장음표시 사용
11쪽
amplificandum crediderim mihi enim ex continita singulorum librorum, quoad seripturae eorum editionibus Metamorphoseon continentur, collatione id satis dilucido effici videbatu, codicem L non modo non uno cum codicem ordine habendum esse, immo pretio propius accedere ad reliquos libros ς , quam ad librum M. Quos libros ς singulos, quamquam Omnes pretio superat et aliquo post se intervallo relinquit, tamen, ubi liber II deficit, vel ubi quid exhibeat, erasis vel evanidis litteris incertum est, in libro L solo res critica vix usquam niti debet, sed aeriter pervestigandum est, maiorne reliquorum codicum pars aptiorem suppeditet scripturam. Nam ut iam Merhelius dixit, liber L ab homine videtur esse confectus, cuius multo magis interfuit, ut videretur reddidisse, quod poeta seripsit, quam ut vere redderet, quique ideo a nullo interpolationis genero abhorrebat. Ex altera parte scripturae librorum permultae nullam relinquunt dubitationem, quin emanaverint ex libro quodam et vetustate et fide satis excellenti. Qua de re etiamllinc spreta nonnunquam libri L soriptura vera lectio elicienda est atque saepius quidem, quam adhue laetum est. - De Fastorum codicibus accuratissime disseruit II Peter Progranam IIcisse 1877.y Animadvertere mihi visus eram, nostrae aetatis editores Nicolai Helasii
eum plerumque ingeniosas tum haud raro praeproperas coniecturas nondum omnibus locis, ubi sine iusta causa Scripturae optimorum librorum praelatae erant, eiecisse. E contrario autem eosdem viros doctos reducendarum optimi cuiusque libri lectionum studio ductos ex illis praestantissimis libris, quippe qui et
ipsi ab interpolationibus minime alieni. hi illic salsa VH
recepisse. Quod quotiescunque ex usu poetae colligi posse existimabam, ad scripturas librorum perquirendas converssu inde genuinam lectionem depromere
Ceterum cum iam prope absolvissem hanc commentationem, in lucem prodiit nova Rudolphi Mectetuliorum carminum editio, in qua de numero Versuum, quos mutandos proposueram, alios ita eorrectos Veni, ut mihi ipsi verum erat visum, alios uncis inclusos
12쪽
index locorum, quos retractavi.
A. Melamorphoseon. I, 403-406.1I, 178-IM. II, 376. II, 819. III, 40-643. IV, 537-538. V, 198-199. VI, 27-630. VI, 695-696. VII. 18-21. VII, 259-260. VII, 69-421. VII, 530 531. VIII, 499-500. VIII 573 576. VIII, 799-802. X, 306-310. XI. 56-60. XI, 51 511. XII, 184 186. XII. 510-511. XIII, 370-372. XIII, 391-392. XIV, 172-173. XIV, 202-204. XIV, 261 - 262. XV, 396-397.
,MOX, ubi reverunt, naturaque mitior illis contigit, ut quaedam, Sic non manifesta, videri forma potest hominis, sed uti de marmore coepto, non exacta satis rudibusque simillima signis.
M. Cest.. m. coepta , quod etiam L. et habent, unus
coepto quod qua de re meinsius praestare arbitratus Sit, nescio nec intellego. Nam ipse non exposuit. nec in Ovidii scriptis de marmore vel lapidibus coeptis usquam Sermo St. Verum videas 425 sqq. Plurima multores serSi animalix glebis Inveniunt is in his quaedam modo Coepta . . . et quae sequuntur Merhelius nunc habet: sed uti est de
marmore coeptis', quam coniecturam ut commendet, haec verba
facit: ἡ,est sine libris inserui eo loco, quo est in versu XIII, 135. poterat abesse hoc loco, si ut in illo vel III, 178, XV I70,
nudum praedicatum esset sed iunctum est dativo possessivo,signis' ab adiectivo simillima non hic, sed rudibus pendet. Quam ob rem rasuram in M. cepi. . non supplevi scriptura aliorum librorum, quam manus secunda in illum intulit, eraso scilicet, quod leviori opera corrigi non potest. AEquidem verbum,est minime desidero, si legimus ad fidem . L. ς. ut quae, dam Sic non manifesta videri sorma potest hominis, sed ut de
-marmore coepta, non Xacta Satis rudibusque simillima signis.μHanc igitur habemus structuram, Ut quaedam hominis sorma videri potest sic sitamen non manifesta, sed uti de marmore
coepta non satis exacta rudibusque signis simillima.
13쪽
Mihi haec simictura, in qua, quid iure reprehendatur, non video, cum perspicua simplicitate tum librorum fide haud spernenda praestantior videtur, quam quae Merkelio placet.
