장음표시 사용
11쪽
Vmbilicus ueneris Vovolat albae M Vinum . it
12쪽
Baptista Montano medico Veronense interprete. De simplicium medicinarum ficultatibus ex Galeno. Cap. IEcvLIARIVM a stionum uniuscuius medie menti disserenuae pro gradu caliditatis, aut frigiditatis, siccitatis,aut humiditatis, tenuitatis partici, aut crassitudinis singulorum sumuntur, qui tamen gradus exquisitissima ueritate attingi uel explicari nopotest:sed nos ea claris distinctionibus, 5c ad uim artis idonei complectu conabimur, unum esse me dicinarum genus indicates, quod ad similem humanis corporibus temperaturam accedit, ubi ab ipse/rum calore initium quodpiam transmutationis susceperit, aliud homini s caliditatem excedere, cuius ordines quatuor seriatim ponendos censui. Primu sensui adhuc latentem, qui r tione indiget ut deprehendatur.Secundu qui iam sensu percipitur. nium acri/ter calefacientem,nondum tame incendentem. Quartum plane iam exurentem. ita ec restigerantium. Primus ordo Qta ratione diuernitur. Secundus sensu iudiscatur. Tertius citra extinetionem refrigerat. Quartus uero extinguit. cademi omnino ratio est humeditantium aloe exiccantium.Disponantur ergo insigmoris
dicinae gratia ordiries isti, & sub singulis ordinibus peculiares medicitiae constituantur,ut sub primo infrigidandi ordine, rosiaceum oleum aut rosa ipsa collocotur, sub secudo eiusdem rosae succus,descripto deinde tertio ac quarto, pergamus us* ad frigidisssima,qualia sunt cicuta, papauctis lachryma, siticcus mandragorae, hyoscyamus.In calidis quoin anethum,aut scenograecum sub primo ordine collocabimus.Sub secundo quae talia esste iudicabuntur. inde per teritu ac cauartum ad ea quae incendiit, progrediemur.Eodem prorsus modo in humectantidus at periccantibus incipiedo a temperatis per medios ordines extremum attingemus. talis enim cognitio ad medendi disciplinam non mediocriter confert. praeexerce hi tamen gusitim oportet,& singulorum saporum diis retias memoriae commendare,ut quam primum linguae occurrat corpus quod uehementer exiccet, contrahat, asperitat ibi; inducat usim in profundum penetrando, sicut pira agrestia im matura, aut corni baccae,5 huiusmodi, sciamus quicquid tale est acerbum nomi/nari,quod est uehementer austerum. Quaecuno uero in attactu linguae, no comtrahunt,nem constipant,ueluti adstringentia faciunt, sed cotra potius abstermiabluunt ,hax omnia salsa esse. At quae magis adhuc abstergunt, ec tanquam a radunt, amara appellari. Quae mordent,*cum ingenti caliditate erodunt, acria. Quae absim caliditate mordicant,acida quidem dici, adesse uero & his quiddam, quod effutis in terram serueat. Quae autem ueluti ungunt,opplent, scabritiem reprimunt,di linguae partes tanqua erosas multa iocunditate pertingunt,scire oportet haec dulcia nuncupati.Si uero eadem abs certa iucunditate stant pinguia di/ci. si ergo certam ammonia scire uolueris ab alliis cepis assidue gustando, plu/rimiamin mandendo, exquisita experientia peteda est: si adstringendi vim, quam stypsinuocant, a galla,& rhu, ac similibus qu ito: si amaritudinem,nitrum, ac seldegustabis:dulce em a sapa melle eri lorato: si holum saporum mediu quod
13쪽
AETII AMIDEMI DE RE NEDIc AEndiisqirasi omnium qualitatum expers uocatur,nosse maluetis, aquam assumi to praesertim que sincerissima sit: in hac enim nullum omnino dici ru qualitatum sensum percipies,nem dulcedinis, cp acrimoniae, necp aciditatis,ne' am iri nis,sed nec ullius excedentis caloris aut stigoris. Hinc auspicatus facilius ad dedi lium saporum dignotionem peruenies, quos ego quidem appellare soleo medio criter dulces. At i uero quidam, aquosos uocare malunt,qualis est uiridium arus dimim,aut graminis succus, frumentorumc, ec hordei,aliorum p multorum leni/ter dulcium .Quae uero cum nullius certi saporis sint,qualis est aqua pura, inter calidam ec stigidam media, aut modice ad frigus declinans, habuerint simul non hamidam substantiam,sed siccam, haec esse terrestita oportet, immor scitaq; exic care,talia re appellantur emplastica, sicut amylum,' pleram metalla quae exquiliti ime lota