장음표시 사용
271쪽
i sys lapsa praestitisset, orare obnixe illius errati veniam; nunc se fratri Comi- M. , tem in Hispaniam futuram. Hic iterum assurgens Masus,dilaudatae &a. ut - ad caelum eiacctae Reginae quod summam dilietentiam in Remp. con-
itidulci in pro Uelgis uniuersis, quam maximas gratias agit, promittitqu Belgas admonitionum Caesarianarum in perpetuum memores futuros, nil. um Deumque pro eius Reginaeq; salute exoraturos. Ita Conuentus soluitur. . . , - Postridie qui erat sexto Kal. Nouembres, iidem Belgarum ordines in
L amplissimu palatij locum deambulationi destinatum congregati, hora
ν. nona ante meridiem, Regem Philippum Equitibus Aurei velleris c mitatum, inque sede ornatissima sedentem , adeuntcs,accepto ab eon , uo solemni sacramento, similiter singularum ei Prouinciarum Belgicatinis. υι rum absolui. E potestatis Legati, alteriun sacramentum, ut absoluto iam abis: Principi dicunt. Primum vocati venere Legati Ducatus Brabantiae,
iae.1' Limburgi, Lutaenburgij, ac Geldriae; deinde Comitatuum Legati;
postremo reliquarum Prouinciarum : & accepto dictoque sacramento
p ad manus osculum admisit discessere. Cessionis Tabulae signatae hahentur septimo Kalend. Nouembres. Paulo post Caesar filio Philippota ia etiarn cedit omnibus Regnis hereditariis, seu bello partis,ac quacumque μι- ratione quaesius,Hispaniae, Siciliae santea Neapolim dederat ὶ Sardiniae, Balearium, Americae,ac noui Orbis, idque praesentibus Proceribus, Secretariis , Consiliariis, ac domesticis Hispanis omnibus tum temporis apud Belgas agentibus. Quibus rebus consectis, traditurus se in post nim Caesar paterno Dei flagello in immanissimis podagrae cruciatibus, illudque quantu possit diuinis meditationibus mitig urus, necessaria ad Hispanicam prosectionei quam pii intan instrui iubet. Nonisi sys Februari j anni is 16. quinquennales Caesar Rexque Philippus inducias
. . . . pangVnt cum Henrico Francorum Rege, his conditionibus: Induciae eisiis uis Nonis Februarij anni I 136. initium habiturae, ac in quinque annos pro- h. ximos duraturae firmae rataeque sunto, inque omnibus dictorum Principum Ditionibus terra aquaque obseruanto : ab omni bello, iniuria ac vi abstinento: alter alterius hosti opem non serto: quae quisque Occupauit, tenetque, possideto. Subditi hinc inde terra marique li
bere commeanto, mercaturam exercento, veteraque tantum portoria
vectigaliaque soluunto. Bonis agrisque per belli tempus ultro citroque pulsi, in plenam possessionem redeunto, qucmadmodum & hi quorum subditi aduersae parti militarunt. Induciarum violatorem vita punito. Rebelles exules ite Neapolitani Siculique his conditionibus non com- prehenduntor. Induciarum leges singularium hominum iuribus actionibus non deroganto, sed ius ex aequo exerceto. Duci Sabaudiae, in qiis quae adhuc possidet,vim non inferto. Franci ad Indias Occidentales,
272쪽
XLIII. BR AB. v I. BELGII UNITI PRINCEPs. in iti
mercaturae, bellandi, nec quaerendarum Ditionum causa, sine Caesaris
Regisque Philippi consensu ne nauiganto. Albertus Brandeburgius his
ι induciis non comprehenditor. Acta transactaque sunt haec nona ine Caesaris Regisque Philippi a Carolo Lalaini Comite, Gubernatore Han 'niae, Simone Renardo, Carolo Tisanachio, Philiberto Bruxellio, ac Schitio Mediolanensi, Caesaris Consiliariis; nomine Regis Henrici a Iaspare Colligni aco Ammirati , Abbate Baslefontainet, ac Abbate