,Ut vero summo despexit ab aethere terras infelix Phaeton penitus penitusque iacentes, palluit et subito genua intremuere timore.
u. patenteS'. . iacentes , . partim patentes partim,iacentes . Patentes propter librorum auctoritatem, sententiam, poetae Sum praeserendum St. s. VI, 218: planus erat lateque patens prope moenia campuS . III, 112 Sq.: cetera paullatim placidoque educta tenore tota patent . Fast. III, 589: inque patens aequor frustra pugnante magistro sertur . I contrario verbum iacendi in his carminibus neque cum adverbiis, veluti,tate , paullatim , penituS coniungitur, neque loco, de quo agimus, tam apte dicitur, quam verbum patendi. Etenim non eadem est rerum condicio Met. I, 338: litora voce replet sub utroque iacentia Phoebo ubi iacere fere idem est, quod simplex esse , Denique mea quidem sententia lectio : ut vero summo desqexit ab aethere terras infelix Phaeton penitus penitusque patentes, palluit. multo elegantior et multo magis poetica St, quam lecti , iacenteS , quae, cum Verbum e hibeat satis tritum, interpolationis suspicionem magi movet, quam ea, quam defendimus.
Renna latus vestit, tenet os sine acumine rostrum.
M. . velat et partim Velat partim vestit . Velat restituendum esse, inde apparet, quod Ovidio apud Verba pennae ,plumae similia consuetum est. s. IV, 45: squamis velantibus artus. VII, 468: nigris velata monedula pennis. VIII, 253: illum in medio velavit aere pennis. X, 699: sulvae iubae colla Velant. IXIV, 97: tota velatos corpora villo. XV, 357: qui soleant levibus velari corpora plumis. Contra ea verbum vestiendi in describenda re simili nusquam reperitur.
,Caelatasque fores virga patefecit.
M. CaeleSti , L. caelatas , et partim caelesti partim caelatas , CaeleSti genuinum videtur bene enim intellegitur, deum caelesti virga lominum superbiam frangere. Ceterum virga deorum solet cum epitheto iungi. s. I, 16: Virga medicata , I, 7 : virga somnisera , XIV, 4l 3 virga venenata ,
Fast V, 447: virga potens' aliis locis alia habes epitheta. De vocabulo autem caelestis simili modo adhibito videas Mel. IV, 252: caelesti nectare imbutum corpus Phoebo). Ex Ponto IV, 11, 3: vulnera caelesti cuspide facta Hor. XV, 173: caelo Stis sagitta . Cliolutas perfacile ex huius libri versu, 5 sq. aut VIII, 702 nasci potuit, quibus locis aptius videtur. Accedit, quod sententia ita comparata est, ut potius virgae dei, quam istius ianuae descriptionem expectemuS.
,Dextera Naxos erat dextra mihi lintea danti,quid facis, o demensi quis te furor I inquit Opheltes, pro se quisque tenet laevam petet maxima nutu pars mihi significat, pars, quid velit, ore Susurrat .
M. nonnullique alii habent: pro se quisque timet , L. et multi alii per se quisque timet , duo . tenet . Merhelius olim scripsit: qui te uror inquit, Acoete , pro Se quisque,tenet laevam petet nunc scribit: quis te furor-3 inquit Opheltes, versum 42 auteni tamquam Spurium uncis includit. Ad sententiam suam comprobandam dicit: olim inquit, Acoete dederam, quod Sub rasuram latere visum est id satis veri simile; sed tamen oseltes , quod nunc habet, est a manu prima, ac putaverim in archetypo antiquitus suisse supra adscripto acoete et adiecto aliqui versu proximo Spurio, quo pro Subiecto enunciati quisque inducitur; tenet ad supplendam aposiopeSin scriptum fuisse videtur, habent tamen timet M. L. E. atque ea causa fuit, cur Scriptum acoete in M. deleretur, cuius Scribam
intellectui prospicere videas VII, 56. X, 653, 697. XII, 70. interpolator nutu addidit, quia ignorabat, significare id ipsum
esse, nutu et ignis loqui, ut lexica docent; maxima et ipsum
14쪽
imperitam manum prodit nec post laevam pete inanium locum habet. - Cui equidem non assentior. Tenet in duobus codicibus corrupte pro timet scriptum esse, non inauditum St. Neque ceterae causae, quas asser Merkelius, Stare OSSunt. Nam in locutione nutu significat minime abundat vox 'nutu qua modus significandi exprimitur aequo atque Verbis per gestum . Trist. V, 10, 36: per gestum res est significanda mihi Caes. . civ. I. 86: voco et manibus significare Denique verba pars maxima suspicione vacant, I legimus pro Se quisque timet . Quod pro in omnibus fere praeter M. codicibus in per mutatum est, aliquam OVet SUSPICIOnem. Sed permultis locis in codicem solo vera lectio servata est et commutatio praepositionum pro per 'rebro Venitur. De locutione timere pro aliquo vide IX, 241: timuere dei pro vindice terrae. Restat ut versum 4 universum bonae sententiae esse comprobem. Negari non poteSt, eum SalVa Sententia deesse posse. Sed ea de re apte additu est, qui Verbis pro se quisque timet laevam petet, Suspicionem praeveniebat poeta, quae oriri debuit in animo dei, cum incertae sententiae verba, quid facis o demens quis te suror . . . audiret vultusque omnium nautarum nutantes minantes in Acoeten videret conversos. Verbis igitur pro se quisque timet simulat Opheltes, ea de re omnes nautas nutu signa dare, quod, si Acoete pergeret gubernaculum In dexteram partem dirigere, pro Itinere saluteque timerent.
