장음표시 사용
11쪽
In telligit leslactiones soli & Lubie regnescit praediicqq. in rum,qVae, quantum, & quando futuraei sint. Hunc cum statuisset summus rerum opifera eff- ῶς'euhyςsiqua uniuersa ad terram inclinauit. Usum ad cpli mu'mplati emtei exit, it eo specta
M,& ciuis,si εν spectator superarum rerum,atquzquarpini spectaculanar ad nullusti aliud gem Ignimantium pertinere dignoscitur; reliqua enim terram Opressa ideo sunt, quia nulla illis immoriatallinus est expectati , sed toto corpore in humum pruix o, vepyi I, pabu losi; seruiunt, ut non immeri a dς homine cecineru)t poetae. Sanctius his animaumentissi. capacius altae; Deerat adhuc,& quod dominari n coetera posset ι Natus homo. Quod si homian ison esse, nedum specie corporis, sed etiam ratiouius otelligimus potestate , non ne satis perspicuum est, hominem viasi laqquam. numen, tanquam Deum aliquem, ut ita dicam , inter coeteros animantes gere ξ Sed mutato costio Diogenes hunc ipsum hominem insipientissimum omnium animantium appetit
lavit, ridiculas hominum,etiam Philosophorum 4neptias sursan apimaduertit Cynicus, quoru iiij sunt
conati per omnem aetatem a risu abstinete, perpetu, se fietui dedentes,alii quidem in effusiores cachinnos ita procliues cxtitere, ut insani haberentiir,ridiculi quidem ambo,nisi ille risum, & hilaritatem hominuin reb is fluxis,&instabilibus deplorasset; hic: aua em eorundem ei ut tum inlimissimis etiam rebus ces lachrimaistium derisneti considerauit . Cunicui hos minem
12쪽
pax, crudele, , stile,:inconstans, varium,multiplex
nunquam ineade permanens sententia , de quo iure illud eanitur . Qui cupht Iperniti e per omisit,inritit,aedificat, muxat quia ta rotundisii
vidit hominemii naturalibus ipsis--ptiorent
teris animantibus in infeliciorem, unia Vbi diatόni tegit, piscem operit squama, villus 4imenta, &seriis vehit, concha testudinem/excipit, ebur elephantestituetur, solus ipse inermis nasci fur, &nudus Q potius habuit brutis in conuinctione maris,&nar ipse homo ZMos fuit Garamantibus passim culti ει minis degere , Scythae praeter ensent, &' alsum omnibus etiam uxoribus,& Iiberis usi fuerec uniabus: Apud Massagetas singuli singulas ducebant sed
tamen alienis uxoribus, volentibus mariti, quando que abutebantur. Quid memorem, Arabes octinibus Eatribus unam constituentes cu qua natumaior noctaret, caeteri interdiu ad eam accederent ' Adeo ut incertam venerem brutorum more prorsus sequerentur homines,& in hanc sententiam Poeta. Et Vo
nus in sylvisiungebat corpora amantum . Quid ma sis inauditum , &nouum de homine, quam ut Der icibus,&Massagetis fas esset consanguineos, & parentes senio contectos enecare, immaniter, & prodiagiose deuorare existimantibus rectius a se quam 1 vermibus absumi ZQuid magis naturae,& gentium rationi repugnans , quam ut Romani sexagenarios senes de ponte deijcerent, unde & senes depontani pQuid plura ela legibus ipsis condendis asinos, cru-- deles,
13쪽
lismanes praeseruierunt homines. Quae m2. immanitas potuit excogitarii, aut inclementj , quam viri duodecim tabuli aes alienum confessi deestores , qWi in aere non Agentis Oluendo,capitis pas luere't, vςl G Hirqribus tradgnentur dilaceradii Quid aliud emergςbit xx iisdem pabulis patri H du gentibus venund re filium, forsan hecessitate famia quam ut natu apponeretux patri Thiestaeis dapiluis absume dus be res in ma uinc'piecit lapsu n*pud Plat'nem Trasimachuin, ut nihil aliud esse ius
volvetix , quam quud potentiori placuit, & proinde quo up Ne is, qui pius posset lege sua i uberet, au
vetaret ius esse, repugnante etiam plerunque nat
ra, Quod enim ab ipsa natura proficiscitur constanti Q perpetuum ςst, semper: idem , & ubique idems lanii urit apud Firmanos, & omnes alios Nix omni lausaliua, bene, plentium odor omnibus suauis; At iura qui' u ria apud varios ' Romani condignis pinnis assiciunt fures, Lacedemonijs vero furta fuerunt impunita, & acriter eos tantum coercebant, qui inserto depraeheqsi, essent negligentius furati. Quae omnia si recte perp dantur, an ex omnibus anima,
lihus vllum est ho negir iu*, vll*m stolidius ubium magis exp strat ni ξ Recte igitur Diogenrahomo in gnim impie 'tissimum,& insipientissimunt. sed quo spectat haec tua doctrina Diogenes duprae dicas hominemsapientissimum,&rursus evnsem hominem insipientissimum Z oportuisset ostendere quiratiqhes piς es,&verit homines euadamus; quid vita , quid sequi deceat, quid utile, quid inutile.
