Aristotelis Stagiritae Organum, quod Logicam appellant

발행: 1560년

분량: 649페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

621쪽

io Arist.Elenctiorum

te captiose fallitur, & id non sentit, & ipse quoque a se id patitur persaepe. Tertium vero, & reliquum adhuc , ad gloriam, eo quod circa omnia exercitatus esse videbitur,& in nullo se inexperte habere: nam si is, qui in orationibus est c Osocius, orationes vituperat,cum nihil habeat quod determinet de vitiositate earum, dat suspitionem quod videri velit insolescere , non quia verum sit, sed propter imperitiam . Responden tibus autem, quomodo obsistendum sit aduersum huiusmodi orationes , manifestum: siquidem recte dicimus prius ex quibus sunt captiosae

ratiocinationes, si quae inquirendae sunt fu-perabundantias sussicienter diuisimus . Non est autem idem sit mentem orationem videre,& λI, uere vitiositatem, & interroganti pose occurrere celeriter. Nam quod scimus, saepe transpositum ignoramus. Amplius autem quemadmoduin alpis,id quod citius & tardius ex exercitatio ne fit magis, sic & in orationibus se habet:quare si manifestum quidem sit nobis, immediatia uic simus, priuamur opportunitatibus frequenter. Accidit autem quandoque sicut in linearum descriptionibus: liam & illic soluentes quando' que componere verum non possumus, sic & in Iredargutionibusmam scientes propter quid ora- tionem accidit connectere , soluere tamen ora- itionem impotes sumus.

Te apparenti solutione restrandentis. Caput II.

PRimum igitur, quemadmodum syllogi

re dicimus, opinabiliter quandoque magis quam Vere, eligere oportere : sic &soluendum quandoque magis opinabiliter quam ad verita

tem:

622쪽

Liber Secundus. 6 II

II o aduersus contentiosos est re- non ut ad eos, qui redarguunt, sed

tacit syllogismum sed nullius alterius gratia

. gutioni silmlis. Non ergo redar ut sed vi

ia .s et ''V Rmp ibolum, non incer . inutio, quoniam requirunt nunc

ui - IV '' ς rogatus est, emendans vitiuiri interrogationis: quia diuisio siissicienter, vel sic, vel non, necessie est dicere responden eatiori 'u' q putet secundum aequiuo

eationem redarsutionem esse , quodam mo-

623쪽

1 Arist. Elenchoram

necessarium quod assirmauit negare nomen, di quod negauit assit mare. Enimuero ut diluunt quidam , nihil prodest : nam non Coriscum aiunt esse musicum , & non musicum, RACoriscum musicum, & hunc coriscum 111usicum, eadem nanque erit oratio Coriscum,ei, quae est hunc Coriscum musicum esse , vel non musicum: quod simul assirmant, & nes anti sed fortasse non idem significant : nam ne illici quare in aliquo differt. Si autem hoc limpliciter dicendo Coriscum assignet, 'm addat aliquem, aut hunc, absurdum est. nihil enim magis quam alterum: utrolibet enim nihil differt. Non sic igitur , sed quia incertus quidem est qui non determinauit ambiguitatem. virum redargutus est vel non reda gutus, datum autem est in orationibus diuidere: manifestum , quod non determinando dare interroga ionem, & quidem simpliciter, peccatum est : quoniam & si non ipse, tamen orario redargutae similis est. Accidit autem saepe videntes amphibo iam torpescere diuidere, eo quod crebra talia proponanIur, ne ad omne Videantur molesti esse et deinde non putantibus propter id fieri orationem sepe profecto occurrit inopinabile : quapropter quia datum est , diuidere haud cunctandum , quemadmodum dictum est prius. Si autem duas interrogationes non unam facit quisquam interrogationem , non propter aequivocationem, Vel ampli iboliam fiet captiosa colle 'io, nonne redargutio an non quid enim dissert interrogare,si Ca Ilias & Themistoeses musici sint quam si ambobus unum nomen esset existentibus diuersis

624쪽

Liber secundus.

