Hermanni Boerhaave ... Praelectiones academicae in proprias Institutiones rei medicae edidit, et notas addidit Albertus Haller ... Vol. 1. 5. .. Hermanni Boerhaave ... Sensus externi, interni, somnus

발행: 1745년

분량: 356페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

12쪽

oi Apillae molles pulposae medullosae nerveae; Dramidale ex nervis subcutaneis duris, exuta membrana exteriori , emollitis , ortae hinc admodum sensiles s ctar affluente assiduo tenui mimo liquot humectatae epide γnaide tenuissima, solidissima , defensae , illibata sua sensilitate; intra sinus , foveasque , tu cuticula latentes , in locis tactui

exercendo propriis , nempe lingua, apice digitorum in manibbus , pedibusque , contra it 4 iterumque emissile sunt μganum corporeum, quo explorata corpora Tangi dicuntur. 8a. In quibus id mirum , quod reliqua superficie corporis

perpendiculares, circa apicem digitorum manu S, pedisque , Juxta

longitudinem digitorum exporrecta jaceant; hinc ibidem epidermide adscita , ut vagina , complicatae , exsuccae , densem tu in ungues, ς accessu solidatorum vaserum utaneorum de

sitis , desentandis papillis , animque callositati impediendae,

aptos.

83. Tactus igitur fit , si apex digiti applicatur obiecto

explorando attentione mentis emittuntur papilla , leniterteruntur supra superficiem sic imprimitur motus quidam hisce papillis, cujus emictus ad sensorium commune delatus , menti excitat deam calidi, fugies, humidi, sicci , mollis , duri laevis , scabri figurati, moti, quiescentis, distantiae titillotionis pruritus , doloris. 8 . Cur detersa , macerat , abluta, exusta epidermides, dolor a tactili ut crassa , dura , callosa cicatrice corrupta epiderinide , tactus perites quae causa miri motus a tremore , ω Torpedine pisce , tam ingrati, sensimque in stuporem abeuntis 3 unde ad unguium superficiem internam cuti subjectae affixam ad radicem eorum , tam atrox dolori Cur ibi sensus acutissimus tactus , ubi ungues , ubi sulci cuticulta spirala fiunt Τ

13쪽

CCCCLXXXI. TAelum dicimus h ne loro non illum magis universalem sensim

quo vix ulla pars humani corporis crfect delii tuitur verta in specialem illum sensit , qui in apicibus digitorum , tamquam propzio organo exercetur . Porro non de ea cogitationunt mutatione dicimus quae esticit id e .i, frigoris , asperitatis cc. neque enim de ea mutatione et , quod certe culinia musci eam autem volumus organorum Corporeo

rum mutationem , qua orta, nascuntur in mente deae corporis uigidi, alper , humidi &e. Fimeo Has proprium ac us organum i esse demonstrat destructio racius, quae sequitur compressionem , erosionem ustionem, destrii ctionem papillarum . Si digiti extremi corpus reticulare isti laeserit, cor

ruprae lint papillae , tactus periit . Oriuntur a nervis r impressiones quas patiuntur , ad nervos mandant , per eos ad cerebrum, ibique demum alius idea excitatur. μιlulloyae Omnes nervi , etiam ut ane , qui tactu destinantur hunc tamen lenium non mi hebetem exercent , quamdiu asinis tegun

xur Quum primum vero, depositis involucris , quae corpus reticulare emetiunt , nudi muci similes iacti sunt , tum acerrime sentiunt Eadem ratione compertum est non men inges sentire , sed medullam ape to enim cranio vivi canis , c compuncta meninae , nihil in animale magnae passionis adparet misere vero vagitat at convellitur, quampri mum ipta medull. Heuitur. Humectatae J Haec magna est utilitas perspirationis per universam cutem distributae . Neque enim nervos potuit irrorare humor aliquis, ni-

ex vasis eguitas meque potuerunt nervi sensibus propriis defungi , nisi

ne vi omnes percipiunt, tum qui alios praeter iactum senius exemcent, tu noui per viscera de membranas oberrant omnia vi. scera obesus dolere attacta reperio . sed accuratius irae solun afuit a nervi in naturain mollem mutatis , atque in papillas degenerantibu q. acerrime, ni fallor, in peni, glandes Hic tactus. a priore Gad differt. non naitu Catthruni PFRALTUS ILUDcση desanrm. . .