fuerint, ut pompholyx,cerus Ia,cadmia,cimolia,stella lamia, α huim modi. Quaedam eorum tib terrestris tantum,sed aquosae quo* naturae sunt. usdam oc aereae nonihil habent,ut scida tame omnia, ec ideo emplastica. Nempe eniplasticarum medicinarum duplex natura est, altera terrestris exqui ute re acida,altera uiscida penitus tanquam quς ex aqua & terra oc plerunm ex aere constet,veluti oleum dulce. huic albumen oui simile est,nisi quod terrestrius: pars quom la cais intra casei speciem contenta,emplastica,& suillus adeps: nam tauri,oc hirci se uum acre est,ta suillo adipe terrestrius. anseris 5c galli pinguedo calidior qusdem ae siccior suilla,subtilium tamen partium ec minime terrestris est. Adipes ergo nisi acrimoniam habuerint, plastici omnes sunt,& meatibus impinguntur. sertim qui aridiores terrestriores , fuerint.His etiam cera tota annumeratur. Ta
les sunt emplasticae medicinae. At quae adstringunt terrestres sunt stigidae, ec cr foris substantiae acidae tenues partes habent, sed in rigiditate adstringentibus sitis
milanti tr. Quae uero terrestri sapore colliquant, coMnt exiccante, solidas linguae partes,si asperiores sucrint, acerbae uocantur,sin mitiores,austerae.Atm lioru qui dem saporum qualitatem frigidam recte dicimus. duoniam uero inaequaliter ex/siccant id enim exasperare est propterea torcstres iudicandi sunt: nam quicquidaqueu est,corpora aequaliter penetrat, re diuulsum,rursus facile cogitur. Terrea c5nci,diuulsum aegre coit. comprobabit haec sensus, si obseruabis acidum quidem saporem,sensibilia membra uelociter penetrare, tarde autem qui acerbus est. aci da in proflando corporis agunt proficiunt*,acerba in superficie magis pollet.ubi iero uncerae acerbitatis actionem experiri uolucris, occurrati, gustanti 'i acer hum simul εc mordax, hae protinus R, ecla omissa acerbum sine motalacitate per quirito: sed ab aciditate quom re dulcedine di amaritudine, reliquis* omnino Ii heram esset oportet,ec quam maxime fieri potest,nulla qualitate uirtutem ue ad strinctioni commixtam praeseserre. uanum enim ac superuacuum talem medici nam ad er i erimentum producere,in qua non constet utrum adstrictio , an alia qualitate ubi permixta,an utram simul oblatum corpus assiciat.chalcitis ergo, misy,atramentum sutorium, aeris squamma,sbri,ec ad haec pictoin armeniacum,ae argentum uiuum,millec, huiuscemodi adstringentia simul oc mordicantia, utranque qualitatem occurrentibus corporibus imprimunt: incompertum tamen relinquunt utrum ob adstructione ardor ille inuehatur, an ob acrimoniam . nam si haec medicamenta intra corpus sumantur cum crassorum partium sint ac uirtute cali diora,transimulatione interius faela sensim ignescunt, ut in morem candentis serari, aut Iapidis ulcerent incendanti uentriculi partes, ita ut ob insitam grauitatem
ne digeri quidem pos lint. Praestat igitur alia, atq; subinde alia multa degustando
adstringentem saporem sincera, & a reliquis omnitius quam maxime separatum
inuestigare: quem ubi inueneris his quas audivisti uiis & rationibus medicamem
14쪽
LIBER PRIMVsriue modisi i ir tantum incaluerit non erit humidius aut mollius, sed durii quiuem perstitet, dulcedinem tame ac ire quemadmodii quercuum mandes prae sertim quae castaneae nuncupantur.un humescat tanta,crassiorisin simul N aquo laesubitantiae humiditas fuerit, austerus gignitur sapor. ex acerbo enim dissoluto 'innem saporis uim aqueus humor obtundit. At ubi tenuis su trantia re aerea himiditas sit, aciditate producit: nempe aciditas a stigido tenuem subitantiam habente originem trahit: sin humectetur simul atque incalescat, cum aqueo humore in dulcedinem desinit,cum aereo sapor,quem pinguem appellauerim, generatur. Omnes enim fiuctusqui maturescendo dulces evadunt, recenter nati acerbi aridare, substantiae sunt, nes singuli cuius p naturam, progressu temporis magis humescunt. & quidam eorum aciditatem cum acerbitate asci sicunt. qua postea sensim exuendo acquisita maturitate dilicta esticiuntur: quidam ne in arboribus quidem maturantur, sed diuulsi a matre post tempus dulcescunt . non nulli nec per mediam aciditatem, sed extemplo ab acerbitate ad dulcedinem tramicunt,ut oliua .omnes tamen calore maturantur, qui natura duplex est, peculiaris innatiis , singulorum, at extrinsecus a sole comparatus. Atqui initio acerbi,