14쪽
sumus sufficientes excogitare aliquid ex nobis,quasi ex nobis, sed sufficientia nostra a Deo est: Abhu ius thexausta bonitate , cuncta bonitatem particupant, nosq; bonitatem humanam ad summam inani
bonitatem referentes ad ipsum vere bonum attollinu ; qui Deus est. Quid iobsecro, Auditores 3 aliud sapere humanitus, quam philosophari, idest sapientiam appetere, & quid aliud est philosophari. quam Deo simillimi euadereὸ Deus intelligit'&agit, ut itelligidiomnium lausas apud se h beta,qui re sum cium in uitir Deum imam in uirit, Vagitoni iiii ciuistitutis quib usdun legibus coercet,ac mollisutilis, qui leges; qui apientum decreta perquirit, u id Deum: a edit i S pienter Aristoteles probi nia Tnogenis: expositit, dum ast, sicut optimumestanimaliuni homo lege fruens sic pessima animalitini est homo a lege 'iustitia separatus . iurisprudentia
enim recte vivendi, honestatisq; formam exquisite praescribit , homineui pace, unitate, concordia fidi litem adiuum inii induersione irrevocabili, de indoli. Muta polli .vitia erimina punit, turpitudiises 'sugat; in uiam propulsat efferatos animorum motu ohiabet;j liii ab iisprudentiὰ si spectemus coeteim sunt omi; etiam aese mundum ab eodem conditum. trinsecus quidem in essentia Dei qpatenus ab initio satura stitur, iussit praedestinauit; os Deum in i sa miridi,&'reri creatione ι No,dum enim coeli, & terraeotin uitant. quando certa lege, &gyro vallabat abyssos, legem p ebat aquis ne transirent fi-vies suos,appeadebati Midamenta terrae Finem illiu
15쪽
nobilitanum In Hiiemus, est enim
veri l. C. finis ad quem tendunt eius responsa adeptio iustitis, qtiae omnium rerum aequilibrium csse vi detur, quandoquidem vis tutes inter extrema consti tuis , Hanc Piliis allegorice Paradisum: de laiarum; appellauitta: Fluinus: cnim iemanat sev uriget sara.
