장음표시 사용
121쪽
CCI DIT autem ut ibi esset uir Belial , nomine Seba, filius Bochri,
A uti mineus &c.) Seba uir Belial, qui Israesiticum populum a domo. David diuidere conatus est, figuram gestauit haereticorum t qui plebem Dei scindere uolentes, in ipsa sua praua intentione prius damnati ab Ecclesia moriuntur, quam hoc, quod coeperant, implere possint. de quo plenius dic mus in posterum. DIXIT itaque Ioab ad Amasam: Salve mi frater: et
tenuit manu dexteramentum Amasae quasi osculans eum. Porro Amasensi obseruauit gladium quem habebat Ioab: qui percussit eum in latere ,& effudit inia testina eius in terram . Quid est quod Ioab Amasae mentum dextera tenuit, sed sinistram ad gladium latenter mittens, eius uiscera effudit, nisi hoc quod patenter daturint ligi Θ Dextera namque mentum tenere est, quasi ex benignitate blanditi. Sed sinistram ad gladium mittit, qui latenter ex malitia percutit. Sic Ioab quoque blande & benigne locutus est, sed ex malitia in dolo occidit. 'ET exclamauit mulier sapiens de ciuitate ad Ioab, dicens: Sermo inquit, dicebatur in ueteri prouerbio: Qui interrogant, interrostent in Abela, & se proficiebant. Nonne ego sim quae respondetis ueritatem Ioel, & tu quaeris subuertere ciuitatem &reliq. Ait enim: Sermo, inquit, dicebatur in antiquo prouerbio, qui interrogant, interrogent M. Ac si aperte diceretur: Haec ciuiutas urbs consilii extitit, & qui aliquod c6silium requirebant, hic interrogabant: Et tu quaeris tantam destruere ciuitatem,&matrem consilii euertere in Israel ΘDicamus conuenientius. Ait enim : Sermo dicitur in ueteri prouerbio &c. In Hebraeo non habetur, prouerbio. Iste serm6, sermo i s est , in qua iubetur a Domino per Moysen, ut quando inse effuri essent terra Chanaan & tes deis ruri, primum pacem offerrent: &si pax ab eis reciperetur, pacem recipientes tributarii eorum cilicerentur: & s pacem non reciperent, tunc a filiis Israel des rentur. Iccirco exclamasse mulier sapiens de ciuitate sertur: None ego sum quae respondebo ueritatem in Israel, & tu quaeris subuertere ciuitatem ξ .are praecipitas hereditatem Domini Ac si diceret: Cur uis destruere ciuitatem hanc antequam pacem interrogando offeras, sicut in lege iubetur ξ Cur etiam non ean dem legem in nobis Israelitis seruas, quae in alienigenis olim seruata est λFUIT autem Ioab super omnem Israel. Reditus itaque Israelitici populi ad Dauid post interfectionem Absalom, reditum prioris populi ad Christum post
interitum prauorum magistrorum significat. Seba ergo filius Bochri, qui populum seducendo ad Dauid auertebat, errorem fgnificat, qui in synagoga I da orum diutius dominabatur, & a ueritatis auditu populum subuertebat . interpretatur autem Seba secta, a secando, non a sectando. Bochri autem interpretatur, primogenitus meus. Israel ergo de quo scriptum est: Filius meus primogenitus Israel quem eduxi de Ampto, Sebam, idest errorem secutus resequestrabat a domo David, & Ecclesiam semetipsam separabat, cum eius conueniunx execrando negabat. Hi emo postquam per mulieris sapientis suggestionem, && spiritalis doctrinae eruditione caput Seba absciderant, idest diabolum a corde suo abiecerant, mox ad Dauid reuertuntur, cum Christum filium Dei corde cre
122쪽
IC sequitur qualiter fames ficta est in diebus David tribus annis. EdH cum consulisset Dominum, responsum est: Quod propter Saul &id mum eius & sanguinem , quia occidit Gabaonitas. Et reliq. Filii Sa ut qui cum Doeg Idumam, dum adhuc pueri essent, sacerdotes & Gabaonitas in
Nobe occiderant, hi sunt Armoni & Miphiboseth, quos peperit et Respha filia Ahia, & quinque filii Michol filiae Saul, quos genuit Adricii filio Berzellai, quit sitit de domo Lathi. Quaeritur, cur filii Michol dicuntur, cu nsi Michol, sed eius. Aror Merob uxor fuerit Adri est filio Bergellai Θ Quod ita soluitur. Merob quippe
