Vniuersa historia profana in certa capita, per annorum decadas digesta, a Christo nato, ad annum millesimum sexcentesimum quadragesimum, cum imperatorum regumque Francorum iconibus. Auctore Iacobo Goutoulas Tolosano, Societatis Iesu sacerdote. Pars p

351쪽

31o s ECULI TERTII DECAS DECIMA. DIOCLETIANI, MAXIMIANI HEM lj Imperatorum Gesta. y' q*ψ C*0ῖς , Constantium nempe

Chlorum , & Galerium Maximianum cogia mento Armentarium crearunt, anno Christi ducentesimo nonagesimo secundo , principatus nono. Tum Diocletianus Valeriam filiam suam Armentario concessit ; Maximianus vero Herculius Theodoram priuignam Constantio collocauit , repudiatis prioribus uxoribus. Mox, partito quadrifariam bello , Diocletianus in AEgyptum; Herculius in Africam ; Armentarius in orientem ; & Constantius in Britanniam profecti sunt. Em tropius, Sextus Aurelius , Pomponius Laetus , abr. Diocletianus ut Deum se adorari Voluit, gemmasque vestibus, atque calceamentis inseri, anno Christi ducentesimo nonagesimo tertio princpatus decimo, cum tamen antea Imperii insigne esse chlamys purpurea. Eusebius in Chronico , σ

Eutropius.

Vbique pacem firmauit, sedusque iniit cum Narseo Pet-sarum Rege, anno Christi ducentesimo nonagesimo nono, principatus decimo sexto , iis tamen legibus , ut Armenia, Mesopotamia, de Assyria, cum quinque aliis prouinciis ultra Tygrem, Romano orbi adiicerentur, ipsi vero uxores, acti beri redderentur. Eutropius, Zonarus,c nfimas.

HEROES

Sanguine, Genis, s Politia.

A lectus, Carausio Tyranno extincto, Imperatoris fasces

352쪽

ssumpsit, anno Christi ducentesimo, nonagesimo tertio,Dio-eletiani Imperatoris decimo. Einopius. Constantius, & Galerius in Augustorum similiam adsciti magno in pretio habentur apud omnes aulae proceres. Sexms Aurelius Victor. Achillaeus Imperator salutatur in AEgypto; Iulianus vera in Italia. Auctore citatus. Narseus Persuum Rex potentissimus, belloque exercit tissimus; Amandus vero, & AElianus Bagaudorum ducescet beninu in Galliis. Eutropius, oe Mameri u in Panegarico.

VIRI ERUDITI.

Elius Lampridius Principum Romanorum praeclara gesta, usque ad Constantinum illustrauit; extant tamen sollim Commodi, Heliogabali, Alexandri, de Diadumeni se .

terramus.

Trebellius Pollio Historiam exorsus est ab anno Christi circiter ducentesimo, quinquagesimo quinto, Valeriani nimirum iunioris, Gallieni, triginta Tyrannorum,& D. Claudij. Philippus Bergamensis. Flauius Vopiscus ab obitu clavd ij, & Quintilii fratris, seu ab anno Christi ducentesimo, septuagesimo primo, usque ad Diocletiani initia, vel Catini mortem , Imperatorum vi-

s contexuit. Auctor citatus. AElius Spartianus omnium tum Augustorum , tum Caesarum narrationem, usque ad sua tempora complexus es ; Supersunt tamen tantum Adriani, Elij Veri, Didi; luliani, seueri, Pescenni j, Nigri, Caracallae , & Getae. Philippus Berv-

mensis.

Vulcatius Gallicanus multa scripsit de Romanis principibus , quaedam tamlen de Avidio tantum Cassio extant. mrefert citatus Aulior. Floruit etiam hoc tempore Arnobius Africanus, Philosophus clarissimus, Orator disertissimus, de Laistanti j Firmiani praeceptor celeberrimus. Rhetolicam , cuius praecepta unico libro attigit. Siccae, in Africa magno cum applausu docuit;

353쪽

31α SAECVLI TERTII

alia pia volumina, cliue nobis reliquit habes in historia facta. G taen Iacobus cognomento sapiens librum unum de Regno Pe sariam erudite composuit, testi Philis Bergo si.

NAT ALITI A AUGUST A.

