Bellum Germanicum. Hoc est Clarissimi viri, Dn. Ludovici ab Avila et Zunniga, militiae Alcantarensis praefecti, commentariorum de bello Germanico à Carolo 5. Caes. Max. gesto, libri duo à Gulielmo Malinaeo Brugensi è lingua Hispanica latinè redditi &

71쪽

Caesaris prudentia di perspicacitaSin debellando hoste.

38 Da flatio GERMANI eo, equites Hispanos leviter selopis armatos Ratisponensibus subsidio mittit,magia Πpere cohortatus , ne necessario tempore, itineris labore permoveantur. Illi incredibili celeritate adhibita , ea ipsa noctes silentio Ratisponam ingressi, adventu suo stationarios&oppidanos confirmant. Canar enim ita animo circumspexerat, ut non judicaret opus esse firmiore prauidiore, si hostes iter&consi

i 'li

lium situm commutarent, sin, ut constituerant, oppidum oppugnare aggrederentur , & quos prius ad custodiam reliqui si et , de quos jam summisisset, facile pares fore utrosque, qui oppugnationem & hostilem impetum tantisper sustinerent, dum ipse cum exercitu sub veniret: ad quam rem Danubius inter nostra & illorum castra medius, admodum oportunam facultatem praeberet. At hostes vel quδd ea nocte subsidia in oppidum recepta cognoscerent, vel difficultatem rei frumentariar egiti, ut si Caesar flumen trajiceret, a talibus, quae in ipsorum fide erant, commeatu Sfrumenta minus commode sipportarentur , ea spe dejecti, quum non longius

72쪽

Tibus a Ratispona miliaribus.ab Omnem sibi commutandam bellitem arbitrati, retro ad Ingolst copias reduxerunt Ammo studio eritate connixi angustias viarum,. ruptas Valles evadere, in quas du-uorum culpa, non sine periculo iere se conjecissent. Poterat enim

luestribus ac impeditis non leverimentum inferri, nisi celeriterique omnium opinionem itinerecto, e densoribus sylvis in aper- 2Ianiciem prodiissent. Nam Gaesar, Cltariani iocinaturam ignoraret, expeditos p Qxς' η

ae jam sero praeimiserat, qui eos in sed absubtiis adorirentur. Hi novissimum clade. .

a consequuti,quum nihil se essice- se viderent,cujus rei causa venis- neque tam iniqua conditione Scibi cum tanta multitudine dimi-m existimarent, praesto abstinue- exploratoque diligenter hostiumio ad Caesarem reversi, nunciantulb obliquius ad dexteram, Indium versus iter facere. Caesiar bim protesta-ipiue omnibus equitatuque tradu- tes inseo

73쪽

i o DE BELLO GERMANICO,

cho in ulteriore ripa fluminis . loco castris idoneo capto, in colle cosedit, duo- bus ab Ingolstadio miliaribus. Cu jus to - ci naturam, quum diligenter Albanus perspexisset, tutiorem que reperisset,

quam ut majore munitionis opere egere avideretur, jussit humiliore vallo castra muniri. Fuitis trajectus nostris perqua idiotesta- commodus&oportunus. Nam&hac te frume- ratione fiebat ut hostes frumentatione δxyQkΤς oabulationeo; prohibiti, minus late Vagarentur,& In CarIare pugnandi voluntatem quum res postularet, cognoscerent.Eo biduo accidit ut suorum animos Caesar a- Caesar sorte periclitaretur,quid auderet,

im0β δe Quid virtute possent. Falso enim de

perielita hostium ad Ventu rumore perlato,quum subito clamore suborto, ut fert consuetudo ad arma concurreretur. confestim expeditas copias e castris eduxit, atque

aciem instructam habuit Nostri eo erat animo & alacritate ad dimicandum parati, ut & optimum de ijs jud1cium fieret,& magna in posterum spes & laetitia'dde secundiore eventu conciperetur. Interea Caesari renunciatur hostes in pro- η ficiscendo tanta ustis esse celeritate, .ut

pridie

74쪽

L1BER PRIOR.

