장음표시 사용
1쪽
LvDOVICVS MONDELLUS Ordinis mion doctor* theolo s
ociauiano Ubaldino incretiatelli domio: illustrustino ducis Urbini Ganiano dignissisito: doctorumin uirorum Patrono .ci. P. D.
Uellem Octauiane princeps illustris:& doctorum uiroru pstdiu ac decus:
ut de ulu o Mario philelfo potius si mortuo ornando: nunc mihi contentio esset Iucundius enim eam non dicam seruentius usciperem .Sed qm siue
natura:siue fato isa secum actum evit prius unos ex hac uita decederet: n6
putaui comittendu esse: uici quoui mortuo meum officium deesset. Et sideper deum imortalemqd est qa defunctis maius i pendere possimus: a eis uitam per gloria ypagareri mortaleis quod amodo eos reddere. Solent aute pleri sic defunctorii gloriae studes: ut marmoreis monumclis:aeneisue signis positis reorum titulos 2 spectandos Megendos polieris reliquant. Ve hac in re Marius sepstitum amicoF ope non indiget. Satis . n. magna monum cia ipse ui ucs sibi posuit:sians magnas statuas erexir:quae nulla uns uetustas mulla uiolena:nulla deni' duro robore Biata capr1sicus desiimet-Opcru. ct scriptoru suoru diueiss generibus:quae ca latinitate: eloqueri a re candore nurifice splendeant:cu antiquos operibus di quem Psecrassii moru conferri possint:ut iure de eo dicere possim:quantu Marius ille rapi nas rei publicae romanoru armatiis: taturn noster fontane linguae contuli e togatus. I n hisc tantum odo locus officio mihi relictus est to cu pars monum et i sui quasi angulus qda: tenebris imersus sitti ueluti sub opaca: umbra ita costitutus: ut minime uel spectari ucI legi pcissit:circtifusas tenebras pcllam re obumbratcs ram os penitus abscida monum cium in Marii totu sub luce constitua ut no minus operosum appareat. ga suo artifice costructu sit. Epistolari u .n . inter cartera praeclara opera Marius cosecerat: in quo nosolu Epistolaru genera octasinta numel auit:sed singuloru formulas ct iocos placutus est: nec id quide simpliciteri sed tripliciter p numero triu dicedi figurarum: ordine copleuit.Opus prosccto iuucibus di mediocriter doctis utilissi niu: unde no minus latinitatc di elegantia exhaurire: a exercita tonis latissina a frugem uberrimu p fructum cosequi possint:doctis uero futuru s gratiissimum: utpote quod multo labore: in quocuque genere dicem dum fuerit:possit eos releuare opus tame ipsum non ediderat .aut si editui dici potest:uni mihHantu cui dicauerat:& Archetypum nullo sibi retento exemplo: aut aliis com uicato tradiderat:editu fuerat. Decreuerat illud omni hiis aperire:ut quantu laudis' gloriar inde proficisci potest:Mario non interciperetur:& monumentu illud ex pluribus constans Ptibus:i hac quoq; parie ut in caeteris nulla caligie obscuraretur: Debeo sibi hoc ex pictater multu me amauit multu me litteris S sapientia ornare studuit:Fius beneficio hac pilcula uiuacis anime qua sortitus sum:habeo. Ingratus 2 Uius ce
2쪽
sendus essem etsi ego a suo sudeis no intersui nuc licet longo post re pote capossui1r quasi popa instaurata rad tu ornanssu: sia ea fercul pu no afferre si no&niea th. ra inccdexc odores inmiscercsicius feretru hoc nobili insigni quali alio spolio no accumularetra Carterunt quo plenius huic laudi oestoriae imarii consulerem rin hac resia Parisioru ciuitate i qua iani bienniustudios gξa sui epistolarmipsuna1prinaendu clare statueram: ut i loco totius orbis enaintaiori inter tot achademias inter tot sepictissimos il diuinmmentis uiros:aboibus marius Glanctus ric coleret: admiraretur. Quei ocu :quam orbis plagam ad eius nonac celebradu eternitati in comenda dii potui eligere aptiore. Verunt hinc pietati meae una res obstabatio ea lege ab ipso opus mihi tradi Uetraui rut i alterius manus no sueniret idq; test luisti libri inscrip tione testatus est monum e S Nec aciem a nae idea m clactucstila ambitione ducerer: aut gast omnes id esciror quod ego: me mi nus scireputare. Sed prosecho qa tm mario tribucbat .lλnta. me uoluptate eius elagalia affeceratriit no uiderer satis meo facere desiderio nili ab eo