postea in maturitate dulces fici, illis I caliditate dulcedo, a stigiatate aciditas si acerbitas inest. Iam ergo constat quemadmodii Hustus cum primo omnes acerbi sint, procedente tempore, quidam dulces; quidam acidi, quidam austeri sant. nonnulli in acer late p. sistant nonnulli ad pinguem saporem uertantur. sed ita rum qii Ol qualitatum permixtione, infinita proph uarietas oritur. Acerbae uis in finem perdurat, ilici arbuti, re comi baccs alia cy huiuscemodi,quod scilicet uigidae ac siccae,quales ab initio cerant, perseuerent reliquarum omnium mutatio num,praeter incrementi, pertes. Acciba simul ec dulcia sunt agrestia pira myrti baccae,quercea glans austera tantii amineae uuae earum 4 uinum,ec quaecum uiae his assimi latitur, Austera cum dulcedine palmula est, oc uinum surrentinum, Ec quae noe mixtam habent adstrictioni dulcedinem .dulce tantum therarum ui
num est,& scybelite re si rarum quod sapam uocant,& his similia. Pingue seu seu cium, seu succa exquisitissime ab oliva perpendes, de a caeteris, ex quibus oleum conficitur. Quemadmodum uero acerbus nimis primo dulcior sit, deinde acrior quoq; 5c amarior 5 tande planb amarescit,ita 5c restigesces succus primo acidior adit, postea si exquisite frigescat,confestim acescito si fructi is qui reponun/tur, si humore redundant, aut aliunde aquam excaeperint,a quaculam parita occasione iacile acescunt.uua ante maturitatem aceres,dulcedinem csi maturitate ac
quiriti constat igitur omnium sita quum maturitatem a solis caliditate proficisci,
ut semper i sectior stigidior iacescat, persectior calidior. dulcescat. Ideo
tibi uinum refrigeratu acescit, nemini dubium est ad eandem saporis naturam re uerti, unde profisum fiserat, ad aciditatem inquam quam in uua immatura pos sederat. hoc em in tantum disseri acetum in uuae acerbae succo, quod illi ex putre dinis calore acume accesserit,qualem calorem fuccus iniae acer ' non habet,pro merea 3c aceti acrimonia caret. eadem causa acetum succo uuae acerbae subtili res paries habet,ut sensus quoivrationi attestatur incrimonia tamen aceti frigiditatem ab aciditate remouere no potest licet penetrandi facilitatem augeat. Quanto enim calidum stigido penetrabilius, tanto acris aceiisapor sensibiluuia corpora
vim mature iudicato: ut si gustanti tibi occurrat talauiud, aut galla, aut malini
nici flos, aut hypomis, aut acacia,aut rhuseu tale quidpiam exquisite acerbum. nullam aliam manifestam qualitatem praeseserens, recenseto in istis experitorcs diligenter adstrictionis operationem. acerbum iram corpus terrestre&smiuduest
ollieturo necessario trinliciter uel calefas m uel ino
15쪽
q. AETII AMIDENI DE RE ME Dic Ameatus iacillius pertransit, ut acre quidem praeueniat iter,stigidum uero no mulio postea subsequatur. hinc confusus sensus ec male explicabilis, acetum absolute sti dum pronunciari non sinit. percipimus enim in eo quandam acrimoniam calota inducentem,quam subsequo aciditas statim obscurat, extinguit*:quamo
rem longe magis rigiditas, quam calor deprehenditur. Nempe aestatis tempore positam bibentes aliqui extemplo resigerantur,ac sine siti persistat. Cum uero Deis duobus modis contingat, hici ob humiditatis indigentiam, uel ob caloris ex herantia,ei quae fit a calore,no ei quae a siccitate posca succurrit. humectare eniti acetum no potest,sed egregie refingerare.Haud eam in sicca dispositione, nem in calida & sicca simae,potum acetum sitim extinguit. Vbi uero caliditas cum humiditate conuenerint, haud saςile inuenies praesidium aceto compar quod talcm reeptimat sitim.caeterorum aute sitientium siue ob ardentes febres, siue ob alios adurentes morbos, siue ob aestiuum seruorem, dispositio composita est ex caliditate, ec ariditate. Propterea illis liaud iniuria confisito auxilio succurritur. Acciuxtaque eximie refiigerat, iacillime