,Si tamen in dio quondam concreta prosodo 'spuma fui Graiumque manet mihi nomen ab illa.
u. in dio L. m. c. in medio . Scripturam in dio , quae mihi mutila videtur, Heinsius elegantiae causa recepit praeSertim quia apud Varronem legitur dium mare , illud omericum,
et apud Lucretium similia Heinsius etiam ast II, 98 pro Ilia diva maluit Lia dia contra librorum fidem. Nos quid ὀvidius scripserit, ex solius Ovidii dicendi usu concludimuS,
certe quidem hoc loco. Qui nusquam alibi utitur voce dius ; contrario vocem medius iungere Solet cum Ocabulis PontuS, uetuS, aqua, aequor, unda, mare similibus. Qua sum ita sint, ad fidem librorum sero omnium medio restitutum velim.
,Incursurus erat tenuit vestigia tellus, immotusque silex armataque mansit imago.
M L ot exceptis tribus silet tres Silex . Verba,immotusque silet armataque mansit imago do Eryce dicuntur, qui modo procacibus verbis superbiens adverso capite Gorgoneo obmutuit siletque. Silet igitur restituendum est. CLIII, 187:,immotaeque Silent frondes.
,Mota quidem est genetrix insinctaque constitit ira, invitique oculi lacrimis maduere coactis. Sed simul ex nimia mentem pietate labare sensit, ab hoc iterum est ad vultus versa sororis.
M. L. mortem , . partim mortem partim matrem uartim mentem'. Mortem corruptum videtur aut ex mentem aut ex matrem . quidem matrem genuinum puto, quia notio matris fiertur et premitur, quod ex eius repetitione elucet inversibus 33 et 40. Conseras exempla iam ab Heinsio ad de- sendendam scripturam matrem laudata, ex quibus haec Ovidii sunt VIII, 463: pugnant materque sororque XII, 30,postquam re patrem vicit . Accedit ad commendandam itan lectionem, quod matrem certe elegantius est, quam tritum illud mentem , quod Scripturae mortem quae nihil est, corrigendae facilius adscribi potuit, quam matrem . Ceterum iam Burmannum eis, quae laudavi aliisque ex aliis scriptoribus petitis exeinpiis scripturam matrem commendaviSSe video.
Ut medius nostris concursibus insonet aether, exiliantque cavis elisi nubibus ignes.
M. insonet , L. intonet , et partim intonet , partim insonet Burmannus intonet . Unice vera est Scriptura intonet ,
quod iam meinsius vidit te naturali in principali tonandi
15쪽
notione Ovidius verba tonandi et intonandi solet usi irpare, nunquam sonandi et insonandi. In poetica autem tonitrus descriptione vel potius eius Originis explicatione verbum intonandi suo loco esse, non insonandi, cuivis patet. Conseras XV, 9 S 1:, quaesulminis esset origo, Iupiter an venti discussa nube tonarent
,Si possem, sanior essem. sed gravat invitam nova vis aliudque cupido, mens aliud suadet video meliora proboque: deteriora sequor.
M. tresque alii gravat L. et ceteri trahit'. urmannus,trahit . Facere non possum, quin scripturam trahit scripturae gravat praeserendam existimem, gravandi significatio enim hoc loco aliena est, trahendi aptissima: Hoc aequo evincitur notione Vocis ViS , atque Verbis, quae Sequuntur deteriora sequor . On- seras de trahendi notione exempli1 VIII, 464: duo nomina pectus trahunt. Am. III, 10.28: hinc pudor, ex illa parte trahebat amor . Verum de usu verbi gravandi videas et IV, 45: oculi morte gravati , V. 658: gravatus somno , VIII, 205: unda gravat pennaS , XIII, 8l2: poma gravantia ramos , Trist. V, 1 l. 30: fortunam meam gravare parce . Trist. IV, 8 32: sata gravant tempora posteriora .
,Multifidasque saces in lassa sanguinis atra tinguit et intinctas geminis accendit in aris.
