Bellum Germanicum. Hoc est Clarissimi viri, Dn. Ludovici ab Avila et Zunniga, militiae Alcantarensis praefecti, commentariorum de bello Germanico à Carolo 5. Caes. Max. gesto, libri duo à Gulielmo Malinaeo Brugensi è lingua Hispanica latinè redditi &

631쪽

roo DEBELIO GER MANICO,

lum, unde hostes proturbati erant,imposito Hi spanorum praesidio , fossis, aggeribus validius Caesar circumduci mandavit: & pontem supra Danubitium sterni, non solum ad pra:sidia per occasiones sit ittenda , si ab hoste rursiim telitaretur, sed etiam ad pab

, 2 tum ac commeatus terra e ditione P latini transvehendum in castra. . Ipse

cum Albano praemissos hostium iter - eXploratum equites stubsequutus fuit. Illi accepto Burani advelatu, ut transim eum prohiberent, aliquantum proce

serea Caesar castra

Castra Caesar, unde hostes discesi ς' λ δ- Iant, propter opportuna multa, ibbse- λὰ cutUS Occupavit. IndeAlvarum a Sandae&Aretium, tribunos militum, viros impigros, cum duabus Hi spanorum cohortibus, additis locorum gnaris ducibus,nocte mittit,qui quanto maxime postent silentio, maturate hostem sub-:1equantur: & iter,consiliaq;, qudd poLsent, explorent. Hi per sylvas comperi dio noctis mentio freti primas stati nes excipiunt. His cassis, & secundas intercipiunt. Repens terror e fremitu

632쪽

per silentium noctis accepto, in Castra Ohcasia pervasit,a ac pavorem trepidationem- uique fecit: ratis, Caesarem cum Uni- stem no- verso exercitu subsequatum adeste, ra- ctu adoptim totis castris id arma, lignis canere Hup ui iussis, concurritur. Superveniente hostium multitudine , Hispani in castra retro cellere. Hac securitato hostium motus Octavius Farnesius, suorumq; Italorum ala-

bene gerende rei sibi dari optabat. Per- Carcire i mittente Cassiare cum parte peditum iu cum suis equitum, quos Sabellus &Vitellius dii hoste chabant, & ipse ea loca quae ab hostibus in siidebantur, spesulatum proficiscitur. Vbi sensit omnem eam regionem sylvosam, esse& insidiis opportunam, partem copiarum in sylva abdit, ut hostes inordingte estiiseq; pabulatum frumentatumq; egresses, & per subiectam. planiciem decurrentes, de improvisbadoriretur. Non latuerunt Hessum insidiae, per exploratores cognitae. Italos quosdam pabulandi gratia in proxi- Os pagos incautius estii sos, undique Orci invadunt. Itali intrepide arma i

633쪽

aci DE BELLO GERMANICO, expediunt, & hostibus occurrunt: sectin fugam inclinarant, nisi velites in ca- puin emersissent. Cetesis utrinque ad postremiini multis, lassitudo.utrosque In castra compulit. Et quia Heiliis in. hac dimicatione luperior esse videbatur , literis ad civitates socias datis sparsit,Caesarem duplici clade se affectum ifille : una ad Ingolstadium , circa Oppugnationem castrorum: altera, pro

pe hanc sylvam, ubi Octavius Farnesi fusius, fugatusq, futilet. Sub Lanigravit discellum paulb an

te sosiores transue Danubium iusserat Caesar: ibiq; propter castroriam angu- ' stiaς dum revocarentur ad labores castrenses, haerere. EOS tum revocavit, Ut cailra, unde Hessus cesterat, validius communirent.. Ad ea tutanda Bohe-asOS, Germanorum peditum cohortes relinquit: & aliam circa pontem ad prohidendum transitu Italicas copias, quas diuturniori militia gravari senserat, spe optimae praedae, ex direptione urbis alicuius opulentae, vi capiendae,

in Germaniam excitaS..