eos naturaliter genuit, de Michol uxor David quae & Egla dicitur, eos in loco fi liora nutrivit, & sibi in filios adoptauit, iccirco eius filii dicuntur. Filii enim ILraes ut scriptura refert in iurauersit Gababnitis, sed Saul uoluit percutere eos Zelo quas pro filiis Israel & Iuda, eo quod eosde uiuere Iosue gratis quodam modo permiserit,& abstulerit a filiis Israel praedam eoru iniuste. Huius ultionis causa in
Gabaonitas Abimesech sacerdos extitit,&ideo fames exorta est. Fames itaque haec significat sterilitate bonorum operu in plebibus, propter negligentia doctorum, dum inseruiunt cupiditatibus terrenis, de no procurant pastu impendere praedicationis. Necantur ergo Gabaonitae, cu studium rectae conuersationis, tirestauratio paenitentiae, post lapsum ab incautis per haereticos seu per malignos spiritus subtrahitur. Gabaon enim collis marroris interpretatur. Et bene Gabao nitae interfecti diculur, cum desidiosi quique post perpetrata se leo, uana spe lata itur, qui dicunt: faciamus mala, ut uenia curitatis a diabolo deluduntur, qui dicunt: faciamus mala, ut ueniant nobis bona: quoru damnatio iusta est .Seci Respha quae interpretatur cursus,filia Aiae, qui interpretatur frater eius, tollens cilicium, uibstrauit sibi super petr donec stillaret aqua super eos de caelo :& no dimisit aves lacerare eos per die, neque bestias: per noctei cu pia solicitudo sanctorsi, talibus succurrens rigore ieiunii, atque in-. stantiae precii incumbit, donec misericordia Dei impetret super eos de ciclo: c6,pescens uidelicet prauos homines, necn6 ct malignos spiritus, prauis suggestionibus eoru uita ulterius corrumpere. FACTUM est aute rursum proelium
Philistinoru aduersus Israel. Et reliq. usquequo ait: Tertiu quoque bellium fuit in Gob contra Philistaeos, in quo percussit Adeodatus filius saltus polymitarius Bethlehemites Goliath Gethaeum. in Multi igitur requirunt quis fuerit iste Adeo datus, filius saltus, polymitarius, tithlehemites. Sed Hebraeus saepe dictus, ita
exponit: Adeodatus, inquit, ipse est David. Iccirco dicitur Adeodatus, quia a Deo esectus est in remsi. Filius saltus, quia de saltu, ubi oues pascebat,eductus est. Polymitarius uero, quia degenere i seleel mater eius fuit. Bethlehemites, quia de Bethlehε ciuitate extitit. Na Noemi & Ruth tempore ubertatis , ex quibus David ortus est, rqueris sunt in Bethlehem. Et quia causa panis Ruth Moenota est: iccirco ide locus, domus panis uocatus est. Unde Gog, in quo fuit bellum ut idem Hebraeus transtulit, lacus interpretatur: iccirco quia sicut in lacum leonu quis mittitur &praeceps labitur,ita David semetipsum cou oliath seriter ad pugnandum opposuit. Quem etia sensum uidelicet quod datus Da. uid intellisitur, sequentia declarant, ubi, expletis procliis, subiungitur: Hi quattuor nati sunt de Arapha in Geth, & ceciderunt in manu David & seruoru eius. Iudaei quoque hanc Arapham, matrem gigantum ; Orphan, nurum Noemi esse
arbitrantur. Nam & taliter nos etiam in cuiusdam uolumine scriptu reperimus.
Iosephus in duobus proeliis concordat cu scriptura regum: de tento proelio ait:. quod
123쪽
quod apparuit sortis, mittente David exercitum nomine Ephan,comatus eius. utrum ipsum Adeodatum Ephan appellauerit, uel alium quemlibet hoc nomine notauerit, incertum est. O V A R T V M bellum fuit in Geth. Et usque' ait, si quatuor nari Rint de Arapha in Geth, & ceciderunt in manu David deseruorum elius. Quatuor ista bessa contra Palaestinos, bellum significant Christi, quod omni tempore istius uitae in membris suis contra perfidos quoique istius ueculi,& contra spiritales nequitias incessanter agit. Licet enim fastus mundanus, uel propter uitas malignorum spirituum, se erigat comtin Ecclesiam Christi, omnis tamen principatus aduersariorum, uero David, hoe est rege Christo imperante, ac proelia seruorum suorum disponente cedit,&omnes ad Harii uincuntur. Vnde Pialmista ex persona ecclesiae confidenter di um. 13 cit: In Deo siciemus uirtutem dic.
