Elementorum de rerum naturalium gravitate, pondere, impulsu, motu, loco. Et motuum, et actionum caussis, rationibus, ac modis. Libri 12. Auctore Andrea van Berlicom

2쪽

LUDOVICO XIV.

ctenus tentatum, rationem nempe aperien

di Sc demonstrandi universam rerum naturam, eX ponderum generibus, quod etsi ex intimis naturae fontibus prolatum , demonstrationibus necessariis, suaque ipsius veritate indubitata nitatur , quam nullis unquam rationibus adductis convelli.& labefactari posse confidam,& praeterea etiam tale sit, ut nulli non lectu & perceptu jucundum , omnibus Vero usu frugiferum sit futurum, nec cuiquam odium movere possit, quandoquidem ab omni aliorum confutatione abstineat, nihilominus tamen, idem mihi nunc prQvi-dςndum video, quod alii solent, qui opera aliqua nova in publicum emittunt, ut sc: auctoritatem, Patrocinium , & favorem, operi suo concilient, ab clari alicujus, & raecelsi nominis inscriptione. Vident cnim illo studia,& iudicia hominum vergere, quo sese favor Principis ioclinaverit. Eadem, Rex Augustissime, inccaussa perpulit, ut praesens hoc opusculum, Majcstati Tuae potissimum dedicarem, &consecrarem. Sive Cnim Praecipua auctoritate communicata opus est, unde cam

3쪽

melius mutuandam censeam, quam a tanto Malcstatis fastigio & splendore, qui omnium, toto orbe terrarum, Regum, & Dominantium Majestatem, & gloriam, climpotentia imperii, tum rerum gestarum fama, nunc facile praestringir, sive etiam favor & benevolentia desideratur, unde illam justius repctam, quam a eo capite, in quo excellcntissima omnia animi, & corporis dona,&praesentia intuemur, &,cumulatiora omnia, matUra aetate, futura, certa spe praesumimus. Summa itaque utriusque requisiti, ut publice acceptum sit, Rex Magnificentissime, in solo nutu est tuo. si enim Maj cstas tua dignetur, munusculum hoc, sereno Sc propitio amoenissimi Vultus Conspectu excipere, ut tota mente, & humillim x devotione offertur, id q; ipsi placςre,constare possit, placebit autem si vel icvissima opera, ea tantum recognoverit, & pertractaverit, quae statim primo intuitu intelligentiam sui insinuant, praetermissis iis quae legenti in ram aliquam facere videantur, persuasum habeo fore, ut, hoc pacto, nec ego in vanum laborasse comperiar,&, Majestas tua, operis huius fructum non contemnendum nanciscatur. non enim aliud mihi propositum fuit,quam, ut, si fieri possit, quoquo modo prosim, L merear annumerari iis, qui continuis votis Summum Numen venerantur, ut Majestati Tuae perpetuam firmet inlabiliat felicitatem istam, Imperium Oceano,famam quae terminatastris. Rotterodami. Cal. Octobr. cIO ID C LV.

Arajesaris tua observanti mus,

4쪽

DEFINITIONES.

Ra it. H est, qualitas, omnium rerum naturalium communis. II.

III.

Motus est, ipsus impulsus, acius, vel actio.

Locum definimus, non superficiem, JU naturale actinm, in ceteru aftiPis, MIivitate propria mobile ad se petendum ex

citans.

Dciu est, iri, ire in medio sphaerae, M orbi , naturalis,

noni mathematicae.. VI. .

,- situ π psius, ad aliud oppositum , idque vel ut

distans, vel consenctum. iVII. sim ac pssu pretis in compsto, vel integro. VIII. Terminus ese, quod res naturales, con se ab eodem assectae expetint, motu persequuntur. . -

5쪽

Terminiis est, vel unio, ut duorum.

Vel, situ ipsius mobilis, isque, γα congruentiae, smmetria partium in composiso. vel, repeti centri. vel, in alterius oppositu el in oppositum ut, Er c ju, ictionem.

X II.

supra, locus iusta, es tantum 1 sectu nostri, non respectu mobilis, aut naturae.

XIII μ . . . .

es,peculiaris quaeque ratio . norma agendi, qua clio expeditur, dependens a viribus agentis, a figura, distositione. instrumento n, ab excitatoriis, mediis, o Currentibus. XIV.

