Basler Chroniken, herausg. durch W. Vischer and others.

71쪽

venerat in ree cione ville Brunstat, prout eciam promississet, jurasset et sigillasset sibique pro majori assecuracione quatuoreondebitores tradidisset, uberius requisivit, dominus Oswaldus eum laria repletus ira dixit circumstantibus quinquaginta clien-ιtibus: adducite eos ad castrum. . quod audiens dominus J hannes de Berenset ad dominum swaldum: non sic, domine eomesa, et attemptavit concordiam inter eos et tantum proficiens apud comitem, ut ipse dominus Gaspar custos nec pr positus et de Halmiti non suissent introducti, sed quod domithnus aspar ad octavam diem, videlicet seriam sextam post Dae 3 sestum sancti Andree, deberet se representare in castrum ΡΩΩfinge aut premissa facere, et in eum Ventum, quo non sa-reret, dominus Johannes Wemherus de Flaclislando propositus et Harimannus de Hal l extunc loco sui se personalitor in is dictum castrum presentare deberent, sub fide restita et jur mento vallato promiserunt sicque reVenerunt asileam tarda hora. postera die tam domini de capitulo quam domini de Nov. 27 consulatu Basiliensi miserunt suos nuncios ad dominum Basiliemem, ut dignaretur venire ad tractandum concordiam inter

D prelatos dominos swaldum de Merstet et dominum asparem de Reno custodem, et habito consilio miserunt ad dominum Oswaldum comitem de terstein bs Matheum ullo offici lem W-newaldum Heidelbec cancellarium et Johannem Friderie Munderstat notarium curio Basilienεis, die lune vigilia NOV. Busancti Andree, qui pro parte prolati domini custodis offerebant se velle stare uri coram domino arolo duce Burgundio vel suo balivo o consiliariis illius patri aut coram Solodrensibita, e

nensibus et consederatis Miserorum. et reVersi postera die Nov. oresponsa accepta a domino sWaldo comite retulerunt nolebatae omnino stare juri coram quocumque, sed quod ipse dominus

custos deberet se presentare die Veneris proXima sequente. Dee. 3postea vero missi sunt alii a civitate Basiliensi, Heinricusasonii et dictus e ter et iidem suplicarim sibi, ut prelatum dominum custodem liberum dimitteret, attento quod nullam v causam captivandi eum haberet aut justiciam susciperet coram domino duce Burgundi aut suo balivo et consulibus suis aut consederatis SMigerorum, et multa media attemptantes nil portarunt nisi ut se sisteret die sibi prefixo aut dominus propositus et Harimannus de Halmit pro eo, et talibus insolitis kjuracionibus hoc velle habere dixit aut velle mori et destrui et profugi a patria torcio die sancti Andre suerunt missi No.. 30

25. at qui in folgindamorte durehgestriehen eadem die revertentes retulerunt tale responsum, videlicet.

72쪽

1473.

aliqui de suis lassallis, videlicet dominus Hermannus de Plin-gen et Iohannes de Flaclislande militos, qui idem responSum

reportarunt.

D.e Die Veneris postea dominus Johannes episcopus, capitulum et civitas asiliensi tantum effecerunφ, ut dominus comes de 5Tierstet veniret Basileam, dominus autem Hermannus aia dener vicebativus ducis Burgundis cum suis consulibus ad preces eciam domini Gasparis custodis venerunt, qui OmneScongregati in curiam domini episcopi asiliensis tractavorurit inter eos pacem, et cum dominus come nollet staro uri coram obalivo et consulibus super petitis domini custodis dominus Hermannus talibus vel similibus alloquitur verbis, dicens: domine comes Oswalde de terstoin vos non ad hoc fuistis susceptus in consulem et stipendiarium suum, ut deberetis ex hoc habere ausum captivandi vel predandi quemquam in suo dom- natu Vos autem estis primus, qui mandatum domini nostri ducis violavit unde sibi obligamini et corpore et bonis re quis ergo Vos juramento, 56 qu astrictus estis domin nostroduci, ut dominum custodem linittatis liberum et coram me et consiliariis domini nostri ducis Hurgundi compareatis justi assciam coram me et eis recepturus super premissis. quo facto dominus episcopus capitulum et consules civitatis se pro Pace intromittentes tantum effecerunt, ut ipse dominus custos sibi uri ad solvondum mille florenos usque ad festum penthecostes pro ipso domino custode pro quibus se apud dominum etrum 25 gem Lum canonicum Basiliensem Obligaverat, prorogavit et nichilominus ducentos floreno de censibus jam debitis ot insolutis dimisit et sic reportavit de nequicia sua lucrum sic que liberos dimisit. Eodem tempore Oma boni vini de Ouchen o de Britgi- ad koini optimum solvebat in foro 'asiliensi i s. et una Verenigella pelle solvebat de meliori 1 s. et avena totidem. media autem verentetella siliginis solvebat s. n... ii Die sabbati it mensis decembris in modi horo tercle otquarte ante Vesperas Venit terre motus, sed modicus. DEodem die dominus etrus de Hagenbach de Treveris ad Tannis in Alsacia superiori est reversus et mandavit omnibus,

