장음표시 사용
211쪽
et 08 HISTOR. BADYNs Is LIB. V. 5. Septi commissum. r) Ludovicus inde variis Bolaiae urbibus, Ba alucca, Brussa & Woriraianis saucibus occupatis, exercitum in hiberna deduxit. Haec in Croatia, Boseia, Solavonia feliciter Badensis dum gereret, alter exercitus, Lotharingo & Bavaro Ducibus, ad utramque Savi ripam a tergo securus, Bel gradum usque progressus est. Urbs haec, vetus Τaumnum, nono Augusti obsideric uepta, sexto Septembris capta; Bosnicae victoriae, quam pridie illius diei Ludovicus reportaverat, effectus. υ
vum Martis Τurcici theatrum Ludovico Badensi annus 1689. aperuit; quo ille ex Servia in Bulgariam, a Danubio ad Nissavam transtulerat bellum; periculoso conatu, quod Danubius Caesareani exercitus hucusque suerat nutritius pater. u Prudentia bellica duas ille sibi paravit vid orias; unam prope oppidum Sissam, in Serviae & Bulgariae confinio, ad Ni
cri Deseriptionem hujus proelii dedit castellus comes in Literis ad Hermanisnum, Narehionem Badensem, Vindobonam scriptis, quas Neatrum rvaeum Tom. XIII. pag. 298. exhibet. Adde MART. ZRILE Ru Min Deseri ιω- Hungaris panssi. IVAGNκRuΜ in Bisor. Leopoldi Part. II. Lib. X. pag. s6. de Anonymi Breviarium Vita Liuisini, Germ iace scriptum, pag. 33. R. o Thaatrum Ea aeum loco alleg. pag. 299.
212쪽
lavam; alteram ad Danubium prope V idianum, in Valachiae tu 'mitibus. Bellum, a Ludovico XIV. Galliae Rege A. I 688. Germanis illatum, copiarum Imperialium partem vocavit ad Rhenum. Et ctor Bavarisa & Lotharingiae Dux, cum exercitu ad illas oras sunt missi. Belli Τ cici summa Ludovico Badens commissa est soli, qui novas jam gloriae palmas suo duini collegit; Croyaci Duce primas post eum bellici Imperii partes tenente. t) e . citus nonnisi viginti quatuor millium fuit, quibus ille I urcas,
numero & opportunitate rerum multo superiores, proeliis, eXpugnationibus urbium, transitu numinum, in Bulgaria prosecutus est, fortuna lavente.
Νissa, quae & Nessus vel Naissus, Versus Haemum mon- Uictoriatem, Serviae Civitas est, ad quam die a . Septembris sanguino- si lenta pugnata est pugna, quae ut posset committi, plures praecesserant pugnae. Ludovicus ad Semendi iam & Sigoni Zam usque progressus, Moravam Calendis Augusti transivit. Tine anni ex tremum Ludoviciani eXercitus agmen Τurcae aggressi, gratus poenas dederunt; vel occisi, vel in fugam conjecti, quod die aq. Augusti evenit. n Postridie illius diei Ludovicus exercitum
213쪽
Η ' Turei cum omnem , qui Jagodinam inter atque Palancham in castris munitis Caesareanos oxpcctaverat, multis millibus eorum intersectis, disiecit, universa castra cum Ios. tormentis bellicis multisque vexillis occupavit, atque Nissum versus prosecutus est hostem. Ad urbem hanc denique sese fixerant Τurcae, castris ad' vieini montis summitatem usque probe munitis. Ludovicus, dextro cornu hostes a tergo in monte aggressus, eos descendere eosigiti Sinistrum in planitie versus Nil savam sumen stetit, eos firmiter expectans. Proelium die 24. Sept. commissum; decretorium sane, quo militaris prudentia Ludovici summum culmen ascenditi Quadraginta ille Turcarum millia cum sedecim millibus armatorum aggressus, tanta arte pugnam instituit, ut post crue tum certamen pulsi loco superiore hostes, in sugam conjicerentur. Ultra decies mille Turcae hac pugna ceciderunti Impedimenta, tormenta cum castris & cum urbe Nissa redacta sunt in potestatem Ludovici victoris. M Sed & totum Serviae regnum victoria hac in Caesaris potestate firmatim. In ipso Nissensis proelii ardore Ludovico allatae sunt literae, quibus excidium Badae avitarumque ditionum depopulatio ei
214쪽
Tiun vero rem majoris consilii animo agitavit Ludovi- Widdi.
cus; secum deliberans , an versus dives illud Bulgariae Omp rium, urbem Sophiam, olim Sardita dictam, ubi Viririus eastra
posuerat, cum EXercitu procederet, atque adeo totius Bulgariae dominum constitueret Caesarem; an versus Danubium redii et, i ca munita, quae adhuc in I in carum manibus erant, ad Nicopolin usque occupaturus. Posterius hoc praevaluit consilium.
