장음표시 사용
11쪽
- go haec etiam schola strenue exhortatur, neque est, quae adeo ac haec positiva etiam quaevis Versetur. Et duo modo adiungit, neque ipsa tamen novas philosophiae prinias parte esse debere, ut intelligiat, secundas, ut agendo corrigat atqUE constituat a Uae exsterat; A alterum, non communem eius rationem, sed eam esse debere, dum iudicet agatve, quae ipsi propria sit, stiperiorem, ab sol illam. Ab Sti acta autem intelligentia et expers rei atque argum elui, Vel Ere etiam negativa, qualem abesse iussit a cogitando atque agendo II egelita S, DuS Iam ea omnino est; sed philosophandi tantum aliqui abusus sic reprehenduntur, aut sensus et phantasiae ista impotentia est Et obiter monemus Te enim ne-
que nostrae personae sunt, neque huius consilii cum D HIS DI ETIum In Imvitate tueri instituat istud dogma, fallere etiam hica neque et defensoribu Istis causa agit, et sine discrimine sit, quod sophi sitiati res publicae superstruantUr. Etenim si menti, explicanti se in constituenda hominum vita, hoc insitum sit, ire Per singula ex universiis non inde sequitur, debere eam in constituenda unius principis persona subsistere, sed esse in singuli onmia, quae inter homin CS exstent, penetrandum illi, et sic res uniana ratione Cona Pon EndIS. Sunt haec universa potissimum, quibus ista se schola commendare velit. At plura ad singula pertinent, de quibus deinceps exponendum est. Restat enim disputandum id, quod summum nobis propositum fuit: Uae Vere X ea redundare nobis quidem videantur, et in communibus literi S et in re theologica . Sed illorum, quae extra nostrum consilium posita sunt, brevis hic quoque tantum no decet motatio.
Nempe quibus integrum istud dogma superstructum sit, varium esse et late patere, et speciositis ora quam chirius, significavimus iam, cum summum reddidimus. Praeterea ex his ipsis philosophandi principiis theosophorum omnia quaevis prodiere ' Neque viam hanc esse, quam ad perennem et certam philosophiam ingrediaris philosophorum nostrorum maxima par Censent, no-i Ouae interdum durius, quam VEIsana me iis , Nechim philosophiari seiret, elocutus est ili se philosophus Sicut, cum phibosophi alii dicit rerum statum equi , Ut,
tempora imperiare menti. Omnium Utem
durissimum, quod subinde iusserit civitatem
imperare rationi et cohibere eam.
et tribus illis formista quihus Deus D ER-Plicet, accommodabant chiistianam, ut notatum supra doctrinam de patre fi lio Et spiritu sancto. Notabimus unum, ver Daculum scriptorem antiquum, nostris etiam Bl- de acceptum, de theolo hi Germanorum dic
bisque persuasum est sed nostrum non est, rei istius argumenta In Ire er-
tum tamen habemus, illud Baconis eradamii, naturae In Istrum atque terpretem habendum esse hominem, angustioris quidem sensus fuisse apud psum, et patere ab usui; sed universam tamen verae philosophiae sententiam reddere. At insitas censebimus rationi, sic etiam comparatam, P Iimum nilone Comprehendendi atque aestimandi res naturae et vitae, deinde primitia sublimioris cuiusdam ordinis . sive fidem aliquam has dixeris , ex illi rationibus minime nexam, sive persuasionem, quae ex illis ipsi semet erigat atque explicet Igatur modestam, sed sublimem, humanam, sed divinarum rerum Plenissimam ha-bobimus mentem et Philosophiam . . A. Verum qualiscunque istarum rerum ratio censeatur, omnIum certaessimum
hoc est, non licere philosophia uti ad confundendos, sed utendum ea ad illustrandos homines et confirmandos aer o plenum di Scriminis et mali exempli censemue quod formularum quarundam specie, adhibita ea potissimum ad res 1tae humanae consulto schola ista decipere soleat; quemadmodum praegressa notavere Et dicet laudanda fit lillosophia, cum homines modestos reddere studet atque contentos cupimus tamen, veritate istud et re essici, non ut fallantur.