M. L .f. insectas , nonnulli intinctas . Heinsius, ut ederet,intinctaS , poetae S commotus St, qui saepe idem verbum in eadem sententia variata constructione repetit. Sed verbum inficiendi vidi in tali re consuetum est ideoque reducendum. Quod quamquam nunc a Merkelio receptum video, tamen pauca verba Xemplaque, quibus eam Scripturam bene commendari existimavi, non omittenda videntur. Conseras XV, 135: percussaque sanguine cultros inficit XI, 96: longos insectum Sanguine villos . Accedit, quod, quomodo nata sit scriptura paucorum librorum intinctas , acile intellegitur, nimirum ex praecedenti
verbo tinguit id quod non dici potest de scriptura insectas , quam tuentur libri optimi.
,Α non Ollaros Didymaeque et enos et Andros et Gyaros nitidaeque sera Peparethos olivae
M. L. at non . . partim at nec vel a non , partim nec non . Si scribimus at non vel at nec , non intellegitur, quaru inter enumerandas eas civitates, quae Minoi regi promiserant, se bello ei adsuturas esse, aliquot civitates enumerentur, quae ei auxilium non tulerunt. Quod vel magis mirum est, eum nominibus earum civitatum, quae auxilium negaverunt, IetIS, nulla causa afferatur, qua ad negandum auxilium Inductae Int. Aliquot versibus post, cum poeta commemoret, Aegineta RuXIlium negasse, causas, quibus commoti Sint explicitis verbis enarrat, id quod in tali rerum condicione cum historici est tum poetae, praeSertim autem Ovidii, quom a sterili narrationis ieiunitate maxime abhorrere, cuivis notum est. De partIcula,nec non simili modo adhibita videas I, 13 II 615.
,Bumque quater iunctis explevit cornibus orbem luna, quater plenum tenuata retexuit orbem
M. L. plenis is partim plenis, partim iunctis , qu0 ex duobus tantum codicibus recepit Gronovius ΙΙ, 344 eadem
sero verba leguntur: luna quater iunctis explerat OrnIbu Orbem Quamquam ut Gronovio, ita mihi quoque Scriptura Iunctis elegantior videtur, tamen, ut defendam plenis cum Ovidii peculiari repetitionis more, tum interpolationi SuSpIcIOne commoveor, qua lectio iunctis haud sacile liberabitur. Notissimum enim est plurimisque exemplis probari potest usum illud poetae
dicendi genus, quo mea quidem Sententia Vetamur, mutare Verba: dumque quater plenis explerat cornibus orbem' CL I, 11: nec nova crescendo reparabat cornua Phoebo ; ΙΙ, 179: tresque aberant noctes, ut cornua tota coirent efficerentque Orbem .
16쪽
,Mens ubi materna est ubi sunt pia iura parentum et quos sustinui bis mensum quinque labores 3
M. L. nommilique alii pia iura manus prima in margine et plerique . pia vota HeinSiu in medium proser uet. X, 2l: di precor et pietas Sacrataque iura parentum, hoc prohibote elast V, 353 pius ille memorque iuris; Rem. m. 495. imperii iura. Addere licet Her. VI, I: conubialia iura , Ict. XV, 596 amularia iura Sed iis exemplis veri non similius redditur, loco, do quo agimus, legendum SSe pia iura , quam locutionem neque Ovidius habet et ego miram esse puto et obsuram. Pia iura explicare conabar leges, quas Ovidius quodam loco natas non factas appellat, id est leges naturae
et pisitatis Sed quantum Ovidii genus dicendi novi inque usum
notionum legis, iuris similium apud eum inquisivi, non videtur dicere potuisse pia iura pro legibus naturae vel pietatis. contrario scriptura pia oota admodum commendatur. Etenim mater dicens mens ubi materna est, ubi Sunt in vota parentum et quos sustinui bis mensum quinque labores 3 reminiscitur, se Saepe preces dis obtulisse, ut filio longam donarent Vitam, eaSque preces pia vota apellat Simili modo iam Bur- mannus Su iure Scripturam pia vota defendit te usu locutionis pia vota conseras m II 6 43 quid reseram timidae pro te pia vota puellae 3 Rem. 813: postmodo reddetis sacropia vota poetae Fast. I, 22 ad pia propenS08 Ota rogate deost Met. I, 22l: irridet primo pia vota Lycaon .
,Tum maximus heros, aequora prospiciens oculis subiecta quis inquit,ille locus 3 digitoque ostendit et insula nomen quod gerit illa, doce quamquam non una Videtur.