quodpiam singulare si quali mcu ppriu pignus haberem quod noctu diaq; ucriando ueluti quanda eius imagine con emplarer.auo fit ut si nune libru imprimi iubeam uerear ne ab Oibus inconstantie accuser: uelua iam velim quod modo noluerim: uel tana Marii cotemplatione post eius mortem continuo omiserim. At jus praeterea l crupulus ea in re male me haberesia forte cui pia callido reF aestimatori possit id operis no dignum manciui cleriiquia dixerit non eande a caetera Mariana opera claris principibus dicata elegistia redolere.Contra uero si i sentetia maneam β: unicus libri posse risin illud timea ne impius iudiceri amarii glorie i mortalitati defuerini Deinde ne multis inuidille uidearetquia ad naultoru utilitat i sacc pdire libru non permiserim:uel eo maxime:quo sicuti taeteris doctis ultis ita di mario ocs existimant illud scientia munus a deo collatu non sonsibi di paucis amicis: sed toti huano generi Miuturu suisse cocessum: ob si resti eos hoc caelesti munere priuarCnulla de me oes haberent quaereta: ita. cum ueluti in mari a diuersis natibus agiterranceps sum hoc ne an illud et sesam. ut sugiam . Decipimur.n .specie recti:&in uitium ducit culpar fuga. si caret arte.Te igitur Octauiane princeps clarissime in tanto fiuctu tangmeum numen inuocandu duxi.Tuuc silium pernecessariu militeis immui . Nec ab re praeter caeteros te unu contulere uolui: primu . in diiudican dis rebus:cosiliis. deligendis maturari: doctrina caereros quotquor nous ita antecellis:ut no solii ex agro piceno & flaminia qua yr prouinciarum anceps colonus es: sed ex toto latio .cu i omni genere uirtutut tum i hoc quod ex litteris psi citae a te pricipe laudatissimo maxime desideret laudari. Deinde . utri et nostrum singularis amicus eras:ut nullius magisq tua intersit tantos inter nos componere no dicam lites aut turbas sed animi motus.
3쪽
Mario siqnd ita deditus eras do illa tibi .ut plus adi diu animae tute eum
Putares. egeamicitiari eo alia ado excedebas curius scripta tanglibros syhilli nos estimares Oniitrora crebris di maximis muneribus eu ornabas. Id .n faciebas ei esse conata necta multis suis no Oibus ea dcm csiura qua mano metireris no oes cu Mario leode theatri gradu apud te sedebattiaec nitealiter mihi psuasum est ate cu eius spiritu amici cia uelle pducere:cuius i uita fueras ta diliges obseruator me uero ipnastu amaueris non uulgaribus
semp os edisti argum cus. nullu .n. officii genus prermisisti:quo no fueris inae sicctissimus.quotiens mihi collibuisset re adire qappaucoruera line cubicularii officio:ut id possem effeceras.Adpenetralia no solu domus sed a pectoris mi me si sepissime admittebas nec 1diῖnus enuero puta sti ut qcaeteris secreta essent mihi liber comitteres. I at papudie dc tuos si los a storitate di a ualui ut ad ossici OF cum ulu nulla possit fieri aecellio nem id mihi mea uirtute colint: aut Rpiana ca ex me psecta: Sed tisi tumbnficeriae cosuetudo te admonuit:q talis est:ut neminc plermittas cui te hospitale sistes Age igie Octauiane num c naeu mihi* uocatus apollo pilla singulari sapietia tua: qua oes uincis: P ea amicitiam q tibi cu Mario olim mitiqua no decet ut frustra tibi comemorauci im: p eam fidem de obseruantiam qua te unice colo 2 ueneror:& quam tuo mutuo ac miro queris amore ac benignitate. Iam tuas hic iterpone partes: Iam tuam pro fer fententiam:Neut i nostru eris procliuior: Sed tantu quo te me Manimi iudicium impuleri r ad herebis Ego .n .ad uitamuis partem tuo iudicio diauctoritate confirmatus fuero:Illanas celeriimefacto inprobabo:cu ab alterius crimine si quod era persuasius sim per te eadean tua sententia reaci