14. s. consulum. 5. s. domatu. 27. Hs de ducentos. De ganeta Sata etaiehilominus Insolutis limisit' ist ors naehiraglich sigeno. ac luerum standvrsprunglich et si liberos aptos dimisit. Das captos hal Knsbel ars dure eos or- soleti dann alis de gangen Sat gestrichen und datur geschriebon reportavit dissWori das e ans Versehnale noch inmal seleti habem irrim Abdrue Woggelassan .sieque liberos dimisit.

73쪽

l473. 57 qui thoraces emerant numero sexcentis viris, ut clam usque ad diem oneris proxime futuram tunicas suo divisionis sace-n.4 urent, videlicet medias riseas per medium ad longum, aliam vero mediam partem mediam Sanstineam seu fuscam et albam i .

, set Eodem tempore fuit in diocem Bisuntinnis quedam ecclesia collegiata, ubi canonici dissolute vivebant et sornicarie

nimis. quo comperto dominus Bisuntinenata reformare intendens, canonici relate ecclesie adierunt papam et salso narrantes Obtinuerunt per preces eciam domini ducis Burgundie te exempcionem a domino Bisuntinensi dominus Isisuntine ins hoc audiens misit certam legacionem ad dominum papam Sixtum quartum pro revocacione et obtinuit commissionem ad tres judices videlicet Lausanensem, Tullensem et Hasiliensem officiales,

eum clausula quod si non omnes, tunc unus VeStrum Xe-nquatura primi duo se exonerarunt, officialis asiliensi acceptavit Et iacit citari canonicos medio tempore canonici exponentes hoc duci Burgundie, qui iratus recepit domino archiepiscopo Bisuntinens in valor annuum reddituum decem milia florenoriam et interdixit sibi jurisdiccionem clam in civitatera Bisuntinensi qui comparenth hincinde proci aratores, domini Bisuntinensis dixit: clausum est michi s. non audeo sacere querelam, sed rogo vos, domine officialis, velitis ex officio procederesi dominus officialis habuit consultum dominum Basiliensem, qui sibi dixit, ut procedere deberet et quid

di fiat expectatur.

Di veneris dominus Ioha es episcopus et trita Hasse n. aliensis tantum effecerunt, ut habita securitate dominus comes intravit Basileam, ex adverso ver dominus Hermannus Waldene locumtenens balivi domini ducis urgundi cum certis a consiliariis domini ducis clam venerunt et congregati in curia domini episcopi tractantes concordiam, et cum se dominus custos offerret stare uri coram alivo seu ciam locumtenente et consiliariis, ita quod dominus Oswaldus contra sibi eciam pro sua querela responderet ibidem, quod cum dominus Osu Waldus comes nollet sacere, dominus Hermannus dixit: ecce, domine Omes Oswalde, vos non acceptus estis in familiarem et consulem a domino nostro duce, ut debeatis aliquem redare aut capere, sed tales, qui talia agunt, capere et ad ope ram dare, ut capiantur et debita pena eis infligatur vos autem contrario agitis, propterea jam estis penalis domin in corpore et bonis. requiro ergo vos per juramentum Vestrum Pre-

20. Nae proeuratores stan guerat actoris m. a. Eueimal veneris.

74쪽

1474.

stitum, ut dominum custodem et ceteros lues a juramento a solvatis. ipse autem nolens, tandem ad hoc venit, ut ipse dominus custos solveret census neglectos et daret sibi inducias unius anni ad relevandum eum erga dominum euum gem Lum, cui tenebatur mille florenis quo assecurato litteris et a

sigillis oportavit de malicia lucrum et sic dimisit eos liberosit.

