Antonii Matthaei Disputationes de obligationibus 42. De criminibus 7. De servitutibus 7. et aliquot miscellaneae ..

41쪽

1 6 Dis Pu TA T Io IV. tionem: habet tamen effectus,quos enumeravimus dii l.thes ii. Civilis simul & naturalis, quae cum aequitate constat, tum in iure constituendo ita recepta est, ut actio ex ea componatur,l. naturales Io. D. de 'sita 1 26. g. superest D. Civilis tan- tum est, quae summo quidem jure conssistit, sed naturali aequitate destituitur. Τalis est

obligatio ex stipulatione, dolo, Vi, metu exintorta l. i quis cum 36. D. de M. O Isiquidem C. de contri e comsip. Item illa quae superest sublata naturali per pactionem,uel jusjuran dum. f. r. ω seq. Iun. de except. I. ait prator . G seqq. D. de jurei L. Caeterum si stipulatio non dolo,non vi atque metu contracta sit, non civilem duntaxat, sed de naturalem obligationem parit, licet contractus iuris civilis sit. Nec sequitur e contractus juris civilis est, ergo obligatio civilis tantum. Sicut nec contra ita recte arguere postis: Hic contractus est juris gentium: Ergo parit obligationem naturalem

tantum.

3. Obligatio vel civilis . vel praetoria est. Civilis est,quae legibus constituta est, vel cet to jure civili comprobata,f. r. AH. de Oblig. Praetoria est quam praetor ex sua jurisdictione introduxit vel comprobavit. I. obligamur l

42쪽

l De Divisionibus ObligationUm. 27

IM D. de jurej. Vocatur eadem honoraria, complectiturque aedilitiam. d. f. i. Cr g ε 3

jur. igent. . cis. 4. Ad civiles obligationes recte refere- . mus eam, quae consuetussi ne est introducta 3 . .

qualis est obligatio domini & vasalli: item

quae ex libellario contractu nastitur: ex retractu municipali, dc si quae sunt eiusdem γ' neris aliae. De ea autem, quae a principe aliquo , marchione , comite superiorem agnoscente introducta est , dubitatur : dum alii praetoriam dicunt, alii civilem. Nobis prior sententia rectior . videtur . dissentientes sane patum, aut nihil adjuvat l. formam G deo f. . . praef. prat. Or. Ihr. Bartol. . IV. in s . r. DAe TO. Mel. IV. . alii inserim deamon. Schneid. a d. s. I. Inst. de Oblig. Diff. min. innot. ad Schneid. s. Obligatio vel certa est , vel incerta. Certa,cum apparet, quid, quale, quantum sit in obligatione. Incerta contra, cum id disparet . veluti cum genus est in obligatione, pecunia incerta,id quod interest,possessio, u- sus fructus, servitus, factum. l. stipulationum 74. er Iseq. D. de V. O. l. certum est 6. D. de reb. cred. Quod si genus nimis remotum sit, aut neque genus,neque qualitas,neque quantitas appareat, nulla obligatio nascitur. l. tri. tuum s acitastip. 3 .D. de V. O. t. cum postv a D. Cae

43쪽

6. Caetetum si genus non nimis remotum sit in obligatione, Vel quantitas non ex pressa qualitate , electio non stipulatoris,

sed promitatis est l. impulatio ista 38. g. iu '

stipulatiouibus I 8. d. l. 7 3. q. qui istud aut ιPud la . de V. o. g. plus autem InH. de action. l. *.' non utique D. de eo quod ceri . loca. si ita a s. 'D. de contrah. empl. cum contra in legato generis electio legata iii sit, non heredis debito. xis.*si generaliter Inst. de legat.Ls domus 7 I. I. si servus Io 8. g. cum homo D. de DX. I. G. l

7. Obligatio aut th dando,aut in faciendo consistit. In dando, cum hoc agitur, ut rei dominium in accipientem transeat I. ubi γ s. in . D. LV. O. I. non videntur I 67. D. de R. I. g. sc itaque discretis Inst. dea T. cult. v. de cond. ca dat. Ideoque regulariter promitat, oiniens id quod interest , non auditur, d. I. 7 s. ins servum 93. pr. g. ult. D. de M. O. Dd. com. in d. l. 7s flu. fibid. n. 3 ubi glos ais contrariam trufam vocat. Diss post glos. Alcia r. in d. f. . Lud. Charond. ibid. & ex parte Duar. eod. g.

s. Qiiod si in faciendo eonsistat obligatio, non cogitur promitar praecise facere , sed aut poena ab eo petitur, si promissa sit , aut agitur in id quod interest, d. I. 7 σ l. . t ul. non disid. 7 a. I. s fundum ii 4. D. δε m. s. l. si jact m az. D. de si 1. emt. I. 4. C