Inter ista ad C.esarem adsertur,dissi-

Osar

castra

634쪽

- dium inter duces de belli ratione ortu : Helltim , exercitum divelli non pati: inter co- Saxonem contendere contra, biparti- foedera- id copias distribuendas: quando Cae P in

sar ad pugnam evocari non posset , ut . cum earum parte in Saxoniam ad sua nunei, tutanda adversus Ferdinandi Regis in- tur. cursionem rediret. Id enim praestare, quam diutius procul 1 Saxonia abesse:& militem in castris ociosium ignavia corrumpi .. Tempus iam propediem postulare, ut exercitus in hyberna deduceretur.Impedimenta per autumnalem pluviam salebrosis viis neque in Saxoniam, neque in Hassiam traduci posse . Caeterum vicit Hessi consilium: & protesta.

transito rivo, atque universo exercitu exe

in duodecim turmas diviso, secundis Lixum v castris Neoburgum, quod nuper firmo a is aesidio imposito muniverant, pervenerunt. Reliquerant in huius lubum bio tria Helvetiorum millia, missis aliquot cohortibus Rainam, & Danove tum praesidiis vacuum..

Per hos dies Ingolstadiu fama perlatum fui Bohemos a Rege in Saxonum

635쪽

2O4 L E DELLO .ERMANICO agros populatum missos, vicos incendio opima praeda armentorum abacta

vastalle , ac proscriptionis iure oppida aliquot ignobilia cepille:&Mauritium Mishiae Ducem sua quoque, quae ab Electore Saxonae sibi adempta fuisIent,

silmina vi recuperare conniXum. Saxo &: Helliis biduo non plus ad Neoburgum morati, transmisi Danubio, relici isque tribus tantum cohortibus,Donauertu repetiverunt, & castra ad Vendingam locarunt. Iam mille pali tum a Novo Foro Buranus castra postierat, ut in principio huius libri dixi, cum per literas a Caesare fieret certior, hostem Vendingam iter avertisse, ut ei cu omnibuS armatis copiis occurreret caveret,ne faciendo itinere des tigato exercitu, in certamen cum tanta hostium multitudine de sic enderet. Septem milliaria ab Ingo istadio aberat. Triduo hic militibus ad curada corpora & animos dato, priusquam ad reliquum iter accingerentur, Schambu gius concione advocata talem orationem habuit: Locus postulat, malites, ut

de reliquo itinere verba apud noS nuc

Dona Vertu repecunt.

636쪽

- LIBER TERTI Us. 2Os faciati Scuos periculorum securos moneam : quo alacriores, cautioresque ad

eos issos labores, qui pauci adhuc su

periunc, tolerandos sitiis. Quanquam ita Vos promptos, paratosque ad gravia viarum taedia perferenda hactenus expertus silma, ut natio vocis meae classico nunc opus ellet: duo tamen monuille VOS Velim , quorum unum licet spem, alterum metum sit facturum, utrunq; tamen calcar vobis ad caetera pericula devoranda adde t.Dies unus insequens, de nox tina diei continuata nos ad In-gol stadium sistent. Nulli amnes aut . montes obstat, int, qui lassitudinem aliquam sint allaturi. Quanqua monteS

vel in coelum assurgentes, sponte cur rentibu S , S viam voransibus, Verruca 'videri possunt: contra ignavis, loca etiam campestria Navia: cmusmodi ta-