partium ultilitate pertransit. Aqua praeter quod instigidat omnium quom humidissima est,nihil enim aqua humidius. In aradentibus tamen hypocon s uuae acerbae succus extra illitus,aceto praestit, tum quod in uiolentam, ne obtundentestigiditatem, tum quod caliditatem per mixtam non habet. Indigent enim hypoconditorum ardore affecti exterius resti γcerati hi quae nulla prorius mordaci actimonia infestare queant. uuae ergo acer bae succus no a us tantum est, sed acerbus quore.omnes enim sere arborei seu ctus, ut paulo supra dixi, primo ortu acerbi fiunt. Acidum uero,acerbum,& austerum,omnia uigida sunt,quamuis in reliquis disserat.Nam si quis citorva aut myrti baccas, aut mes la gultauerit, clare percipiet,alium sensum in lingua ab acidisseri, alium ab acerbis, alium ab austeris. Acesta enim retropellere membrum ui dentur, quod ex quacunm parte aequaliter tangunt, tanquam exprimentia incul cantia, o cogentia. Austera proflandum ingredi uidentur, ec asperum quendan inaequalem in sensum inuehere, aloe exiccando omne sensibilisi partiu humidita tem extrudere, ut omnino diuersa sit affectuu proprietas,nobis impressa ab aceo
his ec austeris saporibus,qus no facile explicari queat. Qui cum tame ab his qus
supra docui exorsiis Metit, haud aegre rem totam percipiet. ego sane omne acerebum corpus a reliquis qualitatibus immune,semper frigidum inueni, sicut omne dulce,calidu,quamuis humanu calorem immoderate no excedat. sed quemadmodum calidae aquae occursantes praesertim algore affecti gaudemus, donec corpo iis membra a frigore contracta explicentin , at ubi iam dissetuit re corporis contis
nultatem separat,no illud amplius iucundum uel utile est: ita oc omne dulce edi lium calidum quidem existit:no ad id tame caliditatis accessit, ut offendat, sed in tra sines diffundentis, adaequantis,mollientis , sistitur. Omnia enim alimenta co/gnata totis . substant is semiliaria his sunt quae aluntur, quod esse nequit absquς temperata caloris proportione, ad id quod nutritur. hac ratione euenit ut uniuer sis hominibus eduliorum medicinariim . species una no sit, cu iuxta peculiarem snguloru substantiam oc affectu delectent, ac proficiant. Quae in ita se habeant. quae minus dulcia sunt minus quoin calida erut.Quod uero magis dulce, taruo caliditis,quanto dulcius:quod si ad excessum caliditatis per enerit, iam no dulce t te, sed amaraeuadet,sicuti mes uel anti quatit,ues plus aequo decisum,& reliqua dulcia.Quae enim nutritorii temperaturis assimilantur,abscp decoctione Sc concumento plane dulcia offeruntur. Quae discrepant,omnia quidem ante condituram ingrata quo ii quae calidiora sunt frigidis corriguntur, quae stigidiora igne θc calidorum mixtione temperantur. Ea lam ratione humore castigautur quaeςun. x
16쪽
L I B E R P R I M. V s s restria sunt di sicca, siccitate uero humidiora&aquosa. porro sicut dulci magis aut minus caloris ines ,ita necessario plus minus ue humoris incrit. 4:od autem assationis nimietate in calcis aut cineris morem amarescit, necesse est calidum resiccs euadere. Ideo amara uniuersa apta sunt ad *bstergendos,pertundendos,incidendos , uiscidos ac crasses humores,quemadmodu cinis aut nitrii. Et quoniam amarus sapor calidus siccus terrestris best, propterea amara minime Omnivpu . trescunt, nem prorsus uernaes,aut alia id genus animalia prodiicut.Qualia multa in radicibus,herbis,ac fructibus passim nascuntur.Hinc ratiocinari liceticu in hi . missis corporibus praecipue uideamus uermes 5c putredines sim, omnia , exquisite amara,ita appello quae nullam aliam habent qualitateiab cunctis animalibus, non ab homine tantum in cibo abhorreti: omne quidem animal humidum magis aut minus exister arida uero esse amara uniuersa cineri ac calci similia. Quem admodum igitur omne exquisite dulce alit, nullum pure amaru alit,ita quae media sunt extremorum propinquitate iudicantur. At salsedo amaritudini proxime accedit. utraq; cnim toercutis & calida, no obscura tamen differentia separantur. nam amarum lcnues partes habet, magiscv a caliditate & siccitate consectum est.
