장음표시 사용
11쪽
quantum ad vitam confert, impedit, exilumque noxiae partis incitat atque procurat almosphaericam temperiem
dulcem mitemque acit, vim rerum externarum, quae nemnatum molleque adhuc corpus circumdant, moderatur
ac regit cibum porrigit opportunum idque omne c- movet, quod praecipuum necessariumque sanguilicationis elementum vel tolleret vel moraretur Medicina publica, si aliquando matres, parum naturae vocibus adhortamentisque sese obedientes gerant, nimioque ac sallaci suae pulchritudinis studio reformident sinum liberis praebere, qui enutriantur alanturque vicemque mulierum mercenariam exquirunt, praesto equidem est, ne id consilii in maximum puerorum detrimentum redundet hinc nutrices, quae esse debeant, designat, eisque nutriendi modum suggerit ne sertasse nimio vel paucoliquore ad enutriendam dato officium suum rustrentur, ac matrum culpam vel negligentiam prolecto, quae celeris natos nulla induciae usi ratione enutriendos permittunt in adolescentium incommodum exiliumque convertant. Sed haec levissima , ubi iis conterantur, quae percensenda Super Suni.
Adeamus eorum adolescentium domus, qui vulgo uocatelli nuncupantur, ipsasque publicae medicinae consiliis conspiciemus non miseriei mortis lue sedem, sed utilissima civium collegi , qui deserti atque abjecti, utlbri una casum daret, gravanien societatis atque Obro-hrium existerent. Quod si pueros invisere placet, qui Parentibus orbati, una aluntur. eosdem non squallore et macie, non tumido ventre membrisque contortis atque infirmis, non sordidos, non inertes non ingenio ad malum proclives inveniemus, ut prolecto esset, ubi publicae medicinae consiliis adjumenio lite destitui in societate seiuncti ilam agitaren vel potius pertraherent, si
quam trahere possent veri in contra inspicimus non
formitate inustos, non ad malum deditos, sed religionis
12쪽
ossicia civiumque scientiam tenere, earumque artium studium prosequi quas dein majorem aetatem nacti in sui
ceterorumque commodum valeant prosteri. Ac postrem quamvis privatam publicamve institutionis domum vel locum adire juvet consilium publicae medicinae esti- ea nobis occurrit, quae parvulum valetudine Sanum, viribusque pollentem, eodemque tempore apprime excultum civilenique praestare studuit; unde cives ad iunia sive intellectus sive viritim parati haberi debeant quaevis proinde vel nimia severi late disciplinae, vel nimi labore ingenia tardarent atque impedirent, sapientissitate ex Praesenti adolescentium institutione removenda curavit. Atque mea quidem sententia, quam initi propositi sermonis argumentum exhibui, illis luculentior elucescet, qui una mecum publicae Medicinae beneficia prο-
Sequantur, eamque animadvertant et locoruin salubritatem, ciborumque et potus adcommoda lana rationem, eaque parasse omnia, quae ad satisfaciendum nobis uti z0ngrue feliciterque vivamus, necessaria existimantur atque habeantur ejus proinde consilio magis ira lus extant, qui publicae saluti fluitent qui e nundinis orisve iiii
Pura ruges removent, et corruptas carne ac mictuS,
injuncta mulcta, projiciunt atque vendere vetant artes Si quae n0xiae valetudini forent, eaeque, unde nimius Strepitus boriretur, in remotiora urbium loca amandantur: aquae e stagnis emit utitur, exsiccantur paludes, quaeductus instituuntur: orygae longissime, quam sileri P0-test excoluntur; nemora exseruntur ac curantur perop- P0rtune , flumina effodiuntur, egressusque alicujus montis obstruitur, ne aer in subjectos incolas profluat. Quod Si caritas annonae impendeat vel adsit, quae univers0rumqu0dammodo civita in vitae periculum praesens mini leturae ingerat, haec medicina naturali historia et haemia adjuta quid ciborum edocet iis adjungendum pro
necessitate, temporum lue ratione, quibus cives adsueti
13쪽
tiplici sapientique aegrorum cultura, ciborumque ipSO-rum ad enutriendum equidem adconmiodalorum Parata commixtione ipsam enutriendi rationem atque vim
vel facultatem adauget, silentiumque injungit illis, qui