Natus est Constantio Caesari ex Theodora uxore filius, Anniballianus nomine, anno Christi ducentesimo, nonagesimo secundo, Dioclatiani imperatoris nono. Cliniarum

OPERA PUBLICA.

Thermae Diocletianae Romae, Carthagine vero Maximianae ceptae sunt, anno Christi ducentesimo,nonagesimo octavo, Diocletiani Imperatoris decimo quinto. Septimo autem post, a Constantio , & Galerio Augustis perfectae , ornataeque fiere, ut testatur vetus inscriptio, quam habes apud B ronium, & Panninum in fastis; Harum ingentem, ac stupen dam prorsus magnitudinem describit Mara uinta. 16.

PRODIGIA.

Carthagine decimo sexto mensis Maii , anni Christi ducentesimi, nonagesimi primi, Diocletiani Imperatoris octaui, hora poli meridiem tertia, Sol totus pene deiecit. Idatis .

RES BELLIC E.

Varias Aopti urbes subegit Diocletianus Imperator, amno Christi ducentesimo, nonagesimo primo, principatus in uo. Sextus Aurelius Constantius sub idem tempus Gessoriacum ciuitatem e pugnauit, receptis in suam potestatem praesidiariis militibus, quos Carausius Britanniae Rector ibi reliquerat, cum prius sinum omnem portus, quem statis vicibus aestus alternat,d fixis in aditu trabibus, ingestisque saxis, invium nauibusred-

354쪽

didisset, dumque paratur in Britanniam classis, ipse

auctor Pan Frici ad Constantium. θ Batauiam incredibili celeritate ingressus, Francos Carausio, S: Alecto adhaerentes, ob implacabile in Romanos odium, ad Rheni ripam profligatos vltra submouit. Sextus Aurebus Victori Galelius Armenturius Caesar Achillaeum Tyrannum magna suorum strage apud Pelusium ciuitatem , Damietam postea dictam, &a Suida, AEgypti clauem nuncupatam, detricit, anno Christi ducentesimo, nonagesimo tertio, Diocletiani Imperatoris decimo. Alexandriam insuper, quo Achillaeus consu- gerat, obsidione cinxit. Armeniam item tunc rebellasse Scri-Li Cebensius, ad quam prouinciam destinatus filii Galerius, comtra Persas. Ie mandes, cr Eutropiur. Expeditio suscepta est in Sarmatas, anno Christi ducentesimo,nonagesimo quarto, Diocletiani Imperatoris undecimo. Idatius. Basternae item, populi Sarmatiae Europaeae ad Borystheneni amnem, & Carpi, gentes Africae subacti suete. Alexandria capta fuit a Diocletiano Imperatore , anno Christi ducentesimo, nonagesimo sexto, rediitque cum tota AEgypro in obsequium , ut scribit Eusebius in Chrenire ; Hane defectionem Princeps variis caedibus, & proscri ptionibus acerbe ultus est, 'niuersamque prouinciam foede deformauit. Busiris praeterea urbs ad Nilum fluuium, de Coptos AEgypti me.

tropolis euersae suere. Eutropius.

Iuxta Lingonas sexaginta Alemannorum millia caesi fuere eodem Christi anno ducentesimo nonagesimo sexto a Constantio Gsare. Quinquagentiani domiti a Maximiano principe. Galerius Armentarius a Narseo debellatus ; Alectus denique victus, & Britanniae recuperatae. Eutropius, . Natseus Persarum Rex a Galerio Armentario per Illyricum, Moesiamque contractis copiis, felicibus armis prostigatus fuit, fuga tuique usque ad extremi Rheni loca, graui s ciatus vulnere , ut refert Pamponius Laetus. Illius vero uxores,' sorores, ac liberi, capuui deducti, anno Christi ducentesimo, nonagesimo septimo, Diocletiani decimo quarto. Idatius, σ

355쪽

SAECVLI TERTII

Carausius Tyrannus Alecti ni anu periit, anncentesiimo nonagesimo tertio. Eutropius. Valeria Diocletiani Imperatoris filia, Galeriique Armentari j uxor supremum obiit diem, anno Christi ducentesimo, nonagesimo quarto; Pannoniae pars illius nomine appellata fuit, ciuitasque ad ripam Danubij sita. Ammianus Marcellinus, Emodum. Alectus Britanniae Imperator Asclepiodoti praesecti Prae tori j opera ceci it, anno Christi ducentesimo nonagesimo sexto, Diocletiani Imperatoris decimo tertio. Eutropius.