Sessi quod plurimi hodies profitentur L Philosophiam, quam speculataevam appellant, nostrae isti aetati maxime convenire, Iraecipue igitur, quaIem Hegelius doceat propterea suod nostri vel ad agendas res iusto sim propensiores vel mysticismo detineantur di nondum concedimuS , Praestare naem baevas censemus chiram sapientiam . qualem magnum etiam Hegelii gemum plurimam subinde elocutum est; et, quae nostris temporibus PerVersa bimeant, ea
sana et Dreenua mente lassae componenda constituenda dieque si vera illud tenore t ista schola, iecere philosophiam meditandi se continere re-niotain consistere vita et essicientia; rectes istud ingeret Sed iotavimus iam etiam iovatoribus, Modo di philosophi imi amplissimarum ' eadem hae scholi licentiam factam esse; tantum abesse, ut agendo atque ac emendanda lominum conditione revocare animos voluerat. Et, cum constitutum ordinem ubivis servari iussit, saepe mon sertum Al1quem fac1t, sed ad quod omnino hominum docietas rim ordinem quendarum redacta litaut redigi debeat: ae fortiterque Lud Halleri ineptias confutavit. Neque my- ulud etiam saepe hi profitentur, a docietate civili Siaat burget fefell-
civitate esse ante quam singuli sint neces scha x eodem sensu distinguit Ph des R. sariam nempe esse. Sed rempubIicam etiam ad ae
12쪽
sticismum evertet, quae ut diximus eorum etiam lillosophemata tu ita fuerit, quae obscuritatem eloquendi, quae iudicaridi et seruiendi involucra foveat, de nique quae pliantasiae non adeo inimica Ito ac visa fuerit plerisque Praecipue in theologicis studii S dum Lane avocare velit, et a se Vera doctrina, reta spectandis ipsis rebus religionis christi aliae atque ecclesiae. Sed Dinitrum Jonge plura sunt, Uae ad religionem, theologiam atqUe ecclesiam mones la sint ex Hegellana dilciplina et nostra istic causa, nostrumque scribendi consilium cum maxime actitur. Et cum de relictione disputatur, quomodo ipsam ali eant, qui huic scholae fa Vent, O quaeremus, quae e Cliolae decretis, sive onmitiori sive inter quo S dam, existere possint; sed de ipsa sententia, quam de relietione isti reddiderint. Novimus enim, laudati item saepe inter philosophos inconstantiam deprehendi, ut ipsa sua doctrina non expliceiat, quae Erperam Constituerint; deinde, Ut sunt honi ines, praesertini nostro hoc tempore, Posse etiam cum incommoda religioni et notio De et notitia, pietatem aliti de Obtinere rectumque animum licet communis hontinum vita postremo semper de trinientimi capiat e mala de illis rebus sententia. Deligio iterri Cro , quae ad animuni VI tamque hominiam attinet, omnino minori faciunt, qui harum schollarum
sunt, dum scientiam unice commendant. Istud enim, quod e religione atque scaentia, OPPOistis primum ibi, tertiam nectunt mentis conditionem, quae Utramque ConiuDgat Parum immutat, neque enim ea conditio religionis Domine appellatur, neque in ea vere inest religio et in mente atque Moρία semper si censebunt supremam vitae humanae conditionem. Sed et huc et ad universam disciplinae istius indolem pertinet, quod scieritimi Dei unice decere censeat hominem, in quo sibi maxime videtur nostrae aetatis opinionibus adversari. Contiarium ad paganam opinionem de invidia Dei refert, et nuI-lam esse, ait, in illo ecclesiam christianam. Verum non aeqDalilius nostris, sed communi AEC ecclesiam et philosophorum sententiae istic schola ex contra dixit. Sunt, qui Iegellana de Creta e Spinogismo nectant, et Panthei Smum ea profiteri dicant quem eundem fere, non satis recte, censent SP in OZi Sm ob etheologis quidem cordatiores etiam, iique, quos certum est noluisse caulae
philosophicae aliquod crimen facere. Sed pantheismi varia exstitit facies, neque Vulgaris is est, quem nostri isti teneant. Fuere, qui materialismo coniun-
gerent pantheismum, et maxime ea iudi forma exstitit. Paulo rectior Stoico- um fuit, eorumque, qui his se adiungerent animam mundi Deum Ist censent, ultra quam Non datum sit eniti humanae intelli Genliae. ' Deinde et ideas istica et mustica pantheismi forma exstitit hanc autem , de qua stIc X-Ponendum sit, Sst o :)etis :)s speculiativam habemus. Rerum vita et his Deus dicitur, sed, ut ad ipsa eariam principia causasque supremas respiciatur, et DIVersa Potiu ipsarum natura spectetur, non peculiaris forma, qua singulae sint