conqueruntur impediri, quominus cibi desectu incolarum numerus excrescat. Ejus consiliis adjutamentisque Stulgardia et ipsi pessimae sebris secessionem jure ac tuerit altribuunt ejus consiliis debent, si hodie classes longissima equidem itinera ineant, neque obcant intortunia quibus morboruin congerie dejecta quondam
Pompej Magni classis ejus equidem consiliis qui obsidionem sustinent, patriamque delensant, incommoda quamvis gravissima minora lamen paliuntur, qua ut quae eteres tum ainis causa , quum morborum illuvie
perpeti adigebantur; ejus additamentis, sapientiaque, dinctoribus amaraini, Addemann multisque aliis ingenios ludioque in civium bonum praestantissiluis, illi qui artibus, vel ob victum sibi comparandum, vel Oblectationis causa ingenium, iresque applicant, apprime edocentur, quid incommodi positionis ratione, quid locoruin
causa, quid humiditalis impulsu, quid ipsorum metalorum conditione et calore velis inito, particulisve metallicis obveniat, ut inde semet ab hisce incommodis, periculis te queant subtrahere vel saltem minora detrimenta pati. Ilaec ipsa publica Medicina praejudicia, si quae igent, pr0lligat aperte atque evincit; pales icit, qui sint luturi eiIectus mollitie ingeniique levis; qui oboriantur
ellectus occultissi in ex incontinentia unde corporis prii mim et ingenii vires turpiter obieruntur dein inalorum unpetu vel insultu raptim vel sensim corruit lium anum Orpus hinc medicina publica plurimorum crinii- num causa inspectat, omicidium ciuicidium ac plurimae iii idem aedissutia hinc communem vel minus prudentem veneni us a prohibet, vetati tu spectacula, si quae
14쪽
harbariem sapiant in his namque omnibus Medicina publica causam, occasionenive excidii Populorum et sentium jure ac merit removet. Nobilissimum ver societatis suem apertius clariusque promovet ac nanciscitur publica Medicina, quum innumeros equidem morbos, quibus miserrime agitatur
genus ita in anum . praeoccupare, diminuere, ac prorsus tollere adlaborat horum ipsa revera Originem , causamque summa diligentia atque perspicacia investigat, summoque consilio media suggerit, quibus immunes si uvis: hinc hygienis regulas et consilia pr0ponit Paur, frequentissime mutando, in melius convertere aegrotorum lectulos sejungere, aegrotantesque purgatioribus, quam sieri potest, vestibus induere, Guque gravissim unum ala altero sedulissima cura adservare, deinque de illis Praestare , qui opera et munere erga aegrotos unguntur amplissima loemoconii instruere, cautionem expetere ex iis . qui peste sint suspecti, quum prohibentur ante desinitum tempus cum ceteris peragere quid-quani confiniaque instituere quae sanitaria nuncupantur, ut morbi ex regionibus externis irruentes propulsentur, quod studium diligentiamque vel maximi momenti non secus Ostentat, quum timemus ne domestica
animalia, quae homini tam sunt utilia, morbis inliciantur vel insecta jam sint. IIujus publicae medicinae promeritum est, si epidemiae exanthemalum unestissimorum, si febres gastricae, typhoideaeque totque epigomziae ex anescant, quum jam in eo essent, ut proferrentur ac quod temporum causa ab hujus adhortamentis destiterunt cives, Niceae, Gratianopoli, et Pisis petechialis morbus unestissimus prorrupit, ac Moscha brevi tempore 33299 cives desideravit, quos horrida pestis sustulit hujus additamentis hydrophobia terrificus niOrbus, adhuc nescius curavi, perraro animalia impelit, et sere numquam hominent postremo haec publi-
15쪽
ra Medicina quae inoculationem vaecinae induxi ciniortunii mi Oinniuni pervicacissit num ac suilesiissiinum quasi omnino dimovit, quod praeter undecim saecula non Olum stragibus exagitaret genus humanum, sed novos ingerens morbos, insinuitatibus ac deformatis plerumque mellibris plurimos, qui superessent obsignare con
Verum cuique mei animi sententia de publica medicina hujusque sermonis argumentuin quam lacillime ac ulterius in aperto erunt consideranti, quae ejus fuerant consilia tum humanitatis, quum providentiae in eorum levamen, qui graviori amictantia rubrtuna moerore et tristilia, quippe vitam agitent miserrimam in vinculis, hospitiis publicis tuguriisque quavis destituti