im rusti i

tasus concedit i abrogat autenia eorum oculo . olfactum en gat, hi luci oue . An vere De oculis demouit ratum ei in LibeI-

iis, singulae corneae lamentum a nervo optico respondere veros adeo oculos ei se otia in vel irisormicis, muscis carn D v. guinsus species ori imbu late conceis das ne eesse est , ill l .let Diuia plera lue, ε unius generis citritio quaeritant.

14쪽

DE TACTU .

humecti . Arescente cute, non tangimus. Qui aperto ore dormiit m ne nitul aporum distinguit , aer enim admissus linguam exsiccavit Pulvere terreo offartae nares Olfacere cessistit acc. Diatermides Si nervi nudi fuissent , non nisi exiguo tempore integritatem suam confervassent . Ideo NATURA tutelam iis dedit epidermidis , tenuis membranae , ut impressiones obje riim ossibilium non excludat; sed densae pariter, ut probe defendatur, qui subest nudus, mollisque nervus . Cum his conditionibus adtus persectissime exercetur . apillae nudae , leviter adtactae plumulo, intolerabilem etficiunt ruritum neque alia in glande penis&c muliebribus organis adeo accurata sensus, Qvalidi illimae pruriginis causa est quam stipatarum papillarum frequentia Omnes autem nervos nudos obducit epidermis, etiam ubi cutis uti

subest . in dicimus fissuram labiis intei erum, quae init major est ,

sere ad aures usque in embryone quam quintivi mensis continuatur . Inde fit, ut partus septimestres os ampliter hians habeant, minutius au tem, elefantius , qui ad nonum mentem gellanturi rictum enim co lescens cutis sensim,' continuo diminuit . In ore ergo cutis ad labia deo scit epidermis autem cute longior labiis inducitur . Si ea epidermis UYSCHIA Ni artibus , maceratione in concussu detracta suerit

nudae papillae remanent , undique hirtae . His papillis laesis , postquam epidermis vitiata es , maxima mala accedunt doliues non tes

rabiles Sinus J ε Rugae nempe cutis , varie coeotes relinquente sp cia trigona , trapezia , pentagonia , in variis corporis partibus varia Hos sulcos fici introtracta epidermis tu i iidem duplici ordine collocantur papillae nerveae Inter eos sulcos media interjacent usa, ea vasa exhalantia, sudoris emissaria, pilosque continent. Optime naec om

nia, ALPICHIUS.

EmisHes J ALPiCHius 7 in corpore hominis molli , minime cali se, post prandium , fatalos vero novimus lividorum ciborum plus quam selidorum admittere Laere calido, apices digitorum obstitvabat armato oculo subitumque voluntate sua nixum edebat , quasi accurate aliquid tangere gestiensci vidit eminere ex foveolis epidermidis numerotas exiguas rotundas quasi vermicac papillae erant nerveae . In lingua sicilius est experimenta capere . Si jejunus ante speculum stans, famelicae lin- suae 3 siccharum obtuleris gustandum , videbis utioue totam linguania in tubercula elevari . macra huius emissiluit, timuimiunx exemptunials CCCCXXIII noti in i Erigi vero probabile est ex conis

6 CCCCXXιII. Ol. i. xx. I. sensa aliarum partium in axime 7 De organ. ta I p. 22. Sed experimen i sensibinum, illlae millesturi lcc.