ς, tabellarine absolutum iri. Vale. Parisii tertio calendas .inii.Mcccclxxxi. Octavianus ubaldinus fratri Ludovico Mondes Io doctori theologo.S.P. D. Amabam te antea Ludovice modeIle: tum qa tua me ductu indole non
decepistirppterea in te mihi familiare senap habere uolui tuo postsi mihi
satis familiaris factus es undies uideba no mediocres uirtutes ite nasci adolescere:&psectas fieri:cu tu neq; laboribus pceres ne studia remitteres ut magnis principibus:grauibus. negociis dignu te ui 3 si stares.Nunc uero ob pietato tua quae&ipsa insignisci iami cu comunis est: ita in amore tui accessissenti ut de te ornaclo situ possim cogiter ne frustra apud me: qdsem p studui aliqua egregia uirtute qspia suerit usus. Quid enim re officiosius: si cu amicicia inter uiuos sit vi ct a functis ea no separas:& cutis v nobis benefecerut patiar aut alisito maiora beneficia reddere soleamus: tu pro re mediocri accepta imortalitate reddere paras mec1dqdccu mediocribus laboribus curas: qn ude ex intimis Galliaye ptibus ad agru uis picenu vprerea renuntios ad me miseris Tu in iambiguis rebus amico cosiliu uue iu
4쪽
diciti exposcismo possina tuano laudare sapictia: Nemo aliter c tu sapies
Deisset: O uanu. n. ira gratus & pius elle cupis ut tiro epto alios quom augratitudine excisare possis usu ubitas ut plaeruch soletne ear reuppi alpie comitias .cit Prime uirtute sepe uitilicosillat. Et adca ua ut scribis naeu iudiciu expostulas: nullo hic te pacto fluctuare pinitiara a. n. nae iudice obstite, rit quosMin s p te byrsus eternitate adipiscat:cu di tibi alignis pietatis lauside compara clasti. Optimum hoc c eo ex quo utri uis nomini collitur: omnibus uero u in costantie re criminaretur laoc resposum esse uelim i pertinacia 1 men costarie mutari: ciiqs perstiterit ubi consilii mutationem roruaserit inisset ne aliq apios nist ad tepora ad hominum utilitates sua cosilia accomodaret. None deus ipse menses dies st momenta uariauit: ut ad opus suu ptiner cognouit. Non et id me moueret:quod de callido reae aestimatore e libri elegantia ad me scribis: 6 n.latet uiros lapicies un1us priuati hominis usui opus dicandum di quali intra domesticos parietes reponendum on lata cura elaborari decere: illa solet quod umuerisitati homincire quam narcem inerue suissset locandu . Vtiit 3.n. Operi sua praecipua laus est:quia dignitate eos q accidunt seruat. hoc at iudiciu meum non particae octauiani. Augusti iudicio cosirmat. Cuius auctoritate non parui mometi esse duco. Maluit. n operatorius issimus Virgilii aeneidem seruata esse cligni perire: quis no dubiis uerbis i ultimis tabulis madasset Mario flamis
ea aboleri. No. n.censebat inter caetera cuius il praeclari uiri cu uo auctore
opus debere extingui. Curabis igit Ludovice mondella uel solu ter hoc ipsium omni si amore dignissime ut an1o concepisti nec te ulla avertat iuspicio Marium nostru in occidete rei ista parisioru urbe quasi orbis terrara
arceillustrare. Ego uero hic apud nos ei deno deero. Dignus enim est ut uiuatadiu uixerit homines:quos utilitati diuti multa coparauit Graui et censura cessendi nos essemus: si tanta p eu messeco parata eius fructa admitteremus: posteris nostris trasimittendu minime laboraremus. Vale urbini. tertio di onas i ulli. Mcccclxxxi. Qui cupis in paucis uersari:de multa uidere. Hoc lege:quod Marius utile prompsit opus t berius secro nil dicas fontς hi Ieth. Et nihil utilius hoc opere est e putes.