melioris sortis conditionisve spe nisi haec scientia illis adiumento et consilio adesset. Ne quis tamen miretur, si medicina illis quoque auxilium paret, qui societatis leges atque ossicia transgressi publico decreto in
vinculis suorum criminum exsolvunt poenas hi namque, primum omnium inquirendum foret, quo remoto impulsu et excitamento ad violandum civium jura perducti, suere' in primordiis quippe aliquid commiseratio ne dignum et culpa ex parte vacuum posset inveniri dein Pensitanduin poenas summi non in vindictam, sed in delinquentium emendationem, atque in exemplum ceteris ne eadem via grassentur postrem hoc quoque animadvertendum, poenas nempe tunc temporis, quum duritiei ratione praefinitas, et quod ulterius foret, contra ipsarum legum consilin et decretum exstiturum i quam ob rem quidquid poenarum eximeretur tum locorum sorditate, quum habendi tractandive negligentia, quibus miserorum valetudo corrumpitur, ita ut brevior graviorque inusta poena, id omne scelus, et tyrannidem saperet injustumque lare existimandum evenire proinde posset, ut aliqui morte non debitam luerent poenam, ac
16쪽
Itidein societas euruui auxiliis, si quae ingenio, viribusquc Praestare scirent, turpiter privaretur; et ut quam plurimi us civitalis, liberialisque iteruiu nacti vel odio quod conceperint in danda poena vel miseriis lum ingenii, quum virium suarum in civium jura acriores existerent;
quippe partim necessitate quadam atque desperat animo agerentur, partim quadam et ipsi ungi usi ilia in
suos actitarent. Quod quam longissime contra accidit, si integri valetudine ferrentur, si poena in emendationem tantum necessaria eximatur, atque proinde ipsis manifestum sit, leges delinquentem punire, eumque qui civem se gerere sciat, quamvis deliquerit, defuncta poena, laeto animo amplexari et in pristinam silem commendare atque tueri. ΙIinc horror carcerum, luctus, miseriaeque hinc mala consilia et crimina, nisi prorsus VaneScant, minora tamen fiunt, minusque aeditatis animi perserunt. Haec eadem publica medicina auctrix fuit, quae publica hospitia sive nos comi in pauperum restigium instituenda aperiendaque curaret edocuit scilicet mortales quiqui sint vel ditissimi vel antiquissimo genere amplissimi et lionestissimi, cum pauperibus tamen jure et conditione obstringi hos proinde, qui malorum morborumve vi et insultu actilentur, humaniter ac diligenter ad hospitium accipiendus, miseriis suis sublevandos, in valetudinem pro viribus restituendo. hisce namque ad
ultimum aedus, ut dicam, humanum constitui, Otiusque humanae felicitatis ceu undamentum vel Olum qui enim in parva re degunt, industria atque labore et suam et ceterorum rem promoventa et qu0d in parvis, levi fortuna in miseriam probabuntur, ac divitum auxilio et commiseratione indigent. Sed primum quoui modo ii in hospitium auxiliumve accipiebantur, si nosocomi morborum sedes ac mortis, ine
ita negligentiaque esse videt antur lilii fiebat ut vesmiseri aufugerent, vel si qui sat aut necessitate ad
17쪽
perque aedissimam habendi rationem experti, oris exemplo essent, ne quis auxilia haec sibi exoptaret. Hisce omnibus publica medicina perhumanissime sapientissimeque occurrit atque hae domus privatarum comitatem indulae et loci oppurtuni late, et cubiculorum
adcommodata ratione, et eorum qui numere in aegrotos unguntur, cura et officiis animum miseriis aciunt, ipsi undequaque salutis curandae causa adseruntur, ac medicorum industria scientiaque recreantur, et in patriam, qui valetudinis capaces sint, sani laetique remit-luntur. Quod si quis quamvis pauper, vel animo natos suos custodiendi, vel ipso familiae cujusvis patriaeque studio haud passus sit nosoccinia in urbibus petere. i- tamque suam in gravi discrimine ad natale tuguri uiuptli trabat, huic quoque suam confert opem publica medicina eos etenim ibi per viros linjus scientiae perilissimos curare studet, atque medicamina gratuit exhibere, quae necessaria existimentur.