disium, &in quatuor diffunditur capita Phist,n ap
pellatur primum circuit rerram Hevilat, secundum ambit Ethiopiani, de apriuatui Geon, Tigris tertia labiturino Aegiptios, Euphistites quartumi Maximus illonuuius unde quatuor profluunt, virtus est uniuerinis iustatia, a qua quatuor ena ergunt regiae viriti tes , prudentia, quid agendum,fortitudo quid sustianendum, temperantia quid eligendum , Iustitia quid cuique tribuendum significans; In hac eadem iurisia prudentia Enciclopediam, seu aureum seientiarumtductum haberi facile est intelligere, nam si de antibqustate reriim est quaesti nobis profecto eum histo ridis, aut Romanis, auq Grecis agendum eati, si de a 'gumentationibus cum Ddiuecticis,si de quantitate,ae
proportionecum Mathematicis, si de motu, ac natura cum naturali, si de valetudine, morbis, ortu, ac interitu cum Hippocrate, vel Galeno ; Medicorum
enita placita ad iuris quaestiones referuntur, & L C. ex mente Hippocratis septimi mensis partum legitimum ostendit, Astrologiam in iudici,s maxime sibi necessariam intelligunt peritissim quique iudices' ut vera i filiis testimonia, cum de nocturnis agitur delictisdecernere possint , se Alcibiades Athenis haei
seos postulatus, quod statutas Mercurii certa n
16쪽
ctis hora confregisset, iudicum sententiassure suit a solutus, quod ipsa hora nox esset illunis; Morum vi tutes quanti sint aestimandae vidit Socrates ea rati ne νir bonus sapiens ab Apolline nuncupatus, qui animaduertens naturalis Philosophiae modicum esse fructum, eaniq; ad ossicia vitae parum esse ne rasariam, inuexit primus Ethica Athenas, de ii illivin officinis, & in publico quotidie philosophans, ea
potius inquirenda hortabatur , quae mores instru rent quorum ivsus domi esset necessarius eas in hac eadem Iuris prudentia haberi quis non cognoscit Fortitudinem, ipsosqι viros fortes adeo faciundleges, ut decernant. Quicunque pro patria pro repuiblicastrenue pugnantes ceciderint in bello, per storiam viuere intelligantur; de alibi. Si miles in praelio cadens in vagina aut clypeo literis suo sanguine ruritilantibus scripsetrix haeredem, testamentum, haud ir ritum, sed firmissimum habeatur. Ignaviam damnadlages,dum praecipiunt, ne locus in acie deseratur, ter raga verrantur hostibus,clypeus, alia ve arma abi j ciantur. Audaces insequuntur, iubentes, eos, qui inbel Io rem a Duce prohibisam fecerint, aut mandata nocruauerint capite plecti, etiam si res bene cesser si probant ea quae sunt temperantis hinc tegitima matrimonia, hinc dotes priuileg ijs augentur I desideratur procreatio ,& educatio liberorum, ea vero quae
sunt intemperantis,abhorrcnt. Sic lex Iulia de ad uiaterijs eos grauiter punit, qui adulterium, stuprum incestum, aliaue ii bidinis scelera commi serit, liberalitatem etiam laudant, dum perimittunt donatione S
17쪽
nes, prodaPlitatem detestantur administrationem
interdicentesa Honoris studium,& magnanimitatem fovent, dum iubent dignitatum ostdinem seru ri, Mansuetudinem, vel clementiam prohibentes ne conuicia congerantur in aliquem. Amicitiam sanguini comparant, veritatem adeo amant, ut duod
cim tabulae falsos testes e saxo Tarpeio deicis iubeant, scurrilitatem oderunt mimis, & hystrionibus infamiam irrogantes: Iustitiam denique, & prudentiam posthabeam, cum nemo sit, qui non facile perspiciat Iuris prudentia in his potissimum versari . de illis opposta non ignorct homicidia, iniurias , tarta, rapinas. Verum enimuerobra quemadmodum Sol ipse si aere trassiori,dc nubibus inuoluatur radijs, pallescentibus , de obscuris cuncta hebetar potius, quam illuminat .,Si vero pura luce clarusi,&:expers caliginis, de nubium oriatur omnia tradijs, d fulgore suo illustrat, ita summurn ius, summa jι ratio Dei, de naturae cum primum a Coelo descendit in nubes, di in caliginem gentium renuem quandam,& obscuram iuris immaginem hominibus imprimit, at caligine, de nube iuris radijs purgata, quod, emendatione fieri dicimus,de benigna interpraetati ne iura tandem pia, sancta, de aequissima gentibus, a Coelo delata maximo splendore elucescunt; V