15쪽

DAT ACTU.

praebent. Dum ambulant haec animalcula, exploratura obvia pericula, subi de cornicula sua exerunt, quorum apici oculi insidentri oblato vero corpo duro , meticulosum animal cornua retistit. Similis res in papillis est, . sed minus utique manifesta. Organum hujus sensus nervi sunt subcutanei , qui depositis exuviis integumentum', an continuum , vas praeditum adeo tenuia bus , ut nulli inflammatione , ulla repletione , nullo microscopi co spicua fiant, epidermidi substernitur reticuli nomine notum ' L.

aequivise est, sulcatum, areas intercipit, in quari, foveis papillo sunt pneque ad viderinidem, sed ad reticinare corpus sulci pertinent. , CCCCLXXXII.

Exporrectae Observa primum stitas , quae in apicis digitorum parte exteriori, cad eorum latera parallelae decurrunt . In his striis papillam disponuntur , non perpendiculariter erectae , verum per strata invicem bi incumbentes . Ubi nae striae unguem adtigerunt , tunc dapinae ext xiores cum vasis utaneis is epidermi de recta linea protenduntur , atque indurescunt in unguem. Reliquae vero, Winferiores striae , quae iubi ungue ponuntur , recta peigunt denso agmine , ungue proteguntur Quae vero lateraliter his unguem formantibus papillis adstiterunt, eae di-Vergunt ad latera , Mundique decurrunt versus vicinos digitos , ea

dumque faciunt lineas illas spirales , quae sesi cuti propriae sunt

tueo CCCCXVIII. not. a. si unguium noctissima est hist

ri 1. Partem epidermidis esse s lis certum est , cum sequantur

eamdem , apius vero DCum dent . Non continuantur eradini

bus , lil Cl. PoZZI non levis etiror es p. s. isiculis prioribus diagitoriim corruptis, ungues tamen tenati visi sunt EYER. de vari dr sed cum liticulis tendines pariter deleti luerant . Erg in digitorum parte convexa cuti l

cedit in duas quas laminas et eo spicuam, quae ad unguis initium oesinit is occultam . quae sub

ungue continuatur. Internas duas laminas quadrata radix unguis media ex occulta .ademi mene. ad articulationem vero uulanam retris do producta, neque

. .. p. 6. Ea , primum conspicua sit , adhaerentem nacta est epidermidem valde nranii esto, eademque satis separabili tecta an-

I Irtum petitit . Alier autem Epiclerint dis r pago contra origi Dei olligit recinit.& radici unguis

firmiter adhaerescit AAUUV. n. 368. Unguis arcu quodam terminatur in moratioridiis ad

priniam autem ex plica maris me .sionem pallidius legmentum circuli est , quod lunulam vocant. Verumali ea .ldice unguis rete ab epiderisintdedistinctum antrorsum subu gue propius cutem inter unguem,

e papillas sertur, ab ungue sep rabile ΜALPIGH posib. p. 99 in

16쪽

sequuntur.

DUOidendis 3 Sub unguibus nudae papiliae sunt valde sensiles, quae propius praecit ungue non adeo dolorem , quam in toclerabilam quamdam in lentiendo mole illam efficiunt. to J In pleritque animalibus alia superest unguium utilitas , ne quo homini ea penitus nulla ex nam ct nostro generi ungues neglecti in loris gum conum procurrunt , similem unguis aquilini , uoties praecisono

nesecta tempus nacti sunt crestendi . Tales sint minensibus, qui umgues

numero silet , qui ad apicem. usque excurrunt , de papillas recispiunt leviter adhaerentes: breveS, quae radici proxima ι longiores, quo longior unguis a radic proceis

Papillaru in in medio ungue conis fertior est adhaesio RCRELΑΙ-RE da tegum. p. 8. MALPIGH. i. c. molles aut ea sunt, quae umni subsunt, ubi cuti adhaeret; s escunt ad unguis apicem . sed

exterior etiam, sive convexa pars ungitis tales habet longitudinales fibras UINSLOVU. num. 19. definiti hus, ut corpus re taculare sulcis distinguitur in parte conca