Modus ipsim motus, ex tabus dependet.

6쪽

DEFINITIONES. XVI.

Item, Vedium est , liquidum, siue locus insi iri, mi corpus

aliud compactius innatat. XVII.

fppetitiis est, 'sitivus, quis intersensisntfacultates.

XVIII. ' λ

Et tegetatnus qui es inter faciatates Uitales.

XIX. Et naturalis , opensio inanimator m, ad aliud,sibi conN-niens petendι m. qui ad disti Clionem, nuthrasis dicithr. X X. petitus actuam est, actus appetitus cujus is ex ditas a' letitu hm generitus, cZIiPitate con enientis, adactua tr en- sionem . inclinationem excitati, quo agens si*e mcbile inacia petendi consiluitur , ad cona enien perpPendsim permo

vetur.

XXI.

Similitudo ect, Et proportio, ratione qualitatis, . Gre

norum .

XXII. Et similithis es, cotinen tia, GT cen semium Absantiae, ac nathra, tinius cxvi altero, ecism Paese matho o congris m, unionem excitare possunt.

7쪽

x XIII. Caelum es, Et corpus cesse firmatum, e intcgrum XXIV. Et caelum dicitur, ipsa subsantia, Ni materia caelestis liquida, motus filicet, ac mutationis medium,inlucis transmitten

Minima dicunt non simpliciser, quasi indi sibilia,sed quae in quoque genere rerum ,pro activitate agentis, materiam di Liantis, in minora discerpi non possint. XXVI. Natura est, vel ipsa rerum misi resilas. XXVII. Vel natura es, quod in rebus naturalibus apparet essentiale ac proprium, secundum cujusque operationes, actiones, e motus. XXVIII. Hel denique natura est, ipsa rei essentia. XXIX.

Spiritus es, Et sumntia plex, intelligens, immortassis,

praeter quam simplex in natura non datur. XXX.

Et spiritus es, liquor ,'e halitus in visentibus subit L

mus, concoctionum vitatium ignis acerrimus.

8쪽

ELEMENTORUM

Theoremata LMnis res naturalis, molis L extensionis particeps, est gravis, sive ponderosae ILOmnia corpora naturalia locum aliquem vel situm, inter caetera sui ordinis corpora,

a flectant, ad quem pondere suo propendunt, Scsemota, si nihil obstet, moveantur.

III.

Notissimus locus sublunarium, & extima superscie sphaerae lunaris comprehensorum, est centrum

terrae.1 U.

Cum graviora Sc minus gravia temere invicem imponantur & supponantur , minus graVia cedent gravioribus, donec gravissimum obtineat ipsum locum naturalem, minus gravia ex ordine gravioribus incumbant.

9쪽

ELEMENTO Ru Μ. V.

omni corpori naturali est aliquod pondus sui proprium Sc justum, sine respectu alterius.

Respectu liquidi in quo corpus libratur, pondus ejus nec est proprium nec justum.

VII. .

Respectu figurae qua corporis cujusque moles circumscribitur, pondus ejus est aut justum, aut injustum.

VIII.

Justum pondus nulli corpori esse potest extrasguram exacte sphaericam.

Omni corpori pondus sui proprium & justum, sine respectu alterius, est gravissimum.

Cujusque corporis pondus, quocunque medio libretur, propter medium illud, a justo suo pondere deficit

Corpus aliud alio est ponderosius, propter naturam & materiam suam diversam.

10쪽

Materia natura densior & compactior, est ponderosior, materia tenuiore & liquidiore. XIII. Medium tenuius L liquidius miniis imminuiticorporis pondus justum & proprium , medium densius & compactius magis imminuit. XIV. Omne corpus in figuram sphaericam consorma tum, est se ipso in quamcunque aliam figuram conformato ponderosius.

Corpori accidit appendi . & quo ad pondus

eum alio corpore comparari. XVI.

Pondus gravius citius, utpote impulsu fortio-ius, medium subjectum vel op-XVII. Corpus quod est figura latiore, & secundum partem laxiorem applicatum, plus a gravitate me

dii suppositi vel objecti sustinetur, quam si sit figu

ra contractiore., & secundum partem arctiorem applicetur. A di Cor-

re, minus grave tarc positum pertransit.