o CVTVS est autem David Domino uerba earminis huius, in die
' L qua liberauit eum Dominus de manu omnium inimicorum suorum,&de manu Saul. Et ait: Dominus petra mea M. Quaeritur, cur solus si ptim decimus psalmus tantummodo in libro Regum reperiatur conscriptus Nec immerito psalmus iste in Regnorum libris solus inuenitur, quia 'Ununxit Iud fgnificat, ubi aduersarium nullum habebimus. Et hoc est, quod in praetin latione psalmi huius scri&tur, In die qua eripuit eum Dominus de man u omnini inimicorum suorum, & de manu Saul. Et ait Dominus petra mea&resagium meum . Quis enim figuratur in David, nis ille qui uenit secundum carnem ex semine Dauid Z mi utique in corpore suo, quod est ecclesa, adhuc patitur inimitae . II cos, quod corpus non eripitur de manu inimicorum, nisi cum & illa noui mainimica destruetur mors, ut perueniatur ad regnum . Nam psalmus hic unia. i. l. 1 nuenire pessonae, sed duattuor diuisionibus subiacebit. Idi primo ordine propheta loquitur, qui gratias agis, quod eum de grauibus periculis diuina pietas liberare dignata est. Secundo, ecclesia, eo quod per multas calamitates Christianum populum ad Baptismum de orbis uniuersitate collegit. Tertio, uox saluatoris illabitur, ubi pulcherrimis allusionibus, uirtus eiusci potestas describitur. Quarto, iterum ei actae dicta proferuntur, & cMessa munera Christi laudantur. Et exaudiet de templo .sincto suo Templum Dei, filius
Dei. Et c5tremuit terrara ena, peccatores. Fundamenta montium: Spes sum
bor i. Quonia iratus est eis: Quia recognouerunt iram Dei. Fumus: Copune paenitentium. Carbones succens sunt ab eo. Corda hominum inflammata ab Nil .ia spiritu sancto. Inclinauit caelos: inia ipsos de quibus dictus est, Caeli enarrant gloriam Dei, de aduentu suo nuncios misi, & descendit, serinam serui suscipiendo. Cherubim, scientiae plenitudo. Pennas uentorum, sdentiae sanctorum. T nauit de ea lis Dominus, idest, de apostolis. Misi sagittas suas, Samitae euange. listae. Fulgura, miracula sanctorum. Fundamenta terrae, Fides ecclesiae mani ata. Misit de caelo & aompsit me, Idest, filium suum pater misit ,&assumpsit ecclesiam suam. Liberauit me de inimico meo pontentissimo, Idest, ex di bolo. Et eduxit me in latitudine, hoc est , in caritate. Retribuet mihi secundum iustitiam meam Idest, secundum innocentiam fidei, & bonorum operum de actuum . Cum sancto sanctus eris . Ad Dominum dicitur , qui cum is utique sanctus , et cum electo electus eris , di cum peruerib peruerterii γ . Ob hoc quod eis non iniet, peruosus esse uidetur: quia superbis rei x, 2. humilibus
124쪽
humilibus dat gratiam. In Deo meo transiliam mutum . Muriam ita e illum, quem humano generi inter Deum & hominem erexerant peccata. Coaequans pedes meos ceruis . Ceruos spirituales uiros appellat, propter alacritatem uelocis cursus. Spinas &uepres,hoc est implicamenta laculi huius transilientes. Pera sequar inimicos meos & conteram , ct non reuertar donec consumam eos. Clitistus Iudaeos atque omnes infideles consumit, similiter & anima electa uitia sua
'per augmenta uirtutu c6sumit. Inimicos meos dedisti mihi dorsum. Hoc quod alibi scriptum est: Sede a dexteris meis, donec ponam inimicos tuos scabellum os pedum tuorum. Saluabis me a contradicentibus populi mei. Vox Christi a contradictione Iudae oriam, per patris sui potentiam saluatus, atque in caput gentia constitutus. Filii alieni resistent mihi. Filii alieni Iudaei sunt, quibus dictum est Vox ex patre diabolo estis. Deus qui das uindictas mihi. Hoc est in laturo iudi , ἔ-- .cio , cum eis coeperit reddere quoci merentur. A uiro iniquo liberabis me. Hoe 'est, Ecclesam suam de potestate diaboli erenturus est. Et faciens misericordiani Christo suo David. David Christiun significat, semen eius omnes electos.
AE C sunt uerba nouissima Dauid filii Isai. Verba nouissima Dauid H non finienda dicit, sed perficienda: non consumenda, sed quae cunctis
fidelibus persectionis plenitudinem conserant: & ideo ultimam confessionem laudis significant: quam, superato hoste, & peracta uictoria mortis, laudem sancti in aeternum Deo cantabunt. DIXIT uir cui constitutum est de
Christo dei Iacob: egregius psaltes Israel. Idest,nobilis psalmista, qui uidelicet& propheta luculento sermone de manifestissime de Christo filio Dei Iacob, &de incarnatione eius, ac redemptione humani generis prophetauit.
S PIR I T V S Domini locutus est per me, & sermo eius per linguam meam . Deus Israel mihi locutus est, sortis Israel dominator hominum iustus. Spiritus enim Domini, qui est Spiritus sanctus, & sermo Domini, qui est filius Dei, ea,
quae propheta uaticinauerat, per gratiam suam ueraciter proferre donauerat.