D. Martini, Regiis Consiliariis. Subsignauit Caesar Bruxellae, Rex Phi- ab να lippus Antuerpiae. Nempe duodecimo Kalend. Febritari j Rex Antuer-tρ - An piae in templo D. Virginis Mariae ordinem Aurei velleris su ppicrat, o 2 . compluribus solita cum pompa in Equitum numerum adscitis. Circa idem tempus Dux Albanus relicto Mediolano, Neapolim prosectus rProregis munere fungi coepit. Ponti sex Paulus ex Carassorum familia alienior erat a Caesare, tum a Columniis Caesarem secutis squod non ita dudum Caesariani, Ducibus Columniis, Carassam quemdam Neapoli ,--- orta seditione intersecissent. Pontifex factus euocat clientales Ecclesiae Proceres, de more sacramentum dicant; citaturque inter alios Marcus Antonius Columna, tum hac de causa, tum ut crimen patri Asconioῖ ' Columnae obiectum approbaret, aut purgaret, ne frustra a pridecessiori- bus Pontificibus in exilium actus videretur. Marcus Antonius parum Pontifici fidendum ratus, Neapolim prosciscitur, per Legatum Pontifici clientale sacramentum offerens. Is occasione arrepta , omnes Ant iiij ciuitates arcesque in potestatem redi sit, praesidiis firmat, Frederiticumque Carassam nepotem ex fratre Pallani Ducem appellat, omnia ei Marci Antonij oppida donans. Is ad Caesareiri confugiens auxilium implorat. Facta haec fine anni praecedentis, certo tunc sibi Franci auxilium Pontifice pollicente. Qui cum videret Francum inducias iam cum Caesare Regeque Philippo secisse, Octauium etiam Farnesum C
sari reconciliatum, angebatur animo. Interea quoque Romae in care rem coniicit Pontifex omiacis, quos vocabant, Caesarianos Cardinales,
cum Garcilasco Oratore Hispano, exarmatisque per causam parati sibi veneni ciuibus Romanis, indies magis magisque ad bellum prorum-s c. pebat. Itaque in hoc enixe laborabat, induciar inter Caesarem Francumque initae quacumque ratione dissoluerentur; quod sequenti obtinuit κ' Σ, anno. Hoc rerum statu Ponti sex Antonium Carassam in Galliam garam,ac Antonium Draldum in Penisi nos, ut copias conscriberent,
mittiti Albanus Neapoli Prorex cum prius Caesaris Regisque Philippi
nomine pro pace omniafrustra tentas Iri, Pontificios praeuertendos stata tuens,Neapoli duodecim millia peditum, ac tria equitum millia educit, ρrectique in Latium contcndit. Priino incursu Ponteii coruum, deinde Mirim Frusinum
273쪽
6s I put Lippvs II. HIS P. REX Frusinum s hodie Flasellono ) tum omnia Marci Antonij Columnae
oppida recipit, Ascaniumque Cornesiensem ad se a Pontifice transfu-22-9 2 gientem honorifice excipit. Interca Pontificiae copiae septemdecim vir
pH Pr rhi iii millia excedentes in unum conuenerant, inter quos tria equitum
c.. millia, qui cliin Franciae stipendiis merere dicebantur: erant certo pluimini Franci, sed fama eos iniussu in Italiam venisse ferebat. His omnibus I em con summo cum imperio pr. aeer. at Fredcricus Carasta, Dux Pallani, Pontificis, ut dictum est, ex fratre nepos, ditionis Columnatae inuasor. E consilio erant,Carolus Carasta Cardinatis,ac Petrus StroZZa Dux veteranus. Fit interea Albanus certior, Legatum suum Pyrrhum Lostedum Ne politanum, quem ad Pontificem pro pace iterum miserrat, in arctissimum Romae carcerem coniectum. Quare omni spe pacis abiecta, ad bellum se totu conuertens, subito aduentu Verulum ac Babucum expu-zzz onat, faciuntque deditionem