Joannis Heurnii,... Opera omnia tam ad theoriam quam ad praxin medicam spectantia... Iuxta Otthonis Heurnii,... tomus Secundus

23쪽

L ibri de Febribus

sed secundum partem. ut cum alterati ritu sui abeunt: his si cito medelam admoueas, adine vera vindicabuntur. Pronascitur autem hae putredo ex materiae aliena commixtione: ut eta humor humori miscet ut , nam inde eius temperit

flectitur in intemperiem. Cum calor vehia, ter augetur, fit morbosa pulsedo. haec exustioni proxima est. non fit ab occubitu caloris natiui, qui ha omnino non evanescit, sed sol sim mutatur. & vel AR 1 avs P TR ID Is Gene ιodammodo , o omnibus putriris com

ut De Natura putredinis, se putrida- visis , Disserentiis, Signis , Prognosti , s

24쪽

ie Aureliano : ut Graecis set dulce dicitur , inquit i . Lb. 16. Plinius. ita Galenus , opistilis , dulcis , formosae 3. Desu t. s. voces ero rebus contrariis pro tesserit. Quidam tib. P bilem si iam putrescere assimant ic hinc febres enas ci. Cui sententiae subscribere videtur Hippocrates, ubi ait οἱ πλω οι τῶν πυρετων τῖς χ λκα H 4. De para. idem videtur Aristoteles adscripsisse Anaxagorae, hi- ω πιι.A. mirum bilem, seu bilis receptaculum acutorum morborum causam esse. Quam sententiam etiamsi damnasse videatur; attamen si quis perpendat, veli

De Putridarum Febrium Causis. Oel De Putredinis causis.

26쪽

Cap. X. De Diff. Febr. putr.

6ore mouebitur concussio, quo, scilicet, crassios fidelit humor vapore. Restibilis autem humor clas sior in venis permanet.Etenim si crassior ille humor evenis excideret, in perpetuam concussionem corpus abriperet, longeque maiorem, quam si vel a vapore humoreve tenui fuisset progenita: vetum cita paulo post, per febres intercisas igorem abire videamus,

consectarium est , id quod restibile est materierum in venis permanere. Huc accedit, quod si ma-tctia quae febris est causa, e venis in musculos inci-ideret , ac ibi si consisteret, tumorem ibi procrearet, riam e venis in habitum corporis propelli, & exti

mas in partes, ut Nanus, Pedes, nasum: nam haec

primum sere stigescunt: Reipondcmu, , non necesse ei se ut humores ad loca remotissima pellantur: sed satis est, ut ad vicina. bd vero partes frigescant, id euenit palindrome calidi natiui, quod intro viam affectat.Tertib obiiciunt, si intermittentium focus invenulis est, cur in continuis, quarum focus magna vasa , portio succorum putrescenti tun in habitum corporis non effunditur, quae sepe tigorem efficiat3Nam inuadunt plurimae harum cum rigore;cur dein

30쪽

Cap. XI. De Putridarum Signis.

1 eth. r. Einis. Calor itaque ibus, quam in hecticis: cunil mi attamen mordax est clim manu sentitur: at haerente Qualis manu, acrimonia aliquantisper vinci videtur : haeco putri - talis istis biliosa erit. Sin ex aduerso, primus occur-htis qd ii -increscat ad tangente manu, pituitos a haec febris erit, vel melancholica. Qv d si illa moles citas quae succrescit,non aequaliter manus partes ieriat sed sive-pun,io multarum acuum adsit: aut, ut scribit Galenus, veluti per cribrum inaequalitet prosilia ac primo occursa sit vaporosus poti iusquam mordax; sed si sensim accedat mordacitas, erit pituitosa. Inaequalitatem hanc habent solae pituitosae, quδε crassi succilente tenuentur,nec toti,nec aequaliter; sed quod com putruit,extenuatur soldm,& foras sertur. Et a dolore capitis putridam eis agnoscimus. Sed dices,Ephenietae febres etiam fiunt ex dolore capitis. Dicimus illum praecedere ephemeras:at in putridis sequitur.Et li s guae nigredo putridam loquitur. Reseres, Galenus ait nigredinem nasci ex ventriculo,ubi is imbuitur talibus succis: ergo haec nota non arguit putredinem. Repondemus , Si linguae nigredo prouenit ex adustione , erit proprium ligniim putridae sebus: s non inde fuerit nata , ita imbuta ingua poterrelas,st te Aristotele&Theophrasto,corpora ex variis causis nigrescunt,ut adustione AEthiopes: putrestine senes:

vi ite' sieeitate sanguis:vel quia fuligine obsidentur, ut culinae , symo. Quare si siccitas adest linguae una cum nigredine, erit ab ardore illa nigredo. Ab actionibus laesis etiam signa ducuntur : abranimali actione, ut a delirio feroci biliosa sebiis notat . A pulsuum

motu . nam cum ad vigorem venitur, magni, celeres, crebri, inaequales, ac systoles celerrima contractio, putridam arguit. Sed haec omnla moderata eueniunties M, sebres. At in melancholicis febribus ulsus sunt rari,ac magnitudine mediocres. Ineunte