Panthiis nitis tamen haberi diis est, et vere hinc nexum, quod Prima IVI-narum intelligentia et ii omini data censetur. Censetur enim ita, cum ad naturam rerum Deus refertur ' Igitur cum ess ne habentur a philosopho nostri ille oti si quod cog ioscendum De uni ab homine Degent brutam eam Ille modes iam divit, similia oJimet SD inop ab notionem ille de Deo constituit, quam hi repudiant. Ceterum nolimus ea decreta nisi ipsa veritate aestimare; neque
ab iis, in quibus vel ecclesiasticis dogmatis, vel hominum animis contradicant Sed ex hoc ipso aliud nexum est, in quo philosophicae istius scholae descriptiones religioni improbandae sint Nimirimi, utcunque se expedire vel mi. fatalismo ali su o implicantur, cum rerum humanarum lii oriam instruunt. Una enim vita, una ratio censetur et universae naturae et rerum humanarum ut
his etiam certa illa, quam ante descripsimus, triplex forma continuo se exmP1at eademque semper obtineat. Unde facilius etiam, sed periculosius etiam illud constitui poterat, quod sit id esse verum; Dippe quod eventorum necessitate contineatur et philosophiam suorum tantum temporum sibi consciam esse. Neque providentiae divinae nomine talem sententiam e olim concepere vel nos contia discedat, supra iam diximus. Comparavit Cel. Coustri , litto sopinae inter GaIlos et vindex et stator, Procli aeditionis in
si Sic, qui Iegellanae isti sententiae se opposuit, Hecer lino h specu L Grundi
Bonta eL . Mirche i B dx; quem ceterum neque universa sua sententia, neque artificio, quo in explicandis dogmatis versatus est, theologis se probaturum, opinamur.5 Praef. I. de iure nat. XXI: , Phi
a IIanc opinionem aperte et fortiter reiecit II egelius Encyllop. P. II. Animum, ait, ne que De ui esse, neque esse posse nisi singuIorum i individuorum).2 , , Goti, das identifche tiri concrete
3 Placent sibi hi philosophi in Parme
nide, cum ipsis, si eos audias, Consentiente.
Verum cistud stas Ra , παυ Eleaticae scholae, ipse fuit universus muIIdusta mundi Principium, aeterna mens, nostris. At Platonicis, velut a Proclo, ut horum senten-
13쪽
cipimus i censemus enim ea libera tantum naturarum intelligentium actiones
conlato iii et Deci inter se et Um naturae curta, en Ique universum modo morale toti lilii in Dei censetiar, Cui semper conveniant et respondeant Irima anane reolii onmin. Denique non ea ab EDda est veritas historica, quod necessaria et cella constituantur, quae inter homines exstiterint; sed quod talia et ex iis causi S et principii S V Enerint, qualia Escribantur. Ceterum ut nientis eademnat tira est, idenridie mi humanae vitae; utique sibi res portiterit humana omni i redeuntque in hontinum opinionibus, sed suo sim gutia modo et accommodata sit premo generis humani consilio , quae dudum exstiterint. Verum, siqi ii iii scito Lae tribuere velint, quod arbitrium hominum rescindat, quoniam necessaria omnia faciat iis artem non invidemus, sed negamus etiam arbitraria
studii huina Dae vitam ea tolli. De nexu religionis et Virtutis inter recentissimos pii ilosophos non censericlini DLsioribus , aut digne etiam et probe , Per uJ satam ii Eretiam Cognovimmus Eas et ii ostri hi pha Ne separatas liabent et altilas istin trutini, sic ut in supremo animi statu utraque demiin coniuncta redeat vertim neque religionis iit ante iam diximus neque virtutis Vera natura et integra redire tum Ensenda est, aut ambiguum certe istud manet, quale dicaturri semet ipsam tum explicare atqtie constituere rationem. Religio enim etiam vera illis philosophisa vita abesse iubetur, quae mente se continere debeat, neque nisi ad abso- Iulii contenda D, deinde et morali doctrinae minus ab ipsis tribuitur, quam vel inanem quaestionem Abstriactioris vel legis cuiusdam instar habere videntur, quemadmodum factum scimus ab antiquioribus etiam nostrae ecclesiae theologis Istud mittimus, quod Hegellana disciplina discrimen constituerit moralitatis et morum Morciliteri, Sitilichhetis, cuius licet sensus censeri queat ambiguus quidem, at idoneus, ratio tamen distinguendi formulas nulla exstat DOuae si ita habent omnia quemadmodum descripsimu S satis perspicitur,
ad communem , atque ut nobis quidem CertissImum habetur, ad veram de religione sententiam, ea minime attinere, quae Hegelii doctrina professa sit; nempe nisi formulis decipiaris. Sed adiungimus statim de christiana religione. quae nobis fluere ex illa videantur.