Alatrium, Terracina, Acutium, Fuma, ac pleraque alia Pontificiae ditionis oppida. Anagnia etiam aliquandiu oppugnata,nocte estugiente praesidio, potitur.Hoc Albani successit in tus Pontifex,Camillum Vrsinum,quem Romanae urbi praefecerat, munire eam praecepit.Is rebus nullis parcens, suburbia, hortos, vineta, pomaria ac quidquid erat circa urbem deliciarum aut commoditatis, magnoplurium cum dolore ac querimonia euertit. Circii insistunt hac de causa,ac ob dictora oppidorum amissiotrem, multi magnae auctoritatismis; a. viri Pontificem; petentemque pacem Albanum audire dipnetur, tant dem impetrant. Mittitur Romam Franciscus Pacaecus. Ad Albanum ad Cryptam Ferratam castra habentem, Cardinalis Carassa venire debea: ς bat. Sed deluso Albano. irritaque Pacari, nullus a parte Pontificis comparuit bellumque infestissime geri iterum ab utraque parte est coeptum.' Albanus enim mox in potestatem redigit Prameste, Vicum Valeri j, bur, ac Segniam. Pontificis ex agro Piceno Regni Neapolitani fines in- , zι , festa populatione deuastant, Albanum hac ratione e Latio agroque R 2 zz. mano Histra retrahere conati. Is enim, occupata Ostia, Romanorum portu, Vrbem fame ad deditionem cogere initi tuebat. Capit & hac de causa paulo post Ardeam,ac Porcilianum . Antiates a Pontifice ad C lu mnios deficiunt. Vespasius Gon Zaga Caesarianus Palumbaciam expugnat d iripitque. Ponti sex se breui Latio pulsum iri, Albanique castra ad moenia Romana visurum conspiciens, Legatos ad Henricum Francorum Regem pro auxilio mittit,stantibusque cum C sare induciis impetrat. Nempe inducias tantim apud Belgas locum habere Franci dic
: ---, bant. Interea Rex Henricus in unum coactis sex peditum Franconam, octo Helvetiorum millibus, ac bis mille equitibus,tis prςficit Gulf i. cem, Pontificique in Italiam in auxilium properare iubet. Exinde opera
274쪽
XLIII. BRAB. VI. BELGII UNITI PRINCEPS. 687
aliquot Cardinalium hi quadraginta dies induciae fiunt. Secreta enim is scdicebatur inter Albanum ab Cardinalem Carassam contracta amicitia, Albani filio notho Ferdinando, aliquot opimis Hispaniae sacerdotiis promissis. Certe ex eo tempore frigidius bellum fuit administratum,
Cardinale Carata statim Romam contendente. Albanus,exercitus partem in captis Latij oppidis relinquens, instante bruma Neapolim quoq;
reuertit. Guisius interim cum fratribus,Aumal Duce,ac Albeuisj Mamchione,vel acerbissimis urgetibus stigoribus,cum exercitu Alpes transit, sequebanturque eum praeter fratres Dux Nemoursij , Brisaccus, Vic
marcatus, Biragus, ac aliquot alij Franciae veterani Duces; qui mense cuiusmη- Decembri Ualentiam, unius diei itinere Mediolano distantem, perue - 1, .liariniunt, oppidumque obsident. Dum haec in Italia fiunt, aestate huius anni Maximilianus Austriae Archi dux, perdinandi Rom. Regis filius natu
maximus,cum uxore Maria Caesaris filia, in Belgium ad patruum eumdemque socerum contendit. Obviam ei Bruxellam procedit Rex Philippus,deinde ad portam urbis Magistratus,Caesare cum sororibus subia sequente, ac utroque populi ordine Principes debito cum honore reus rentiaque suscipiente: intrant Bruxellam postridie Idus Iuli j. Maximi lianus cum Caesare Regeque Philippo transigit de uxoris dote, assigna- πιπαυμαι turque illi ingens pecuniae summa,quam certis pensionibus Neapoli esset recepturus. Quae cum tabulis rite