356쪽

THOCLETIANI, ET MAXIMIANI

Imperatorum Gesta.

E P O s IT A purpura i, eodem Cluisti anno trecentesimo quarto, & eodem die, viresertuatiar, priuati facti fuere; Diocletianus quidem Nicomediae ; Maximianus vero Mediolani: Sed ille sponte rerum mole pressus, seu ingrauescente iam aetate fatiscens , vel Christianae rei, cui par opprimendae non erat, Salonas in hortos secessit; Ille au em auctoritate magis collegae, quam voluntate, idem ut praestaret, adductus eth. Eusebiiu in Chronico, bb. 8. Historiae, Orosius, Zosimus, cir alii,

i CONSTANTII CHLORI, ET GALG

ArmentariI Imperatorum Gesta, Constantisque obitus.

Diocletiano,& Maximiano Herculio, priuatum ad genus vitae redactis, Constantius Chlorus,& Galerius Armentarius , e Caesaribus, Augusti creati sunt, anno Christi trecei

357쪽

xesimo quarto, quorum ille Galliis, Hispaniis, &Britanniis

contentus; Hic reliquum Romanum orbem obtiouit. ει pius, Zosimus, or Mariana, Galerius Armentatius in Italiam profectus, cum regendis Prouinciis impar esset, Constantio Chloro Principe, in Britannia extrema mundi parte, agente, duos constituit Caesares, anno Christi trecentesimo sexto, principatus tertio; Flauium nempe Valerium Seuerum, quem Italiae praefecit,& Galerium Maximinum, ex sorore nepotem, ab eoque adoptatum, cui orientis administrationem concessit; ipse vero commoratus

est in illitico. Eutropius, brevites, Aurelius Victor. Constantius Chlorus ipso principatus exordio, vocatis domesticis omnibus, qui Christianam profitebamur fidem, iussit, ut vel deos colerent, vel ex curia procul exularent; Tam eos, rui aulam Christianae religioni praetulerant, tanquam perdos ipsit imperatori, atque Reipublicae suturos , cum Deo suo fidem non seruassent, a se penitus repulit; alios vero luminis auxit honoribus. Eusebius in vita Constamini. Constantinum filium ex Helena , priori uxore , unius ex Britanniae Regulis , nomina Coel, ut referunt Anna es, filia, Galerij Armentari j insidias, magnis itineribus fugientem, Bononiae, seu Gessoriaci perhumaniter excepit, anno Christi trecentesimo sexto, eumque octauo Kalendas augusti, Eboraci in Britannia, extremum diem agens, Imper 3 heredem ex testamento reliquit. docrates, Et sibius in vi Constantini, Zosimas, Victor.

I CON

358쪽

ICONCONSTANTINI CHLORI

IM ERATORI s. O N s T A N Tl vs Chlorus ex patre Eutropis nobili Romano , matre.Claudia, ut' Augusti filia natus, miti, ac liberali plari ingenio fuit, tamque expers ambitionis , quam prastantis a ciuilitativi nus; tam missolis prouincialium suorum commodis maxime qu/liret, identidem dictitans longe melius publicas opes a priuatis haberi, quam intra τnum claustrum resem

Mari inunquam enimprofecto excellen torprincipatus, quam

ct m se publico summitit Uficio. Quare Gallis non amabilis modo: sed summe venerabili fuit, ac tanto ratior, quo

nuper ferociςres Principes extit sent. Bestine, an pacis, maior fuerit, dubium ; Celebres siquidem Augustodunensium molas, incredibili erga iuuentutem Gallisam dio, re curau1t, inque EumeniMm Rhetorem celeberrimum,p afecit. Numerosa item prole instris fuit, habuit enim ex Helena Constantinum; ex Theodora Congantium, Galli, Iubani patrem, Dalmatium, Dalmatis iunioris parentem, Annibalianu=n ab aliis rictum; quibus , Constantinum alterum addunt aliqui: filias vero Co Antiam, qua postea Licinio imperatori nusit , Eutropiam, coniugem Nepotiani ;Wm volunt alν Anastasiam. Hic, auruga, annis duobus, potitus purpu m, summaque pace*rens , Eboraci, qua urbs Britannia Infula clarissima est. hominem ma a omnium luctu exuit, longiori certe etita

