장음표시 사용
4쪽
In conficienda Theriaca Romae adhibiti.
. in A in Urbis is asso Medicinae Fr esicae ordinario Professore.
Ex Typographia Reuerendae Camerae Apostolicae. MDCXL. SUPERIORUM PERMISSU.'τ η
5쪽
nique quod ad charitatem attinet, tamina mensa illaesti, ut laudari a me, quamquam illi us probe sim conscius pro merbio non milis ; Ideoq. quae ego praestare non valeo, iactenurelinquo pauperibus nedum omnibus in magna hac Vrbo degentibus, qui cit indecumbunt, medicam opem, medicam eblaq. ex officina ad huc tantu finem tuis sumptibus in
stituta, scilicet PRO PAUPERIBUS , nancise utatur, sed
potistimum sexcentis pene familiis sub Parrochia SS. Laurenti j, & Damasi habitantibus meae curationi perquam humaniter a te commissis, quas insuper quotidie rebus ad vitamitecessa iij sinstructas esse, iubes: Adeo ut plerate, ac charita te sic emineas, ut eos, qui vixerunt opere vincas, & posteris exemplαfuturus sis. Praeterea vi mulieres Aegyptiae ballanio ad decorem vultus, pulchritudinemq. sibi conciliandam non infeliciter utuntur ; atque Medicis idem summopei
commendatur ad vindicanda a putredine corpora, virtutem que conseruandam,necnon contra pestem, di Ferarum ictus, mors q. rulentos sic tu, Cardinans Humanissime, quot te,
piis,sacroru q. Hominum, acVirginu collabentibus cς nobiis, . vel non restituist i nitorem , vel a Diadamentis ea, erigendo, antiquam non reddidisti Iuuentam Quot ex tabe contabe iuentes egenos Dia liberalitate a corruptione non vindicastis Et contra dirissi mos Pestis insultus, quos non exantiasti, eos magna cum Vrbis,& Orbis admiraetione oppugnandinex se
gnadoq. Herculeos labores Tibi ergo mea de Baliamo tractatio qualiscuque tandem illa sit', optimo iure debetur, & a
me praesertim, qui me cunctaq. mea tibi debeo, quique insuper probe cognosco, non aliuude melius conciliari ei pos o gratiam aliquam, aut diuturnitatem,quam ex tuo patrocinio Balsamo quolibet praestantiore. Qua spe dum teneor hoc etiam voveo, ut incolumem te quam diutissime seruet Omnipotens ille Deus, de quo in sacris Codicibus scriptum es L
6쪽
In conficienda Theriaca Romae adhibiti.
RAESTANTISSIMI DD. Cum aestate iam praeterita D. Antonius Mansredua in Urbe Aromatarius conquisitis magna sedulirate iis medicamentis, quae ad componendam pretiosam Theriacae antidotum requiruntur, ea ur moris est publico expositisset consp&ctur, & inter reliqua liquoremquendam cum in scruptione opobalsami orientalis, & veri, petitia D. Pr thomedico, & duobus eius Consiliarijs DD. Paulo Zacchia Lernardino Mefibrio, necnon quatuor aliis ex Medicis Romani Collegii videlicet DD. Alexandro Menghino, Balthassare Bonanno, Ioann. Manelpho , di me Baldo Baldo, ut probarentur talia medicamenta si piobatione digna visa fuerint; & Iicentia ac faculeas ex illis Theriaca confieiendi sibi impertiretiit. Ruare singula nos medicamenta considerante , di potissimum sticcum Illum opobaliamum nuncupatum a Venetiis huc aduectum, in eoque illa omnia, quae ad ipsum cognoscendum tum a Dioscoride, tum praeseretim a Prosper Alpino tradita sunt, accurate examinante S, non reliqua modδ, sed opobalsamum illud tanquam verum approbauimus, , & Multatem confieiendi cum illo Thmriacam Mansredo praedacto impertiti sumus, ve etiam D. Vincentio P nutio 'paritεr Aromatario, , qui post aliquot dias ciusdem liquor avnc. I. . pro una doli in apparatu sitae Theriacae oster θit,ti ut Matred dicentiam illum adhibandi desiderauit, petijt, S chtir iiit. Verum id conspiciente', alit l bis 5 amatarii, &-ferentes, Sanctissimo. Usu