essent consignata, Maximilianus Belgarum Prouinciis Hispanieque Regnis renuntiat,ac sub finem men- Empnsis Augusti cum uxore in Austriam, Caesari amitisque in aeternum valedicens, rediit. Caesar vero iterum litteras ad Datrem Ferdinandum perscribit, quibus eum de Imperij cessione certiorem faciebat, utque Caesaream dignitatem admitteret,petens,rogat simul, Religioni concordiam pacemque summo studio procuret. Iam omnia ad profectionem Hispanicam erant parata,cum in Zelandiam Caesar mense Septembri contendit,ac Zeburgo, ubi ventum expectabat idoneum, Legatos ad Gcrina-niae Septem-viros Aurantium,Sila,ac Halter mittit cum litteris, haec in- ,nti, Ja-Dter cetera continentibus: Carolus Dei gratia Rom.Imperator, &c. Om-
inibus ac singulis,&c. Coacti multis magnisque de causis, ac praecipue, quod nos praegrauat,morbis dissicilibus implicati, hereditarias ditiones omnes,quod gubernare eas amplius, ut decebat, non possemus, stio no- D stro unico Regi Philippo tradidimus cedentesque illi Palatio, ad mare' concessimus, tempus in Hispaniam nauigandi commodum expectan-υtes. Propter hunc ergo meum in perpetuum abitum, ad Ferdinandum ι' υ Romanorum,Bohemiae ac Hungariς Regem,fratrem nostrum charissi-
imum, gubernatio sacri Romani Impcrij posthac pertinet, ut electum Dconsecratumque Romanorum Regem , irostrumque in Imperio legiti-
275쪽
Π6 mum successorem. Statueramus quidcm hanc Imperialis potestatis inta fratrem translationem , proximis Comitiis praesentes facere, nisi indies Minorauesceres aduersa valetudo itineri me tam longo terrestri committe- .e ...L. re inhibuisset. Quare a vobis omnibus petimus, ac secundum praesen-ιetium Tabularum tenorem praecipimus ac iubemus, nisi poenam laesae tiCaesareae nostrae Maiestatis incurrere prςoptetis, Romanorum Regista- titti nostro obsequium fidemque debitam praestetis,non aliter quam n ccbis,si praesentes essemus .Haec enim nostra est expressa ac extrema vol-- cetas.Datum adiuncto sigillo nostro Zeburgi Zelandi septimo die men- ei sis Septembris anno i 116. Imperi j nostri 36. Cum his renuntiationis GL Asionisque Tabulis dicti Legati in Germaniam proficiscuntur, Principum prima Comitia expectaturi,ac in iis Caesaris voluntatem omnibus expolituri. Caesar vero Legatorum non expectato reditu, sed comm dum nactus ventum, filium Regem Philippum amplectitur,postremisique ei verbis Religionem Catholicam cum lacrymis commendat, s πη rio quoque grauiterque eum admonens, ne Belgas ab exteris opprimi s. 1T, nat,nisi in calamitosum continuumque se praecipitare ciuile bellum v lit. Tuin dato cum lacrymis osculosalutatis Regum principumque L gatis,omnibusque Belgarum Proceribus,cum utraque sorore nauem decimo septimo Septemfris conscendit. Comitabantur eum praesidi j ossiciique causa quindecim Cantabricae onerariae, viginti Belgarum Hul-kae, ac viginti & una instructissimae Anglicae onerariae optime armataer
sicque tandem feliciter Laredium Biscatae oppidi portum appulit; ubi
mox in genua procidens, terramque exosculatus, Deo gratias de itineris felicitate agens, ei corpus ut alteri matri commendat ; educensque sinu M auream cruci a xi Cnristi imaginem, exosculans inquit: Te duce to- .. oris . .. ties,Christe,cum hoste feliciter congressus,triumphos ac honores repor- ..taui: quidquid inde decoris ac laudis est, tibi qui tribuisti, submisia re- ..
