oratoria artificiose composita , et nωmur e cadens l' omni rerum generis cumuliata ora-ιλ b. e. copia sententiarum, Esem. Plorum, aliorumque dicendi ornamentorum.' mitis est in dando consilio Hemaximis rebus cum dignitate exelicata sententia ) Nempe in senatu . tibi, ut
vorbis utar anci. dicit. de calisis Corr.eloqv. mP. 36, saepe Parum esset bre- Miter censree, nisi ingenio et eloquentia sententiam suam itierentiar Sen tores. Quae seqriuntur verba: estis dem - moderatio ad concinnes Pertinent, illa vero : eadem Iacultate vocatiar ad genus itidiciale: denique Postrema quis cohortari etc. ad gentis
196쪽
gnitate explicata sententia : eiusdem et languentis populi incitatio, et effrenati moderatio. Eadem lacullate et fraus hominum ad perniciem, et integritas ad salutem vocatur. Quis cohortari ad virtutem ardentius, quis a vitiis acrius revocare, quis vituperare improbos asperius, quis laudare bonos ornatius, quis cupiditatem vehementius frangere accusando potest y quis
moerorem levare mitius consolando ' Historia verolestis temporum, lux veritatis, via memoriae, magistra vitae, nuntia vetustatis, qua voce alia, nisi Ora-
Utuperare improles asperitis Nempe haee asperitas est in laudibus Oratoris , estque in vi et vehementia vilia peratiouis. Sie infra e. 8S. tibi negatur, hominem improhum notari et vituperari sine vitiorum eo itione iis insignite atque asPere Posse. is ditist m Dehementitissean gere ae sando potest Aeetisnre h. l. Don de aecusatione in iudiciis Meipiendum . sed de graviore quadam obiit alione et reprehensione extra iudicium. Sie Epist. ad Div. l. :. mpeium et hortari et orare . et iam liasoriis a tisare et monere, ni magnam in Liviam fugitit. Don desistimus mitisen e. ta componuntur Obmmatio,cMortiatio. consoliatio. Historia - Lx ὐeritatis, ina memoriae, magιsira Mitae In MSS. et edd. omnibus est e Milia memoriae , magistra Dirae. In quo primum in- mmiae ad sensum dieitur Dila memoriae. Sive enim memoriam accipias reminiscendi facultatem, historia non potest diei huius iaeuliatis vita.
quasi memoria nostra vim suam tueri non posset abritia historia; immo potius literis inuentis et rerum ge- alarum monumentis a scriptoribus editis momoriae vis minus est a multis qualia antea exculta: sive memoria filia miseet ipsas res gestos memoriae mandandas. Ata memoriae nihil aliud notare posset, quam quod iam epi ibetis testis lemmmm et Mntia Mel stistii signi lientiam esset. Deinde inepta esset eompositio : Mila memoriae , mugiatria Milae, ubi Milia priore loeo transiste , posteriore autem loco proprie diceretur, quem verborum luatim Cicerone prorsus indignum iudico. Quare quum ina et Milia saepius a librariis permutata sint ut e. e. in Rhetorieis Auet. ad Heretiuium IV, is, pro Milam Cod. Ers. h. totam 3 fidenter rescripsi Dia memoriae. Sie historia reete poterat eodem modo appellari, quo eam Cieero Orat
e. 3έ, memoriae Deleris ordinem nominavit. Nempe sine historia rerum gestarum memoria nostra multos quidem posset eventus compleeti . non tamen eos suis temporibus reele alliis gare . verumque eorum ordinem ac seriem tenere. Itaque historia vi reet dieitue lux Oerit iis, ita non minus apte Mia memoria , ut quae mem viam nostram is cognitione rerum gestarum errare . tempora confundere,
Personas miscere haud sinat, sed M.
