장음표시 사용
11쪽
ARGUMENTUM.ERDINANDVS CORTESIVS NATI.
one Hyspanus.Sacratissimi, ac potentissim Karoli Quinti Electi RomanoruImperatoris 4 Hy. amaru dcc Regis. in Noua Maris Occeani Hrspania praefectus Illatas sibi ab Incolis Temixtitan d aliaru prouintiaru ut magnanimi viri mos est. Iniurias ulcisci desiderans a Finium Securitate quadraginta comitantibus equitibus.6 quingentis acquinquaginta peditib2.
Nouel campestribus tormentis Unanimi Omniv. aut mori aut
uictoria potiricosensu decimaquinta Decembris discessit Ciuitate Telayco versus. post ardua dc dissicilia maximo labore superata montiu iuga.in hostilis patria planitie descendit, obuii sunt hostes quos undit multost neci dat Telayco Ciuitate egregia. dcelegant potitur 6 illius Incolae una cum domino ec eoru bonis ad Civitate Temixtitan coniugi , Ciuitatem Iztapalapa capit. diripit. comburitq; Incola: Ciuitatis Olumba. ec aliaru quatuor Ciuitatu Sacra Cesarea Maiestati deditione iaciunt. Cortesu mandata capescui.Potiturvi Condisaluus e bandoual a Cortesio missus prouinti Calco. Fratre Domini cultatis Tesayco qui Baptisma Christi susceperat dodo Ferdinandus nominabat . unas nimi Incolaru consensu Ciuitati. dc uniuersae prouintiae Aculuacaraefecit. Applicuit Ciuitau Vera Crucis Interim Nauis aliquiaus equitibus. dc peditibus in subsidium Cortesio, quorum adauentu plurimu laetat exercitus.Condisaluo e Sandoua Negotiudat ad Bergantinos prouintia Tascaltecat ad Civitate Tesayco conducedos quos miro ingenio ordine,ac celeritate adducedos curauit. Narratur a Cortesio modus,quo Hyspani da ab Indis fuerint interfecti. 6cidolis invictimas dati, Comitatibus Hyspanis ectriginta milib Indoru plures Colonias .ecurbes lacu proximas diripit docoburit. 6 ad ciuitate emixtita puenit. lloquiuo hostibus habet, an deditione facere velint teptat. Quibydeditione facere nolentibus Telayco reuertitur.C5Asaluum e Sando. ual adprouintia Calco mittit cotra hostes e Culua eoru castrisio,
ritur 6c Colonias ut capit 6 igne consumit perlustrat lacus littora Cortesius & ciuitates re colonias iuxra illu sitas qbus ad cin genda obsidione celebre Ciuitate praesidia locari possint,ex bus aliqua coburit, ab hyspanis in Chinata moratib' litteras recipit Conesius 8c quid actu sit intelligit perfectis BergatinisIncolas
e scaltecal.Guaxacingo .d Churultecat in armis esse iubet ut Ciuitas Temixtita Terra Lacum obsidione pumatur.Tres creat
Prefectos a tribus praesint castris, seu Stationib' Magnanimus
12쪽
aut Cortetas Bergatinos ascedit, pestitus in prius IndosHyspa.