Ira Sc salis genera quanto duriora denuora ac m- terrestria suerint fere autem tale uniuersum soside est tanto minus calidae 5c subtilis substantiae sunt. sed filiabile & laxum tenuioru partium re uirtute calidius est, imb 5c quando subamaruancipitis quodammodo naturae inter durum salis genus oc aphronitrum. Nam si quod falsum est ulterius calefeceris protinus amarescet. ita asphallidis paludis a/qua quod mare mortuum uocant, in convalli ec serirenti loco cohibita, solatibus perulia rad is amarescit. Qua ratione amarior fit aestate quam hieme:ec si hausta aliquis aestiuo tempore in concauo uase solis feruori opposuerit, amarior illico seipsa reddetur. Ergo in ea aqua nem ullum nascitur animai,nem planta,imb cu amnes in ipsam fluentes plurimos ac maximos pisces alant, praesertim propinquus Hiericon quem Iordanem appellant, nullus omnino piscis fluuioriim hostia egroditur. Quos si quispiam uenatus in stignum proiecerit, confestim uidebit extimctos,propterea mortuam paludem,seu mare mortuis uocat. Adeo exquisite ama
rum cunctis animalibus ec plantis infestium est,siqualidii ec exarescens natura ue/luti fuligo adustione generata. Hactenus de succorum amarorum uiribus satis di/ximus,asIm endo uim illis inesse abster niti,incidendi, attenuandi ,ec eo usque
calidos existere,ut adhuc n5 incendam. Ad acres ergo orationem uertamus,quos primo exquisite calidos esse affirmamus,mox erodentes mirentesch, re extra cuti illitos, crustam inserentes,& colliquantes. Qui uero intra sumuntur quicunque totam substantiam certis quibusdam animalmus infestissimam habent, corrum pere eos dicimus illa animalia alch interficere. quemadmodii c ntharis di buprostis hominem perimunt. Atqui sola caloris nimietate pollent, si crassiores terre stres sunt,ueluti auripigmentum θc fandaracha 8c huiusmodi, ulcerant uniuer si, si interius sumantur: sed si tenuioris substantiae suerint qualia int cosueta semina,daticus,anisum similia, urinam ac sudorem prouocant: utq; summatim di/eam incidendi discutiendi . uim liabent.conserunt oc quidam eorum excretioni bus pectoris,& mensium fluoribus. Praeterea omnes succi acres, no solum ualido calore ab amaris distingui uident, sed qubd amari haud tantu calidae temperatu Le sunt, uerit etiam siccae cineri similes: seu actibus,qui modo non simul amari suerint, plurima interdum humiditas commiscetur, propterea acria non pauca comedimus. Caeteriam quoniam de saporibus quod sussicit disputauimus,reliquum est ut de uaporibus quoque dicatur.Pictique enim uapores saporum modo nos aflbciunt.nam re acida omnia, ipsum, tum odoratu, gustu similiter excitant.
17쪽
s AETII AMIDENI DE RE NEDic AItem acria scut cepe,allia,& huiusmodi, n5 minus nasum quam palatum irritam. Ita di sigillatim reliqua pene omnia gustandi 5c odorandi similes sensus inuehu
ut quorimdam corporum quae nunquam Diuirimus, ueluti simi qualitatem n uisse arbitremur,& ab hoc primipio auspicati non aliter gustu attentamus, quod satis ab odoratu compertu credimus. sic oc bene olentes dapes,si sorte putruerint. odore sat indicante,sine alio gustus periculo confestim ab icimus. denim in omnabus proph conueniunt odoratus Sc gustus.oc cum sub duas appellationes pleram odorabiliu cocludamus, aut odorata, aut foetida nuucupando,odorata dulcibus, quae a lingua percipiuntur proportione respondet,soetida uero his qus dulcedine carent. caeterum uerisimile est ab his corporibus quae nihil olent aut omnino per exiguum P desiluere,aut mole ipsa inconcinnum: ueluti salsis, magisc, acerbis euenit.craitior enim oc frigida substantia acerbors est,ut nil mirum ut,exiguum, eras sum,& terreae molis esse qhucquid ab illis defluit, ideo nem in respirationibus
cerebro occurrere: qua ratione nec tutum est ex odore de ipsorum temperameri
εο quippiam coni jcere,ucluti ex gustu licet. ae enim inodora sunt, crassas qui dem substatrias habent: at nondum liquet quid de caliditate aut frigiditate iudiscetur.odorata uero tenuis substantis oc calida esste conflat: quantum uero tetulia, aut calida sint,no amplius in odore deprehenditur,sed a gustu.causa aule,cur ni hil certi de temperatura abodore indicetur,substantiae inaequalitas est.sicut in ro