IPSE enim spiritus Dei Iacob dominatur in timore Domini, scut lux aurorae oriente sole, mane absque nubibus rutilat.) Aurora, Ecclesiar oriente s te, Christo resurgente a mortuis, absque nubibus rutilat, idest absque peccato infidelitatis, resplendet in miraculis. Pluuia, cuangelica praedicatio: herba, credentem significat populsi, terra uero Ecclesiam. Potest moraliter intelligi aptius. Qui enim in timore Domini dominationem in subditis exercet, lucis opera per solem iustitiae illuminata profert: nec in eis aliquid remanebit obscurum, sed imbre caelestis gratiae irrigatus, germina uirtutum in carne uiuens fructificat. NEC tanta est domus mea apud Deum, ut pactum aeternum iniret mecum firmum in omnibus atque munitum. Cuncta enim salus mea & omnis uoluntas,
nec est quidquam ex ea quod non germinet. Hinc idem propheta in psalmis dicit, quod beatus uir, qui in lege Domini meditatur die ac nocte, sit tamquam lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum, quod fiuctum suum d bit in tempore suo: & solium eius no defluet, & omnia,quaecumqueseciet, pr sperabuntur. PRAEVARICATORES autem quasi spinae euellentur uniuersi, qui no tolluntur manibus: et si quis lagere uoluerit eas, armabitur ferro lanceato, igneq. succensae comburentur usque ad nihilum. quod potest de iuxta superiorem sensum, de Iudaeis&deluereticis qui uelut spinae, de Ecclesia, quae est terra uiuentium euulsi, atque aeterno incendio traditi taliter
125쪽
intellisti. Potest & generaliter de omnibus reprobis intelligi, iuxta quod in euangelio dicitiar: Omnis arbor quae non iacit fructum bonum, excidetur &c. Et ite Maili 3 rum: Filius, inquit, hominis mittet angelos suos,& colligent de regno eius omnia scandesa, de eos qui finiunt iniquitatem , de mittet eos in caminum ignis,ibi erit fletus& stridor dentium. Ille scilicet quasi tangens spinas armabitur serro & ligno lanceato, qui communicans peccatis alienis propter duritiam cordis sui iniquitatum pondere premitur, de iaculis peccatorum confodietur: cuiusq. opera aeternis gehennae ignibus digna ad nihilum redigentur. HAEC nomina fortium David: sedens in cathedra sapientissimus princeps inter tres: ipse est quasi tenerrimus ligni uermiculus: qui octingentos interfecit impetu uno.) od dicitur de sapientissimo principe sortium David, cuius quidem nomen in Regum libro tacetur, at uero in libro Paralipomenon Iesbaam nomin tur. Ipse est quasi tenerrimus ligni uermiculus. Virtus in hoc bellica, simul & modesta uiri delignatur ciuilitas: quia uidelicet sicut vermiculus ligni, tener quidem & sagilis toto suo corpore, necnon & permodicus apparet, nihilominus tamen sortissimum ligni robur exedens consumit, & subrosum & cariosum re dit. Vnde&a terendo ligna teredonis nomen habet. Sic ille affabilis omnibus domi, & quietus atque humilis uidebatur: at in certamine publico robustum se
atque intolerabilem hostibus exhibebat. Sed hunc principem Hebraeus ipsum suspicatur esse David. Ecce historiam tetigimus, sed quid spiritaliter significet, breuiter indagemus. Ait enim: Ipse est quasi tenerrimus ligni uermiculus. D uid ligni uermiculus suisse scribitur, quod utique Dominico homini specialiter
. congruit: ex cuius persona Psalmographus cecinit: Ego autem sum uermis di non homo. Quemadmodum enim lignum ex se uermiculum procreat, ita quo
que beata Maria uirgo, uidelicet de radice Iesse, absque opere nuptiali, sorem protulit Dominum de saluatorem: qui octingentos interfecisse impetu uno diciatur . quia ut euangelista pronunciat de homine uno, qui uniuersarum gentium typum praeserebat, Uno impetu, idest, sermonis imperio, linionem expulit daemonum. POST hunc Semma filius Aged: Arari. Et c6gregati sunt Philistim in statione, dec. Semma audiens, Age meditans siue loquens, Ararites montanus. Semma filius Age, personagestauit Domini de saluatoris nostri, siue sanctorum praedicatorum eius: qui in agro Ecclesiae stans, infirma membra illius de aduersariis potestatibus uelut hordeum tuetur : uel certe uerecundiam callitatis incontinentibus, quasi lentes gladio ori sui, contra luxuriam defendit. NECNON de ante descinderant tres, qui erant principes in triginta, deuenerunt tempore messis ad Dauid in speluncam Odollam. Tres isti fuerunt, Abisai filius Sarviae, do sub hoc Hai Vsatiles, do Ionathan filius Samaa fratris David. Hi etiam tres irruperunt castra Philistinorum, de hauserunt aqua de cisterna Bethlehem. Et de tribus istis Abisai quoque fiater loab filius Sarviae, princeps erat de tribus istis nominatis, in tribus illis de inter tres nobilior. De siderauit igitur Dauid do ait. Siquis mihi daret potu de cisternaquae est in Bethlehem iuxta portam. Irruperunt ergo tres series castra Philistinorum , de hauserunt aquam. At ille noluit bibere, sed libauit illam Domino. in Qui fuerint hi tres sortissimi, iam superius inculcauimus. Ceterum spiritaliterque in hoc desiderio ipse David praetigurauit, nisi omnes sanctos patres, qui ante lege uel sub lege fuerunt, qui aduentum tauatoris praestolantes, ad eius praesentiam peruenire nequiuerunt Illum uidelicet sontem sitientes, in quo est remigio peccato. rum: non qui periculis quaereretur alienis, sed qui aliena pericula deleret. V rum moraliter ex hoc cogitandu summopere est, ut qui se illicita meminit
126쪽
commisisse, a quibusdam etiam licitis studeat abstinere, quatenus per hoc conditori sub satistaciat: ut qui commisit prohibita, sibimetipsi abscindere debeat etiam commissa,&se reprehendat in minimis, qui se meminit in maximis doliquisse. Nimia simi, quae loquor, si haec ex sacri eloquii testimonio non affirmo.