nis amicos in tres illas stationes, Quib costitutis Cortessius Beragantinos ascendit innumeram hostiu Canoaru multitudinem su. gat &aquis mergit plurima intercedui inter hyspanos. Indos
certamina. omnes circuuicina Ciuitates, e Colonias aut capit. aut comburit.& maiorem Civitatis portionem occupat. pontes icloca ubi aqua uersari solebat. ut pediteS,d equites tuto ire. 6 redire possint.opplet, resemper victoria potiuntur hyspani. Vna tamen luce Fato nescit quo maligniore non oppletos victoria elati hyspani pontes transiliere, quo errore Hyspani plures desiderati. plurimi vulnerati, caliqui in captiuitate ducti sun d ab Indis Diis suis sacrificati Invicto tamen animo Cortesius ea profligastione no costernatus acrius obsidioni instat. α Andrea de Tapiadestinat ad debellada sumtia Marinalco Chichimecatecte ducis Incolaru e Tascaltecalegregiu narrat facinus Otumiensiu preci/bus victus ad debellanda prouintia Malalcingo Conditatuit e Sandouat Maiore Executore ire iubet. qui facticissime pugnans victoria potitur ec domini illius unacu prouintia Marinalco dc Guyscon Sacra: Cesareae&Cam. Maietare se subdunt. Et hostes eruptione facta stationes Petri de Aluarado nocte aggrediutur.ec strenue repellutur Pluries colloquiu habet cum Incolis Ciuitatis Cortessius donunt modus concordit inueniri potuit,Tandem ferro ignem res agitur Vltra centu millia hostiuir duntur ant. Ciuitate potiatur Conesius 8 capto Domino ciuitatis una cum aliqu1bus e primatibus Ciuitate pro maiori parte solo equata potitur predam ingentem diuidunt Hyspani. quaedam ex
plumis mira arte, ingeniol contexta non partiuntur, Sed Sacre:
Cesareae.&cat maiestati donantur.Quoru aliqua uniuersi fere Germaniae principes.apud Serenisset Ferdinandu Hyspaniarum prin. 6c Archiduce Austriae ac Sacri Romani Imperii locu tenente Generale Virtutu olum. Ingenuitatis berrimu Fonteno sine admiratione cospexere.capta Ciuitate plures Prouintiae obedie,
tia praestat ec ad reliquas rebelles subigedas partis aurifodinis.&Gemmis partim Aromatibus affluentib' potitur, Tres in illis Regionibus Nouas Hyspanoru loca Colonias, Mare de Susi quod Australe Indicu pelagus putamus Duobus in locis dete gut.d ad ulteriora perscrutanda Naues duas Quas Hyspani
Carauellas vocant.d Bergantinos duosconficiendos curat Cor testus. Videbis Prsterea plura lector optime quae te mirifice delectabunt, Et demum quanta inspana sit Virtus intueberis.
13쪽
Ianni AIexandri Brassicani Leg. mactoris. Poeta ac orato a Cata Laureati Epigramma. Iussit Anaxagoras permultos quaerere undos Pelle quondam Martia corda Reois. Vere equidem quoniam Ignoti sunt undique Mundi Ato Orbes claudit plurima terra Nouos Magnus Alexander Mundo est tantu Inclytus o. Nam Animi attenti lumina nulla habuit. Karolus insano hoc quantum est faelicior acri Nempe oculo mentis Regna subinde ferens. Ecce nouum Mundum quem nunc Cortesius Heros Repperit Hyspano nomine Praecipuum. Ecce hominis quantum indefessa Industria possit. Caesaris innumeris Regna iuuare plapis, Solus Anexagoram Cortellus intellexi Illius Ignotos quando ita quaerit Agros: Norimbergae, Anno a Nato Iesu
15쪽
INCIPIT TERTIA FERDINANDI CORTE SI NAR,
Lphonis de Mendoeta oriundo e Mea delin quem ab ista Noua Hyspania quinia Martii praeteriti Anni ille. simi quingetesimi vigesimi primi expe/diui.Relatione Male Vestre perseredatradidi de omnibus,qui in ea successes rant, quam perseceram tricesima Octobris AnniMillesimi uigesimi Et quia tempus non erat secundum de etia naues tres naua
fragium passae erant.quas habebam una ut Maiestati Vestrs di.