44쪽

i De Divisionibus Obligationum. 29

s. sed si non fiat quod promissum est, quid in obligatione , quid in prastatione sit

quaeritur Bariolus existimavit, utrumque esse in obligatione, & factum, & id quod interest 3 sed alternative, ele itione tributa stipulatori. Martinus, factum esse in obligatione , id quod interest in prae statione : ideoque promitarem cogi praecise facere, si ponsit. Rectius Donellus ind. I. 72. u. 26. o sqq. id quod interest esse in obligatione: fa ctum in praestatione , quandiu lis contestata non est. I.si ita I 4. l. s poenam 68. I. quotiens 8 I. I. si infulam 84. I.s quis r. d. I γ a. de M. O. l. 3. D. Si quis injM 'oc. non ieri juves.l. I. D. depen. Ieg. I. obligaramum 4 . f. sin. D. de O. OI o. Mixtam obligationem , quae partem in dando , partem in faciendo consistat Scuna tamen, seu simplex sit, non agnosci

i Isag.

1 r. obligatio vel dividua est, vel individua. Dividua est earum rerum, quae paritum

45쪽

praestationem recipiunt. Individua contra . quae partium praestationem non admittit . veluti si servitus aliqua excepto usufructu in obligatione sit. Si factum : nam & Ω-cta ferme individua judicantur. Item si req ejusmodi sit in obligatione, quae partium quidem praestationem recipit, sed nisi tota piaestetur , non fatisfit con entioni , individuam magis , quam dividuam dixeris obligationem , l. a. f. I. . seqq. D. de M.

ia. Usus hujus divisionis ingens est: nam si res divisionem non recipiat, veluti si vis promissa sit, singuli haeredes stipulatoris insolidum agunt , & adversus haeredes pro . mitaris singulos in solidum agitur; ita tamen , ut condemnatus repetitionem habeata coheredibus iudicio familiae erciscundae. At si res dividua sit, pro partibus hereditariis de agitur, & resi ondetur. d. l. a. f. ex his igitur D. de M. O. d. l. a fam. erctf. l. 6. C. eod. Sicer peril. 2. c. haered.actu. I Ctae Exceptra. Obligatio vel simplex est, vel multiplex. Simplex quae una est: cujusinodi etiam est stipulatio in annos singulos , licet plurium sit pensionum. g. ais ita Ap.de M. O. I. si Sticbum. 6. g. II. eum qui S 6. f. qui ita D.

eod. Multiplex, quae est multarum rerum I. r. f. pen. Iscire 9.pr. Lubi 7 . g. peo. l. Atia 1 3 4. g. ult.

46쪽

De Divisionibus Obligationum. 31

g. MIt.I.pluribus I abo. D.eod. Cujusmodi etiam ea Ripulatio annua, bima, trima die: sunt enim tres trium summarum stipulationes d. Lρωribu g. r.quare nec insinuatio desideratur, si cionandi animo interpositae sisti. 1ancimus 3 4. pen. de donat.14. Obligatio aut pura est, aut diem habet, aut conditionem. Pura, quae neque diem habet, neque conditionem. Ex hac confestim debetur ,& peti potest, nisi res ipsa dilatio.

nem temporis flagitet. l. cedere diem et I 3. D. Hae QS. g. Omnis stipulatio Inp. de V. O. I. interis ἀ- 73.D. eod. l. quod dicimus I o S. D. de soti t. I. obtigationum 4 4. v. de O. as. Dies aut certa est,aut incerta. Si certa

sit dies, statim debetur, sed eti non potest. antequam dies extiterit. d.l. cedere diem, d. g. omnis stipulatio, f. peu.IU.de inutiIStipui d. Lobligationum f. ex die , est enim dies pro reo. I. 3 8.f.inter incertam I. eum qui ψI .flen. D. de

V. O .Lquod certa die 7 o. D. de Solui. ur liber. Dies vero incerta pro conditione habetur, Laes incertus 7 s. D decond. . demonstr. l. talis 3o.6 edes D. deleg. I. I 6. Sub conditione autem si obligatio contracta sit, neque debetur, neque peti quicquam potest ante conditionem existentems spes tamen est debitum iri , eamque ipsam spem in heredem transmittimus. d. l. cedere diem. 9 sub conditione Insiit. de VO. l. is tuisebcinditione 42. S.deo . . A. Excipiunt Dd.