Ρωι -u - sero, utque animae meae breui ex hoc corpusculo migraturae,selicem exb ..tum prosectionemque dare, ut nunc corpori tribuisti, etiam digneris, obsecro. Confluxere statim ad Caesarem undique Hispanorum utriusq; Ordinis Proceres: quos humaniter compellans, lectica Valledoletum cum sororibus desertiir; Carolumque ex filio nepotem amplexus, & ad
pietatem virtutemque omnem conortatus, rebus omnibus constitutis,s.isa, is circa anni finem in Prouinciam Estremaduram, haud longe urbe Piscentia,se contulit,inq; Monasterio D.Iusti,Ordinis Eremitarum D.His IM, o*- ronymi,loco solitario habitationem elegitiduodecim tantum assumptis auxili j causa famulis, ac ex iis quatuor tantum opera ordinarie usus, s roribus Valledoleti manere iussis. Sumpserat in rei familiaris usum e totis in iis, amplissimorum Regnorum ditissimis annuis prouentibus semel cen
276쪽
tum millia aureorum ducatorum, e quibus dum vixit, quatuor tantum i II 6
millia insumpsit, reliqua impendit connubio iungen)is pauperioribus virginibus, iuuandis viduis, pupillis, ac similibus calamitosis homini sus: ubi cum non integro elapso biennio sancte pieque vixisset, an- .uo 1318.die qui D. Matthaeo sacer est decimo Kalend. Octobres summa animi tranquillitate, corpo isque patientia, Deo animam reddidit, pau- ,rild ante aurorae ortum, tertiana febri, quae e continuis articularis morbi .a D-- doloribus nata in continuam tandem est mutata, extinctus, Sacramentis ' 'Christianis prius deuote munitus. Sepultus est Granad , B tic urbe pri
maria, iuxta mairc mannam ac auum maternum Ferdinandum,auiam
que Isabellam. Rex vero Philippus patri, ut dccebat, amplissimas Bru-xellae Brabantiae celebrauit exequias; idemque secere non solum Prouinciae eius omnes ac Regna sed urbes etiam ciuitates,ac oppida. Tertia' a Caesaris morte hebdomada soror eius Regina Maria, Ludovici Hun-zariae ac Bohemiae Regis vidua, Belgarum per viginti quinque annos Gubernatrix, fratrem relicto mundo est se, ita; cum paulo ante frustra ta desiderio Belgarum tacta,iter Barcilona Genuam, indeque terrestri iti-': πισnere in Beletium facere constitulisset, classisque in eam rem parata staret. Monora vero,altera Caesaris soror, Portu galliς ac Franciae vidua,fratrem rab: ac sororem, deserta hac vita, inense Martio praecesserat: cui Henricus μή , --. quoque Franciae Rex Parisiis summo cum honore iusta persoluit. Profecto in Hispaniam Caesare, Philippus Rex Bruxellae apud Belgas agebat, uxore Maria Regnum Angliae curante; ad quam sine dubio prosectus fuisset, nisi mistae a Francorum Rege Henrico in Italiam, Duce Guisio,
iustae militares copiae, suspicionem rumpendarum induciarum iniecissent. Itaque Dux Albanus cum Pontifice Paulo Quarto ut dicere coeperamus) ac Francisco Guisiae Duce acriter bellum in Italia gerebat. Mox enim mense Ianuario anni lues . Guisus cum Francorum copiis Miran- i III dolam venit ; acceptisque auxiliis Ferrariae Ducis quem Ponti sex Ecesssiae Romanae Imperatorem nominarat j peditum scilicet sex millium ac sexccntorum equitum, Mediolanensibus ingentem trepidationem iniceit. Verebatur enim Cardinalis Tridentinus, Regis Philippi nomine Insubrum Praesectus, ac Ioannes Baptista Castaldus,ne per causam iuuandi Pontificis, Franci imparatos Insubres inuaderent; quare diligenter Mediolanum vicinaque loca muniunt. Dux Cosmus quoque non solum urbi Floretiae sed uniuersae Hetruriae similiter timebat. Quare con- Dokris. scriptis quatuor millibus Germanorum peditum, Pisae aliisque ciuitatibus praesidia imponit; totaque adeo Italia, Pontifice classicum canente,
ad ingentis belli expectationem experrecta, terrorem conceperat, cir- mam mcumspectans,quo hi motus essent euasuri. Albanus tam ingentes contra . .