7쪽
mino Nostro URBANO VIII. Pone. Opt. Max humillime exposumrsit talem s.ccum minime esse verum opobalsamum, sed quid factitium, eu talsum , proindeque petierunt ut Theriaca cum illo consecta velut inutilis , Sc ibrtasse perniciosi proijceretur . Qin autem est Sanctitatis Suae ingens benignitas, querelam audiens DD. Uestris Excellentissimis mandauit, ut rem hanc sedulo recognoscerent, & quid videretur, enunciarent; Vnde, tum quia aduersus nostram approbationem, & Τheriacam iam compositam nonnullae medicorum quorundam , qui Αromata-rijs fauent, circumseruntur consultationes, tum quia non paucis prima fronte visi sumus inconsulto ac nimis facile succum a multis seculis non visum comprobasle,idcirco ut primis satisfiat,& secundi conspiciant, atq;- intelligant non temere nos,atque inconsiderate in hac re progressos fuisse. haec pauca DD. meis signincare constitui, longiores discursus, &maiori doctrina plenos, felicioribus, famosisque meorum Collegarum
Igitur ut primum visus suit liquor illa verus Balsami succu ,sic in dies
magis magisque ex repetitis experimentis videtur talis existimandus. Licet enim Brtasse non sit per incisionem Balsami feri Arboris, sed per decoctionem ligni, stondiumque eiusdem Planta actus , fuit tamen.& est verum,ac syncerum opobalsamum, nequaquam aurem factitium, di sal sum, ut Aduersarii opponunt. Quod autem non videatur esse ex eius succi genere, Guod ex vulnerato Balsami cortice promanat, ex hac Aurelis Gis leni Busbeqvij olim Impp. Ferdinandi ,&Maximiliani apud Turcam Solinianum , Oratoris narratione , conspicisur: sic enim scribit nobilis hic auctor epistola 4. de Rebus Turcis pag 27 I. Cum Consanti poti essem , ae eo dis derem , donauit me Halθ BGD υ Ie sane quam eleganti auro intexta , ct plena pixi de raritantissima Thersaea AIexandrina rpori remo adierit vasculum vitreum plenum Balsami , sed non
sine verborum honore. Caetera, quae mihi donasset non se magni dueere, quodpecuma comparari possent, hoc esse munus rarum, quo Daminus suas niarum maius a co, aut confoederato Principi donare posset. Se
aBμα amnos Aeripto praefuisse, O sbi datam esse eius habenis facultatem . Duplex eius Puticis lucri genus: Unum quod ex otio deeoctorum foliorum cogitur, quod nigrum eis. ω inter alterum flauum, quod ex vulnere inris corticis strigat, quod esgenuinum, quo iam δε eo donatas' Haec BuSbequius: ex quibus deduci potest liquorem illum nobilissimum
e Balsamo emanantem , hoc praesertim tempore non facile ad nostrasseaiones posse aduehi, ac proinde non sine sundamento me dubitasse, an Disiligoo by Cooule
8쪽
Opobalsamum de quo est eontrouersia,sit per incisionem collectum, &eo vel maxime , quod in illo omnia adamussim non obseruantur , quae de perfecto opobalsamo ab antiquis fuere promulgata. Quod vero ex alio possit esse genere inde persuadetur,quod istius sucei r decoctionem elicitii tanta non est apud Aegyptios penuria, ut iam dicit, sed in magna copia illuc ex Arabia desertur, ut Ioannes Vestingius nunc Anatomicus Primarius, & Bolanicus in Patauino Gumnasio , qui dudum Regiones illas perlustrauit, in suis Obseruationibus, & Notis ad Prosperum Alpinum de Flantis 'egypti js, his refert verbis . Novi