Lex certe ueteris testamenti, alienam uxore concupisci prohibet: At regem usto sortia iubere militibus, uel desiderare aquam non poenaliter uetat. Et cuncti nouimus, quod Dauid concupiscentiae mucrone transfixus, alienam coniugem appetiuit& abstulit, cuius culpam digna uerbera sunt secuta: & malum quod perpetrauit, per paenitentiae lamenta correxit. Qui cum, longe post, contra ostium sedet et, aquam bibere ex eorum cisterna, ex desiderio uoluit: Cuius electi milites, inter cateruas aduersantium medias erumpentes, aquam, quam rex desiderabat, illaesi detulerant. Sed uir flagellis eruditus, semetipsum protinus cum periculo militum aquam desiderasse reprehendit, eamq. Domino fundens
libauit, sicut illic scriptum est: Libauit eam Domino, in sacrificium quippe Do
mini effusa aqua conuersa est, quia culpam concupiscentiae mactauit, per paenitentiam reprehensionis suae. .i ergo quondam concupiscere alienam csiiugem nequaquam timuit, post etiam, quia a ruam concupiuerat, expauit. Quia enim illicita perpetrasse meminerat, contra semetipsum iam rigidus , etiam a licitis abstinebat. Sic agamus paenitentiam, ut ea,quae comisimus, perfecte desseamus.
Verum iuxta historiam,quod oblatam aquam bibere noluit, sed eam Domino libauit, exemplum praebuit militibus suis festitudinis & constantiae. Vicit ergo
naturam, ut sitiens non biberet, ut suo exemplo omnis exercitus tolerare sitim disceret. ABIS AI quoque sater Ioab filius Sarviae, princeps erat de triabus. Ipse leuauit hastam suam contra trecentos, quos interfecit, nominatus in tribus ,& inter tres nobilior, eram. eorum princeps, sed usque ad tres primos
non peruenerat. Sciendum est, quod isti tre primi ad quos Abisai, qui erat inter tres nobilior&princeps, non peruenisse dicitur neque in hoc uolumine, flneque in Par lip. lib. qui saerint, leguntur, Necnon etiam sementi astu, libros , Antiquitatu Iosephi perlustrantes, minime inuenire potuimus: nisi sorte illi initelliguntur, sicut Hebraei tradunt quos superius iam nominauimus: aut illi, quos Iosephus narrat, aquam Dauid de cisterna Bethlehem attulisse, quos nominat Iesbaam filium Accamoni, quem alibi fui ius filium Achimet nuncu- Epat, & Eleazarum filium Ochoi, quem dicit esse filium Dodim, atque Semmahlium Age, quem appellat alibi filium Heli, de quibus sacra scriptura nil loquiutur. Vnde nonnulli non solum Hebraeorum, uerumetiam Latinorum, tropice
tres primos, tres uirtutes David, intelligi uolunt, sapientiam uidelicet, humilitatem , & sortitudinem, sicut in praecedentibus dicitur: Sedens in cathedra sapientissimus, ecce sapientiam. Ipse est quasi tenerrimus ligni uermiculus, ecce humilitatem. Qui octingentos interfecit impetu uno, ecce sortitudinem. Ad has tres uirtutes nemo sertium David peruenit, ideoq. ipse est princeps sortium suorum . Verum, si quis aliam expositionem inuenerit, promulgare studeat, & o libentcr.ei obsolutum dabimus, qui profecto aliam inuenire n5 potuimus: his enim expletis, quid spiritaliter significet, innuamus. Iste enim Abisai, qui leuauit manum suam contra trecentos, figuram praetendisse saluatoris, sue san- ruat praedicatorum non dubium est: qui uexillo crucis, atque hasta praedic
tionis, inimicos fidei, uelut trecentos uiros, ta nuincunt, atque prosternunt.
E T Banaias, filius Ioiade, uiri sortissimi,magnorum operum de Capseel. Ipse percussit duos leones Moab, & ipse descendit & percussit leonem in medio cisternae diebus nivis. Ipse quoque intersecit uirum Aegyptium, uirum dignum spectaculo,
127쪽
ctaculo, habentε in nranu hashun. Itaque, cum descendisset ad eum in uirga, Mextorsit hastam de manu Aegyptii, & in te it eum hasta sua. Notandu, quod in lebrato non habetur, sicut in cuiusdam uolumine reperi in Magnorum opsrum , sed Magister operum. Capseel enim interpretatur, congregatio Dei: M gistet enim erat de congregatione & legione Dei, idest Cerethi & Pherethi qui interpretantur, occidentes&uiuificantes. Ipse enim percussit duos leones Moab, quos nonnulli intelligi uolunt, duos potentes ac fortissimos uiros in regno si μυ Moab: In quo etiam intellectu, uir quidam doctus in scripturis, & solers in amo' 4 ,-- -re sapientiae, qui me in sacris litteris erudire consueuit, consentire uidetur. i. ' Quos Paralipomenon, duos Ariel Moab nominat. Vnde & Ariel uel uiri potent res Moab, uel leones nuncupantur. Ariel enim interpretatur leo Dei. Quos Banaias, dum