277쪽
III se copias coire videns,vires omnes Neapoli contrahit. Quin,ruptis hac ratione a Francis in Italia induciis, Rex Philippus ingentibus in Germania ac Bclgio conscriptis copiis,e Belgio Franciam inuadere statuit. Iam enun & iis in locis Iaspar Colignius Ammiratis Franciae per fraudem Duacum pridie Epiphaniae fruitra occupare conatus, inducias Iupcrat,ac'reditu ,occupato exustoq; Lensio, magna praedam abegerat. Interea in Italia Guisius Ualenciam, unius diei itinere Mediolano distantem, Praefecto pecunia corrupto, in potestatem redigit, praesidiariis cum a 42 ζ' mis impe immusque in tutum dimissis. Erant aurem duo millia peditatum :qui Ticinum venientes,decimantur, Praefect Mugulato. Dum haec fiunt, Dux Pallani ac Stroetra Pontifici), quod Albanus cum exercitu Neaeoli adhuc esset, eductis Roma copiis, Ostiam cum arce recipiunt; circumlatoque bello, cum nullus in aperto resisteret, omnia Latii oppia ac arces Albano captas recuperant. Veneti huius belli spectatores para ria facti,ne in aliqua ditionis parte vis fieret,terra marique praesidia augent, copias cogunt, iisque Ssor m Pallavicinum praeficiunt. Guisus vero Brisaccum ac Biraeum iustis cum copiis Mirandolam mittit, inde contra Mediolanenses bellum gesturus. Ipse cum reliquo exercitu ad Ferrariae Ducem contendit. Constabat sociorum Italorum exercitus viginti millibus peditum ac tribus millibus equitum; adeo ut his iunctus Gui-is sus supra quadraginta virorum millia in aciem educerct. Interea Britas accus circa Mirandolam auctis copiis, Insubres invadit, Vallem-sen ram expugnat diruitque,ciaras in per deditionem capit. Cunium s pilis oppugnatum tandem Hispani deseruerunt. Nec dormiebat omnino ad haec Albanus, sed dum conueniunt variis e locis copiae, muniendis necessariis oppidis locique intentus,hostium consilia explorabat,c natibusque pro parte obuiam ibat. Promotis Guisus copiis, Campi lium expugnat diruitque,Ciuitellam obsidione cingit. Coegerat Albanus circiter quindecim millia peditum ac duo millia equitum. Interea Octauius Farnesius Parmae Dux,a Rege Philippo per Insubriam exercutus Imperator constitutus,acri bello Ferrariae Ducem vexabat, Octauio G m. suppetias ferente Cosmo Florentie Duce. Guisitis,desperata Ciuitelis expugnatione,ea deserta, Duci Ferrariae tormenta remittit. Iam sex millia Fur Germanomm Neapolim venerant, e quibus Albanus in Latium tria millia Marco Antonio Columnae bellum gerenti in auxilium mittit cum mille quingentis Hispanis peditibus, ac quingentis equitibus; ait crata. ra tria millia exercitui suo iungit. Marcus Antonius nouis Albani auxiliis animo viribusque auctus Valmontium incendit, Palesanum capit, Pallanu in obsidet: quod cum liberare Iulius Vrsinus, eductis Pontificiis copiis, vellet, nobili praelio cum Columna aequo loco decertans, victus
278쪽
XLIII. BR AB. VI. BELGII UNITI PRINCEPS. 69ietiis vulneratusque in eius potestatem venit, Helvetiis ac Germanis pro IIII maiori parte ccsis. Inde Columna ad Pallani obsidionem reuersus,commeatus inopia oppidanos arbitrariam deditionem facere cogit. Diripiuntur ciuium fortunae, insuperque magna pecuniae summa vitam redimere coguntur. Inde & Segina aliquoties oppugnata, tandem cum summa clade eorum qui intus erant,expugnatur diripiturque. Dum h cin Latio geruntur, Albanus Guisiusque ad Turturetum castrametati, leuibus in)ies cenabant praeliis. Quaerebat enim omni ratione pugnam
Guisius, multis dissicultatibus prciliis. Id sciens Albanus praelio studio abstinebat; dimissisque domum Neapolitanis, Siculis, Calabris, ac vo- ί '
luntariis omnibus,cum expedito exercitu, traiecto amne Truento, An- Imran , qua