δε no omnes ipsius qualitates ex odoreconiici possunt in gustu uero omnes simul partes linguae offeruntur, Sc singulae seorsum iuxta peculiarem cuiusm naturam sensum mouent.ut acerbum separatim percipiatur,aassum terrestre oc .gidum, deinde amarum tenue Sc calidum,5 cu his aquea pars quae necessario frigida est. Non igitur tuto ueluti diximus,de simplicium medicinarum facultatibus ab crare coniciliamus, eca colore multo minus.In singulis olim coloribus calida ct iri gida humida oc sicca inuenies:sicti tamen potest, tu in singulo quo* seminum, dicum,& succoru genere quippiam etiam a colore indicetur. ut cepe, scili uinii, quae quanto candidiora tanto minus calida sunt. subrusta uero dc siilua magisca lescunt.Triticum etiam, liti, phaseli,cicer,itis,asphodeli,5c multorum huiusmodi radices,idem omnino patiuntur. Atm in omni penitus genere quaecun y lalua, ritisa,aut rubea sunt,albis magis calefaciunt. apropter si quippiam hincquom ad medicinarum uim perdiscendam mutuari potest, reliquae orationi annectendisputo.Optim hi quide est ut saepe dirim us,demonstramus a distinctooperimento singuloru uirtutes inuestigare nem enim ab hoc salsi potes. Ante experimenta tamen quom plurima indicabit gustus, nonnihil simul adiuuante odoratu. Horauero omnium sicut 5c alioru quorundam utilissimoru summatim compendiu se .ciam,numerando pro uirili species, Ac comunes singuloru uirtutes actiones* e plicando. 6c quoniam medicinarum quaedam ex animalibus sumuntur, quaedam ex plantarum seminitas,liquoribus atri succis,quaedam ex metallicis, satius mihi uisum est de plantis prius disputare,no de uniuersis totius terraru orbis, sed de hiatantum quas exi crimento compertas habemus,quaru ingens pia,& uirtus mintetissima est:inde de metallicis dicemusrstea di ad partes animaliu accedemus. Abrotonum Muttite calidum εc sicc5 est otio ordine a temperamento excedens gustu amarissimum: quem saporem ostendimus, citioniam ex tenestri substantia plurimo calore attenuata generat, egreste calciacre N exiccare ideo oleo in quo herbae coma cum floribus decocta suerit,ante accessionem illito in febrihus per circuitus algorem inserentibus, minus algoris fieri. eiusdem decocmini
hibitaaut per clystλῆ insui uni uermes potentius abstinuito interimit: minimae
18쪽
LIBER PRIMVS τadis monis abrotonum parilandis est, propterea stomacho nocet.huitis spe
Abrotonum ustum calefacit & exiccat lange magis colomthide arida ec anethi radice exustis: hae enim ulceribus humissis simul θc ablap inflammatione callu
obducentibus, co uunt ideo ulceratae uiriliu glandi maxime opitulantur.usti uero abrotoni cinis mordacitate ulceribus uniuersis insert: quapropter oleo comuni antiquo,aut ricinino,aut raphanino,madefactum alopecijs mcdeiur. Anchusae qitatuor non eiusdem omnes facultatis sunt.Qus entam onoclea nuncupatur adstringentem simul oc amaram radicem habet, ut condensare corporaec moderate attenuare ec abstergere,ec abluere bilioses salsios , humores mox sit. Vnde regio morbo,lienis renum. uitio laborantibus confert,nec parum refrigerat, ideo cum polenta illiin erysipelati medetur. Posita exterius abstergit,t ut uitiligines oc lepras cum aceto emendet. solia herbae radice quidem debilio/ ra sunt, non omnino tamen exiccandi, adstringcndit uiribus carent: quapro pter uentris profluuia e uino bibita sistunt.Quae uero lycapsus dicitur, erysipe lati congruit,habet. , adstringentem radicem magis quam onoclea. At quae es cibiadica uocatur medicamentosior est, Sc ad uiperae morsus uehementer facit
ec illita, Sc comesta. Quarta prope sine nomine alcibiadicae similis est,amarior' tantum re adhuc magis medicamentosa:propterea uermes interficit,acetabuli mensura cum hytapo Sc nasturtio pota. Agaricum calefacit oc incidit ac uisceru Obstructiones expurgat.Ideo regio mora ob hepatis obstructionem laborantes sanat,confert oc epilopticis, ac algori hus febrium, quae ob crastas lentos . humores fiunt. Item morsui ac puncturae serarum letali frigiditate laedentium, sue extra loco affecto applicetur, siue in
tra sumatur:sed&drach. l. pondere E uino bibitum corpus euacuat.