Dium de epidermide habent. Nam de ungues morbis, aut maceratione intemrescunt, cepiderinis in meam unguis naturat abit rdeindς pariter ut epiderm iri rege. neratur resectus - ruis, insim, iste sensu caret est a papillis , a

secunda lamina cutis accellentibu recesseris , neque ala haberit. Ad

papillas vero rusero cruentas fibras an parte cava unguis visas FRAN-m p. l. e. Morbi ungues in eamdem formam sere deturpant, in quam ipta abit epidermis,

ta nempe successi ra ac mi incimis

1 Primarium officium est procul duis

hio reprimere pulpam tactilem ex . tremi d Iritii papillae , quando Corpus tactile tangunt, ab ejusdem superficie refugere nequeam , sed ad pretiae accuratius ad idem corispus terantur. t Brutis animalibus tinnies partir pro calceis sunt, partim pro arri'l S. Et calcei quidem, sive ungulae, a parte uexoria, sive concava --vus, pedisque ponuntiir multis str-ris induratae epidermissis fictae multisque pariter corporis reti l ris corne , cuius italas papillae evidenter subeunt ALPIG. data rF. Unιlues autem sinii lem sunt nostrorum, conicitamen,& in

nonnuuis lautis animalibus perinde ut cornua, cavi. MALPIGH.

17쪽

res ex rellaione alunt Brutis vero rapacibus omnibus, sive qua-rrupeda fuerint , sive aves , sive insecti, ungues ad tutelam, bellas renda datisiuit., CCCCLXXXIII

Digiti manus, vel pedis nisi enim calceati incederemus perlad

pedibus, uti manu, tactum exerceremus Eminiit auro et ei te attentae redduntur , sive eriguntur. . Levite tuus tactus et relistentia corporis, quod tangimus . Si liaee

resistentia mediocris et , tactus fit distinctus si violem , tunc dolor Oritur loco tactus cita digito excoriato non qualitates corporis distinguimusia sed dolemus unice, Motus motus nihil est , nisi mutatio superficiei idem tamen percontinuos nervos ad animam delatus , certam is definitam sui ideam imprimit. Meam organista Amerssortensis , de quo BovLEU scribit, adeo distincto tactu usus est , ut etiam colores , nigraique iteras tactu distinxerit, quando nempe ipse jejuniis erat ' anni tempestas non minis.

sicca

Calidici epidum dicimus , quod eodem eum corpore humano calore gaudet calidum , quando calorem corporis nostri superat , frigidum quod minus calidum est. Hunc caloris sensum totum corpus humanuit percipit , exquisitiorem tamen in apicibus digitorum in linguae mucrone , ubicunque nemri papillae abundant. Pi initis' Mirabilis hie subest observatio, quam CARTEsius proposuit. a Homo caecus, vel alioquin profundis tenebris cinctus , nulla in cor torum duorum incursionem metuit , dummodo manus armatae sint a. culis decuisitis i quorum apices in corpore obvio concurr L. Adparet. is Est dignitatis nota

Indiis iunc morem g . Illae . tu in luthu conflixit Etiam alibi irL.

siEARCHUS,toti hirti fuerunt, de unguibus longis pro discidendi sui. enis, cibis usi ARRIANIndie. Iuvenis unguibus avibus similis DECRER Eore. p. 63. ti Fus hanc historiam recenset ex si de EDUARDIFINCHII. Caecus erat ex morbo , colores principes lignoscebat tactu, de mixtis etiam iudicari mixtos esse omne amin distrimen erat ab asperitate,

ma te. BIYLE . t. p. 42 seqq. Et in univclluri lacuit , Inagicas peritatis Iadu Si quam alias qualitates cor tu in distinguit

Aliud exemplum caeci, qui a tu olores di Veverit, ex iri Do eitati video.

x, De Om. p. 18, 9 8 in prine pris pessim . I, eclue mirum videri potest, cum eaden geometria , sed multo subtiliori orum conatus, e niuscularium, actionum mensitates , vocis gr. 4dus, tactus inliniarentorum mur