Namq; is rhetorica breuiter precepit in alte Precepta: Exemplis muniit inde dativis. Omne genus scripti' uarius quo nititur usus: Adiunxit solers hinc Mariana manus. Tum genus in ternas partiuit quodque figuras.
Insimus est: medius:altiloquusque modus.
5쪽
Argumenta utri poterunt hinc sut neredoeila Ariuuenis torum uindicctuis librum. Omnia debemus naario pro munere tanto. Multum monuello:quo duce uiuit Opus. ordo contentorum in hoc utilissimo opere primo epistola consultativa. de opere imprimendo cuna eius responsiua piaemittitur. Secundo ponitur epistola prohemialis ipstus auctoris. Tertio dantur praecepta artis rhetoricae pro occurrentis temporis opportunitate.de Orationibus re epistolis componendis S dictandis. Q uarto describuntur tituli cum epithetis conuenictibus omnibus Δ: singulis hominum dignitatibus 5 conditionibus:a sianimo pontifice Impotatore Regibus usq; ad agricolas ct alios artifices. Quinto:quoniam Tullius Δ: aIii de epistolis scribentes dicunt epistola rum multa esse nerariaec tamen declararunt quae aut quot essent illa genera ideo ut omnibus ad epistolas facilior pateat accessus hic declaratur epi stolarum scribendarum octaginta esse genera.& quae sitnrilla. Sexto unuquodq; genus exeplificat tribus epistolis differetibus: familiari familiarissima: graui .6 uniculo generi ppria accomodat si nouima. His autem titulis hae continentur epistolae
Commendaticia. Conso iroria prosunere . Consolatoria pro re perdita Consolatoria promulea
Gratulatoria. - Inuitatoria ad amiticiam. - Supplicatoria. .
Commotiua ad bellum. Postulativa rei certae. Conamunis amiciciae cauis ι
6쪽
Vituperat oria: Paternalis ad filiit114. Maternalis ad Uiui1ad Filialis ad pati cui di imatrem Seruilis ad dominum . . Clientalis ad patronum. Disciplinalis adiitagistrum I Doctririalis ad discipulum.
Hortatoria. -- - - Consultativa. - - - - - '
Acculativa publici criminis. - - 'Obiectiva generis uel uisae. -
Amatoria honesta. - - - - - Rei nouae Nunciatu 3 - - - - Publica fide' precatiua Historia: narrativa - - - Fabulae expositiva. - - --
Exemplificativa. - Contentiosa.
Comminativa. - Belli edictiva. - - - - - 'Pacis proclamativa. - - -
Foederis icti significaliua. Triumphi expositiva. -
Legis enunciativa. - Laetiolae nouae nunciai De filio principi nato. - De filia principiS natas - De holle fugaxo uel caeso I - - De salinilimbus negociis. - - -
7쪽
Constulatis dignitatis o . . -
- Militaris cum adhibenda fide.
Ad conciliandam gratiam. Ad reconciliandam gratiam a - - Ad se laudandum. - - - - - Ad se expurgandum. - -
Ad reddendum se notum apudignotost
Irritatiua in aliquent, Inuitatoria ad communem laeticiam. Moralis uoluptatum damnativa. -
8쪽
Misit philein areu &-iuris doctoris equiris aut il& poetae laureati ad religiosissimu patrem sapictemo rheologu Ludovicu Monuellum
medioIanensem ex seraphico minoru ordine praelatio 1 nouu epistolaria. Areueram iandudum aliquid sedemquod epistolari si iccur. - reret officio.uidebam enim plero' uiros etiam doctos parti hac in re rcporis cosumpsisse:perindue nostrae coduris se tepestati :ac si nihil elucubrassient. Nam ubi Cicero iqui trepistolarii muIta sunt generatqui sunt adeo curiosi: quino, sitis hominibus:quot:aut quae sunt ea genera declararint. Quot assi hac expressione in omni re funditus cognosceta sit opus.Grm ci pariter di latini docuerunt qui cu artem benedicendi fuere descripturi ra
generibus causaru initium quaesiuerunt:ut intelligeretur erius de materiar Ede forma. prius de quo dicendu effet:quam quomodici conueniret. 1 uenim hominem esse c6stet:frustrabonu maluue dicimus eme. At mihi re uoluntati non nuna hac in re plurimarci: diligentius:rum apud libanu plin. Iasgu epist olandioniciosissimu:tsi apud alios utriuis linguae peritissimos iquireti sunt octoginta epistolaru scribendarum inueta genera ut nihil iaad epistolandu sit reliquu:quod hic numerus non coplectatur. Nam & puinhllica c6tinet di priuata: quae rogarquaein bello transiguntur de quae quomodo foris ac domum amico aut hostertiae. cordia.am ore.odi O.re.uerhoareeptantur. dicuntura istunt In totide haec redegi titulos:& ut ad epistolandum paratior sit accessus:stiloru differetes naetiis sum pgressus: sub quibus nunc familiarem pro mediocri stilornunc familiarissimani pro imfimornunc titulus quiis grauem pro stilo aIliore prae se feret exempli gra tia:Dum haec meditamur: opportune tu nobis occurris Ludovice Monaei leuit humanissime:clarissime theologe:rogas p hoc opus tibi dedice:sed