computruit materia tunc pulsus retractatio & quasi coatctatio aflest , submersio, & profunditas: materia morbifica suffocat fere calidum nativum. quamuis in florida caloris vi fortes quas danipulsationes inteidum edaci illico tamen premitur ac Λ, excre- paruus euadit. Ab excrementis:haec si nullam putre- stii . clinis cruditatis in initio notam habent, indicio erit illam sebrem expertem esse putredinis. biliosa si aliis dictum puta. A causis efficientibus, ut ab astum ptis, admotis, eductis, retentis. Si sine causa a foris/incurrente ortum traxit, plerumque putrita est: sibiliosa victus ratio praecessit, biliosa erit. A typoesi febris est intermittens, certe pultida est.& si exacerbatur tertio,quarto,quinto die,suspicio hecticae aberit. Si cottidie exacerbatur , erit vel putrida , vel hectica: si 1 cibo, hectica erit: si non, putrida. ibdsi cottidie putrida ingrauescat, est pituitosa.Si intermittit, est ex putrescentibus succis extra vasa m gna. Si so remittat manifeste, tum vide num incipiant iterum exardescere cum ri re; si ita, erit ex intermittentibus , etiamsi nullum detur otium a febre. Ab Avicenna aliud quoddam enumeratur signum quod praecedit febres putridas, quod ambigit inter morbum &sanitatem etiamsi , Rage febris dicatur) lassitudo vi erosa, enata ex succis tenuioridiculatio , a copia vaporum musculas serientium. pulsatio arteriarum in aliqua parte , ex humorum bullitione. perturbatio in somno ,ex humorum plenitudine vigiliae ex anathymiasi acriori, membranas rebri vellicante. spirabilium partium arctatio,extimis crassiotibus. tensio venatum de hypochondiij putridis sebim re repletione. dolor pulsans capitis. Febrem itaque

inaequalitas,actis calor, rina cruda, cochymia, ple- thora, hypochondriorum tensio, anxia respiratio, nausea,vinnitus, alui vel utinae copiosa vel suppres si excretio, causae externae in Impurum corpus incurrentes,ut Sileno euenit.& rigor, qui sine febre antiquis non eueniebat. Per febres putridas obori-

turrigor, materia calida, vel k1gida 'Si calida,erte eopia illa vaporosi, vel humor. Vapores enim interdum

vim, ac intrb. vocant calorem natiuum: quare recte

Hippocrates scripsit rig6rem 1 flatibui nisci .vel humores,ut bilis vel eius ichor acrior, t salsedine qui tincti sunt succi per corpus sese traiicientes, membranas feriunt instar effusae aquae calentis : unde vis expulifix insurgens contra horum institiam; rigo rem escit. Febris sua habet tempora, loquor noride paroxysmi particulatis temporibus,nam liic etiam sua tempora habet: sed,de totius morbi histoli ini- Signa tem

mirum principium,augmentum vigorem, ec declina- porum. tionem.Notamus haec ex morbi specie, more, motu, corporis charactere, ac robore, anni tempore, aetate,

vitae instituto, pulsu,rigore, periodis, & Paroxysmis, signis Depasmi. Si eadem sora, reuertatur paroxys mus, febris illa ad vigorem venit: si anticipat, etit in augmento : si postponit,in declinatione vessabitur. Sed in hoc recursu ac tardatione notare debemu , quis paroxysmus fuerit vehementior, posterior, vel prior: vel num eodem se modo trahant. Si eodem afflixerint modo , denunciabunt ad sebiis uniuers lem vigorem ventum esse. si posterior sit vehementior priore, indicabunt augmentum totius morbi

histonae adesse. Sin remissior illa postpositio fuerit, id arguet declinationem adesse. Ergo si ille paroxysmus qui postp0sitioni eonsectatius fuerit , lenius

affixetit ac breuius,non prolixius excurret illa febris: sed suam breui finiet historiam. Sin ex aduerse eue- nerit,longa euadet, quia fit a materiae copia, Praeterea Obseruabi hoc . nobis obseruatum est usu, ut ex peculiaris p le. roxysini effusis excrementis, totius curriculi fibrilis tempus colligamus. Verbi gratia, si in tertianae in termittentis paloxysmi initio silem vomit aeger, in principio totius sui cutriculi versatur morbus: id si

evenerit in augmento peculiaris paroxysmi, totius f bris augmentum voluitur. Praeterea,tempora febrium

dignoscemus ab excrementis: num scilicet illa ideam pepasini reserant , aut num cruditatis plena adhuc illa sint. Si coctionis quaedam notae et icetat, illa: erunt debilis coctionis aut manifestae , vel persectae. Vt si cruditatis adhuc signa eluceant, vel lotium re nurialbicans spiceo colore, ac fraudatum hypostasi, febris in initio suo versabitur. Quod si id lotium quod subrufium apparebat, euadat rustum, testibili adhuc tenuitate ; quia hoc tenuem aliquam coctiqnem denotat ; signi cabit febrem per suum auges tum ferri,ac primam augmenti partem eam decurrere. Cum incepit coqui , enaeorema producitiu, &vrina ruffa euadit, tunc augmentum plene sui curriculi in'sit. Pet sectae ver b coctionis signa sunt, color vis nae inter subruffum & subflauii ue seb- stantia eius medioc is ; hypost: sis eius alba , laeuis, & aequalis. Et tunc, in declinatione , est maxime purgandum: quia cam materia in substantiam partis verti nequeat, corrumpitur, & deterrima fit kbtis. Cum causa morbifica pepasmi est expers , gra , impura , oraca. Praeter utinam, alia quoque excrementa injicienda ut variis focis fouetur bri. imposituri huic capiti, breuiter notas addi S pe culiares cuique isti intermittenti. Biliosae sebres a