rogauit: si igitur non rectum est ad duas interrogationes unam responsionem censere sumere simpliciter , manifestum quoniam nulli eorum , quae aequivoca sunt, conuenit respo n-dere simpliciter, nec si de omnibus quidem verum sit, veluti censent quidam: nihil enim differt hoc, quam si interrogasset, Coriscus & Cal- Iias virum domi sint, an non sint domi r siue ad- snt ambo, siue non adsint: utrinque enim plures propositiones. Non enim si verum est dicere, interrogatio propter id una:possibile est enim ad decies millenas interrogatas quaestiones, omnes sic vel non , verum est dicere : attamen non est respondendum una responsione , interimitur enim disputatio e id autem simile ae si idem nomen imponatur diuersis. si igitur non oportet ad duas interrogationes unam responsionem dare, manifestum quoniam nec in qqui- uocis sic vel non , dicendum a neque enim qui dixit respondet, tametsi dixit: sed id admittunt quodam modo in disputationibus , eo quod Iareat quod accidit. Quemadmodum igitur diximus , quod redargutiones quaedam videntur es- is cum non sunt, eodem quoque modo &solup inrues quaedam videntur esIe,quae non sunt quas diximus quandoque operaepretium magis afferre . quam veras in contentiosis orationibus, &in ea i quae ad duplex estin occursione 3 Respondendum autem in iis, quae videntur, esto , dicendo: nam & sic minime fiet redargutio . Si vero aliquid quod inopinabile sit cogatur dicere : hic maxime addendum videri: sic enim n que redargutio, neque inopinabile videbitur

fieri. Quia autem quo pacto petitur quod est in principio , manifestum putant omnino i si sint

625쪽

ropinquae interimendum , & non conceden- a esse ulla, perinde ac si quod in principio est petat. Et quando aliquid tale postulauerit quinpiam quod necestarium quidem est accidere expositione ,sit autem falsum vel inopinabile .idem

dicendum:nam quς ex necessitate accidunt, eiusdem videntur esse positionis. Amplius, quando uniuersale non nomine sumitur, sed simit itudia ne i dicendum quod non sic datum est, neque ut proposuit, sumit .nam propter id fit saepe redat gutio:cum autem prohibetur his,ad id quod non bene ostensum est redeundum, obsistendum a tem secundum dictam determinationem. In iis igitur. quae proprie dicuntur nominibus, necesse est respondere, vel simpliciter, vel diuidendo.Quae autem subintelligentes proponimus, ut quaecunque non plane, sed truncatim interrogantur , propter id accidit redargutio, ut putasne quicquid est Atheniensium 3 sic. similiter au- .em & in aliis 3 at qui homo est animalium, sic. possessio igitur animalium , homo. Nam hominem animalium esse dicimus , quia animal est: α Lysandrum Lacedaemoniorum, quia Lacedς- imonius est. Manifestum igitur, quoniam in quis: ἡbus obscurum est , quod proponitur, nonpliciter concede dum. Quando vero duobus exi-.ssentibus , cum hoc quidem est ex necessitate alterum esse videtur : cum vero alterum est, hoc non ex necessitate: interrogato utroque, oportet

quod minus est dare. Nam dissicilius est colligere de pluribus. Si autem argumetetur quod huic quidem est contrarium,illi autem non oratio vera sit, contrarium esse est dicendum , at nomen alterius positum non esse. Ouoniam autem quaedam quidem eorum quae dicuntur se

626쪽

Liber Secundus. DI

res eum qui non concedit talsum dicere aiunt,

quaedam autem non : ut quaecurique ambiguntis utrum enim corruptibilis . vel immortalis sit anima animalium, non exploratum est multiso

in quibus igitur incertum est viro modo soleaet dici quod proponitur Z virum in iis, quae sunt ut

sententiae 3 vocant enim sententias, & veras opiniones , & totas negationes, ut diameter incommensurabilis est. Amplius, de quo verum dubitatur, transferens quispiam nomina maxime latebit in illis : nam, quia incertum est viro modo se habet verum, non videbitur sophistice agere: propter id autem quod dubium, non videbitur falsum dicere mam metaphora faciet orationem sine redargutione videri . Amplius, quascunque interrogationum persenserit aliquis, praeinstandum est, & praed icendum: nam sic maxime interrogantem prohibebit. De re solutione loei. ut III.