Duplex enim recentissiniorum inter nostrates philosophorum ratio exstitit ad rem christianam quam chellinxtius etiam significavit, cum altiorem ab empirica illius causae cognitione distinxit ' Sic Hegelii etiam schola tenviu Sinterdum eam habuit, eademque sublimiorem eius usiim fecit; omnia tam ess
neque CommUDi, Deqtie certo aliqlio modo explicuere. Res eo redit, Istor1cesi spectetur ne otii in christianum , tenue esse et ex aetatis istius gentISque rationiblis aesti in aridum; sed inesse grandi ortim reriim et symbola et allegoraeam. At, momodo in sint, Don expedit i si V accommodari tantuni op CDtit Domtiones, alit rudiores aut ita casu inter christianos exstiterint, sive subiville altiorem quandam mentem et sententiam , quae in rudiorem modo e formam exseruerit ' Deinde vero cum de indole religionis istius OriginarIa gaetur, diibitant, utriim in sensu ea tanti in Pio , nec dim expedito et certo fuerIt, quen erecta ratio dudum superaVerit, ita voces a Nantio inde ostris phaelosophis maximopere placuerimi an in vulgaribus temporis istius notionibuS.
Tamen vel sic opinantii genus humanum aliquid assecutiim fuisse, cum iis, quae per Christum obtiata suerint hominibus, coluerint, quae superIora tempore singillia tantiim et dispersa exstitissent. Animum scilicet, qui inter
orientales irimum se a Deo vix distinxerit, deinde inter philosophos 1scer
st CF uberiorem descriptionem, Ph.des Rechtes, p. 2ILII S In moribus nempe notio eius, quod vere sit, inesse creditur . muriale hheit, meli, concrete e saltu rig de Idee, aliisque id formulis desci ibunt . Sed apud ipsum en-
Dinoi Um , Iculentum cetera scriptorem,
hoc ista cuncta promiscue significat. Virtutem debere ex ipso animo prodire, Non Ciscedere ad eum aut affingi l. c. 16S), alteram quandam naturam evadere j s . , 1nt Egram occuli die vitam i sib), se in hominum societate et civili ordine explicare 168 , omnino vere et sentiri et fieri a Bi: Iseire perenni re rides Soli evn. Pertinent et haec ad universam disciplinae , quam supra descripsimus varietatEm.
a Neque clarius Mentem explicuit ingeniosos, sed mirabilis Ithri, auctor, non
alienus is ah hac schola, P. Hjori: Ioh.