Ρiccolomino igitur Nissae praeseisto, festinavit Niddinum; ubi novas ad Danubium laureas collegit. Venit eo, videt Tu eas & vincit Ludovicus die 6. Octobris, Widdinum expugnat ; a unoque hoc proelio Bulgariam subigit, Walachiam & Transitu niam Caesari aperiti Bulgarica haec omnium bellicarum expediationum Ludovici pulcherrima fuit, quam solus ille suo direxit a bitrio ; qua Turcicus limes terminatus Nicopoli; Christianus imtra sexennium ad milliaria Germanica centum admistus. Inter haec eo uratio contra Ludovicum Badensem detecta est. Exteri quidam voluntarii milites vivum eum, vel mortuum,
Tom. III. Ce Q neatrum Earop. loco alleg. pag. 647. WAouanua Parte II. Lib. XL
215쪽
Τurcis tradere decreveranti Unus in conjuratis rem prodidit; reliqui carnificis manu perierunti QCaesareanorum in Hungaria exercituum tam stupendi pro- gressus Byrantinam Aulam induxerant, ut de pace reducenda se- rio cogitaret. Coaluisset ea, nisi inter conditiones. primam pinsuisset Caesar, Moldaviae & Walachiae ut renunciaret Sullanus. b Bellum ergo continuatum decennio , nonnisi Carolovicensi pace A. 1699. finiendum. Exercitum victorem in Transilvaniae & C lachiae limitibus per hiberna Ludovicus disposuit; ipse, contracto herculeis laboribus morbo , Hermans adium prosectus , Carolostadiensem Praefecturam Croatiae, virtutis suae praemium, ab Imperatore accepit. 0
sylvin. ceps; Q filio Michaese relicto, cui laverat Caesar. Tehelius, Sullano favente, ambiverat Principatum, & cum XXIV. millium exercitu Transilvaniain A. I 69o. intravit ; stabilemque pedem ibi figere coepiti At Ludovicus, confirmata superiore Hun-
216쪽
garia, cum dimidio militum numero intra mensis spatium omni Tehelium Transilvania expulit. e) Clausenburgi Provinciae Sta- , tuum convocavit Comitia , in quibus proscripti sunt Τehelii asse-cho, qui in Walachiam fugientes, 4 urcarum & Tartarorum c piis adaucti, nova irruptione in Transilvaniam facta, apud Cronis istadium repulsi, ad Walachos redire coacti sunL f Ludovico apud Τransilvanos haerente, Vigirius Nissum, Widdinum, Belgradum rursus in Τurcarum potestatem redegit, atque adeo expeditioni hujus anni imposuit sinem, lavorabilem Τurcis; apud quos Muperlii, Viririi nempe principis nomen, ab aliquo tempore genti pergratum, successibus his multo gratius evasiti rili sub Vigirio Turcici Imperii gloria restauranda videbatur. Spes suit adaucta, cum brevi post, mortuo Sullano, di Vigirius auctoritate sua successorem ei dedisset Achmetem II. se trem defuncti; hebetis ingenii Principem, quem pro lubitu suo se recturum speraverati Muperlius ergo omnes Imperii Turcici viros intendens, a Tehelio consiliis & armis adjutus, una A. I 69I. expeditione unoque proelio omnem Hungariam Caesari se erept
217쪽
riam speravit. Centies mille armatorum exercitus, eo duce &auspice, apud Bel gradum Iulio mense consedit.