359쪽

A issimus ,rism ob varias , ac singulares virtutes, tum pracipue ob propensiam, in Christianam gentem, voluntatem.

cONSTANTI MAXENTII, ET

Armentaru Imperatorum Gesta. EX tincto Constantio Chloro , Constantinus ipsos filius

ex testimento , ac totius excicitus voto Caesar creatu ,

purpuraque imperatoria ornatus, anno Christi trecentesiniqiexto, Faustam Maximiani Herculii, ex Eutropia filiam , A gusti nomine,a socero donatus, matrimonio sibi iunxit, at no Christi trecentesimo septimo principatus secundo , cuintamen antea Mineruam duxisset, ea qua Crispulo susceperat,s habetur in Pane rico. Maxentius, Herculi j Maximiani filius, a praetorianis milibus imperator acclamatus, perlata Romam, ex more solen ni, Constantini imagine , anno Christi trecentesimo sexto, Romulum filium suum , quem Aurelium Valerium Maxentium nuncupari voluit, ut docent inscriptiones , Caesarem constituit, anno Christi trecentesimo octavo. Quo tempore, ut testatur Zo vi, exercitum in Africam contra Seuerum rebellantem misit; dein in senatores immaniter desaeuiit, in gici sque artibus deditus, mulieres grauidas di illicuit, infit tiumque viscera scrutatus est. Susebius in vita Constantini. . Galerius Armentarius, certior factus de Maxentio, nouo Augusto creato, mandauit Seuero Caesari, anno Christi tr centesimo septimo principatus quarto, ut in illum consest mmoueret, quod quidem libenter praestitit, non tamen prospe- te, fultis enim fugatusque Rauennam con fugit. T um Galerius cum ingentibus copiis in urbem aduolans, Maxentium gen tum suum, summis precibus, sed irritis, hortatus est, ut amore potius, quam armis, imperio potiretur, foedeque a suis deseotus in Illyricum se contulit, ubi Licinium Caelirem fecit, eoque, in Pannonia relicto, sardicam regressus est; tertio vero

360쪽

DECAS PRIMA.

idus Novembris, anni trecentesimi octaui, ut vult Mantu, Liscinium, ex Caesare, Augustum, Cornuti, nominauit.

Sanguine, Gestis, s Poctitia.

Amilianus Ahicae res administrabat, anno Christi trecentesimo secundo , Venustianus vero, Tusciam Italiae regionem.

Baramus.

. Ricti ovarus Galliis praeerat, anno Chtisti trecentesimo tertio ; Dacianus autem Hispaniis, viri natura feroces omnino,

atque immanes. Ear tus..

ῆ Demetrius proconsulari dignitate ornatus, Thessalonicam, urbem Macedoniae celeberrimam, regebat anno Christi trecentesimo quarto. Vrbanus' Caesaream in Palaestina. Tim theus Campaniam , anno Christi trecentesimo quinto, Simplicius Ciliciam. Au Zor citurus. Ascariscus , & Radagitius Francorum, & Alemannorum Reges potentissimi, atque illustrissimi. Eampius. Alexander praetori; praefectus, Imperatoria sumpsit insignia in Africa, anno Christi trecentesimo sexto; Valens vero ii Oriente. Zo simus. Menas Atheniensis, incredibili solertia in rebus agendis. domi, forisque spectatus, Alexandriam mittitur, anno Christi trecentesimo septimo, a Maximino Principe, Galeri j Armentarii imperatoris nepote, in cuius locum sus lectus cst Herm genes. pirmilianus eodem anno Palaestiuae . curam habebat.

Baranius.

Sapor iunior, Persarum Rex , ac senioris nepos, natu uePosthumus, ipso suo ortu Rex salatatus est , ut vult A almasti Histome, cr Nio Hor lib. 7. cap. io. Anno Christi trecentesimo declino, vixitque in illo principatu, anni. ieri

tuaginta.