47쪽

eonditionem potestativam, seu in voluntate stipulatoris positam: ea ab herede ad imis

junct. ἰ- sicut pura 3 i. g. r. D. ad SC TrebeLConfer Duar. d. I. 48. I7. Conditio vero honesta esse debet, &possibilis: Si impossibilis, aut turpis sit, vitiat promissionem l. nonstam 3I. D. de Ο.σ ael generaliter 26. ω' lseq.lssipuler 3 s. D. de V. s. f. quod turpi Inst. de inut. mput Limpossibilium igue .ve reg. Furilicet in institutionibus, legatis, fidei commissis, δc libera intibus pro non adjecta habeatur. 6 impulibilis

Inst. de hered. instit.I. I. 9.I. conditiones I 4. i. seq. D. de coni. instit. 18. Obligatio aut modum habet, aut ac cessionem, aut neutrum. Modum, veluti cum alternatim decem debentur, aut homo. Quo casu solutio unius totam obligationem peri mit, neque peti alterum potest , quamdiu utrumque in medio est: sed altero peremto, alterum in obligatione remanet. d. I. 4 . 3. modus D. deo. s in emtione 3 4. gleu.D. de conir. empti. Est autem in alternativis electio rei,seu promissis ris,l 2. g. I D.de cond.

48쪽

De Divisionibus Obligationum. 3 3

I9. Accessio aut personae est, aut rei. Per.

sonae , cum mihi aut Titio stipulor : quo casu Τitio solutionis , gratia adjecto , etiam me invito solvi potest. g. si quis alii Inst. de inut. stipui. Reio cum mihi

X. aut Titio hominem stipulor: aut cum ita: Si fundum, non dederis c. dare spondes: quibus casibus alterum duntaxat in obligatione est, alterum in praestatione. d. l. 4. accesser s.seq. D. deo. . . c. Lo. Obligatio aut ex eonventione, aut ex facto descendit. Conventio vel pactum, veIeontractus est. Contractus vel verus, vel quasi contractus. Factum vel delictum vel quasi delictum. I. actionum 2 3. g. actionum I. I. I. obligamur 32. , D. da O. A. g. ult. Iuliit. de oblig. de quiabus singulis deinceps ordine. Ex conventicione autem obligatio efficax nasci dicitur , non quod-conventio actionem pariat , sed conventio & lex : de ita quidem, ut te is principes partes sint 3 nee male Bariolus lecgem viro , foeminae conventionem compa rasse videatur. Vide Goveam a. uar. D L 2 8,-Schneid. de oblig.vaturai. n. 23.

49쪽

onventio est duorum pluriumve in idem placitum consensias. species ejus sunt, pactum , de contractus I. g. I. eruit. I. 7. D. depact. I. um C. de rer. permul. I.s tibi 27. C. Iocat.cond.lsolent I s. D.de praescr. verb.ls diavisonem IS. Cfamu.ercis. Pollicitatio vero eum sit offerentis sblius promissum, convenistionis species non est e transit tamen in

rum consensus D. de paci. 4liter An. s.

2. Nec votum proprie conventio est,tam. etsi obliget voventem, eaque obligatio etiam in heredes transmittatur l. a. D.de posticit. at.

que sancta promissio definiatur , Deo de re aliqua licita, & pio sine facta; juxtabros in c. unu ui ue 22.m . MUMFLn. c. quod Deo'seqq. 3 3. s. Calvin. 4. Iuint.

eastum est duorum pluriumve in idem' placitum

50쪽

De P a C T I S. placitum consensus: solus scilicet, & nudus.

ex quo nee obligatio, nec actio oritur. d. l. Ide pocicino. i. . 7. D. de pati. . e. Da malo, quam conventionem sine causa, definire: nam si per causam, dationem vel factum intelligas uti sane intelligere necesse est, reperientur conventiones sine causa , quae tamen pa ctiones nudae non sunt. Nee aliam inter pactionem & pactum agnosco disserentiam,nisi quam inter pactionem & pactum, similesque

Voces agnoscunt Grammatici.

Paciscimur vel re et id e , inter praesentes sermone tractatuque habito : vel per nuntium aut literas, inter absentes. Tacite quoque paciscimur, ut multis exemplis

declaratur. In quibus exemplis nihil fethdissicultatis est , nisi quod dubitetur , an reddito pignore perimatur ius pignoris tan invecta & illata in praedium rusticinnsciente d3mino tacite sint pignori Z Prius

assirmamus , posterius negamus I. a. o seqq. D. h. tit. l. 7. D. In quib. causis pigu. tae. contra L 3 . s. C. eod. Cujac. l. a. O 4. D.

s. Fiunt pactiones aut ex publica, aut ex privata causa. Ex publica , quoties inte seduces belli quaedam paciscuntur. Ex privata. cum pii vati homines ex diversis animi mo-imus in unum consentiunt. Illae sponsiones proprie dicuntur , cum duces sine populi

Principis e jussu paciscuntur, nec obligantd si populum