637쪽

DE BELLO GERMANICO,-Arma in expedito habete, animis stre- nui, manibusque ad pugnandum propti. Nullum vobis terrorem, nullam trepidationem faciat, quod multitudine illi vos superent. Reputate apudo animoS vestros, quo genere honiinuni

exercitus eorum sit conflatus: ex inco-dita hominum colluvie , & imbelli

inermique turba ex agris raptim contracta. Contra,VestrΠm exercitum

litibus spe ctatae virtutis, & veteraniS, qui variis & magnis iuxta bellis exercitati sitiat, constare: raros admodum este. qui nulla stipendia ante hac fece- rint, novos milites, Si hostes verb sen serit , vos intrepidos, refectis corporibus , & ad confligendum paratoS prOcedere: ipsi illis eritis, magis quam illi

vobis, terribiles in1lites. Hac existimatione cum trepidatione repulsi, retrocedent, refugientquein OS serratas equorum in fugam inclinantium staleas legemus. Quamobrem in omnem gerendae rei casum animos parate, memoreS vos vestra virtute vobis gloriam, Caesari vero salutem in rebus angustis

parturos. Et iter cumgar praecisim sit a

tergo f

638쪽

Lia an TERTIus 2Grtergo, via per hostes, si nos operiantur, armis patefacienda est. Quoniam igitur hinc necessitas, inde gloria propinsita est, arma parate: ut ubi tertium signum datum fuerit, bonis auspiciis castra moveamus. Postqua in haec verba Schamburgius peroravit, iterari sacramentum iussit, ac sumpto cibo paulisper interquiescere: Inde conticinio noctis silentio ad c Illigenda uas a comclamato, iter ingressi sunt. Sequenti die bis hostium pecuniam in stipendium mistam, a Burano interceptam fuisIe serebatur Nocte quae diem illum insequuta fuit, composito agmine procedentes, cum haud longe ab Ingolsiadio abestent, in ea sy lva quae urbi in conspectu obiacet, quia faciendo itinere non solum lassi erant, veruetiam fame ac siti prope conficiebantur, nusqua hoste vi lo , castra posuerui. Burano ad tertium milliare plera- nobilitas gratulabundi, coenitio

adVentu, occurrerat. Mane omnC composito aemine e sylva

639쪽

tum bifariam divideret. Equitatum omnem ex aequo distributur pari numero pedestribus copiis adiunxit.

Huc Caesar cum principibus honorifice ei obviam processit, atque hilari lamplexu excepit. Ibi inter gratulandu i

salutandumque omnia muralia tor- lmenta ,& alia opera bellica, ut imperatum fuerat, cum horrendo coeli fraugore emittuntur. Contra, statim e c Istris simili tonitruo applausum fuit. perunt Burano postea Caesarem percolato, ex qua gente, si cum hoste acie decertandum foret, Velitares , qui pugna

lacesterent, ante robur exercituS praemissos deligi placeret, hos Germanorum loquendi consiletudine deploratas & perditas copias is appellabat No deploratas Burane, non victas, sed vi-'lctrices copias, victores velites habere lvolumus, respondille. Quod dichum a circumstantibus Principibus in ome larreptum , certissimam victoriae fidi lciam fecit. Ad hunc modum Burantis Norimber a distressiis, a Caesare de hostiir -

640쪽

cimo quinto , Kal. Octobres in castra Ingolstadiana pervenit. Quhdsegialus,

uti, in expectastet Cesar, adesset, tar-

L1BER TER 'Ius. 2Oscur ba Ninsidiis saetiis certior , flexavia Ratisbonam, ne obvius fieret, deditis quaesitam pecuniam in stipendiu se accepiste, in excusationem adduxit: non autem hostium . quos semper retro fugientes ellet sequutuS, metu retardatum. Ex quo e stativis movistet,no plus quatuordecim diebus tam, impe ditos talius, & longos viarum anfra- chris, invias paludes , & collium difficultates cum exercitu armis gravi, cai tormentis, machinis, aliisq; operibusi superasse. Castra inde quingentos paL sus a Caesare,', quo affatim commeatus illi millum fuit , locat. Paucis diebus ibi stativis habitis, quies militibΗs ad

reficienda sqtialida itineris tanti inc6- modis , ac prope este rata corpora, est concessa Hostes castra ad Uenditas am

oppidum quod Oetingico Comiti pa- Iez, posuerant Inde tertio die , dilapso praeter ex- .pectatione Burano Dano vertu praesIdio satis firmatum repetiuere. Nunci, o