a,h. et Anno domini 1474 die lune, que fuit profestum conve sionis sancti Pauli apostoli, dominus Petrus de agenbachbalios contraxit matrimonium j cum quadam comitissa de Tengen, que erat soror uxoris quondam domini arquardi deia Baldeck', et solempnigavit matrimonium in Tann. ad quas quidem nupcias omnes dominos, episcopos Argentinensem et Hasiliensem, relatos, abbates et repositos, comites, barones, milites et militares illius patri invitavit non quidem ut Fniant, sed ut munera secum deserant, iis quidem injungens, i ut inauros, aliis vero ut vitulos, aliis autem gallinas, aliis ut avenam et frumentum et vinum secum portent, et sic grande convivium secit, non quidem sumptibus suis, sed aliorum j. Hic jam voluit habere unam alliam, collectam, turam ab iis, qui castra et villas habebant a domino duce Austrie rhimpignoratas, et cum nollent solvere, interdixit eis judicia et directaque dominia, ne judicarent in criminalibus causis, nisi sibi solverent emendas l. Habuit ociam 400 soldatos in Brisaco, qui custodiunt opidum et castrum, et omnibus dominis scripsit, ut ad Brisacum u

75쪽

veniant pro celebracione carnispriviiij, ubi multi cum suis

uxoribus convenerunt.

1s Deinde die lune proxima post festum Valentini O F.br. 2ivencio facta fuit in Basilea, et erant ibi ambasiatores domini Sigismundi ducis Austrie, domini riderio ducis avarie comitis palatini Reni, domini marchionis adensis, oratores Argentinensis episcopi et civitatis atque nobilium illius patrie, civitatum imperialium Alfacie Basilien iam Bernensium, Sol

drensium, Thuricemium, Luteteme iam et aliorum Consedera- lotorum traetantes reempcionem comitatus Phinetarum, sicut

eum dominus Sigismundus domino duci Burgundi impigii rarit j. Ad diem cara iis privili videlicet dominicam est michi, que fuit 20 mensis februarii, cum Petrus de Hagenbachiativus i F.br. rui dixisset omnibus illius patri prelatis, nobilibus et communitatibus ac villis curiam suam celebrandam in Brisac Iceni fluminis, et cum ibidem essent omnes simul viri ac mulieres congregati, pro curtisia, quam fortasse in lupanari vel scorto didicerat cum omnium malorum plenus esset , sue uxoris, rubilis comitisse de Monteserti. et trium aliarum nobilium semianarum pudibunda denudans crines vulvarum evolvens coco suo

dedit terendos, conculcandos pulvere hujusmodi crinium super escas iperatas de mandato suo spargens tradidit mulieribus ad hujusmodi convivium convocatis commedendos j de quan nequicia postea gloriabatur facta per eum relucione publica post graci . Postquam autem dicta curia haberet finem, inter alias

communitates vocavit infeldenses, qui hujusmodi curio ad ipsius jussionem aderant, et ad partem eis loquebatur in hecn vel eis in effectu similia verba: ecce vos Rinseide os vidistis, quam malum regimen fuit in annis et in Brisaco δὶ et ut ipsi

76쪽

1474.

accrescerent in bonis et honore, abstuli eis gunctas et dedi eis libertatem, ut unusquisque sua gaudeat libertate Vendat emat et laboret pro suo libito, unde ipsis maxima ιο commoda succreverunt subticens, quod tam annenses quam Brisacce se maxime dampnificavit, committens latrocinia, spolia et maXima dampna atque onera eis inserens fraudemque et maluciam, que pias aures offendunt audire, exercendol. sic eciam Vobiscum laciam, destituam scultetum et consules et dabo vobis leges novas, quibus magna comoda vobis accrescent. deinde Vocatis eis ad suum consilium dixit eis coram suis, qui tuncio aderant, consulibus: ecce vos Rinseldenses, illud est preceptum

et voluntas domini nostri ducis Burgundie, quod ultra alliam prius vobis impositam videlicet quod singulis septimanis

unusquisque hominum discretorum unam appam solvat, item et vino, quod venditur ad ducillum, de qualibet mensura unum udenarium dent et insuper de qualibet vere ella: solidos et de qualibet soma vini, quod ipsi in domibus eorum bibunt, tres solidoι solvatis r. hoc audientes nuncii RiMeldensium dixerunt ostremnue et gracioso domine alive nos sumus nuncii missi a communitate nostra super petitis et preceptis vestris vobis advPreSen non possumus dare responsa, sed nostris concivibus reseremus Vestram voluntatem et dabimus quantocius respo Sumst. Sicque recedentos venerunt domum et proponentes ipsis commissa per dominum balivum deliberaverunt unanimiter simul dives et pauper, nobilis et ignobilis, ut de cetero nil sibi nnisi quantum teneantur ab antiquo et prout sibi impignorati sint et de quibus ibi ipse alios eis fidem fecit et quia eis