Aegilops quam quidam Auenam putant, discutiendi uim habet. Ideo induratas
inflammationes, aegilopas & alopecias curat. Acacia tertii ordinis est exiccantium,secundi irem refrigerantium, si tamen Iaire tur. Elota enim primum ordinem no excedit. nam cum dissimilarium partium sit,partes quasdam dispersas habet tenuiores oc calidas, quae lotione auferunt. Acanthi, quem etiam melanphyllon,& patuerota appellant, soli a mediocre distu tiendi uim habet. adix exiccatoria dc leniter incisoria tenuisq; substantiae est. Acori radix tertij ordinis calcfacientium est, substantiae tenuis: propterea urinam ' cit oc spleni indurato confert. huius si iccus tunicae oculoru quam corneam ' cant antiqua ulcera abstergit expurgati .
monitum seu pardalianches arae, cichorio simile corrumpentis delibutoriae*facultares est, ideopbseruandum, ne cibis aut potui misceatur.ad putredinem' tamen inducendam, siue in sede siue in alia quadam corporis parte utiliter ad hibetur. Ad quem usum radix excellit. Huius herbae succo pilorum ortum prohiberi serunt. Noe inter exiccantes medicinas connumeratur, in calore autem secundi ordinis: intensi est, aut tertii remissi. in gustu moderate adstringit sed ingenter amare ' scit: uentrem subducit, est , una e medicinis quas encoproticas quasi simi ex ' pultrices uocant.stomacho megie consere, sinus co utinat,8c ulcera quae uix r ad cicatricem ducuntur sanat, praesertim quae in sede,ac pudendis fuerint, quo i niam sine erosione exiccaticonfert 5c earundem partium inflammationibus, a ' aqua diluatur, eodemq; pacto uulnera obducit, atm oris & nasi, ec oculoru in t flammationes compescit. uic, summatim dicam, reprimit simul ac discuti ecnonnihil abstergi in tamen ut ne pura quide ulcera ostendat. Praeterea oculis
19쪽
s AETII AMIDENI DE RE MEDIcΑ iugiter inimescentibus, praesertim pueroru mirifice opitulatur, si modica aqua ad crassiorem substantiam soluatur oc nucleo spicilli angulis imponatur. Amaracus haud ingnaue quidem calefacit,sed non multu exiccat: eius calor tertii
ordinis est,siccitas secundi. - . .
At Vibii esse aiunt quam heracleam sideritim uocant,quae ubim prope Lcmitas luarum purpureo flore nascitur,solio crata, ita uocatam quod rabidi catus morsi bus mirum immodum coserat. uim habet mediocriter exiccan discutiendi pandantenus etiam abstergens, ut uitiligines di maculas quasi a sole contra/Ameos semen plurimo usui est, tertio ordine calefacit & exiccat, tenuis substan/tis gustantibus subamarum & acre,propterea urinam prouocat oc per halitum digerit. Amarantus attenuandi incidendi , uim habet,ergo ipsius coma e uino Irata menses ducit, sanguinis etiam grumos liquare creditur, non in uentre tantu sed etiain uesica,e uino mulis bibita, omnes defluxus exiccat,stomacho tamen rimet. Amurca olei seu sex secundi ordinis est intense calefacientium Atm exiccantium, Propterea ulceribus medetur eorum corporum quae a prima origine sicca iurarint. reliqua omnia irritat.
Ampeloprasum mediae quodammodo uiminis inter allium porrumin est. magis tamen stomacho nocet quam porrum horrense, magisc, tenuium humorii in cisivum, di obstructorum instrumentorum aperitiuum: quapropter urino ac menses saepe prouocauit: ubi a lentis crassisl humoribus detinentur. Amigdala amara manifestam attenuandi uirtutem habent, ut ephelidas absteragant, ec ad crassos uiscidost, humores e pectore dc pulmone excreandos haud mediocriter conserant: imb oc hepati lienem, lon,renes, aperiutec expurgat. dolores laterum sedant,total ipsa arbor consimiles uires possidet. ut illius quoque radices decoctae,5 illitae ephelidas detergant. amigdala dulcia omnino imbecilliora sunt amari S. Ammoniacum thymiama uehementer mollientis facultatis est,ut etiam articulo rum callos,quos poros uocant,ec induratos lienes di strumas discutiat. Amomum uiribus acoro assimilatu hoc tantum differunt quod acorus magis exsiccat, amomum magis maturat.
Anagallis utram θc quae purpureo, ec quae rubi flore est,abstergendi ui pollensi
habentes quidpiam subcalidi, ec attra storii,ut surculos impactos auellant.ὶ cus ipsarum e naribus caput eadem ratione purgat.utch summatim dicam, im mordacem exiccandi uirtutem habent: unde uulnera glutinant, ec putridis ubceribus conserunt.