e ejus diei quam castr' moveret, tum circiter millia sex intermissost supraIugolstadium consedissent.13 autem intelligeret magno cumlin periculo futurum, si oppidum

ab hoste occuparetur, omni celet & studio incitatus eo ferebatur. is autem rei consilium his rationi-xplicabat. Vt si Ingolstadium illi

inderent, ipse prior adventu suo Tuparet, qud expeditius adven-Burano sese conjungeret. Sin abdinatione desisterent,loco inter op- 1 & castra nostra supra modumo eos prohiberet, ac pari conditi lii secum decertare cogeret. Erat talorum principes ac belli duces, es Bapt.Gastaldus homo strenuus, propter magnum in re militati ossicio metatorio Caesar pra sece-anc ad se vocat, & quid seri velit lit In primis monet, ut quum tan- intersit tam necessario tempore, opinquis hostibus, supra eos ca- are, utriusque loci naturam dili- me contempletur, & ejus quem monstravi mus, & alterius cujusdam C sar pro

tcstatium consilia declinati

75쪽

Ohil , ex. crcitus Caesaris ante In go ista.diuma

Albanus cum spe

L DE BELLO GERMANICO, dam ab altera parte oppidi qui muris ierat subjectiis. Ipse cum omnibus copijs postero die duplici instructa acie seq 1

tus est. Ratio autem dc ordo agminis ita se habebat. Sinistrum latus, ripa fluminis muniebat, quam ob causam tormenta & sarcinas in sinistro cornu, equitatum vero omnem in dextero contra ho-

stem objecerat,pede stribus copi, in medium receptis. Priorem aciem Albanus ducebat, cum equitatu Alberti ScPrussi, alteram Cesar adjuncto sibi Maximiliano Archiduce, Filiberto Allobrogum Principe, dc Ioanne Branden- burgensi. Germani pedites, Itali &Hispani, eum in acie dc itinere servabant ordinem, quem instituto & more militari Albanus i ja vicissim praescriberet. Cassar ad hunc modum magnam diei partem progreHas ad eum locum venit qui circiter millia palluum quatuor, ut dictam esst, ab Ingolstadio aberat, ibique in cibo sume indo piulisper moratus, dum reliquum agmen conveniret, M-banum cum specula oribus viginti praemittit, ut loci illius trans oppidum na-ittitur. taram peripiciat, Antonium Toleto,dc

76쪽

L18ER PRIOR. 43cipem Sulmonensem cum parte le-is equitatus Sc ducetis Hispanis hip-lopistis, qui videant quas in partes

illigentius explorent, Hi quum px n. Eiis

Ad hostium castra adequitarent, & prino

v lio comitia defessi jam sese utriq; ceps Subos reciperent, magna repe tale mul- 2.3.o extra vallum est usa rursus instare, monensis

auium intermissum acriter redinte. Tyy IIecoepit. Genus erat pugnae mili um tibii, --,ut suos ordinesdiligenter serva- certat

neq; signis discederent,quii in le-bus praeliis nostri plerunque rari acrii pugnare consileverint, loco etiasere non turpe existimantesJlli co-bus centuriatis stibsidio missis,

ter se ita distribuebant, ut alij ma-

mpetu, dc infestis signis procurre- alij suos Venientes exciperent , Sc diorem tutiorem q; receptum p at.Hςc quum mimad vertissent no-onfestim ad Caesarem nunci . mir sar se a. 1t , qui dicerent hostem cum Omni- cingit. opipua praelium ruere.Itaq; neces- 1 Mare coacta1s,quum ad eum locum reis esset, in quo agmen paulo ante

subsistere

77쪽

DE BELLO GERMANICO, subsistere jusserat. Albano negotium dat ut de hostium progressu & consili, con- tinenter se certiorem faciat. Ipse nactus idoneum locum, sarcinis S impedimetis ad ripam fluminis conferri iussis, to mentisque oportune dispositis, procastris aciem instruit,ibiq; aliquandiu sub armis moratus, hostibus, si advenireni, facit aequo loco pugnandi potestatem. Equidem, ut ego existimos pace eorum quirectius judicant) si ex itinere nostros adorti eo die praelio decertassent, quan- di, quam aequitate loci, quem ad pugnam ,, Caesar delegerat, superiores videremur, ,, rem tame in dubium devocassent.Mul to denique die remissioribus jam de horum Ohe, stium MVentu nuncijs, quum ulterius de pro progrediendu sibi Sesiar statueret, mo

gressit pro nereturq; ab Albano, ut iter supprime cἡa es rζxi copi sit pro Vallo instructas tens

faciunt.