fidem regit et mentitus est, ei fidem servare non deberent. sicque clam omnes alie civitates, videlicet Lossenberg. echingen, Waltethul et Nigra Silva concordaverunt simul et cori rarunt idem velle sacer, j. quo audito tyrannus ille infremuit et agitabatur sicut homo plenus dyabolo. Eodem tempore quatuor vectores de Brunnentruit emerunt

l. s. aeereserent.

77쪽

1474.

vina in Sen emit, et cum exissent in agros, alios ipse Petrus de Hagenbach suria insectus eosdem currus cum equis, vino et servis cepit et ad Ensifghem abduxit ex eo, quia dominus noster Basiliensis nolebat, ut in dominio suo sibi solve retur de vino, quod per ducillum venditur, de qualibet mensura unus denarius quare dominus Johannes de Venningenepiscopus Basiliensis convocavit omnes assallos ecclesie et

eciam cultetos et advocatos pidorum et villarum deliberaturus, quid in hac re sibi aciendum sit, et speratur quod omnes iste0ncordabunt, quod invadatur patria, et tunc videbit ille tyrannus quid sibi prosuerunt sue nequicie'. Unum tamen, quod audivi a Walther Bomgarte subnotario civitatis Basiliensis, presentibus dominis Petro de Andet preposito utenbacensi δὶ, Theoderico Bomorte et Lud i Wico Gutgwil de Hagenta cappellanis ecclesie Basiliemis, quod eum ille Petrus domage ach alios suas nupcias et festum earnisprivii in Brisac expedivisset, dum incaluisset mero, mandavit sue uxori nobili comitisse deaengen, ut super camp-

num ascenderet et vulvam detegeret, ut Omnes astantes ejus

v verenda riderent, flet eamque compulit, ut diceret, quo Vicibus eam prima nocte, qua sibi coriacebat, cognovisset, illam

turpitudinem non Verecundatus.

Eodem tempore, cum dominus Burgundie fuisset in Dysione Burgundio et audisset, quomodo balivus videlicet de Hagenbachnexcoriaret homines illius patris et Oxaccionaret mirabiliter et apud eum diceret, quod misera patria esset et nichil haberet, ei mentiretur, dominus dux Burgundi volens hujus rei experire veritatem, scripsit et mandavit omnibus illius patrie scultetis et superioribus officiatis cum hoc Petro de Hage ach halivo, ut veniant Dyonisium et sibi de singulis receptis et expositis laciant racionem, ut sciat quantum inbursatum sit, eum ipse Petrus de Hagenbach semper scripsisset pro peccunia et nunquam secisset mencionem de talibus exaccionibus tactis. hoc audiens Petrus dema genbach venire non volens, misit η Stephanum fratrem suum ad audiendum voluntatem domini ducis Burgundi super premissis timens, ne forte si veniret, eapite plecteretur quid autem fiat, exspectatur in dies. Depost disposuit trecentos nequam, quibus soldatum pro-

78쪽

1474.

misit singulis mensibus soluturum, qui omnes jurarunt qui quid ipse eos juberet, hoc ipsi sacerent, videlicet interficerent, Suspenderent, suffocarent et diversis supliciis prout sibi placeret

interirent contra quemcumque, excepto solo duce Burgundie.

quos ipse distribuit hincinde in ha domos Brisaccensium, qui θ

singuli habent suam liberiam, Brisac et Echmas, et in ianistro brachio in brachiali depictam unam pinum et subtus tres asseres cum 6, 3, 2 qui simul collecti faciunt 11 et Neri 6 subscriptum sic passedi de quibus die sancti Fridolini ex Numenburgenses fuerunt duo nequam capti et in civitatem 1oducti j.

79쪽

1474.