Religionem, censet, quae artibus Inte Commprehensa duerit, in rem Christiana est cxam
esse istes cum scholis do quemur Iaad C res divinas des historiam sacram et in notiones(praecipue patris, filii et spiritus sancti transiisse. Ge erebar te ine l. ait, de /b
14쪽
pium. sui ibi conscium iam liberumque ad Deum rediisse. Sed ea quoquo
Vmum in auior illa doctrina, quam res christiana sive significavisse sive esse-eisse invita creditur, maior etiam disssensu deprehenditur; at nihil novi nostris istic relicium uitri et inter theosopho certe inde a medio aevo communes tales opiniones ex litterant. Scilicet non illi distinguunt, quae in ecclesia, et crescente opillio inim di Versitate, aliqua etiam e philosophicis temporum istorum decretis, accesseri ait ad religio Dem christianam et ad consilium Christi; sed dogmatum
ecclesiasta coriam PromiscUe omnium artificium , quoddam CondUDt, eorum Pomtissinnim, Ua ad Silabis tu et O atque ad redemtionem pertinent. IIaec etiam
pro ii S dem fere habent, et humanae atque divinae naturae et conciliationem et coniuractionem si Dificare, intendit Ite Subjecti Dittit sere dicunt hi ferenio dis opinantur ' Ut christiana aetas Deum in se iam animo et vita rece- petit aut . Ut cogitationem et sensum obiectum ac subiectum conciliaverit:
aut Deus in nrii tuo homirum amore semet ipsum aDIare ii Ceperata aut accelserit ad res milia danas debellanda divina virtus , aut quae usitatissima scholae ratio exstat infinita ratio una cum mita, quam tamen supera Verit, Comparuerit. Et ad has tales notiones deinde, quae ecclesia de revehitione, de continua hominum Dei que coniunctione, de fide et reliquis gratiae essectis, per adminicula gratiae comparandis, alia constituit, referre illi solent. Intelligent omnes, atqti dxidiim intellexere Prodentiores, quid ecclesia nam de christiana causa deinde agemus artibus istis profecerit. Nempe sua ista minime ducet; neque adversario su Ortam dogmatum confecto S, qui ab illis vani et levissimorum argunta Diorum homi DES VOCADtur. Omnino autem talia Christus noIuit, neque tulit castior ecclesiae discipli Dan et certissimum est multi Sque expositum, exstitisse ea semper inter eo S, qui, cum reni christianam abiecissent, mominisss. tantibus formulis reddidit, nescimus, an non plane ea deni dicta sint.1 Cf. Henning. l. c. ootas. 2 Talia liber etiam , qui lianc disciplinam professus est, reddit Christus riddie II eli refchichte, de Sohrntes tin die Ississe isch aft. Eruch iuche einer Theodieeed e II hiis hheit vindiciae igitur eorum, quae sint en in Volciv dcliolae docαν etc. I isset, et B S. Liber, quem singula aliquκ non inepte Elo Cutum, non negabimus novi tamen nihil, sed confusa et impedita omnia elocutus est. Amorem istic Christus significat, ad quem humana mens postremo enim latur; et v α ασι κα cur ubivis dicrtur, quod mentis . conscientiae humanae istae vicissitudines sint , moriendi nempe et Te- surgendi.
- ET essent tenacioreS, et exempliani consilii istius ductium esse a Platonicis recentioribus, qui mytho sit haberent, cordatiorum nemian ad hii creditos. Ergo non mirandum, Cum ethnicorini decreta, anthropolatria praecipue, ab istis scholis et nostra etiam hac, ecclesiastico dogmati comparantur. Postremo non efficitur istis machinis nisi, quod pol, ularius iam eosdem lsilosophos christianae religioni concessisse, diximus.