ea quidem lege ut in alterius non perueniat manus. Aperis enim tuam mihi mentem ut copias tam assidue in eo percurrendo uersari codice tui quelmiteris in epistolado:delegisse uidearis. Quod exorasset uix ab me quis alius:impetras:ut siqn publice comuniq; uoluero multorum necessitati conducere aliud alias efficiam eisdem titulis Opusinequeunt enim Mario
in eisdem genetibus uel inuentiones deesse:uel uerba nunc librum hunc titulo dem .Eum ut solus assiequaris liberi uis teneas tac magis habeas funiseliarem:propriis exscripsi maibus:& ne ullum uel me*enes: uel alium opera mea largitione v sit exemplar Prototypum hoc unicuin hactenus uol in tibi designauitat* tradidi Adhibebis ei lato maiore ergo siclcm quato maiore i hoc ededorerga re sui caritate v ea q uisus es atin no uuIgaribu egumetis:esset me beniuolctia.Quodsi qd interlegedu percures msi omnino excultu industriarelaboratui ingenio .ascribes temporis breuitati:qua
9쪽
cciri circitcrae qdraginta chartas latiores coegisti ista dies ut nil pstringere:qb' no nihil auctiebas: ct aliis ci negoclis donat forisq; nos oportebar uacare. Poliunt cic discursus iteruenisse calami:quos errores aliqn iter itinera dii conigenaus ut aut ad epistoladu como ditis de magis accedas xpesti ue qda arris rhetorices si cepta descriptarus cfi cxcplis: prius A ad epistolandu titulos des derimus. nec omnia qde. Atii telis Ciceronis in monumera secutus hic suna : sed ea dutaxat rq uisa mihi i tuu usium necessaria: Alluci e enim ueter .aliud huius aetatis oratore se uelle. Aliuit in foro inter causaxa
strepitus: Aliuu i cociliis pontificu:coronain audito' uersiari. Reliquia ei et ut si qd me tibi plus esse usui ducis rassidue me putes : aeque uri posse:ac re ipso: si satis ς:me insem P ames:lemy memineris:id obsecundasse tibi:qd nomo alius:fine summa dissicultatae:cosecutus ect Vale. Ex Vrbino sexto Idi is Februarii .per Millas imo quadringentesimo septuagesinio septimo. Precepta artis Rhetorices di prio de exordio cu beniuoletia ab auditori MN tali exordio siue p ordiacliuep epistolas: tria opus cst co sideravis Prinna pinnae qualitate rapud qua agi ε.Secsido rc se qua agit. Γer tio laude:qua auditor delectat. ualitas personae colistit circa di mii 1 itulus Secudo cognominatio.Titulus e ut papa appellet Sanctimi
mus Beatissimus .clemctissimus. Sapientisvimus. Inaperator uero tu icti ubimus. Dignissimus .princeps optinaus Sc. ut de singulis infra derone titulo ru dicet. Cognominatio est: ut papa dicat: bene mer1ris. Chris tui cc res unicu christianae fidei asylum Maximus diuini defensor nominis .cceleti Cunostra: tutor at ip plector. Imperator aut cognominet Caeser semper a Wanus. Rcfugiti romanae gloriae dic.de bus infra dices. Res de qua agit tripliciter cosiderada c.primo qu e honelia Secudo in e turpis. Tertio qn est honestarct uidet turpis. uel cu sit turpis:uides honesta. Primo qsi est honostar fatis est coformare rc cu Psona: lice torn Gesseolxu sermone habedurea in re quae sit honestistimatili: auditoris naturae. unice cd rinis. Si vhro est turpis: costdereis qua habet parte honestatis.&tunc illa est tractanda Si nullain habet honestatis partem:arguar ab aliqua cosequenti misericordia uel gratia .Si turpis est:& uidetur honesta: pro se orator istare debet : circa id quod uidet: pro . duersiario uero declarat:aliter cste:il uidear Laus autem qua delectat auditor. itelligi debet ex eius uita st moribus :m odeste rit
tractari:ne uideaturassentati Q.