choranum expugnat, diripit ac incenditi subsequenteque licet Guisio, ad alia Pontiliciae ditionis loca exercitum raptat, magnis'; eam incommodis, vastando, populando, sed a pugna temperando, assicit, ratus luteuenitὶ hoc belli genere & Francorum vires ardoremque se debilitaturum, Pontificemque belli diuturnitate, agrorumque & oppidorum vastatione ad inopiam redacturum. Edictum etiam paulo ante nomine Regis Philippi proposuerat,quo omnes qui Romς aut in Latio eius suditi habitabant,exactis quindecim diebus migrare iubebantur, nisi bo-- R. sunis omnibus mulctari ac proscribi mallent. Qua de causa Roma milius frequentata visebatur. Motus hisce rebus Pontilax Guisitim accersit,qui per agrum Spoletinum ac Tiburtinum Romam neruenit. Albanus, 2is; Marchione Treuici in Samnitibus cum Hispanis retusto,abductis I tal
mira cohortibus, ad Marcum Antonium Columnam in Latio bellum, uoum ut diximus, gerentem contendit, ut e propinquo vehementius Ponti seli' ''
. ac Romanis instaret. Itaque res Regis Philippi sensim in Italia se meliis habebant, Francorum vero ac Poplificiorum in peius indics abibant. Apud Belgas interea ingentes Germanorum Belgarumque copias, quibus aliquot etiam Hispanicae aderant cohortes, Rex Philippus coegerat, iisque suo nomine praefecerat Emanuelem Philibertum Sabaudiae Du
rem. Is omnes copias ad Carlomontem congregabat, Francis existimantibus euin Mari eburgum oppugnaturum, conuenerintque paulo mi D, Carinus quinquasi lata pe)itum, ac tredecim equitum insilia. Regina enim '. T Angliae Maria a Rege marito persuasa, consensu Ordinum An ollae,striatio Idus Iuni j, misso ad Francorum Regem castrensi Legato, bellum ei indixerat. Instantibus Augusti Kalcndis copiae omnos a Sabaudo unum coactae progredi incipiunt, sequebanturque Belgarum Proceres
omnes armis apti,ac e Germanis Ericias Bruns inicanus Luneburgi Dux,& Comes Suartaenburgius,insignem equitatum adducentes. Tormentorum quoque ingentium magnus aderat numerus, cum necessario ap-Mmm 4 paratu.
279쪽
11 17 paratu. Simulabat Sabaiadus se Mariebiurgum contendcre, paruis indies
praeliis cum praesidiariis certans. Sed mox conuerso exercitu, in Picardiam mouet, oppidumq; Veruinum in itinere diripit inccnditque; praetergressiusque Guisam, ac haud procul eo castra locans, tridui quietem
D in exercitui tribuit. Quarto die, praeter Francorum opinionem, ad Fanum S. Quintini,Vcromanduorum caput,leuis armaturae equitatiun omnems' praemittit; inoxque cum exercitu subsequens, ad oppidum castra ponit.
TN. Oppidum de rebus necessiariis mediocritcr erat prouisum, sed non ad tanti exercitus vim diu sustinendam. Sedebat eodem tempore Attigni j Anna Mommorantius Fraciae Comestabilis, cum quindecim peditum millibus ac mille octingentis equitibus. Per echo Sabaudi consilio, non parum animo turbatur. Statim igitur a s oppidum mittit Iasparem Colligniacum Ammiralem, induciarum violatorem, cum aliquot veteranis Praesectis, paucis equitibus, ac quinque peditum signis. Cum Ammiratis Feram vela isset, Hamam contendit, indeque felici conatu cum omnibus Fanum D. Quintini intrat; eademque selicitate Fani D. Andreae Reguli Legatus cum aliquot peditibus & equitibus est ingressus. Iam Comestasilis cum copiis Francicis Attignio Feram pro LRzr se rat, prae inittensque Fani D. Andreae Regulum cum quadringentis grauis armativae equitibus,COndaei Principem cum leui equitatu, ac Dan- delotum Ammiratis fratrem cum bis mille peditibus, ad oppidum contendere iubet. Habebant Angli sua separatim a Sabaudo castra, ab ea oppidi parte qua Hamam respicit; quo itinere Comestabilis ab Am mirale instructus praesidium maius introducere statuit. Sed Sabaudus, . tale quid suspicatus,certas eo loco munitioncs erigi iustarat. Ita impediutus Dan delotus, fusus caesusque,cum paucis in oppidum vix euasit. Sa-.baudus, rebus omnibus paratis, Oppidum duobus locis ingentibus tormentis oppugnabat, niculisque vallum aggeremque suffodiens in m T. . ., gnum oppidanos discritnen adduxerat, cum Comestabilis per paludes,