riantur enim leges pro locorum rerum eventuum o casione, de licet variae sint apud varios, omnes tameri nituntur ratione, quae a prima dependet , quin imo quanto magis res Buxae mutantur, tanto magis resurgunt leges in rebus variatis , de multiplex mutatio
18쪽
emerum quidsi mutatio,sed Iegu conseritatio,quam sane mutationem Atheniensis hospectontemptatus aiebat leges no ferri, neque abrogari ab homini bus, sed Deum qui de omnia, opportunitatem i, simul cuDeo cuncta gubernare. Interpretatio,& ipsa est maiaxime necessaria, tum ad eruendos veros legum sen-siis,tum ad aequitate consti tuendam, quae Iegis est inima,& mens, siue clement.ae,siue seueritatis habenda sit ratio. Fastu enim tument,& arrogantiar, vitio carere minime possint, qui se omnia persecte etiam sine praeceptore.discere,' ac tenere gloriantur a Nam apud Platonem Socrates in Phedro disciplinas exis ermone poli , &lviva voce quam ex lactiune hamam adas existimavite di si satis esset ex solismiptis si, ique coemimario sapere, haud quaquam operae prettium fuisset tot philosophos per extemas nationes peregrinari , ut eos audirent. quorume commentaria priuatim legissem; Cui non sunt Euclidis audita sum. mis laudibus celebranda pericula, qui muliebri sto Ia indutus noctu Athenas cum id Megarensibus capitale foreti, ut Socratem Philoisphantem audiret ac cedebat Θ cui non sunt exploratae Demostenis vigiliae cui non nota a perorante Calistrato parta et quentiae Pa ma ξ Sunt igitur A. duo praecaeteris, quibus iura ne dum honesta, & laudabilia, sed pia, &sancta omni aetate conseruantur iusta legum eme ldatio, & bentigna earu interpraetatio,quorum virum/que iampridem pyisca artas est consecuta tum Imp iratorum, & precipue Iustiniani ope tum,etiam I.consultorum di habuit enim illa aetas splendidissima illi
19쪽
uitisprivism: hi naturistonsul os vellere mi r qtae probitatis,tantaret inentiae fuisse sexum ,ut uiconsultis Imperatores nihil det mim ς si ex eoruna prudentia digestorum ψpustis onu sit prinubus ignorat. sed priscae Ruyminui xi λ ρ-
tur inquirere probi ό de s spinis
quando ego vos viros prς fis pignIς -ον iunil virtutum genere cumulati limos inuenio, agnosco,& circumspiciens undique coronam istanti, ubique cerno totidem on dicam probos vjxori sedili Nisi talis vestia est qui rempublicam adminis' Mi =n , i morali solum illa prudςntia, sed iterq*a,qyii 2A - . ὸ
citis non mortali solum illa iustitia, sed ha qisi , arma tractatis non moraIi tantum sortitudihe, sed heroica,qui leges,qui lac si M. Paxtara dccxet -
20쪽
vos ego mei amantiss. agnosco, qui mihi hanc prouinciam nimis honorifice sentientes demandastis, evitae diligine viles optatis, si minus responderint, enitar , sin doctrina, & eloquentia , omni certe vigilantia, & studia, id omnes, ut intelligant,me ninhil imperisius cupere, quam vobis parere,& qu niam mei non est, aut pudoris, aut instituti de me plura loqui id unum dicam,agnoscere me in Hemetipsi propensionem quandam in studia iurisprudenti ef, qaes non solum me perpetuo comitata est,e , quo dignoscere ciliquid, o deliberare coepi,verum tiam 1 malo ibus nostris in multos nostrae agnatio ianis derivat,adeo vix aliqua temporis interca pedo imo tercesserit, qua ex familia nostra , m , aut alterum
I. Consultum n In enumeremus: Vos vero optimaerspei adolescelites Lycurgi , de Solonis generosa pro-.genies , quibus inreger arui est sanguis ingenium vi- . uax, occasio rerum bene agendarum,quibus Dei munere foelicia haec tempora procedunt. Ponite vobis ob oculos summae pro talis, & sapientiar 'exemplar iClementem Octauum P. Opt. Max. Si enim teste Plutarcho est legis effectus iustitia, & Principis opus lex, est vero Dei imago Princeps, Deo autem maxime conueniuiat liberalitas ,& Elementia Sanctissimus hic noster Clemens Christi in terris Vicarius praeseserens eodem tempore clementiam, & improbitatis odium praebet se simul clementem, & malis insensum, aureamq; pacem omnibus statuit,quis non intelliget eum quam maxime omnium, qui in tei ris