Vomam autem recta solutio est manifestatio falsi syllogismi,ob quamcunque interrogationem accidat falsiim , i salsus autem syllogismus dicitur dupliciter: nam, aut si collectum est falsum , aut si cum non est syllogismus, videtur esse syllogismua, in erit, & quq nunc dicta est solutio, & apparentis syllogismi,

ob quam videtur esse interrogationum correctio, quare contingit orationes syllogizantes quidem interimere, apparentes autem diuiden, tem soluere. Rursum autem, quoniam syllogi etantium orationum, hae quidem veram, illae autem falsam habent conclusionem , eas quidem, quae secundum conclusionem sunt salsae. duobus modis contingit soluere: nam, & eo quod inIe

627쪽

Arist. Elenchorum

rimitur aliquid eorum, quae interrogata sunt, &eo quod ostenditur conclusio, non sic se habere ἀEas vero, quae secundum propositiones, eo quod interimitur quiddam solum, nam conclasso vera est. Quare volentibus soluere orationem , pr imum quidem inspiciendum si fullogizat, an non sylligietati deinde, utrum vera fit conclusio, an non vera, quatenus vel diuiden tes, vel interimentes soluamus:&iterum interimentes hoc modo, vel illo, quemadmodum dictum est prius. Differt autem plurimum, & interrogantem , & non, soluere orationem nam praeuidere quidem difficile est: per otium autem temporis videre facile. earum igitur,qua propter aequivocationem, & amphiboliam redagutionem, aliae quidem habent aliquam interrogationem plura tignificantem, aliae autem conclusionem multipliciter dictam, ut in ea quidem, quae est silentia dicere, conclusio est duplex, in ea

vero , qua est non conscire scientem. una interrogationum amphibola est. Et duplex quidem quandoque est ens, quandoque non est ens , &quandoque significat duplex , hoc quidem ens. . illud vero non ens. Quibuscunque igitur in fine est multiplex , tii si prius sumpserit contradictionem , non fit redargutio, ut in eo quod est caecum videre: nam sine contradictione non fit redargutio.Quibuscunque vero in interrogationi-ibus, non necesse est prinegare quod duplex est, nam non ad hoc, sed propter hoc fit oratio. In principio igitur ad duplex , dc nomen, & orationem sc respondenaum, quod est ut sic, est autem ut non, ut de eo, quod est silentia dic re, quod est ut sic, est autem ut non, & quae e Pediunt, agendum: sunt autem quae sic, sunt au-

628쪽

Liber Secundus.

tem quae non: nam expedientia dicuntur multipliciter. si autem lateat, in fine addendo iu- terrogationi corrigendum est, ne silentia dic te non tamen eos qui sient. Et in iis autem, iugle habent quidem multipliciter in propositio- 3nibus,similiter non putas consciunt quod sci ut sic. sed non sic scientes: non enim est idem, quod non est conscire , atque sic quidem non esse scientes. Et omnino obluctandum est , tametsi simpliciter colligatur, quod non rem qu m - ..c dixit negauit,sed nome, quare id non est redar- .gutio. Manifestum autem, & eas, quae sunt pro- 'li pzer compositionem, S diuisionem, quomodo '. soluendum : nam, si diuisa, & composita ora tio aliud significat , cum concluditur, contrarium dicendum. Sunt autem huiusmodi omnes orationes secundum compositionem , & diuisionem . Putasne quo vidisti tu hunc percussum,

illo percussus est hic dc quo percimus est, illo tu vidisti Habet quidem aliquid etiam dubiarum quaestionum , quamuis sit propter compositionem: nam non est duplex , ob id quod est secundum diuisionem: non enim eadem oratio fit diu ita , & composita : si quidem ora, & Ora secundum accentum prolata fignificant aliud, sed in scriptis quidem idem nomen, cum ex eisedem elementis scriptum sit, & similiter :&ilia lic autem iam signa faciunt, prolata non eadem, quare non duplex quod propter diuisionem est:

manifestum autem, quoniam non omnes redargutiones propter duplex, sicut quidam dicunt. Diuidendum igitur, & qui respondet non idem est enim dicere videre oculis, percussum: & dicere oculis percussum videre.Et Euthydemi ora- uo. Putaine vidisti tu nunc existentes in Pyraeo