prouocatus esset ab illis, superatos interfecit: Quando enim David eosdem Moabitas bello aggressus est, & fecit tres funiculos, duos ad mortificandum, & unum ad uiuificandum, isti potentes Moabites tuebantur. Quod dici- turde Banaia: Et ipse descendit, & percussit in media cisterna diebus nivis te suae. nem; quomodo siticium, Iosephus narrat apertius: quia uidelicet cisterna fuerit nimium profunda, qua tempore hiemis cum essent omnia nivibus plena, ipsa quoque nimio niuium aggere, suerit coaequata: Qua cum leo superueniens periculi nescius incidisset, ibidemq. conclusus, grandi rugitu ciamaret, accurrebant homines uidere,quid esset: Et dum cum dis ad tale spectaculum adueniret & Banaias, desiliit statim in cisternam: & aggressium mediis in nivibus, percussit & interfecit leonem. Spiritaliter Banaias, qui interpretatur aedificator Dominus, personam in se expretiit saluatoris, de quo propheta uaticinauerat, quia Nais. 6 per eum aedificanda Ecclesia esset, dicens: Aedificans Hierusalem Dominus. Psalm. oi Et iterum: Dominus aedificabit Sion : quam Paulus c6strui uidens aiebat: Des - φ is 3 aedificatio estis: Qui de caelis descendit in lacu Leculi istius; qui calentes aquas, hoc est mentes hominum, in malitia seruentes, nive defigore infidelitatis, in aqua praedicationis suae, sine flueto baptismatis, rigerauit: Et interfecit leonem, hoc est, diabolum, gladio uerbi sui. Ipse enim est auricularius David, Dei scilicet patris: cui uera diuinitas omnem scientiam,atque intelligentiam co, tulit. HAEC E it Banaias filius Ioiade,& ipse nominatur inter tres r bustissimos,qui erant into triginta nobiliores. Verumtamen usque ad tres non peruenerat. Intelligitur, quia ipse nominari dignus esset inter robustos, idest, Abisai de Su chai & Ionathan, quippe qui uiribus eis aret uari posset, qui etiam erant inter triginta. Notandum , quod quidam Hebraeorum leonem hunc queBanaias interiecit, Ioab intelligi uolunt: qui in media cisterna, idest, in domo Domini, ubi cornua altaris tenebat, occinis est. Et pura altare cisternam significare: uidelicet quia, inquit, sicut aqua cisternae munditiem affert, ita nihilominus sanctuarium Domini, peccata expiabat. In diebus nivis, quia per morte expiauit peccatum, iuxta illud Psalmistae: Lavabis me: quod impletu est in m dia cisterna: & super nivem dealbabor: quod impletum est in eo quod ait, Diebus nivis. De eo aute, quod subsequenter narratur, Ipse quoque interfecit uiurum A gyptium, uirum dignum spectaculo. Virum istum Aegyptium, Semei filium Iera esse arbitrantur, qui maledixit David. Sciendum est, quod idESemei de Bahurim fuerit ideo Amplius dictus , quia opera illius Aegyptii, Deum blasphemantis quem Moyses, iubente Domino interfecit in heremo imitatus scit. Ille enim blasphemavit Deum, & iste maledixit prophetam, & regem. Viarum dignum spectavio. Spectabatur enim, ut, si Trederetur Hierusalem, inte
sceretur. Habente in manu hastam, idest, QE Dα quam si meditatus fuisset
128쪽
permanendo in Hierii salem, non perimeretur: Quia ergo praeceptum regis irritum fecit, exeundo foras Hierusalem, iccirco in eum a Banaia, In virga, idest , rectitudine iustitiae, descensum est:&hasta, quam iam nonr tam tenebat, ut ab eo extorta est: quem sensum non reflagamus, sed diligenti lectori relinqua mus. Descriptus enim ex parte ratestatis uirorum fortium in figuram sanctorsi: qui quamuis uirtutum sublimitate prosiciant, tamen usque ad excellentiam diu uitiae trinitatis, nequaquam attingant. Inde est quod ibi scriptum est de Ioab, usque ad tres n5 peruenit. Quis enim aequabitur Domino,aut quis similis erit inter filios Dei λ Ac per hoc uera potest illa solutio esse, qua superius de tribus piamis sortissimis, uidelicet tribus uirtutibus David, descripsimus: ad quas nemo sortium peruenire potuit: Et ideo tropice sermo diuinus, in figuram saluatoris ira protulit dicens,led usque ad tres primos non peruenerat. ASAE L stater Ioab inter triginta. Eleanan filius patrui eius de Bethlehem. Semma de Arai. . Elica de Harodi. Heles de Phalti. Hiri filius Acces de Thecua. Abiezer de An thoth. Mobonnai de Husati . Selmon Adhohites. Macharai Netophatites. HOleb filius Mama,& ipse Netophatites. Ites filius Ribai, de Gebeeth filioru Beniamin . Banaian Pharathonites. Hedai de torrete Gaas. Abialb5 Arbathites. AZmauet de Berhomi. Eliaba de Saalboni. Filii Iasen, Ionatha,Semma de Horodi.