M. L. ς. gerit' nonnulli gerat . Merkelius in priore editione scripsit gerat , nunc Scribit et insula nomen quod gerit illa, doce quamquam non una videtur videtur igitur verba,insula nomen quod gerit illa tamquam interrogationem indirectam interpretari in qua modus indicativus admissus sit. iecu
liaris indicativi in interrogationibus usus exempla apud Ovidium extant haec. uet. X, 37 quid facit ignorans, amat et non
sentit amorem. Ad hunc locum Merk0lius adnotat: manifestus quantum puto, barbarismus et sine exemplo, graeca tructura non ultra id genus, quod est supra v. 393 ut ibi committat, quicquid dolet usi videntur poetae, sed in iterrogatione coniunctivos sit esset reticent, citaque correxeram quid actum ignorans qualia leguntur II, 859. III, 72l. IV, 330. V, 20 573. VII, 566. IX, 2. X, 552 651. I, 683. XIII, 497. XV, 68. Sed
tametsi in scripturae compendio una tantum littera dissert, duriusculo id et ipsum visum dolovi in plagulis nec lane ad proscribendos versus ,36 637. adducebar. - Η0insius coniecit,quidque agat Ceterum codices satis multi exhibent quod facit . quae lectio vera videtur Pronomen ,quod cum quid etiam X, 372 commutatum est, ubi Ieinsius ad fidem codicis Iuniani perperam ididit quod agat, non invenit pro quid agat meliorum librorum Porro videas Ier. X, 86: quis citan haec saevas tigridas insula habet. quo loco iudicativo non Valde offendimur, quia verba quis scit an pro sortasse dicta in sormulam abierunt. Idem dicendum est de Her. XII, 71, ubi codices i. ς exhib0nt nescio in . alii ,noscis an Vel nostin an omnes codices habent exciderunt in eodem VerSu. quantum quidem scio. Ibi velim aestituatur noctio
Legendum igitur censeo: nescio an exciderunt mecum loca non exciderint , quod iesius proponit in id notatione critica,
nam indicativus delanditur loco laudato Her X, 86 Accedit,
quod lecti nescio an sententiae doci Magis respondet, quam interrogatio , noscis an γ nostin any vel scisne any , quod Riosius scripsit ad vim verborum enim medeari graviter laesa, et ixacerbatae mininae accomodatum St, quaerere exclaSone, Sciatne quomo ista loca se habeant, in quibus blandis promissis eam decepit. Eleganter autem dicit Medea, sortasse ia doca aeque atque ses ipsam memoriae Iasonis
ρxcidisso. mi igitur locis indicativus in interrogationibus
admissus est. Eo autem loco, de quo tractando declinavimus rem aliter comparata ist Verbis AEnim, quae leguntur quis . inquit, ille locus 3 digitoque istondit ut insula
17쪽
nomen quod gerit illa docet vera continetur interrogatio, non formalis tantum, ut ita dicam, velut istis locis laudatis: quis Scit an haec saevas tigildas insula habet. et nescio an exciderunt mecum loca . Si quis igitur interrogationem et insula nomen quod gerit illa indirectam ess censet, debet rescribere, quod Merkelius in priore editione ex nonnullis codicibus edidit gerat modo coniunctivo. Quod quoniam optimis codicibus sacere vetamur, interrogationem intellegimus directam, scribentes: quis inquit illo locus 3 digitoque ostendit, et insula nomen quod prit illa docet quod eo magis commendabile Videtur, quia, qui quaerit, digito ostendit, id quod magis accommodatum est ad naturam interrogationis directae.
,Quaesitamque Famem lapidos vidit in agro
unguibus et raras vellentem dentibus herbas. hirtus erat crinis, cava lumina, pallor in re, labra incana situ, scabrae rubigine fauces.
M. L. laueeS , . partim sauces partim dentes . HeinSius adnotat De dentibus iam praecesserat, quare assentior pleriS-que antiquis, in quibus scabrae fauces , nisi quod in uno an- germanni Scabrae malae . Libro tamen II, 776 6 Invidia: ,livent rubigine dentes, pectora sulle virent et rubiginosos de te dixit Mart. lib. V Epigr. XXVIIII, et apud eundem praelatione lib. XII: municipalium rubigo dentium Petronio quoque cap. XXIIII: scabri rubigine dentes . Habes et scabros dentes
apud Suet. Aug. LXVIIII et Marcianum Capellam lib. III
initio scabros dentes vitiliginesque linguarum et OrdeS , X quibus vulgatam lectionem in hoc Nasonis loco tuebatur noster Graevius. De illis verbis do dentibus cam praecesserat Vide, quid exponat contra Gieri gius: ἡ- Nondum enim poeta Famem describit, sed eius agrum raras horbas habentem. Et quo iure Fami raros dentes tribuisse, Dentes enim illa non excutit.'De dentibus igitur iam locutus erat poeta, sed non ut dentes, sed ut consuetudinem vivendi Famis in universum describeret. Verba Heinsit igitur ad reiciendam scripturam denteS DO Valent. E contrario sauces mihi valde suspectum videtur. Non enim verisimile est. hoc loco. quo exterior tantum 'abitus Famis describitur, ea autem, quae non sub oculo Subiecta Sunt, omittuntur, fauces depingi. Atque rubigo, nostrum R0St , cs. ex Ponto I, 1. 71: roditur ut scabra positum robigine surrum vel de dentibus das Stoehen sauces non arrodit neque SSepotest, nisi in dura materia. s. praeter locum ab eiuSio laudatum Art. I, 515: careant rubigius dentes '
,Gratulor huic terrae, quod abest regionibus illis,
quae tantum genuere nefas sit dives amomo, cinnamaque costunique suum sudataque ligno tura serat floresque alios Panchaia tellus, dum serat et murram tanti nova non fuit arbor.