tamen e is limandueri , quod Merubim ex Arabia lagenusis, viribusnplenis aduehitur Bal mum , quantumuis odoris suauitate gratum fit, incerioris concretionis lachumam esse. Minimum equidem eius ex plaga corticis desillat: maxima pars , ligni, frondiumque decoctione eonflatur. Cum ergo maxima istius adsit copia nulli mirum videri de hei, si Venetias portio aliqua transmilla est, S inde etiam ad Urbem . Quod si praeteritis temporibus hoc factuna non est,aut infrequela ter valde, in causa tuit non solum Aromatariorum pene omnium forsan negligentia, ne dicam auaritiam, ob quam relicta perquisitione opobalsami ut pote multi pretii, content sunt succedaneis apprime vilioribus , sed ut Euangelista Quatram ius lib. de Ther. S Mithr. ait, quia Medici ni- mium addidit piobationibus xeri opobalsami a Dioscoride, S Plinio propositis, illasque.non exacte recognoscentes in hoe liquore, qui ex Aegypto in Italiam missus est , eum reprobarunt, aereiecerunt, di ad
Vetum enim vero quantumuis probabile sit, quod hue usque enim inclaui de hoc nostro opobalsamo exist ima do per decoctionem elaborato ; 'Lon propterea tamen id ita affirmatum velim , ut non possit etiam dilirer incilionem corticis illud cmana se , cum id nihil vetet pronunciare, immo validistimae coniecturae persuadeant assirmare; stante maxin .e
Prosper i stirini de hac materia alit statione, di doctrina, cui inter reli quos subscribit doctus vir Michael Doringius libro de Opobalsamo SDriaco, Peruan', & Toluta no . Siquidem Alpinus, qui fuit oculatus testis inorientali Plaga huiusce lachryn ae, dii varias illius aetates describit, ct in prima , qua per quinquennium dι rat colore dicat esse subviririm, ac sub Liantia turbidum, insistatumque in uiuam non desidere, sed con tiuuὰ assurgere, e supra totam aqua suersesem expandi, ibique albescere, di stylo telum eximi, nosti um utique videtur comprobare OPobabsamum tanquant verum, qFippe quod hac Cninia perbelle representat. Quod si velimus etiam dicere non in p: ima aetate aut inter primam. & ε
9쪽
secundam, ut ego puto, sed in ultima consistere,ut exercitatissimus quidam Pharmacopoeus Gallus me praesente, di instante asseruit, non p-pterea ablegandum est ut inutile a Theriacae compositione, quando non
omnino senio confectum cxillit, ut odor, & reliqui caracteres demonstrant; proindeq; virtute non earet, nisi forsan tali,ac tanta,quali,& quata recens e frutice pro manans donatum est . Nec cum Auic. scribit vetus opobalsamum non habere virtutem intelligit de quocunque statu vitimae aetatis, sed de postremo tantum, ut ex eius inquendi modo comparative facto colligitur sic enim ait. Et quod ex eo melius en, es recens , vetus autem non habet virtutem. Ex quo ut obiter dicam deduco non
undequaque serian bene se gessisse Medicos Patauinos cum anno I 626. in apparatu Theriaca ab Angelo Bolzetta Pharmacopola illius Vrbis, exposito, Carpobalsamum idest semen salsami, Xilobalsamum id est lia gnum, & opobalsam uin,istest succurra Balami, tamqua vera & Iegitima
approbantes, ea tamen ut antiqua a tali compositione abdicarunt; quod sane praestandum non erat, nec praestitissent viri illi celebres , nisi ex nimia vetustate talium medicamentorum vires penitus evanuerint. Id quod de nostro opobalsamo dicendum minime est, cum in eo tan
consistentia, & color , quam sapor, & odor, qualitarum, virtutu mque Balsamicarum praesentiam manifestent . Est mim succus iste velut Gal. 1. de Com. Medic. sec. loca cap. I. desiderat conssentiae mediocris, ut Alpinus vult esuris ex viridi ad aureum tendentis, ut Dioscoridesai t latras, dilui facilis , aratringens, modice mordens gusta, non ad acorem vergens, ct validi odoris, & ut scribit Plinius non Iubaeidus , er