18쪽

inesse nobis naturalem aliquam trigonometriam , atque prolWium e pus pro has esse trianguli , baculos pro lateribus , mentem vero ex angulo veristicis maiori ad proprietatem corporis obvii concludere , remotius vicissim intelligere ex anguli ejusdem parvitate. Titillatio, J Ita vocamus statum nervi , in quo adeo tenditur , ut paulo ulterius tentus dolorem efficiat. Non dolor est, quod lentimus, plumulanare vellicante , sed perinde tamen intolerabile quod majores etiam nervorum concussiones, atque convulsion/r demum excitat. Pruritu Nihil hoc leni gratius est , neque alia est voluptas corpo rea. Excedit titillationem aliquo graci majoris tentionis, quae tanta hic est, ut eadem vel paululum ueta, nervus disrrumpatur . Nihil notius est, quam acrem dolorem pruritui aucto luccedere . In cabi epidermis elevata cavum inter eripiam, 'apillas relinquit , acri liquore plenum, quo sellae stini illantur . Inde pruritus excitatur adeo intolerabilis, ut prae e cessu voluptatis homines animo defecisse viderim. Si vero prae in luperabili seni pruriginis ungue locum prurientem cat pleris , continuo dolor succedit dissolutas nervis . Adeo NATURA dolorem voluptati vicinum

vidit. F. CCCCLXXXIV.

Dolo Quia tune nimis sensiles nervuli Aelle destruuntur . Taleni cruditatem intolera hilem videmus fieri , detracto de labiis epithelio, avus. so ungue , delapsis pol iebres ardentes magnis callis epidermidis. Calis amoe non magis mirum videri debet , quam si dixeris manum

chirotheca indutam minus accurate lentire manu nuda r callus enim ainriter , ut chirotheca , impedit ob et lensibilis actionem in nervos. Μ nus tenerae puellae, mila compuncta, continuo sanguinem fundit; eadem in duro lahoriolis homine nihil sentu . Hinc fabri fit rari Leoclientes callos in manu adeo crassos alunt , ut fulum aliouando ferrum, volam

manus agitare videas. sietente, suminis ambusto corio , bique ulli, tamen coloris sensu. a Callus autem tunior est a vasculis utaneis complis xis , continuo adgestis , donec strata plurim connata fuerint. ia inaestata in extu iam si ines

triethus ε, ausitetis, remotis vili xivit cutis sordibus , adtentiato

Iorun a per lut illilla talli munienissim efficiunt . IV ipe inni. hus nervis tensoriis aliqua tutela pia Ponti ne graves nimiiunt x Iuglandis molle allum in mami

19쪽

scis Rajae adfinis , qui vel manu , vel baculi, vel vete ipso adtactus stuporem sumitu communica is aliquando, quando caes mitior est, etiam convulsionem . Suni inter recentiores , qui veterum historias pro

nugis habuerint sed recentissimi per utramque Indiam peregrinatores totam rem confirmant . Theoriam miri phaenomen deditio RELLus esse nempe sub tota cute hujus piscis musculum valde tensum , hunc a piste in fugiente asitae tum detrahi , ac paulo post elevari ; utrumque autem O. tum fieri reciprocationibus adeo velociter se luhlequentibus, ut in homine illos adeo molestos tremores cieant, qui ipsum commune sensorium turbanes a morte vero eiscis nihil potest. οὐκ vio uulem tot res non valde dissicilis videtur . Quando serrum atrutum 'revissimum tensissimum , citissimis tractionibus a lima raditur, vel orbiculus Vitreus acie cultri serratim quas secaturri vel musicus chordam brevissimam, Atensissimam arcu oberrat oritur stridor adeo intolerabilis hominibus, ut quovis pretio aurium tormentum redimant. Neque ammi aliud quidquam