M. L. c. floresque alios quattuor flores varios Riesius adnotat, alios corruptum esse, id quod sententia quoque confirmatur diam poeta post laudatos Arabiae odores latine non potest pergere tura serat flores lue alios Panchaia tellus , 'semirum quoniam flores non sunt odores Graeci quidem voco αλλος ita uti potuerunt, non Latini voce alius Noque ad de- sendendum hunc usum satis valet, quod quidam editores olim adnotaverunt interpretantes et alioquin flores , quia is vocis,alius usus nullo exemplo, certe apud Ovidium nullo, comproibatur Neque stares potest alia interpretati floreS, herbaS, frutices , quoniam odores Arabiae praedicantur Omnes igitur, qui interpretari conati sunt et ipsi, ni solior, bene Senserunt, illux floresquo alios durissimum isse. Scribere aliquos in quod alios saepius corruptum est, hoc loco ineptum videtur. Ausim igitur proponere ioniecturam floresque aloes Flos aloes enim it antiquis et nostris temporibus celeberrimorum florum in numero est labitus atque non solum ob amaritudinem suci, qua antiquis sappe laudata est ,plus aloes, quam mellis habet Iuv. neque solum ob utilitatem, qua aloe arabica,
aloe soccotrina des Soccolora, insula arabica), aloe lucida,
aliae species excellunt, verum etiam propter eximiam rubrorum
florum pulchritudinem, quae omnibus temporibus admirationisuit Quae cum ita sint, Ovidius inter alia quae Arabiae domestica decorique erant, apte aloen nominabat, praesertim cum haec terra excelleret non solum odoribus sed etiam floribus.
18쪽
Sed tamen veri etiam similior, quam haec mihi alia videtur
coniectura dico roresque alios . Videas epistulam quae ab Ovidio scripta esse negatur Sapphus ad Phaonem, Versum 76: non Arabum noster rore capillus olet . Arabo rore pro myrrha positum est, ut quidem communiter xponunt Micyllus). Unguenta Odoresve
etiam Tibullus rorem appellat CL III, 4. 28: ro Syrius .
56: Hic seriis expositum peregrinis anguis harenis 57 os petit et sparsos stillanti rore capillos. lambit et hymniseros inhiat divellere vultus; 58 tandem Phoebus adest morsusque in serre parantem 59 arcet et in lapidem rictus serpentis apertos 60 congelat et patulos, ut erant, indurat hiatus.
Ad versum 59 Riosius adnotat, se eum delendum putare, quae suspicio mihi vera videtur. Versus, qui uncis inclusus est, non in omnibus codicibus traditus et iam ab uinsio eiectus est. Etiam versus si dessriptionem vivacem moleste moratur neque satis defenditur larga Ovidii in descriptionibus dicendi luxurie. Quae quidem in eo ita est, quod res nimio interdum varietatis amplifiandique studio narrat, ita ut nos non raro imaginum, quas nimis accurate depingit, paullulum taedeat, non vero in eo, quod eandem rem eodem modo repetitisque eisdem notionibus variatis verbis autum describat. Quae cum ita se habpant, versus, quibus idem dictum est, quod eis, qui proxime praecedunt, non pauci ab editoribus eiecti aut spurii declarati sunt. Ut exemplum asseram, iam ab Hein si uncis inclusus est versus VIII, 284 Merhelius versum, qui equitur 286 e caimine eiecit. aegitur ibi: 282 misit aprum, quanto maiores herbida tauros 383: non habet Epirus, sed habent Sicula arva minores. 384: sanguine et igni micant oculi, riget horrida cervix, 385: et setae similes rigidis hastilibus horrent, 386: stantque velut vallum, velut alta hastilia setae. Qua causa igitur alter versuum 285 et 296 eiectus et, eadem, ut puto, Versus XI, 9 expungendus est; mam Verba nihil addunt rei accuratius describendae immo aliena videntura reliquae orationis munditia. Etiam alibi Rud. lirhelii sen-
tentia spurium habemus in draconi. descriptione versum vel duos versus spurios, dico et VII, 49-l52:149 , pervigilem superust sopire draconem, 150 qui misi a linguisque tribus praesigni et uneis 151: dontibus horrendus, custos erat arboris ureae. . i52 hunc postquam sparsit Lethaei gramine vel . . . Eadem causa inua Riesius commotus est, ut versum XI, 59.
sill ' Cotorum Licere non possum, quin confitear, mihi mirum videri, quanta in universum naultitudo IurSuum nuper a Mer- helio proscripta sit dii solis Metamorphoseon libris enim de- lovit versus triginta tres. obelis instruXit Sedecim, unci m- clusit ducentos quadraginta Septem ei Sus totos parte VerSuum sedecim. Haud ignoro interpolationes in hoc carmine latissime propagata esse, sed ex altera parte nec video nec a Mei helio doceor viam et rationem, quam secutus tantam ut ita dicam carminis partem spurium tae eis raverit. Equidem enim satis multos versus novi, quos eodem iure putem Spurio 'udicari posse, quo e08, quos Merkelius pro Scrip8it et 'ero, quos uncis in hisit, non paucos delandi poSSe censeo.