Quare cum, siue per decoctionem, sine per incisionem sit famis, qualitates habeat veri opobalsami, non est ut factitius, di falsus r
Verum quia exaduerso pluribus instant modis, & argumentis , occurrendum illis omnino est. Primo igitur initanni nonnuli affirmantes non reperiri Globalsamum id est lignum, ex quo emanat, & fit tu cus praedictus,ac proinde nec talem succum. Deinde aiunt praetensum opobalsamum non habere illum suavem odorem , quem describunt Plinius, & alii quamplurimi auctores. Tertio asserunt foedare pannum . contra ac faciat verum opobalsamum , quod maculam non relinquit. Quarto dicunt non coagulare statim lac, ut volunt Plin.& Auic Quinto affirmant illud aqlia concretum pessum ire, S ad ima sidere, S post ea dissipatuin supernatare, ut adultaratum sicit, Discoride auctore. Et sexto demum contra meas positiones dubitare sic possunt. Quandoquidem as tam
10쪽
sitam exigua est opobalsami per incisionem promanantis quantitag. ut Busbequium, & Uestingium scribere iam dixi, qua ratione poter thoc nostrum quod ad uncias xviij. accedit, 'in itali genere constitii ZAc praeterea si est per decoctionem elaboratum,quomodo non erit adulteratum, & falsum pronunciandumλSed ad primam oppositionem Primo respondetur non solum ciam . Scaligero, qui exercit. 237. haec habet verba aduersus Cardanum hoc idem sentientem. Balsamum desine ais . Item aisparuo eme in pretio. diuorum utrumque vanum est . Nam er apud Maximitianum Caesarem multum, ct nonnihil apud Patrem meum vidimus nec parum apud Ca. rotam Sabaudiae Ducem cte. Sed cum M arco Uddo Patavino, qui consentiente uniuerso Medicorum talis Urbis c ollegio lib. 2. de Ther. &Mithrid. Comp. cap. 2. ait Monardem Hispanum qui in Irqtiorem .
quemdam ax India laudibus est erret, Balsami arbores prorsus desisse ,
ijirmauit , j. naturalis Philosophia prorsus ignarum esse videri, quae ubique apud suos auditor es t satur rerum Jccies esse jempiternas . ld quod postlimus etia nos contra illos oppositores enunciare. Re tondetur tamen secundo cu auctoribus fide dignis,qui testes de visu hos redar guunt, ut BuS bequius, Radziuillius, BeIlonius, Alpinus,& Vestingius . tius bequius enim iam citatus , & doctissimus Vestingius, qui vitta quinquennium in Aegypto rara liqc Medicamenta obseruandi gratia moratus est, de Arabes vidit ut eius verbis utar Ramorum ,furittiu:n,
ct odorati illius succi copiam fatis amplam in Ag ptum deferre, Balf mi existentiam attestantur. Vidit necnon hoc idem Prosper Alpinus , Vestingij in Patauino Gymnasio praedecessor, S ante istos viri clarissimi iam dicti illustriffinitis Princeps Nicolaus Christopho us Radai uillius Polonus, S Petrus Bellonius Gallus Cenomanus. Quorum iste, qui
diligentissimE Regiones illas perlustrauit lib. 2. suar. Obseruat. cap. Ha. Balsamum longa, accurataque Oratione tamquam a se visium , deguitatu, S omnino perpensuin describit. Ille vero in sua Hierosolymitana Per grinatione cdita Antuerpie anno I 6I4. Balsami existentiam his verbis
ostendit. Arbor baec tactui et Acus I haraonisI sta erit in horto , in quo
Balsamum proueniebat, cuiua etiam extantplantatae duos circiter cubitos atrae, seu exiti Dcrunt omnes , nam A an Bas i praedec or Imbrimi, qui meo tempore Prouinciam administrabat, Aelbiopem quendam , qui curam Ealyami babebat, quou magnam pecuniae vim colia ferat praefoca
ri iussit, quo foditim e I, ut nullo qui Arborum huiusmodi etiram gerere
nosset, re erto, penitus deperirent. Iu felici tamen Arabia Imperatoio odi anop= o urarit balsamum iu c iapr ouemi, quoia etiam Mecia is