197쪽
ars alia , quae verborum, aut faciendorum, aut deligendorum scientiam profiteatur; aut si quisquam dicitur , nisi orator, formare orationem, eamque variare et distinguere quasi quibusdam verborum sententiarumque insignibus; aut si via ulla, nisi ab hac una arte, traditur, aut argumentorum, aut sententiarum, aut denique descriptionis atque ordinis: fateamur aut hoc, quod haec ars profiteatur, alienum esse, aut cum aliqua ari esse commune. Sed si in hac una est ea ratio atque doctrina, non, si qui aliarum artium bene loquuti sunt, eo minus id est huius unius proprium; sed ut orator de iis rebus, quae ceterarum artium sunt, si modo
eas cognovit ut heri Crassus dicebat ), optime
potest dicere: sic ceterarum artium homines ornalius illa sua dicunt, si quid ab hac arte didicerunt. Neque enim si de rebus rusticis agricola quispiam , aut etiam, id quod multi, si medicus de morbis, aut depingendo pictor aliquis diserte dixerit, aut scripserit, idcirco illius artis putanda sit eloquentia; in qua quia vis magna est in hominum ingeniis, eo multi etiam sine doctrina aliquid omnium generum atque artium consequuntur; sed, quid cuiusque sit proprium, etsi ex eo iudicari potest, quum videris quid quaeque doceant, tamen hoc certius, nihil esse potest, quam quod omnes
artes aliae sine eloquentia suum munus Praestare possunt, Orator sine ea nomen fiuum obtinere non potest rut ceteri, si diserti sint, aliquid ab hoc habeant, hiedinem vertim ae perpetuam seriem Atia eum aliqua aree 3 Vulgo a eventorum servare cogat. Eram aliqua alia arte. Sed alia iam latet in aliquia . quo Cieero sarpitia Atis si Dis Parti tam stir a utitur pro alia quadam. multis omi sam auctoritate Viet M. Cognorit ) Hoe auctore Helisitissem
198쪽
DE ORATORE LIB. II, CAP. IO 9 Inisi domesticis so instruxerit copiis, aliunde dicendi piam petere non possit. o. Tum Catulus, Etsi, inquit, Antoni, minime impediendus est interpellatione iste cursus orationis tuae, patiere tamen, mihique ignosces. Non enim po um, quin excl- , ut ait ille in Trinumo; ita mihi vim oratoris tum exprimere subtiliter visus es,lum laudare copiosissime: quod quidem eloquentem vel optime facere oportet, ut eloquentiam laudet. D bet enim ad eam laudandam ipsam illam adhibere, quam laudat. Sed perge porro; tibi enim assentior, vestrum esse hoc totum, diserte dicere, idque siquis in alia arte faciat, eum assumto aliunde uti bono,
Et Crassus, Nox te, inquit, nobis, Antoni, expolivit,
hominemque reddidit. Nam hesterno sermone, uniuscuiusdam operis, ut ait Caecilius, remigem aliqueua, aut baiulum, nobis oratorem descripseras, inopem quidem humanitatis atque inurbanum.
Tum Antonius, Ileri enim, inquit, hoc mihi proposueram , ut, si te refellissem, hos abs te discipulos ab
Vim oratoris . sine l. et a. itis oratoris , qtiod sibi arridore prostetur Emesti. Et sane quoniam ante Me
proprio oratoris munere di oret,ntur. havd ineptias esset ius I modo ver ha primore et laudare. qnae Qq avntur . hvie vocabulo aptiora essent. Quare Mim servandum exi. Etenim non magis antea de iure et munero oratoris quam de eius vi loquutus est Antonitis.' moenitia ) Natione Insuher Gallus, professione eomicus potita. Quod ervus sitisset . servile nomen hahisit
Stiuitis, ut notui Gellius lib. IV cap.
xo. Vixit Romae, et eomoediae princeps habitus est notula sua. En m lieet dieat Cieero malum Latinitalis ni et rem, tamen ei primas inter comi-
a tribuit Volentius Sedi itus, quod res et Gellitis lib. XV cap. i5. ipsa
Ttillius lih. de opi. gen. Orat. p. tvidetur ipsi primum inter eramicos loetim dure. Sane Apud Nouium in verbo poscere Varro principatiam inargomentis Capellio dedit. In nim ι- mentis caetatius rose a m miam . in Terentitis, in sermoniliis P uisitis. Clartiit Caecilitis anno V. C.