Ludovicus cum sexaginta sex mille Christianis ad Petrivaradinum considens , versus Salankemenum progressus , ab hoste deceptus est h Vigirius enim celeri itinere castra eius praetergressus, Petrivaradinum inter & Ludovicianum exercitum m latus est castra, ad Danubii ripas; ut omni commeatu, terra advehendo & aquis, intercluderet hostes. Astuto consilio respondit eventus. Logio tota Buquoii, multis cum supplementis legionum, ISO. Commeatuum Carri, ut & Centum onerariae naves a Turcis intercepti sunt; qui successibus his exercitum Christi num quod inclusum tenerent, audaciores sunt sacti. i At Ludovici Badensis animus infractus & constans ex an gustiis his erumpere & per Turcarum cadavera militibus suis viam aperire decrevit. Aperuit eam per caedes & strages. Turcae, dextro Christianorum cornu suis, vi storiam per biliorium t nuerunti Reduxit eam cornu sinistrum , Ludovico duct re tandem hostes prosternens ; tanta cum virtute & sortitudi-
218쪽
ne, ut in omni hoc bello nunquam; in alio vix unquam suerit
Pugnae tam memorabilis dies fuit I9. Aug. a tertia hora usque ad noctem. Ultima ante noctem savit Christianis. ΤΟ menta bellica I 58. & decies mille tentoria erepta sunt Turcis: Turcarum qui in proelio vel caesi, vel vulnerati sunt, numerus ad vicena millia ascenditi Viiurius & Ser hierius aliique duces magno numero perierunt. 0
Caesar, Ludovico gratulatus victoriam, summum eXerci- Ludovia
tuum suorum Imperatorem m) eum constituit; n) quae bellicarum nerali, dignitatum suprema, paucis ante ipsum collata. Pic lominus a tenena Ferdinando III. Imp. eam accepit. Post eum Caesareos exercitus Campi - Mareschalli Generales, ut vocantur, duXerunt, ad anninn usque I 664, quo Montecucullus, reportata ad St. GOt-
219쪽
2o6HIs TOR. BADENs Is LIB. Rhardi Fanum contra Turcas victoria, sublimi eodem axiomate ornatus est. Montecucullo mortuo , Carolus IV. Lotharingi se Dux& Ludovicus Badensis apicem hunc bellicorum honorum sub eodem isopoldo obtinuerunti Succetar ejus Iosephus Caesar, r portata apud Taurinos A. Ir . a Gallis victoria, Eugenium, Sabaudiae Principem , eadem militari dignitate decoraviti Consen ineum hunc suum heroem sedecim annis praecessit Ludoricus, aetate & honoribus prior; bellica prudentia & virtuto aequalis. Nec tinmemor uxoris Ludovici nostri suit Caesar Leopol-dus, qui proe lio vix finito ex vexillorum, Turcis ereptorum, numero ei duo transmisit, ut in Domo Badensi tam gloriosae victo
Hiltoriam hujus pugnae Ludovicus victor ad Caesarem, ad Electorem Brandeburgicum, & ad Praesed tam Budae , perscri- scripsiti co) Eadem celebrata est nummo, quem inter Badenses
ν ς ' praemia , ex ditione Turcarum transierimi ad Caesarem. Hac clade Tehelius magnis excidit ausis; pila inconstantis fortu-
Ο Extant narrationes hae in LoNDOR Pix Actis Tom. XVIII. pag. 1εα &in Theatro Europo Tom. XIV. pag. s.
220쪽
nae; saVentem quam habere cum crederet, adversam expertus ' 'eli; nunc Caesari, nunc Τurcis suspeeius. p Ante proelium, proeliique initio Vigirius ei non modo Transiluanicam Daciae, sed & Ηungaricam Pannoniae promiserat Coronam. q)Τurcae fuga se receperunt Belgradum. Ludovicus post tam cruentam victoriam milites suos Petrovaradinum reduxit; IIungariam Caesari servasse contentus. Mense Septembri, D nubio transito, versus Τibiscum perrexit; Varadinum Majus obs dit; mense Novembri arctam obsidionem commutavit in linam. Urbs die 3. Iun. anni sequentis in Caesareanorum manus pactione
Annus, qui tot victorias secutus est, I 692 minus ser- ΕxDM-vidus fuit. Perpetuae in Aula Tureica in bellicis & civilibus r hiis mutationes, Bygantina incendia, Sullani inertia, duartis retardarunt ardorem.
Languorem hinc Τuresci exercitus ne in commodum suum verteret Badensis, graVes in Hungarico Christianorum exercitu