Dominica post festum Mathie, qua cantabatur in ossicio Fabr. 27aeisse pro introitu invocavit, nocturno tempore Venerunt u-Wenbergenses cum ducentis viris in t arsethem, vallantes

domum preconis patrie vulgariter de lant eineis ij, qui magnas ι nequicias exercuit et ipsis Numenburgensibus magna dampna in capturis piscium inserebat cum faculis quo experto ipse

domum munivit, quantum potuit et postea domum ascendit in stubam prospiciens per fenestram volens experiri, quidnam esset quo viso, quidam vibrans lanceam caput persoravit eidem . nasi autem irruentos in domum magno impetu domum intramni et ipsum invenientes in tuba eum interfecerunt filium eius eciam majorem vulneratum abduxerunt, junior autem evadens venit in Ensifghem et accedens cultorum ibidem na

rarit sibi factum et implorans ejus consilium et auxilium, idem uel respondit: ego similem casum michi inserendum in dies eXspecto, consule ergo tibi ipseu quo audit dixit riuua ergo, ut veniam ad dominum meum etrum de Hagenbach, ut ipse eonsulet quid faciama et annuens eidem duxit eum ad aliauum qui dum sibi narrasset factum, quomodo pater suus fuisset dilaterfectus, petens fieri vindictam, respondit sibi: dominus meus dux sepius ducit exercitum triginta milia virorum, de quibus aliquando occiduntur sex vel octo milia quid fit nichil hic unus solus est occisus, ego commiseror sibi talem injuriam inferre umenburgenses vade, auxiliare tibist λ .n ει Eisdem temporibus non contentus ille nequam balios Petrvi de Hagenbach requisivit dominum Johannem de Ven-ringen episcopum Basiliensem, ut et ipso do toto dominio suo daret malum denarium de omni vino, quod in suo dominio adducillum propinatur, et cum hoc rennuisset, contigit ut quidama hospites et cives in pido Brunnenim cum sex carrucis Venissent in Sennheym, et cum emissent vinum et voluissent re- Verti, captivavit tres ex eisdem vectoribus et tam vinum quam

earrucas cum vino duxit in sisetheym j. quod percipiens d0minus Basiliensis scripsit balivo, ut eos libere permitteret

80쪽

1474.

ire qui sibi rescripsit, quod preter eius scitum et voluntatem factum fuisset, et vellet eos remittere illo pacto, ut quando eos moneret, quod domini eorum se extunc ad Ensissethem representarent quod audiens dominus Basi uis accersivit messuos vassallos, eciam Basilienses et suos hincinde scultetos et advocatos ex pidis et villis suis qui omnes veniebant in Brunnenim et exposito eis acto et scripto eis demam bach pectit eorum consilium ipsi autem audire prius cupi bant ipsius voluntatem et quid sibi videretur saciendum tunc ille suspirans et visum in celum tendens dixit: illa mea vo-leluntas est, quod aut non vocabor Iohannes de Venninge neque episcopus Basiliensis, nisi illam redam libere reli eam et me vindicabor de nequies illius, qui me ocius defendere quam offendere deberet, cum et hoc ipsum michi juraverita. quod consilium 6s Omnibus placuit, spondentes ei auxilium i eis possibile sicque rescripsit eidem Petro, ut visis litteris remitteret Semos, equos, arrucas et vinum atque satisfaceret do dampno dato et expensis, mittens nuncium, ut cum eodem super premissis responderet quod responsum expectatur et extunc cepit se dominus episcopus disponere ad arma scripsit vBasiliensibus et omnibus superioribus consederatis pro ari torio item scripsit duci Burgundio tunc in Bisunci constituto, qui statim rescripsit alivo, ut sine molestia remitteret, quod et factum suit, et nullo modo dominum episcopum gra-

F6hr. 22 Odem anno erat hyemps valde calidus, ita quod clam altis montibus non essent nives et die kathedre sancti Petri cum jam Vernum tempus esset, incepit ventus occidentalis flare et Venerunt magne niVes, et postea septemtrionalis avit, et venerunt magna rigora et timebant homines, ne forte conge-Mlarentur Vites. u.ris Eodem anno et die mercurii ante dominicam oculi halivus congregatis sexcentis viris armatis in Othmarsghem et instituto

judicio ibidem positisque judicibus proclamavit si vocavit u-Fhbj.2rWe urgenses X eo, quod pridem in die dominico invocavita aliqui interfecissent reconem patrie et expectata eorum a serta contumacia judicarunt et pronunciaverim omnes ab adultaetate usque grandevum senem commisisse latrocinium et eos propterea ut latrones esse puniendos. v. iis Die dominica oculi, cum jam dominus Petrus de Hagemubach alivus magnam tyrannidem exercuisset in cives Bris censes et ibidem esset, ut eos exaccionaret et excoriaret usque