,Utque solent sumptis incursu viribus ire pectore in arma feri protentaque tela leones.
M sit duo alii protentaque , reliqui praetentaque. Uno illo loco, quo, quantum vidi, verbum protendendi In viducarminibus invenitur, aliam habet notionem, quam quae hoc loco apta est Dico et XIV, 9 I, ubi poeta de Cyclope gentem Achivam execrante dicit: rupibus incursat foedataque
brachia tabo in mare protendens gentem execratur Achivam. Ibi protendens ab omnibus sere codicibus exhibetur, M. Pre- tondens videtur habere, sed litterae non clare expreSSae Sunt. Atque ibi quidem protendens verum videtur, quia Cyclops protentis brachiis desiderium suum indicat, ut, quo eXecratur,
manibus possit contingere poenasque de eis sumere in qua
19쪽
rerum condicione verbum protendendi suo loco est. E contrario ad notionem verbi praetendendi semper accedit significatio defendendi, id quod vides et III, 83: instantiaque ora retardat cuspide praetenta. XII, 376 defensatque humeros praetentaque Sustinet arma . VIII, 34 exclamant iuvenes praetentaque sorti tela tenent dextra , quae exempla iam uin-sium non addita explicatione laudare video Merkelius nuperversus I 0-b13 uncis inclusit ratione de causis non reddita.
,Plura tamen memini nec quae magis haerha i trapectore res nostro est inter bellique domique acta tot
M. . ulla' duo illa . Illa , quod recepit Heinsius, neque ex sententia neque ex praeceptis grammaticis praeserendum est. Ulla quod reiecit, poetae in tali verborum structura conSuetum est. s. XV, 20 sq.:,Fitque valen iuvenis, neque enim robustior aetas ulla nec uberior nec quae magis ardeat ulla est. cc V, 38 Sqq.: de mille sagittis unam SepoSuit, Sed qua nec acutior ulla nec minus incerta St, nec quae magis audiat arcum. Heinsius, si desiderabat ablativum compurationis ob eamque causam Scripsit illa , potius quae in qua, quam ulla in
illa mutaro debebat, id quod vides ex loco laudato V, 38 sqq. At postulatur eiusmodi ablativus nec Ovidii dicendi genero, id quod elucet ex loco altero quem laudavimus XV, 208, nec
,Dixit et insani deiectam viribu austri forte trabem nactus validum coniecit in hostem.
M. inSanlS partim in SaniS , partim insani . Quam causam mutandae scriptura II habuerit Heinsius, non intellego. Videtur reducenda esse reserendaque vox, insanis ad viribus cs XV, 299: vis sera ventorum caeci inclusa cavernis .
, At vos o proceres, vigili date praemia vestro, proque tot annorum cura, quibus anxius egi, hunc titulum meritis pensandum reddite nostris.
M. cura quibus , et partim cura quibuS , partim curis
quos . partim curis quas Agere nec apud Ovidium nec apud illos poetas significat idem quod degero vernacule, Zei verbringon Ovidius cum lioc verbo obiectum iungere Solet, nisi quod gerundium absolute dilibut velut et 198 et 199 XIII. 120 Fast. I, 169; et cum obiecto velut et VI, 6ll, ubi cum ML scribendum putabam hoc agendum St' pro hic agendum est , quod nunc Merkelium scribere vidi. Saepe autem dicit poeta annos agere velut et VIII, 708 IV, 48. Trist. V, 5, 26 Sed scriptura curis quas cum pluribus et melioribus codicibus exhibeatur meliusque id sententiam quadret, praeserenda est Poeta unim enumeratis Ulixis de re Graecorum meritis, haec Merita aptissime curas denominat et curarum nomine effert Etenim ea merita propria Sua natura consilia potissimum erant cauta atque provida, quae diu callidus ille vir animo volverat. Similis locutionis exempla habes et. IX, 107: curam pro coniuge agentem . TriSt. V, 7 38: curam suturi nominis ago Videas etiam et XII, 539 oblivia tibi acta esse Herculeae laudis. I, 349 et deSolatas agere alta silentia derras turmannus quoque scripSit cura quibus laudatis, quae attuli. exemplis mei. IX, 07 Trist. V, 7 38 pluribusque ex aliis scriptoribus petitis Verisimile videtur, hoc loco, ut non paucis novissimorum Metamorphoseon librorum scripturam librorum, plurimorum lectioni M. praeseren
,Dixit et in pectus tum demum vulnera pasSumquc patuit serrum, letalem condidit ensem.