Exemplum talis sermonis. Cio te praetor mapnifice adeo iustu esserur nihil uel audias: uel ad naittas:qd no fit o 1 ex parte dignu uiro bono .Attuli ad te igit rem
cuilluma:qua: cu p se intelliget mullis adiicrsarii ad lectis laquaris
10쪽
α deo itidcbit honesta uin Imrte tuae sit cominiissima. Nihilo eniim te ulsit munes boni: pius delectari si tutate: qua simillimus dei esse postis in terris.
M Staurena in omni re dicenda. scribendaΦ:utendum apparatur qui solet exordii nonacia apud omnes consequi .Hic autena duobus costat duntaxat:attentione ac beniuoIentia. Nam docilitas arrcntionis est inserta uisceribus. Est aut attentio diuisa bipartito: in expressionc reicii eius laudeo i rei taciturnitate cu sinama dicendoru laudatione. Aut eniante factus est eadem de re sermo S tuc satis est rem altius proueherc : quae fani dudum cst nominata. Aut initium dicendi scribendiue nomen rei po/scit cum eius laudae. Eeniuolentiae ueloci si quartuor luntrationes uria in men est causia a persona nostrara re: ab auditore: uel in aduersari una ursi qs scit cantum sibi gratiar uendi carerquantum ad id exorandum quod orat.
satis sit hoc modo per attentionem. Exemplum attentionis. Nunc utruo aiaduenatis:quaeso diligcterequa ego reuobis expositur
sim .re in il ct mea dirione non indigna & auctoritate uestra dignis Timam. Exemplum de beniuolentia a quattuor personis. Udietis autem o uiri praestantissimi rem uobis no iniucunda: u ut
iustissinii estis: sic soletis iis delectari quae non habeant qui cc cum
iniquitate comixtum. Ilitelligetiis ab huius nequissimi aduei sarii mei natura me plurimu ab esse. Is enim ut nequam est: perfidiae semper strudet: neminem timct: neminem erubescit. Ego uero:qui uestra cosuetudine
retetus impletatem plurimum abhorreo. nihil ad uos afferre ausim turpis. Ictum est aut una essedulaxat beniuolentiae ab ipsis qtiattuor pso nis causam: qa nihil i exordio tractat misi ad fine sibi animos audiim ad auditata apparadi:&cociliandi: ut ad reliqua facilior costet aditus . a ueluti si quis semel bona sit i nos meternos amas laudat oia nostra:ct si non uideane iis:qui nos odere talia: sicq male de nobis concepit:
nos habens odio tetiam quae amantes de nobis admirant:detestare conae. Si at& attentio ipsa licto beniuolentiareo moderamine in exordium inducenda ut neq; iactator necassentator homo uideat.Nam iactare se uideres:rem dicenda:si nilnus modeste uel illa ruet se laudainare Astentari aut m si supra modum auditorum laudra sequeretur.
Exemplum laetantior. Es. n. harc de qua uerba facturus sum:ta cisigni Iaude cumulata .P. C. ta cxcclici ta admira larui stante ii ac nuna fit auditarct: a nem nepos staΙior fame uno tractari moec n. actata de olusrtutis genere picula feci:ta sium t oi uersatus bonant artiu studio rim mihi iam laudis iexercedis bonis tris eruditissime coparasitu nemo aeq ad hac materia c0uenti queat:nulli sint parate rones mea memincta hoc muniis: a me deceat a u .