Ahia filius Sarar Ararites. Eliphalet filius Ahasbai .Filii Maachati,Elia filius Achitophel Gilonites, Hesrai de Carmelo, Pharai de Arbi, daal filius Nathan de Soba, Bonni de Gaddi. Selech de Ammoni, Naharai Berothies, armiger Ioab filii
Sarviae. Hira Iethri thes,&reliqua usquequo ait: omnes triginta septem. Notandum est, quia cum his triginta, etiam septem sortiores,&nominati in hoc . . A .
calculo coprehenduntur, Dauid uidelicet, qui appellatus est Adeodatus, Abisai & Subochai, Ionathan , Leahir, de Semina, & Banaias: Ecce septem. Tri- gutta hi sunt: Asael, Eleanan, Semmade, Arari, Elica, Heles, Hira, Abirae Mobonnai, Selmon, Macharai, Heleb, Ilai, Banaian pharathonites, Hebal, Abi albon, Azmavet, Elihaba, Semma de Herodi, Ahiam, Eliphelech, Eliaam, Hesrai. Phares, Igaal, Bonni, Selec, Naharai, Hirti, Hira, Gareb, Urias Hothaeus. Ideo ergo Vrias Hethaeus ultimus ponitur, propter id quod sequitur insequentibus. ET addit suror Domini irasci contra Israel.) Iam enim ultio fusta fuerat in David & in domo eius. In populo uero qui noluit resistere David in pereundo Vria, & haec nondum ultio diuina fidia suerat: iccirco hic ultimus ponitur, ut ultio magni eius peccati monstraretur. Ceterum in hoc num ro omnis persectio sanctorum designatur. Denarius numerus ad decalogum logis pertinet , ternarius uero ad fidem sanctae trinitatis, septenarius autem ad sopi ormem gratiam Spiritus sancti. ter deni, triginta fiunt.
T ADDIDIT sitror Domini irrasci contra Israel, commouitq. DM 1.com 3E uid in eis, dicentem: Vade, numera Israel & Iudam. Dixitq. rex ad I ab principem exercitus sui: Perambula omnes tribus Israel a Dan usque Bersabee, denumera populum .& reliqua.ὶ Fastu enim superbiae tactus, & r pentino tumore elationis insatus pro culpa populi, maxime qui eum in prodiatione Uriae non redarguit, occulto iudicio Dei contra uoluntatem Domini eundem populum numerare compulit: culpa enim illius punita fuerat, sed peccata
populi ut dictum est inultum manebat. DEDIT ergo Ioab numerum descriptionis populi regi, dc inuenta sunt de litii et octingenta millia uirorum K sertium
129쪽
sertium, qui educerent odium. Et de Iuda, quingenta millia pugnatorum. Notandum autem, quod in Paralipomenon l gitur, mille millium centum mil- Iia de Israel. De Iuda quadraginta septuaginta millia, quos quidem ab Ioab numeratos esse, sed summam eorum noluisse ostendere David, nisi tantum , quantum in Samuelis libro scribitur. PERCUSSIT autem cor David posta quam numeratus est populus, & dixit David ad Dominum i Peccaui ualde in hoc ficto: sed precor Domine ut transferas iniquitate servi tui, quia stulte egi nimis. & reli'.) In libro quoque Exodi, praecepit Dominus Moysi, dicens: .ando tuleritis summi filiorum Israel, iuxta numeru dabunt singuli pretium pro animabus suis Domino, & non erit plaga in eis cum fuerint recensiti. Hoc aute dabit omnis qui transit ad nomen dimidium sicli, iuxta mensuram templi. Siclus uiginti habetobulos. Media pars sicli offeretur Domino, qui habetur in num ro , a uiginti annis& supra dabit pretium: diues non addet ad medium sicli, &pauper nihil minuet. Susceptamq. pecuniam quae collata est a filiis Israel, trades
in usus tabernaculi testimonii, ut sit monumentum eorum coram Domino, de propitietur an imabus eorum. Hoc ergo oblitus est David sicere, iccirco offendit Deum, & ab hoc plaga uenit in Israel. CUM Q. uenisset Gad ad D
uid, nunclauit ei, dicens: Aut septe annis ueniet tibi Emes in terra tua, &αὶ
Sed mystice hic intelligi potest finies septem annorum, &c. s cui placuerit. Septem annis infideles Iudaei famem sustinent, quia septiformis gratia Spiritus sancti, pane uerbi Dei eos nequaquam pascit. Ipsi enim tribus mensibus inimicis suis se persequentibus cedunt, quia ob hoc in nomine sanctae trinitatis, per lauacrum regenerationis innovati non sunt: hostibus, hoc est immundis spiritibus resistere non ualentes, terga dant. Ipsos denique angelus percutiens, quasi tribus diebus flagellat: quia negantes patrem & filium & Spiritum sanctum, ex cuius fide uiuere poterant, in impietate sua increduli moriuntur. IMMISIT Deus pestilentiam in Israel, de mane usque ad tempus constitutum, & mortui sunt ex populo, a Dan usque Bersabee, septuaginta millia uirorum. Et hoc qualiter gestum sit, Iosephus refert uerbis plurimis, dicens: Prophetis itaque declarantibus David, quod ei Deus irasceretur, supplicare coepit, eumq. rogare, ut propitius esset, & ueniam peccati concederet. Tunc ergo Gad prophetam misit ad eum Deus, tres supplicii condiciones portantem, ut earum, quam probaret, eligeret, utrum uestet famem in prouincia generari septem annis, aut tri bus mensibus pii nando uinceretur ad hostibus, aut certe morbus & languor accideret tribus diebus Hebraeis. Cumq. ille esset in anxietate & uehementer animo confusus, & propheta diceret, hoc omni modo imminere, & responsum uelociter exigeret, ut esectam ab eo condicionem renunciaret Deo: cogitans rex , quia, si famem eligeret, contra alios hoc sicere uideretur, quando ipse quidem habens multa frumenta, non pateretur inopiam, reliquis uero esset angustia. Item si eligeret trium mensum uictoriam hosti uiri, ipse quidem habens circa se uiros sortissimos&custodes, nihil omnino metueret: neci uero eius exercitussiabiaceret. Inter haec autem comunem potius passione & regum & subiectorum Elegit, in qua timor omnibus est aequalis, dicens: Quia multo melius in manus Dei,qua in hostium manus incidere. Haec audiens propheta, renunciabat Deo: qui morbu & interitu misit in exercitu Hebraeorum. Moriebantur enim ut idem