Ac postremo linem sermoni meo impositurus, quid memorem publicae medicinae consilia vel decreta, quibus societates institutae fuerunt, ad auxilium illis deserendunn, qui sat suo vel infortunio in mare mergerentur Ilinc ollandiae Lundini , Parisiorum, atque Venetiarum gloria et promeri luna quae innumeros revilempore vita sere destitutos nova vita donariani, huiuanoque consortio continuarunt. Quid mentionem faciam praemiorum et incitamentorum perillustrium , quibus publicae medicinae adhortamento euiciuntur atque COH- decorantur, tui vitam e quovis periculo si e incendii, Sive aquarum discriminisve cis juscumque modi alicui suerint viali IIae jam omnibus manifesta inhaerent, publicaeque ni edicinae promeritum quam amplissiuium lignoscitur. Quid niemorem praeterea leges hac ipsa Suadente perlatas quibus caulum, ne qui demortui
18쪽
I 8 sunt, ante praelinitum tempus ellerantur atque queant
sepelliri inde periculum est sublatum adhuc vitali spiritu ruentes sepellire ac inorte damnare. Quid percenseam decreta et consilia, quae sepulcra moverunt morborumque causam quam requentissimam sustulere rhinc quoque actum, ut haec alio delata, eadem nos invi- Sentes, quum nimia consuetudine parvi ante quodammodo faciebamus, majoris et maximi sacturi lacrymas parentibus conjunctisque sive sanguine, Sive necessitudine demus quam amplissimas, maximumque defunctorum desideri uin et pietatem subeamus quae res dum primo ad sanita leui prospectarunt, plurimum dein Oralis utilitatis dulcedinisque adtulerunt et foventri hinc qui ivunt, conjuncti cum illis, qui decesserunt, sanctissimo renianent studio. Quod si haec publica medicinalo laniaque praestat, non ne jure ac merit eam Omnium scientiarum longe maximam atque excellentissimam praedicam 'celerae quippe scientiae verum qui leni utilitatemque perquirunt, sed una ac singulari via procedunt, ut demuti in bonum generis humani redundent: haec scientiarum omnium auxilia aut plectens, quid in
aere quid in terris, quid in hominu in ingenio egestatibusve est, in unum congerit ut quid juris, quid boni, quid commodi parare possimus, id Omne nanciscamur, vitamque dulciorem , quam ieri potest, agentes maxinium utilitatis, elicitatisque exhauriamus. Quam ob rem Medicinam ego publicam singulari appellatione condonarem, quippe quae niaxinium amplissi inumque civium
Commodum Procuret, eam scientiam nuncuparem hu-
inanitatis , humanissimosque, qui huic addicti, quovis modo ingenium ac vires, ibi turiasve et auctoritelem vel applicant vel applicaverunt.
19쪽
I. Non minores a Medici Clinici Politici utili miis sunt. II. Corpus humanum se imum destruit. III. In peste elechiae latiae, discretiae, nigrae mox initio conspicuae lethales quia serius amarent,pis non quoque sunt exitiales. IV. Nuras Liximae nunquam, nisi substantiarum Organicarum raesentia adsit, formatur. V. Curationes mothorum omnes theoreticae sum.' Syphilis constitutionalis etsi remediis sic dietis specificis tractata, vix unquam sanatur, sed tantum pro te Ore silet. VII. Si Praxis messica, orem perfectionem acquirere potest, haec in athologica Anatome raecia ρυ sistit.