e ad st

incertum: a quod ex multis indici' augeretur quoque suspicio, hostes protinus ex eo loco velle ad castra nostra oppugnanda cORten- dere, paulo post nunciatur omnes commutato rursiam consilio, atque itinere converso intra vallum se recepisse. Itaq; ,, Caesar etsi anceps illa S perplexa nun- i ciorum

78쪽

L1BER PRIOR.um varietas profectioni nostiae non e etam mora injecilia videretur, tamen .el in celeritate omne possitum certa- NBanimadverteret, utri prius locum efigolstadii moenia occuparent, neq;

ectionem in posterum diem differri, allu lpactu hostibus ad progredien- '

dari oportere existimanS, quorumem in ejus diei cessatione manife- invinceret, ad multam noctem in . pervenit. Loci natura erat haec, Deserii nostri prius perspexerant. Sini- pDQ: latus ripa fluminis & loca palu-aebantur: a tergo quae erant, Oppi- far castra sum tuta ab hostibus reddebat, metab ta & a fronte, aperta planicies, sed μζ' - :r fastigiata. Ab utraque parte hac,

nullum nocturnum tempus ad J .m intermitteretur, transversiam

i & vallum Albanus ea celeritate cit, ut albente coelo operis muni- Protesta- te perfecta conspiceretur. Pleriu: xς - bau- L a V u i thore so- iant quibusdam de cauit , qu β cordiea morari necesse non est, si postIi- cuiantur.

hes nos sui sient aggressi, detri- n aliquod nobis potuisse inferri. ες multitudine suorum & fiducia s

79쪽

itur.

MI Det BELLO GERMANICO, rei bene gerendae tantum arrogantiae ac ,, spiritus accesserat,ut non de ratione bel-

li cogitarent, sed vici sse jam fibi vide

a rentur, unius enim esse negotium dieiis cuiconficiundo quamlibet temporis octandgra- casionem sufficere. Atquehac ni mirimi ViVβ u ' confidentia Lanigravius intumescens. simul, ' ad principes & civitates foederatas pe

scriptis literis a tuis inflatiusq; promitarat, re ut pulsus fugatusq; Caesar,intra

tres menses ex omni Germania fugeret, aut captas in conjuratorum potestatem veniret. Quibus dictis omnium opinio ita est confirmata, tanta q; fides habita ut ad imperatam pecuniam milites Meommeatum, riqi e principibus Schi vitatibus quae ad secietatem faederis accesserant, pleniora etiam atq; uberiora adjicerent: qua poti ssimum ratione eia sectiun est, ut in tantam multitudinem copiae illorum excres erent , peditum circiter octoginta millia, decem equitatum,tormenta bellica centum & triginta. Hostes ea nocte&insequeti die exercitum castris continuerunt , equitibus duntaxat paucis extra munitiones emis-ss, qui latius ostentationis causa vagati, Mon

Magna potentia molesta

tium.

80쪽

pon conserti,sed rari sese nob s ostende-ent. IdemCaesar facit,&ad omnes inte- i sexim castissubsidia comparat, hostium φατonatibus, qua potest ratione &consi- semper &ο solerter occurrit. Postridie ejus diei ubiq; oo er exploratores certior factus, millia 2 saltuum lex a nostris castris Lanigra- currit.

um sub colle consedisse, qualis estet 'sςΠ' itura loci& qualis illius collis acclivi 'Π0 ςψ

siqui cognoscerent, misit. Renuncia- seditLad 4 in est,munitissimu eslea fronte& dex- grauiua. a, palude & flumine altiore circun-stum, in cuius ripa arx parva erat, quq omni injuria partem illam castrorum enderet, postiergum sylvam esse dei& impeditam, & ad alterum latusntem paulatim ex planicie editum,ajas staminitate tormenta collocave- Inter explorandum te Viter pugna- est. Sed quod celerem illi ac facilem os receptum haberent, nostri proercessemni, ostero die pedestres copias omnes Protest

luitatum educunt. ooia ut manus tes e Crim conserant, quae nostra tum ς/xu si,

aspicio, sed militari institato exe i zccenseant, quem Postea numero initio