clam relationem trasmitterem reliquas vero mitterem ad adduιcendu praesidium ab Insula Hyspana Dicti Alphonsi de Menidoeta discessus diu prorogatusest,quemadmodu etiam latius eo. dem Maiestati Vestrae significaui, Et in calce dicts relationisMaiestatem Vestra certiorem feci. I, post* Indi incolae celebris ciuistatis Temixtita vi nos ab ea expulerat eiecerant . castra mos ueram contra Prouintiam Tepeaca quae illis subiiciebatur. 6 a Maiestate Vestra desecerat e inspanis qui supererat comitanatibus &Indis nobis amicis eis bellum moueram ec eos seruicio Maiestatis Vestrs submiseram, & etiam cum proditio transacta. maximum damnu dcilla Hyspanoria tam recens oppressio no. stris cordibus insedisset costitueram aggredi illos edicta celebri civitate qui fuerant tantae cladis auctores.& ad hoc incipiebam Priparare tredecim Bergatinos ut illis per Lacum possem dictae ciuitati omne possibile damnu inferre si ipsi persisteret in eorum malo animo. Et scripsi Maiestati Vestra .dum dicti Bergarini fa bricarentur.& dum ego.&qndi nobis amici praeparabamus eos aggredi mitteba ad Insulam Hyspana ad adducendum in no. strum subsidium viros equos.tormenta. Marma re ad hocscribebam ossicialibus Maiestatis Vestrs qui in ea resident.&irasmittebam pecunias pro omni sumptu & expensis ad dictu praesidi,um conducentibus.& etiam significaui Maiestati Vestis ' do, nee eonsequerer victoriam contra hostes.non cogitabam quiesce. re nec volebam cessare.& ad hoc adhibere omnem possibile diligetiam posthabitis omnibus periculis laboribus d sumptib9 qui euenire possent. 6 ea sententa parabam me ut discederem a victa Prouintia Tepeaca.
riora tres ita ues Correstianaufragium secine. nota caulas d mouer
rnora Corre si intentione et anilitum.
16쪽
co profligatas esse duas nastues francisci de Garar. Subducit nainuem prefeci' istancisci de Garas. Costituit mo
secto Cortesio classis stan incisci de arar.
I militer significaui Maiesta Vestrae qualiter
portui ciuitatis erae Crucis applicuerat dilauis Francisci de Gara Locum tenentis. ωgubernaotoris Insul Iamaycacu maxima reruicenuria. qua vehebantur forte triginta viri d retulerant
alias duas aves ventis uela dedisse ut proficisceretur ad fluuiu Panum, ubi profligarant praefectum quenda Francisci de Garar.ec timebam si eo peruenirem. essent acceptu.
ri aliquid incomodi ab Accolis dici illuuii. Et similiter Maiesta. ii vestrae significauera me illico subsequi iussisse Nauem ut eas
quireret e praeterea eisdem nunciaret. Et postg ea scripsi Deo placuit. I, una ex dictis nauibus peruenit ad dicta ciuitate e. Crucis qua vehebantur sorte centum viginti milites &sa. cstus sui certior prefectum 1llu Francisci de Garav. qui primo ad uenerat profligatum suisse.& allocuti sunt prisectu eundem qui interfuerat cladi delitu monui si illuc irent non poterat esse suae magna sui clade. 5c damno α dum essent in portu certa sentetia eundi ad dictu flumen, coepit tempestas acri vento comitata. dcrudentibus fractis naue exire coegit. portum coepit in superi ori littore perleucas duodecim a dicta ciuitate Veiae Crucis ad portum Sancti Iuan. dc cum e nauibus cscendissent octois, quis.&totidem equabus, quas adducebant subduxerunt naue. quia nimium imbrem accipiebat o cyprimu hoc audiui ad eo, rum praesectu literas dedi quibus significaba me admoduiso. teste tulisse mala quae eidem euenerant.& qualiter iam comisera Locumteneti meo in ciuitateVerae Crucis relicto .ut ipsi.& hominibus quos adduxerat. se benignu exhiberet Meis impartiret omnia necessaria & circumspiceret quid constituere vellet.& si O,
mnes. aut aliqui eorum vellent reuerti in naues quae ibi erant ut auxilio tutos dimitterer opibusq; iuuaret Dictus autem pras, ctus .ec illi qui secum erant constituerat remanere.& ad me pro .