Minc

Sedrae pedum exemplum adeste canum, alioriamque , utorum digitatorum pedes pulvinaria epidermidis callosae habent , quibus

tuto insistant cum in fetu perinde ibi tenera cutis lubsit .magis singillardi sunt illae si pens extactus fieri upores universales qua

re retia, challam i effectus suos torporificos exterere dixerunt

ipsesque veterutri historias BoYLEUs supergressius est . Recentibus per solida corpora torporem pronagari largiuntur RICHER apud sum AIMEL. pag. 117. HOLBE est . v eap. a b ED. m. p. 27.edit. GaIι RERUMUR. pag. 464. per fluida negant S tis autem certum est, non per

muria aliqua, verum action donis musculamini lime essemctum consequi . Hi corpus torpedinis excavatum paulisper subito in convexitatem restituunt, E.

cavae sunt, di molli, Se gelatinos materie replentur ita La. Eadem fuerat conjectura REDI l. c. p. . re BoRELLI , neque plura vidit in Indiis in EM WFE MUSAmoenit fas III p 4 4 Stupor autem et cum dolore, quali adi

si nervi , qui in imionibus calia sis ipsum sensorium commune, Meo turbat QEΜΡFER. l. c.,

in mari mediterraneo vix nisi a manu ad cubitum , aut ubi mulis uni est , ad humerui utque pervenit , atque aliquam vertiginem facit REDI Exper natur. . I.

Neque tamen a tremore O pDω rem oriri, fuse idem demonstrat, eum piscis ad sensum non concutiatur , secus quam BORELLO visun domo. Anim. H. Pror.

XIX. aut in erinaceo, di an viasibus terrestribus obtinet , quihus panniculus carnosius agitatu pilos erigit cutemque tremela citH. FABRIC AQUAP da intenant m Ueteres ad emuvia venen ta ph. enn me non reserebam , de

20쪽

DA TACTU stune fit, nisi tremor in nervo auditorio harmonicus tremoribus serri, quod raditur Eadem ergo ratione quando torpedo musculos suos in rari. dissimos tremores ciet nervi hominis , que in stuporiferum animal eo tingit, In pares cientur tremores . Neque id quidem mirum est , essectum stupori seram per baculos, ripla retia com ninnicari. Si enim asserem ex centibus sulpenderis etiam longissimum, alterumque finem ageris

percusserit aliquis, percipies ictum in capite nihilo debiliorem, quam si proxime seriisset. οὐ Papillae sub unguibus nudae , parallelae , imbricatim sibi in cumbentes, progrediuntur ad apicem digiti copiosissimae . Si eas papillas

incautius reler o denudaveris ab omni certe a ili obiecto, sensum patieris acutissimum, Sc molestissimum, a dolore tamen diversum, quem continuo sedat renascensa est unguis, reparato priori iam narii tegmine. sues J Quia papilue imbricatae tui copiolaus congeruntur . Quando ibi inflammatio sedem fixit, immanis dolor luccedit, quem prudens hiarurgus inesso solatur ungue si id non secerit, poterit adeo exardescere dolor, ut ipsae convulsiones succellant. Spirales J Nam cibi copiosiores sunt, alibi vero in eo ore ciari res 1parguntur. Deinde in apicibus digitorum neque musculus , neque

in do, sed ista pomos quaedam eam stinemitur, pu quam opimisimae papillae pars uitur.

I vide insta ad DLXIII. inguibus perlerunt , FRAN Sis Exempla hominum , qui a resectis l. habet in bologia.

8 HYN dorso inguae, maxime ad apicem, Hatera , sub cute ejus, latent papillae obtulae, triplici disterentia oblervandae si , quae in exteria , viva calida, una id ,

gustando corpori pylicata jejuna lingua mergunt in m tuis evanescunt infamelicis inprimis eminent Oriuntur aco pore nervoso incumbente carni musculosae linguae , unde assius

gunt per reticulare corpus pertusum , plane it in cute diluum L 17. 18. dein erectis vaginulis membranae exteriori gLinguae supponantur, iis defenduntur contra asperitatem, acrimoniam, calorem assumptorum sunt autem hae vaginae inrissae.' sc eminentes, ut pressus cibus, potusque, quam ma

amalpigi, de Ling. Fig. a. a. a. 3. Id. b. a. p. s.

SEARCH

MENU NAVIGATION