Anemonae omnes acris attractoriae abstersoriae . iacultatis sunt,unde radix com manducata pituitam prouocat,& succus e naribus purgat,& oculorum cicatrices attenuat.prorsust sordida ulcera detergunt anemonae, ec lepras sistunt.&appositae menses eliciunt,& lac prouocant. Anethum tantum calefacit, ut secundum ordinem attingat, aut primum integre occupet. similiter ec exiccando aut secundi gradus est inchoantis,aut primi de sinentis. si oleo decoquatur discutit, dolores sedat, ec somnum conciliat. mat rati crudos, & maturationi renitentes tumores. ustum tertio ordine calefacit re exiccat.propterea ulceribus flaccido humore madentibus c5scit, praesertim
in pudendis.nam quae in praeputio sunt,ad cicatricem perducit.humidius om/mno, re minus calidu quod uiride est, bonit, succi existens, ideo magis quam siccum maturat, ec somnum concitat. sed nun discutit. . . . Aniu
20쪽
Anisi semen plurimo usui est acre ec subamarum existens, ut prope iam ad cati, stica, id est, adurentia accedat: tertio enim ordine caleticit ec exiccat, ideo uri nam prouocat,& per halitum discutit, flatus , uentris compescit. Aparine quam philanthropon uocant, moderate abstergit exiccatch, habet ectentiis si ibstantiae ciuidpiam. Aristolochiae radix ad medicamentorsi usum celeberrima, amara re subactis est, tenuissimae uero substantiae rotunda existit, & prorsus potentior reliquis: propterea ad crasses humores uehementer attenuandos rotundam clurmus,ad dolorescii remouendos, qui ob obsi ucstione uel audi flatus crastitiem infestent.' surculos etia infixos euocalidi putredines curat,sordidaS ulcera extergit,den tes ec oculoru cicatrices extetit. bibita ex aqua confert suspiriosis, singultienti bus, i lepticis, dagricis:nam ad rupturas 5c couulsiones insigni prae caeteris remessio est. Reliquam duarum altera clematitis quasi sarmentosa uocata,odoratio ab unguentariis expetitur, ad usum medicinae imbecillis: altera Ioisa minus quidem quam rotunda tenuis substantiae est, no omnino tamen inesticis:
liabet enim & abstergendi ec calefaciendi vim, ideo ulcera incarnat, &pd ut e
rorum sementa experitur utilior.
Aracus semen est cicerculae usu ec uirtute simile, durior tantum, & ad conficiem dum stomacho magis resistens. Ari radix primi ordinis est calefacientium & exiccantium, iiirtutem abstergendi
habet non tamen dracontio aequalem,quae comesta humores crassos mediocri ter incidit,propterea excreationes thoracis adiuuat. paratur draconiij more eli/xata, ad quemvis tamen usum illo imbecillior. Artemisiae utrae* secundo ordine calefaciunt oc primo exiccant, aut secundo inflchoanthtenuis, substantiae sunt: quapropter ad renum calculos congruum Nad fomenta uterorum.
Assari quam nonnulli perpensam uocant radices usui sunt acoro uirtute similes, potentiores tamen: ergo quae de illo diximus,ad istas resem oportet. Aspalathus ex diuersis uiribus constat acribus 5c adstringentibus, actibus calefa/cit,acerbis restigerat,utrilis exiccat:ideo ad putredines,& fluxione utilis est,
ac decocto eius ex uino putrescentes Pingiuae congrue abluuntur.
Asparagus saxatilis uel myacantha quasi ricalis spina, abstergendi ui posse noque tamen manifeste calefacit,uel refrigerat:propterea renu,5c hepatis obstrii γAonibus conueni radices praesertim ac semen: cum ii sine calore exiccet,con
stat doloribus dentium mederi. Asphodeliradice, quem etiam albuciam uocant, utimur quemadmodum aro oc. dracunculo.abstergendi discutiendici, uires habet.ergo si uino albo antiquo elixetur huius uini cyattius ieiunis post balheu bibat, detentos meses illico pio uocat. eiusde adusis cinis,cu calidior tenuiorist, substat te sit,alopeciis meder. Absinthium primo gradu calefacit,tertio exiccat. succus herba multo calidior.particeps cruo* absinthium est riscipue ponticum adstructionis minime obscure: ideo abstergit, roborat, exiccat, atque F uentriculo biliosos humores per secensim, ac per urinas ducit, magis , quod biliosum intra uenas fuerit expurgat a toto. propterea si pituita intra uentriculi tunicas continetur,exhibitu nihil pro sciet: uis enim in ipso adstringens amaram excedit, sed quoniam acrimoniam qu o in comixtam habet,maior portio caloris in eo, Quam stigoris est. Atriplex quae re aureum olus appellatur, fecitndo ordine humectat ac primo re
fit rat, nullius adstrictionis paniceps: sed aquea ueluti malua est, Θc facile Dc tilio. hortensis siluestri humidior filicior in ideo inflammationibus ec- furunculis