M. paucique qua patuit serrum , plurimi qua patuit erro Sermo et de Aiace, qui post ignominiosam illam repulsam a tam in gladium se praecipitavit. Letalem igitur, ut poeta
20쪽
dicit, condidit ensem, qua patuit serrum. Ita quidem ex libris M. ς editum est. Sed ferro semper arma significantur apud Ovidium quae ad impugnandum et laedendum apta sunt, non ad arcendum et defendendum, ut thorax Burmannus scribit qua patuit erro adiciens explicationem id est, qua parte vulnus accipere poterat, reliquum enim corpus a Vulneribus immune habebat. Riesius coniecit qua patitur serrum . Ex testi coniectura non intellegitur, utrum erro gladium anthoracsim significari censeat. Si hidium significari cenSet, melius ni ea sententia Scripturam librorum nonnullorum qua patuit serro reponit, quam verbum patuit omnium librorum mutat in patitur , quod duri aliquid habet. Hauptius scripturam qua patuit serrum interpretatus est soWei das Schwert reiclite, das gange Schwert . Sane verbum patendi locis quibusdam verti potest nostro verbo reichen velut I, 241: qua terra patet, sera regnat Erinys XV, 77: quaque patet domitis Romana potentia terris sed in tali structura hoc verbo significatur non modo Xtensi in longitudinem, ut ita dicam, verum etiam in latitudinem locisque laudatis igitur verbum patendi accuratissimo vertitur sicli avsbruiton . De gladio igitur nequaquam dicere potuit Ovidius qua patuit serrum . Itaque iam revertamur a lectionem . qua patuit ferro , quae significat: qua serrum penetrare potuit per thoracis compages Vel, ut Burmannus eXplicat, qua parto pectus Vulneris patiens erat . De exemplorum similium copia satis erit afferre unum, quod memini V 654: patet mihi pervius aether .
,quod loquor et spiro caelumque et sidera solis respicio, possimne ingratus et immemor esse γ
M. nonnullique alii sidera solis , reliqui lumina solis . Discrepantiam scripturae inde natam Sse existimo, quod quis verbis lumina solis credidit significari Sidera, ob eamque rem vocem sidera adscripsit verbis inmina Solis . Ita quidem vox,sidera expellere potuit vocem lumina et nasci potuit scriptura sidera solis , quae nihil est Sane in Ovidii carminibus 1 bis tervo voce sidus sol significatur, velut I, 24: aetherioque
ok,fui dere limus ;IX, 286: decimum premeretur
sidere signum , sed semper non addito genetivo SoliS neque plurali numero, quo sidera semper stellas significant. E contrario lumina solis locis satis multis reperitur ve ut I, 3o. cor lumina solis et auras , I, 767: brachia porreXI Speetan quo ad lumina solis , XIV, 23 sq.: totidem redeuntia Solis lumina viderunt.
Mors erat ante oculos, minimum tamen illa malorum. et iam prensurum iam nunc mea viscera rebar in sua mersurum.
M amsae, omnes sero .: iamiam ' Iamiam, quod iam
utriusque particulae elucet. Jamiam enim 'dem significa, uod iam, sed gravius dicitur iamnunc vero de eis rebus usur tur, q e serius expectantur. AEL Her. X, 83 Iamiam Ven iuros aut hac aut suspicor illac qui lanient avido viscera dente lupos. Met. I, 535 iamiamque 'enero spera quod ibi de cane leporem persequente dictum est Trist. I, 2. 1'. mumiserum, quanti montes volvuntur aquarum, iamiam tacturos sidera summa putos alucet iamiam gravius dici, quam Implex iam . De iam nunes conseras Met XIII, 19 et 20, ubi ias do Ulixes iste tulit pretium iam nunc certaminis huius fu0, cum victus erit, mecum certasse seretur. Her. XVI, sqqdifficilem culpa suspicor esse viam . . iam nunc contundo et omnes in nostris oculos vultibus esse reor . - In versu huius libri 23 similem corruptelam esse censeo. praebet iam, et partim iam partim tunc . Riesius edidit tum Moaelius iam atque recto quidem Particula iam enim hoc loco idem 'valet atqus I, 335 sq. inspirare iubet fiuctusque et flumina signo iam revocare dato. CL XV, 71: iam opus exegi. Vernacule haec vocis iam notio exprimitur particula nunmehr. Vis est ut indicet, iam persectas esse res quasdam, de quibus antea dictum erat. Atque hoc loco XIV, 23 Romulus compositis bellis firmataque Romana potentia, secura paee ruens Iam suo Quiriti iura regia dabat.