historiographus aio n5 uno modo,ut facile languor potuisset agnosci, sicile peribant. alius enim super alium moriebatur. alii super mortuos quos sepeliebant, ipsi quoque moriebatur. Sic diuersis morbis sicut ille refero interibat . Incipi te itaque pestifero languore eos ab hora matutina perimere usque adhoia pra
130쪽
dii, consumpta sunt M, tu' inta millia. Hic enim nihil aliud dicere uale mus, nisi quod papa G orius moraliter, egregius tractator in hoc secto David
protulit. Ait enim: Pro qualitatibus subditorum, disponuntur acti regentium rut saepe pro malo grege, etiam uere boni delinquat uita pastoris. Ille enim, Deo attestante, laudatus, ille supernorum mysteriorum conscius David propheta, tumore repentinae elationis elatus, populum numerando peccauit: Dei tamen uindie ani populus, Dauid peccante, suscepit. Cur hoc ξ quia uidelicet secundum meritum plebium, disponuntur corda rectorum. Iustus uero iudex peccantis uitium ex tribrum animaduersione corripuit, ex quorum causa peccauit. Sed quia ipse sua scilicet uoluntate superbiens, a culpa alienus non fuit, uindictam culpae etiam suscepit. Nam ira saeuiens quae corporaliter perculit, rectorem quoque populi intimo cordis dolore prostrauit. Certum uero est, quod ita sibi inuicem & rectorum merita connectantur & plebium, ut saepe ex culpa past rum deterior fiat uita plebium, ut sepe ex merito plebium, mutetur uita pastorum : Sed quia rectores habent iudicem suum magna cautela subditorum est, non temere uitam iudicarerς gentium . Neque enim seustra per semetipsum Dominus aes nummularioru fudit, &cathedras uendentium columbas euertit: nimirum significans, quia permapistros quidem uitam iudicat plebium, sed per semetipsum facta examinat magistrorum.Quamuis etiam subuitorum uitia, quata magistris modo uel dissimulantur iudicari, uel nequeunt, eius proculdubio iudicio reseruantur Igitur dum salua fide res avitur,uirtutis est meritum, si quidquid prioris est, toleratur: debet tantummodo humiliter suggeri, si sertasse ua Ieat quod displiceat emendari. Sed curandum summopere est, ne in superbiam transeat iustitiae inordinata defensio: dum enim rectitudo incaute diligitur, ipsa magistra restitudinis humilitas amittitur: ne eum sibi praeesse quisque despiciat quem fortasse contingit ut in aliqua actione reprehendat. Contra hunc tum rem superbiae subditorum, mens ad custodiam humilitatis edomatur, si infimmitas propria incessanter attenditur. Has uires nostras ueraciter examinare ne gligimus, & quia de nobis fortiora credimus, iccirco eos, qui nobis praelati sunt, districte iudicamus. Quo enim nosmetipses minus agnoscimus, eo illos, quos reprehendere nitimur, Hus videmus i singula haec mala sunt, quae a subditis saepem praelatos, saepe a praelatis in subditos committuntur: quia & omnes subditos linqui praesunt sapientes minime arbitrantur: et rursum, qui subiecti sunt, rectoriam suorum actiones iudicant: etsi ipsos regimen tenere contingeret, se potius agere putant melius. Vnde plerumque sicut & rectores minus prudenter ea quae agenda sunt uideant, quia eorum oculos ipsa nebula elationis obscurat. Et nonnumquam is qui subiectus est, hoc, cum praelatus fuerit, facit, quod dudum fi ii subiectus arguebat: & pro eo, quod illa, quae iudicauerat, perpetrat, saltem quae iudicauit, erubescat. Igitur sicut praelatis curandum est, ne eorum corda mi imatione singularis sapientiae locus superior extollat: ita subimis pr uidenda est, ne sibi rectyrum secta displiceant. Si autem magistrorum uita uere reprehenditur, oportet utique subditi, etiam cum displicet, maristrum uenerentur. Sed&hoc solerter intuendum est, ne aut quem imitari de icis, uenerari contemnas. Subtilis etenim uia tenenda est rectitudinis&humilitatis, ut sic reprehensibilia magistrorum ficta displiceant, quatenus subditorum mens a seruanda magisterii reuerentia non recedat. ERAT autem angelus Domini iuxta aream Areuna Iebusaei. Dixitq. David ad Dominum, cum uidisset angelum caedentem populum i Ego sum qui peccaui, & ego inique egi: isti qui oues sunt, quid sec runt Θ vertatur obsecro manus tua contra me,&c. In Paralipomenon ita scria pium