199쪽
ducerem : nunc, Catulo audiente et Caesare, videor de here non tam pugnare tecum, quam, quid ipse sentiam,
ii. Sequitur igitur, quoniam nobis est hic, de quo loquimur, in foro, atque in oculis civium constituendus, ut videamus, quid ei negotii demus, cuique eum muneri velimus esse praepositum. Nam Crassus heri , quum vos, Catule, et Caesar, non adessetis, posuit breviter in artis distributione idem, quod Graeci plerique posuerunt: neque sane quid ipse sentiret, sed quid ab illis diceretur, ostendit: duo prima genera quaestionum esse, in quibus eloquentia versaretur, ianum infinitum, alterum certum. Insnitum mihi videbatur id dicere, in quo aliquid generatim quaereretur,lioe modo: expetendane esset eloquentia Z Expetendine honorest certum autem, in quo quid in Personis, et inconstituta re, et definita quaereretur; cuiusmodi sunt, quae in soro , atque in civium causis disceptationibusque versantur. Ea mibi videntur aut in lite oranda,
Inopem quidem Atimantia is vulg. inonem quendam, quo pronomine fila tim post Praeeedeus iasiquem posita se ossendi scripsit mihi amicissimus Iaeohsius. Neque vero iniuria. Itaque idem reseripsi , quam lectionem in margine NS. Guel . a manu recentiore notatam Beusiugerus invenit. Eadem Ernestio placebat. Sed Iae hsio maior etiam stispicio oborta est. totam illam elausulam inopem γιdem
Atimaniliaris atque inurbanum a glos sal re adiectam esse. Et parum abest
quin illam suspieionem veram ae stinisam putem. Quum enim Crassus his
verbis: nrim hesterno sermona unitia iustium operis - remigem arat hastiis L in nobis deseripseras, respexisset ad τexha Antonii lib. I, e. 6I: orator aurem eone uritur in ea , qtiae sunt intiati eisitat uari ac forensi . -- motis γε celeris smAiis . Q mota ea sint ampla atque praeclara, in hoe tin opere . tit ira aleam, noctes et Ates iaris
geatara poterat quidem dicere , An tonium oratorem deseripsisse in pem humanitatis. i. e. artium, quarum cognitio hominem pollitim deceret. Sed cur deret atqtie intiail aratim , quum ipse Antonius c. 49 Oratorem Iepore quodam Instructum esse vellet Si seripsisset atque ine Hiram , Donesset, quod aliud qraereretniis. Ea ni ha indentiari Antonius quaestiones . sive materiam oratori propositam revocat ad deliberationes, et adi odi via , quia haec plerumque ab eo tractantur: et si quando versetur in
200쪽
DE ORATOR R I. n. II, CAP. II I93 aut in consilio dando esse posita. Nam illud tertium , quod et a Crasso tactum est, et . ut audio, ille ipse Aristoteles, qui haee maxime illustravit. adiunxit,
etiamsi opus est, tamen minus est nec Asarium.
Quidnam' inquit Catulus, an laudationes' id eni invideo poni genus tertium. Ita, inquit Antonius, et in eo quidem genere Scio et
me et omnes, qui affuerunt, delectatos esse vehementer, quum abs te est Popilia mater vestra laudata; cui primum mulieri hunc honorem in nostra civi late tributum pulo; sed non omnia, quaecunque loquimur, mihi vi tantur ad artem et ad praecepta esse revoCanda. Ex his enim sontibus, unde ad omnia ornamenta di Condi praecepta sumuntur, licebit etiam laudationem ornare, neque illa elementa desiderare; quae ut nomo tradat . quis last, qui nesciat, quae sint in homine laudanda 8 Positis enim iis rebuς, quas Crassus in illiu
orationiS Suae, quam contra collegam Censor liu huit,
exornativo genere. vel ad defensio Dem . vel ius suasionem laticlatio, vitupercilio ad acet soliotium aut dissua-
sirinem referri sucile potest: v. p. in oratione pro Loge Manilia in laudo, Pompeii Ttillius excurrit, Mi stia deat eum deligendum imperatorem contra Mitridalem 1 sectitida Philippiea invehitur in Antriuitim. ut tan qnnm hostis reip. eotidemtietur, quod spectat getius iudiciale. Ocivκαλ I. te orandia γ Ro litui lectionem Gulielmi utpote unico useram. Exoranda . quidam lihrarii see runt --nda , qtiod est in Gi eis A. inclassis it i l qisod viilgo euitiar. Ordi
Vile ad omnia ornamenta direndi Praecae ea sumtinetur Sic Cticis. Λ. v.
tiride omnia ornato discluda praeeo a su-
Inun iii Illi rectio propitis ad veritatem
videtur necedere, nam rimnino veram
r se vix nii, ut praestare. Quid euiiti si Cie. seripsit: Ex hi, enim Ionsatis, uti-
do omnia ornamenta dicen in stinitititur, Iis ii otium lutidiationem ornar , Ne que ita Memento Aesiuerore. Omni in enim Anicillius praecepta rhetorica committito et pervagata videtur contemnere, nee foti es intelligere rhetorum de alte libellos, sed philosophiam potius ei limite locos potissimum, qui Atint de officiis et moribus hominum.
loque animi rum naturis. Si . c. Σdieii multa alia e se, quae flamma diceni ornamentia desideretii, seu exia, I peio res istas praecepta non quae