629쪽

Arist. Εlenchorum

naues, cum in Sicilia sisyEt rursus, putasne ma- Ium sutorem bonum esse ξ sit autem quis bonus sitor malus: quare sutor malus3 Pu a me , quorum scientiae bonae, bonas esse disciplinas, mali autem bona disciplina , uitur bona discipli

na malum: attamen & malum, de disciplina malum, quare mala disciplina malum. Putas. ne verum dicere nunc, quoniam tu factus esZsachus es ergo nuc. A n aliud significat d iuisum3 verum enim dicere nunc, quod tu tactus es, sed non nunc tu factus es. Putasne , ut potes &quae potes . sic & ipsa facies non cytharizans autem habes potestatem cylla arietandi , cytharizabis igitur non cytharirans. An non huius habet potestatem, Ut non cyt arietans cytharizet sed cum non facit hoc ut faciat. soluunt

autem quidam id, & aliter: nam si dedit ut pote st facere, non dicunt accidere non cytharietantem cytharizaret non enim omnino, ut potest facere datum est sacere non idem autem ense, Ut potest,&Omnino, ut potest facere. Sed manifestum, quoniam non bene soluunt: nam Crationum omnium , quae propter idem , eadem solutio: eadem autem non accommodabitur ad omnes , nec omn4no ad interrogatas, sed est ad interrogantem , & non ad orationem. Propter accentum autem orationes non sunt, neque in

iis k quae scribuntur, neque in iis, quae dicuntur, praeterquam si quae paucae fiunt, Vt nic, putasne est quod habitas domus 3 sic . nunquid ne estiuod habitas, negatio eius est quod habitas3sie,

icebas autem ne esse quod habitas domum, negas igitur te habitare domum. Quomodo a tem soluendum est, palam: non enim idem in

630쪽

Liber Secundus. σI9

stum autem , & in iis, quae fiunt propter id quod

ut ea dena dicuntur ea , quae non sunt eadem, quo

pacto. obsistendum, eo quod habemus genera praedicamentorum : nam hic quidem dedit interrogatus non esse aliquid eorum, quae quid est significant ille vero ostendit quidem esse aliquid eorum, quae sunt ad aliquid vel quantitatis . videntur autem quid est Iagnificare propter dictionem, ut in hac oratione. Putasne contin- Captio fictgit idem simul facere, dc fieri 3 non, at vero vi- dere, simul & videri idem , & secundum idem contingit. Putasne est aliquid eorum, quae sunt

pati, facere 3 non. nonne igitur secatur, uritur, operatur similiter dicuntur, dc omnia quidem pati significant i rursum autem currere, videre similiter sibi inuicem dicuntur , veruntamen videre, operari aliquid est, quare & pati aliquid, simul etiam ,& facere. Si autem aliquis illic dans contingere simul idem facere, & pati', videre, & videri dicat possibile, nondum redargutus est, si non dicat videre facere aliquid , & videri pati: indiget enim hac interrogatione, sed ab audiente opinatur datum esse, cum & secare facere aliquid, & secari fieri aliquid dedit, & quaecunque alia similiter dicuntur : nam reliquum ipse addit qui audit, veluti similiter di- teium , illud autem dicitur quidem non simili- iter, videtur autem propter dictionem. Idem au- . . tem accidit hic quod in aequivocationibus: putat enim in aequi uocis inscius orationum, quam ιdixit negare rem , non nomen:ideoq; adhuc in- .diget interrogati me, si ad unum aspiciens dicat ia quivocum: sic enim dante, erit redargutio.Similes autem, di hae orationes illis, si quod quis habciu , postς non habet, amisit : nam Vnum

SEARCH

MENU NAVIGATION