Torberni Bergman chemiae prof. Upsal. et equitis Aurati Regii Ordinis de Wasa ... Sciagraphia regni mineralis secundum principia proxima digesti

51쪽

SALES TRIPLICES.

g. 7s. SAles compositi hactenus memorati d plices sunt, hoc est, duobus tantum principiis proximis compositi, sed nonnumquam tria, Vel etiam plura ita uni untur, ut crystallisando separari nequeant . Vitriola saltim nota rarissimo pura occurrunt, sed duo vel interdum tria conjuncta . Accidit: quoque , ut sales neutrales terrestribus et terrestres metallicis adu-nentur . Generasim sales compositos distinguo secandum numeram Principio rum, sive idem acidum cum variis. hansibas, sive eadem basis cum diversis ne i- dis copuletur, sive denique et plura menstrua , et plures adsint bases. Hi, in priuntur fides triplices, quadruplices,

D cete

52쪽

s P.

ceteri, quos in lucem extrahet longioris aevi diligentia . En salis triplicis quadruplicis nativi exempla praecipua mihi iam nota. g. 76.

magnesia solita inquinatum . Athali minerale salitum non delique se it purum , sed tale rarissime Occurrit, et ne quidem sessile Sal gemmae ) hoc desectu semper caret. g. 77. MAGNESLA vitriolata vitriolo maretis inquinata sa) g. 78.

ALUMEN NATIVUM sitriola

martis inquinatum . In Schisto aluminari non numquam plumarum instaressio-- rescit: iὶ D. MONNEΤ. de aquis mineralibus.

53쪽

rescit: num Veteram alumen plumosum p . 79. ALUMEN NATIVUN vrtriolo C halti inquinatum. Hoc in fodinis Her-regrundensibus et Idriensibus obvium, longa graciliaque filamenta plerumque reserens, Graecorum forte Trichites. Hie sal aqua destillata solutus, acidum vitrioli mox prodit terra ponderosa familia. Athali phlogisticato sedimentum cobaltino simile decidit, quod etiam

cum borace vel sale microcosmico Coeruleum exhibet Vitrum . g. 8O

VITRIOLUΜ CUPRI martiali coni

taminatum.

taminatum .

54쪽

g. 82. VITRIOLUM CUPRI et martiali et zincino inquinatum. Tale est Fahlunense

55쪽

CLASSIS SECUNDA .

. 83. UT rite cognoscantur Τerrae, ea rumdem compositio est indaganda. Pri mitivae audiunt, quae in simpliciores resolvi nequeunt, quae autem harum duas pluresve intime unitas Qvent, de rivativae vocantur. Μechanica miscelaheic non proprie intelligitur : saltim non talis, quae oculis observari popest, Saxis competens. g. 84. Per se patet primitivas totidem efficere genera naturalia, quorum species e diversis immixtis heterogeneis sunt determinandae .

Qui e qualibet terra primitiva plu

56쪽

ra constituit genera, argenti mineras vitreas, rubras, albas, CorneaS, cetera'

sque compositione disserentes, sub totidem generibus dilacerare debet, nisi sibi contrariuS. g. 8s. Hactenus non nisi .quinque primi

tivae innotuerunt. Qui pauciores nume rant, metamorphosibus tantum innituntur opinabilibus . non autem sidis experimentis i . Posito numero quinario, qdi tentaminibus huc usque institutis congruit, species ex illarum sela mi-Xtione . taes, non nisi quatuordecim possibiles sunt, decem nimirum dupli'ces duas terras continentes), sex triplices, tres quadruplices et unica, quae singulas primitivas simul comprehendit,

57쪽

uti e dossi ina combinationum patet. Quamvis autem hae possibiles sint diversae miscetae et forte Omnes revera existant, nondum tamen totidem indagare licuit. Ceterum acidorum cum ter Tis connubia nativa , quae aqua servida millies ponderosiore non suscipiuntur , et terrae salinae appellari possunt, speci rum iure augent numerum , quippe quae chemica certo gaudent comPage. g. 86. Terrae primitivae hactenus detectae sunt TERRA PONDEROSA, C LX , Μ AGNESIA, ARGILLA et TERRA SILICEA, quae tales putentur opor tet , donec idoneis constet experimen iis , quod vel in simpliciores resolvi, vel inter se invicem arte transmutari

queant.

Hae prim , considerandae sunt in maxima sua simplicitate et puritate , D quam

58쪽

quamvis tales numquam Horrigat natu ra et ne quidem arte Omni heterogeneo liberari possint. Aqua et acidum aereum primas quatuor lubentissime inquinat, quibus igne remotis, paullum materiae caloris adfigitur, donec po a tentiore attractione expellatur restans. Interea iam simplicitatem possident, qua maiorem, alia hactenus nota methodo, . adquirere nequeunt. Itaque quantum satis ustas probe cognoscere e re est, ut ab adfixis peregrinis pendentes sa- .cultates dein melius discernantur.

59쪽

I ERRA PONDEROSA. g. 87. JΤ haee, quantum fieri potest, Pu

ra obtineatur, Spathum, quod vulgo ponderosum audit g. 89.), in subtilem

comminuatur Pulverem , qui cum athali fixo et pulvere carbonum in proportione anatica commixtus in crucibulo

cla b per horulam igniatur. Masae pulveratae adfundatur acidum nitrosum vel muriaticum dilutum, donec omnis cesi sat effervescentia et liquor acidus manet , qui dein addito athali fixo aera to, demittit terram ponderosam aera tam . Si vel acidis vel sali aikalino quidquam inest acidi vitriolici, mox spathum regeneretur ponderosum . Quod in hac operatione remanet acido inta ctum est spathum nondum ide compinsitum ν

60쪽

stum , operationis repetitione divellendum , sed quae tum Obtinetur torra martiali et interdum argillaceo vasis Contamin ta reperitur, praestat igitur qua puritatem Primae operationis sci-boles .

g. 88. TERRA PONDEROSA aerata gra' vitate specifica gaudet 3. 773. in Cen

tenario Continens aquae Circiter 28. ΛCidi aerei 7. et terrae purae 6s. Midaeum effervescentia illam adgrediuntur :vitrioli cum generat spathum ponderosum, nitrosum et muriaticum Connubia praebent, quae in crystallos aegre solubiles facile rediguntur, sed haec terra acetata deliquescit. Igne vix fluit, si omni caret inquinamento acido vel alliatino, sed ponderis. - amittit. Mediante ma-