secti sunt. Et de alia aut nil ad nos allatu est hactenus eccum hoc tam diu sit .multum dubitamus de illius salute Deus velit.ut
VM constituissem discedere a prouintia Tepea
cha mihi allatu est. duas prouintias que appel/lantur Cecatami ec Xalacingo qua subiiciuturdomino e Temxtitan .defecisse. Et cu ad has paraxes a ciuitate Vere Crucis sit trasitus in illa aliquos Hyspanos
17쪽
nee dederant. ineolae defeeerat & pessimae erant intentisnis. Et ut tutum esset per eam iter,& eos aliquantulum punirem nisi vellent mecu pacifice agere. unu ex presectis cum viginti Equi. tibus. 6 ducetis peditib' expedivi. vnacu Indis nobis amicis. Cui Maiestatis vestrae nomine seriose iniunxi ut moneret dictas rum prouintiarum Incolas vise concorditer in Maiestatis vestrs Vasallos subderent quemadmodum alias fecerant re ad hocosmnem possibilem industria adhiberet. Et si illum pacifice exciapere nollent eis bellum inferret. 6 eo perfecto dccaptis dictis duabus Prouintiis cum uniuersis militibus reuerteretur ad ciuistatem Tascaltecal ubi ipsum prestolarer re sie initio Mesis De cembris Anno Millesimo quingetesimo vigesimo profectus est. secutus iter suum ad iam dictas prouintias. quae distant ab eo lo
eo per leucas viginti. I perfectis. potenissime domine.medio Mense De eembris dicti Anni.discessi a ciuitate finium Securita tis.qu continetur in Prouintia peaca. In eade prs. -fectum dimisi cum sexaginta militibus,quonia ut eos ibi telinquerem allius habitatores,enixis precibus contenderiat. Et pedites omnes ire iussi ad ciuitatem Tascaltecal ubi Berga.
tini construebantur quae abest a prouintia Tepeaca per noue. aut decem leucas. Ego aute ea nocte profectus sum dormitum ad ciuitatem nomine Chutula quia eius habitatores aduenatum meum maxime desiderabant morbo enim Variolarum.qui etiam Incolas harum Prouintiarum quemadmodum reliqua. rum Iusularum,corripit.Plures illius Domini ab humanis exeapti fuerant. Et optabant. , per me.& suum consilium d meum. alii in demortuoru locu sussicerentur. Et cineo peruenissem'.optime fuimus recepti l eo qd supra dixim' confecto negotio ει postipeorum morem gesseram voluntati eisdem significaui iter meum esse ut bellum inferre prouintiis Mexim αδ emixtitan. eos rogatos volui.cum essent Maiestatis Vestrae aselli. ipsi mo dis omnibus studere deberet amicitiam nobiscum manutenere. re nos alios idem facere decebat dum vita maneret. 6c dum berulum eum supradictis eram habiturus mihi viris auxilio esse de. beret.& cum Hyspanis quos mittere in eoru prouintia.d qui in ea degerent ita agerent, quemadmodum amici cum amicis age. re tenentur. Et promissione ab eis habita se ita facturos post
biduum aut triduu ab ea discessi Tascallecti versus, qus sex leu Acti
circumspectione tu purgan dis saccan
dis prouilinis Describit tem p sui discem
a Liuitate nium Secuniaris. Rerba cortes ad domiose ascalaecala quibus auxi
18쪽
ratum spatio abest ., eum eo peruenissem comperi omnes Hyspanos adesse una cum dictae Ciuitatis Incolis.qui meo ad. uentu maxime laetati sunt Sequeti uero die.vniueui domini prg. fati Ciuitatis. 6 Prouintiae me ut alloquerentur couenere dc mihi significarunt Magistacin qui primus habebat inter reliquos
dictae Prouintia DominoS. vitam cum morte comutasse morbo illo Variolarum. 5c optime cognoscebant me mortem illius sire laturum. cum tanta mecum iunctus esset amicitia.tamen eidem superstitem reliquisse filium suum. aetatis duodecim annorum,dceidem paternum Dominium pertinere dc me enixe rogabant ut eum. veluti haeredem Des ninu constituerem. ipse Sacrae Maaiestatis Vestra nomine arum votis obtemperaui, qua ex re.