Q. quae iuxta Anglica castra oppido adiacebant, militem commeatumque introduci posse sperans, eo Fera cum exercitu contendit, inque proximo colle, interlabente amne Sabi,tormenta maiora minotaque constituens, exercitum in acie continebat, castra Belgica, dum miles per amnem introduceretur,tormentis ut putabat terrens. Sed cum Franci pedites traL
IT missi pro maiori parte paludosis locis ad genua, multique ad umbilia
sa H.i cum usque ab merentur, paucique in oppidum peruenirent, totisque Belgarum castris arma conclamarentur, Comestabilis Regi exercitum copiasquc reliquas seruaturus,redire Feram incipit , Sequitur a Sabaudo iustiis abeuntes Lamoralis Egmondi j Comes, cum tribus equitum, quibus praeerat,ieuis armaturae millibus, praeliaque variis locis ciens, hostita abeunti
280쪽
XLIII. BRAB. VI. BELGII V.NITI PRINCEPs. abeunti iter morabatur. Resistebant tamen sortiter in tergo quatuor Francorum equitum millia: pedites cum tormentis intentissimo passu iter fugae simile faciebant.Territient in fuerat, multitudinem copiarum Belgicarum, praeter opinionem,maiorem ex colle conspicientes. Sabati- Pus ηρdus Egim dium cum Francis non infeliciter manus conserere intellia gens,uniuerso equitatu,qui quinque millia non excedebat,educto cete uenim paulo ante pabulatum magno numero erant proscetiὶ auxilio c-, progreditur, relicto Megae ac S artetcnburgia Comite cum Conrado: Bonneburgio ad castrorum custodiam. Subsequebantur Sabaudum iusto passu peditum aliquot legiones. Habebat Comestabilis Duce Rhi j ii grauio duas Germanorum legiones duodccim virorum millia continentes , ad haec quinque millia peditum Francorum, quatiror equitum millia,ac quindecim maiora tormenta. Sabaudi equitatus Francos equi tes ab uno, Egmondius ab altero latere inuadens, cum impetum diu sustinere,ob conceptam antea animis sormidinem,non possent uniuersum
enim adesse Belgarum exercitum existimabantὶ post acrem dimidiae tantum horae pugnam, solutis ordinibus, in praecipitem omnes fugam πώμ. aguntur,ac in praecedentes citato passu proprios pedites illati, simul luelzat dispalati, in diuersa abeunt. Maior peditum pars proiectis armis, dedi- η --,mtionem facit, equitibus in propinquam Bavaiae oppidi siluam pro ma T. gna parte euadentibus. Periere e Francis circiter tria virorum millia, ac inter hos clari nominis, Ioannes Borbonius Angli iani Dux , Franciscus JfIupVicecomes Turonensis, Plenora ac Gelatus, praeter minorcs Nobiles Pr sectos. Graviter minerati in Belgarum potestatem venete,ac captiui obiere, Baro Chianderius, Guronius ac Gulantesius. Captus est ipse Comestabilis Anna Mommorantius,in altera clune Vulneratus, ac eum eo duo fit ij, hic Mombrunt, ille Meruit Dominus, Dux Longauillae septemdecim annorum adolescens, Ludovicus Borbonius Monpenseth Dux in capite Lyciatus, Fani D. Andreae Regulus Franciae Marescalcias, Ludovicus Gongaga Mantuani Ducis stater; Comites, Rochesocautius,
tum millia: ceteri,ut diximus, ad proximum nemus , aut ad oppidum Feram evasere; inter quos fuere, Ludovicus Borbonius Condaei Prin ceps Comites Sancerrae ac Villarsij, nonnullique alij. Tormenta mai ra minoraque omnia, cum impedimentis nobilique supellectile, captas iere.Signa pedestria relata quinquaginta duo, equitum grauis armatu- is Trae octodeclin, leuis viginti quatuor, cum trecentis plaustris bellico apparatu