De ecclesia supra data significavimus sarum dolicitos reuisse nostros hos
philosophos In qui biis autem male eam habeant ipsorum decreta, in his modo praegressis decliaratum inest At, ii de sorma ecclesiae agitur L qualem ista schola essectura esset, prinnian ea, si scholiae formula premere liceret, non Promtestantibus probaretur quorum sententia longissime abest ab eo, verum esse id semper, quod exstet D Et suerunt etiam cognatarum certe scholarum plurImI, qui evangelicas partes quaerendi Iubidini nimium semper indulsisse quae pervulgata ibivis criminatio duitae illarum quoque iecretis probare vellent. IPraeterea quo paralogismo illi unitatem imperii in civitate evincere solent, o sint, si velint, et Papae probare monarchiam. Tantum est, vera idoneis etiam arctumentis sibi informare; me dum remo quam probare velimus minime promoveamus, abusui etiam argumenta pateant. Tost remode theologia res 1m1- Iiter habet, sicut istic exposita est Sed ut perversae de religione et de re chr1stiana notiones quaevis detrimenta inferunt in artem etiam et disciplinam theo- Ioeticam sic illud hic potissimum, quod ab ipsa illa, rialis ostitista fuerat, Pli1-Iosophorum istorum sententia prorsus abducat Novimus, qualem Nantiani tim uidam theologi sive es cerint, dive essicere conati fuerint theologiam nempe formularum aliquod Iudibrium, eodem et iure et hisiituto ad unamquamv1 po
sitivam religionem aliam admovendum. sed absque studio et erud1t1one sac1I-
et Sed apertius tamen in hac causa plitiosophus praef. Iibri Hinrichsiani p. V. distin- Euenda docet, quibus religionis idea nece sario amiciatur absolute Seiri, euige Ge- Ichielite ab iis , quae inter homines arbitrario aut forte accedant endlichen Gefchichteri . . . . Et Iicet hic iniquior etiam positivae religioni videatur, reverenda tamen et haec docet P. VI , quippe quibus et singuli et populus rerudiantur Iodo ne ieiunus iis abutator intellectus. - Ceterutra memorabile est , eidem formula es quae sint, eadem vera esse, et esse in iis acquiescendum, notissimum scriptorem, Larauerinctis, librum de indisserentismo religionis superstruxisse, quo protestantium sausam Super aggressus est.
(,, Der neue si riden ali de Protestantismus
15쪽
et Iime conlparanduni ceterum exsangue atque inane, quo et populus consi inderetur. Quae ne nostra aetate, studiorum alacritate menti Sque et vigore Et constantia illustri, ne inter nostrates redeant , quos et adversarii confitentur non superari usquam eruditione theologica de inque, De per Philosopho accidant: non dicam veremur, sed providendunt est atqile sirenue cavendunt. Erilo hanc enim unimani divontationis i acimus maneat hoc, PhIlosophia et nostram theologorum scientia in imitati alitiae Di CE EX Coli, Et magDa ingenii et doctrinae praesidia in hac etia in se holi exposita esseri sed nequc e X
demum sic constitutis, litu)l ophiae naris iis letit sentiani Uaerendam Else. Deinde vero et mentem irae scribere et selle hoc listam christianae religionis arssumentum, sobriam tantum atque modesti in instituendam de rebus divinis quaestionema neque Dei scientiam patere honiinibus Nicet Deiliae ad sensu et phantasiae imperium cui ex iisdem causis iarere voltiere mystici ny rile si iam illam referre liceat. Nimirum ita nos Christus abducere voluit a cognoscendi arrogantia, quo certiore et veriore in iis essEmus, quae merati et intelligentiae nostrae aperta essent. Haec autem an inio ac vitae ins Cr Vitant, ut Vera Eligio nuda sit, a qua virtus aut ablegetur aut se alienam sentiat, aut cui ingentiae non insint notione Iibertatis et immortalitatis. Tum vero talem Christus non proses 3 est disciplinam, citius pudere queat adultam rationem et philosophiam , aut, quam Pu sit aut liceat etiam exornare suis allegoriis, quo Lacere possit philos. phi S. Omnibus ille et ii ominilbus et temporibus disciplinam suam condidit, in quam Ut si DCEii et rectis e Detru Erint, B Ei Ssemper et certius sibi per I Uadebunt de grandi, E ilia proili ET IV, CODulis: Onempe, ut omnes sed excitati undiqUe et erecti litii lia ditii plina castioribus suis studiis istic coniungantur, eademque ut civitat diei Da Ct ld IIVentiarsent Per et contineantur, quae bona et res ta inter lio mi De sitii dia obtineant. Quae cum ita liabeant , novinni, Elia In istam vi in lirii Naita ratione in X lil-tisse et fore perpetuam quae sana et re ita lint in lillo liquitari faille sit et
plane coniungere rei christianae, atque ud I ADC i l EO tti DUCE; illi AE IN ADII,
quae temeraria, deniqUe, quae falsa et perniciola, illius etiam oli et lumine ea cum reliquis hominum commenti P Uurem seni per deleri, et ara Issimi omnium comparere, si qua adversu reliri innam causet in det talia commoveri Di.