plurimum voluptatis ado 'sunt. Um peruenisset hancCiuitatem.comperi Bergan tinorum Magistros.&fabros lignarios multum pro perare in perficiedis copagibus tabulisses pro eisdem.'Reddi stera Opu. couenicus peregisse. Et illico a Ciuitate Verae Crucis. fer. ria pro affer rum ae clauos quos ibi habeba vela rudentes. dc alia necessa. alitinis parat ria ad eos perficiendos adduci curaui. Et quia picem non habesicritosius. ham eam per Hyspanos quosda in alto Monte ibi propinquo. colligendam curaui. ut omnia praeparameta ad dicitos Berganstinos perficiendos prrsto esse possent. Vt postin Diuino auxilio essem in Prouintiis Mexico. 5c emixtitan possem curare eos adducendos quia hes Prouintiae absunt per decem aut duodes cim leucas a Ciuitate Tascalaecat. Et illis diebus quindecim.quisbus ibi fuimus negotiis aliis non incubui sed solum diligentia adhibui circa dictorum Bergantinorum Magistros. 6 paranda arma. 6c ordinem ponendum circa iter nostrum. VOB VS cotinuis diebus ante Natiuitatem Domini. Reversus est Praefectus cum peditibus d equitibus. qui profecti fuerant ad prouintias Zalami de Xalacintilgo dc intellexi aliquos ex dictis Incolis.cu eis pugnasese.α denic aliquos exeis sponte.aliquos vero vi ad concordiam venisse. Et adduxerunt mihi aliquos illarum Prouintiarum Pro ceres quibus non obstante. ,maxima essent digni animaduerasione. propter eorum desectione.& Christianorum mortem.quia mihi fidem astrinxerunt se post hac futuros optimose fideles.
Maiestatis Vestrae Vasallos. o sub Regalis Maiestatis nomis
Reuertitur plectuscia victoriaque Corretius destinauerat ad expug nadasiqiiasda
19쪽
ne peperci dc ut in patria reuerteretur dimisi. Nira conclusimus mihi insiti,
eo die, quod redundauit in maximu Maiestatis Vestra seruiti dos Cortes iustam propter pacationem Incolaru iam dictarum Prouintiarum H domu suauiquam securitatem Hyspanorum qui erant ituri ac reuersuri per Πηςrranxnr dictas Prouintias a Ciuitate Uerae Crucis,
ECUNDA die Natiuitatis in dicta Ciuitate Tascalte
cal. m1lites omnes recensui.& inueni equites quadra. ginta, pedites quingentos quinquaginta, ex quibus. erant octuaginta Balistis.& pixidibus tentes.d hasbuimus oecto aut nouem tormenta Castris commoda ac mo dicum pulueris. Et partitus equites in quatuor turmas quarum quaelibet decem habebat equites. 8 peditibus noue praesectos praeposui, dc cuilibet illoru sexaginta pedites scripsi. dc omnes insimul sum allocutus re illis commemoraui qualiter ego.& ipsi omnes.ut Maiestati Vestrs inseruiremus.has prouintias habita. das susceperamus ac sciebant omnes Incolas illarum Prouinti. rum se in Maiestatis Vestrae Vasallos subiecisse. 6 Uasalli ali, quamdiu perseuerauerant reciproce bona opera inter nos exeracendo. ecqualiter Incola e Culua. qui sunt habitatores celebris Civitais Temixtitan d omnes Incolae reliquaru Prouintarum eidem subiectarum sine aliqua causa non solum defecerant a Maiestate Vestra. Sed etiam multos nobis amicos ac cosanguineos interemerant, renos eiecerant ab uniuersa sua Prouintia. Recor darentur*.quot pericula re labores perpessi fuissent. 6 circumspicerent quantum ad rem Dei omnipotentis. 6c Maiestatis Vesstrae faceret si denuo amissa recuperaremus maxime cu ad hoc iusta moueremur ratione. quia Bella gerebamus ad incrementu Sacrosacta fidei nostrata 6 in homines Barbaros. 6 Maiestatis Vestrae commodum. dc pro tutela corporum nostroru . Postremo quia plurimi ex Incolis dictarum Prouintiarum nobis amici coeptis nostris fauebant qui corda nostra ardentiora reddere debe. bant, Qua proppter eos rogatos volebam.ut moestum mitterent timorem dc vires reassismerent. 6 quoniam ipse quosda ordines Maiestatis Vestrae nomine constitueram & ad Bellum futurum concernentia ea apperiri. publicari curaui. Similiter eos rogatos volebam.ut ea obseruarentoc adimplerent.quonia inde plurimum servitii DEO OPT MAX., Maiestati Vestrae ema. naret. Et unanimes polliciti sunt. se ita fac' uros.& executioni demandaturos. dclubenti animo pro Sacrosancta nostra fide dc
Eratio Corresii ad milites quos hortar contra hostes.
mandat Eoto testus manda rauusdam ad bellu pertineti
20쪽
nota attiniudeliberatum ui spanorum sui mori aut antrita recumrarco
Clama Cortes ad ditos eae scalaecal. Respolisio domitio a Tase
calaecat deam illo feredo corres iocotra bostes eculua.
nota hostiue citiua et Teo mi critati belli apparatu conseri allaps pavos.
Maiestatis Vestrae seruitio mori volebant aut amissa recupera/re dc ulcisci proditionem ab Incolis e Temixtitan .d eoru con. foederatis contra nos perpetratam. Et ego Maiestatis vestrae nomine eisdem Gratias egi immortales, ec eo pacto maxima exultatione d laetitia ad Hospitia nostra reuersi fuimus.
EQVENTI vero die qui fuit dies Sancti Ioannis
Euangelista*omnes Dominos Prouintiae Tascat tecalconuenire iussi. α posti conuenerant eisdem aperui qualiter iam optime cognoscebant me sequenti die Castra mo, tutum contra Hostes ec eorum Prouintiam ingressurum. dc o ptime prospitiebant. Ciuitatem Temixtitan expugnari non posse sine illis Bergantinis quos ibi fabricandos curabam, propatera ab eis petebam tam Fabris lignariis in Hyspanis quos ibi dimitebam omnia necessaria impartirentur eoq; modo cueis agerent quo nobiscum eoust egerant. dc essent parata, qua/do a ciuitate esayco si omnipotens deus nos Victoria potis ri concederet mitterem pro Compagibus Tabulis, steris' or. namentis dictis Bergantinis pertinentibus. Et ipsi pollicit sui se ita facturos obsimiliter dixere velle eo tunc milites destinas remecum o quando adducerentur Bergantini ipsi met Domi. ni volebant in Castra contra Hostes, cum omnibus viribus stis
arum Prouintiarum vi mori ubi me mori contingeret aut vina dictam sumere contra eos e Culua acerrimos eorum Hostes.
6 alio die. XX VIII Decembris. qui fuit dies Innocentum composito agmine discessi. 6 iuimus dormitum per Leucas sexa ciuitate ascaltecat ad Coloniam quandam Tezmoluca no. mine quae subiacet Prouintia Guaxacingo cuius Incolae senas per habuerut 8 habent nobiscum eandem amicitia. dc foedus.
quod habent Incolae e Tascaltecat ec ibi quieti nos dedimus
LIA RELAMONE Catholice Rex Maleo stati Vestrae significavi. Incolas e Mexico dc Te
mixtitan arma plurima congerere dc in ὀmnibysuis Prouintiis innumeras fossas excavabant,6 aggeres aliac defensionum genera.quo no
bis obsistere dc obesse possent.praeparabant. Quoniam illi iam
cognouerant me contra eos Castra moturum. Et cum hoc pri.
scissem, re cognoscerem quantum acuti oc audaces essent ad res