Morum doctrinae apud Hesiodum initia dissertatio

2쪽

ΜORUM DOCTRINAE

DISSERTATIO,

QUAM

AD SUMMOS IN PHROSOPHI HONORES

LEGITiM IMPETRANDOS

TYPIS CAROLI GEORGII. MDCCCXL.

4쪽

VIRIS ILLUSTRISSIMIS

PRAECEPTORIBUS DE SE MERITISSIMIS

6쪽

Quum iteminem, qui in artium litteraruinque ii, loria persemitanda usque ad Primordia penetrare studuerit, susera possit, omniunt sere invia a positis esse repetenda, tum se itissime hoe in eo genere intelligitur, quod continetur in rum doctritia. Quae etsi tam lentos progressus iecit, ut multo demum post, quam ceterae litterae et doctrinae pleraeque ad aliquem persectionis gradum pervenissent, serium quoddain undamentum nancisceretur et ad artis sormam

evehere tui eius lumen initia non uti alia, nisi cluae a veis iustissimis poetis reperimus sapienter dicta et salubriter pra

emia qualia tum ex publieae privataeque commoditatis quotidianaeque necessitatis observatione, tum ex ingeniis immano generi veri rectique sensu prosecia non potuerunt non uiltifariam per ipsa antiquissina I oesis monumenta spargi. Itaque prineeps extitit morum Praeceptor Iom

rus. Meperunt eum in hoc quidem senere lyriei bos non ita multo post tragici metue quorum illi a philosophielici

euti studiis, hi a suae artis natura haud paullum profecerunt. Unde factum est, ut eius doctriinae, quae est de ritiaque hominis vita, coniunctarumque eum illa sententiarum non pavea vestigia in morum praeceptis Pindaricis exstentiae propemodum uberior etiam sons omnis doctrinae moralis

7쪽

habendi sint tragici ut quibus tomines, nates deberent esse, describendi essent. Sed ut mittamus, qui poetae tantum suerunt, nec nisi eas et promiscue, sicubi res ipsa Arret, rum praecepta tetigerunt sequuti sunt, et proximo quidem intervallo antiquissimos illos seqiuati stant ii, qui tedita opera humanam sapientiam ad mores spectantem comprehendere sive versuum vinculis sive concinne et graviter dictis studue runt. Apparet de nomicis poetis nos retiare deque illis viris, qui honorisco aequalium testimonio sapiente voeitati sunt. A quibus omnibus quaecutique in mediunt allata sunt bonae frugis plena, iis deinceps ita usi sunt philosophi, ut ab his demum singula quaeque, eliciter antea reperia, colligerentur, augerentur, disponerentur, iudiearentur ac ratione comsociarentur atque in disciplinae sermam quandam redigerentur. Atque hoc ita esse, perspici ex eo potest, quod sa pissime hi ipsi bilosopbi ad principes sontes redierunt o tarumque illorum de moribus probabiliter dici eum laude eoinmemorarunt suisque placitis vel illustrandis vel eons

mandis adhibuerrant. Gnomico aut Et gelu ri Iuantus Praeter cetera tonor inter Graecos liabitus sit, luculentissime etiam

posteriorum seculorum vox testatur. Nec miri quidquamve novi narrare videbimur, quum ab gnomica sapientia illa omnium propemodum genitum inuiorem vitam exorsam dia

Inter poetas autem esiodus'), quem delegi, ut quae apud eum sunt disciplinae moralis initia investigarem, de antiquissimis morum uilonibus gravior ipso Homero est testis praedicandus Homerus enim apud quem tum propter aetatis ratione in tum ni agis etiam Propter ipsum carminum coriasilium, quod in describendis beroum praeclaris gestis vera

8쪽

balur, vix tenvia initia quaedam morum clisciplinae inveni- initur , Actiaeorum elicissimo laudatissimoque aevo, cui limiginem ipse exprimit, adnumerandus esti quanquam in ipso tuorum temporiim docursu et sine ponendus statim autem post ipsi in navi in rertim civisium, religionum , studior im, voluntatum Conversio consequuta et univcrsa Graecia omnino mutata est. Cui novae rerum conditioni quale novum poesis genus responderit, perspicitur ex Ilesiodeis carminibus, i ximeque ex eo, quod inscribitur Opera et Dies, quod solum ipsia is Hesiodi revera esse vi letur. Nam utim hornines prioris aevi, quod Hesiodus illi praeteritum felicissimumque praedicat, deliciis tantum gavisi essent vitae, quae tota sere expleretur heroum praeliis, atque sesiorum solemnibus sacris-

quom isarum donis ornaretur, iamiam tristis munies oecii Pavit perstinsio magnae ration ram humanartam discordiae morbique quasi moriiseri, quo hominum societas laboraret. linam illa vitae rebus senis maxime admirabilis, cognatione sensu in positis ficta et pulcherrime depicta sensim iam

re oportit bat verno v ita Colutilior i tristi ηsii iae et iiserri mae, quainolesiodus et ipse expertus est et ad verum descripsit. Quo quidem vita ipsius inter homines orto dissidio, illud quoque magnum discrimen expileatur quod interm

meri sententias morales intercedit tmesiodi de moribus eo ruptis querelas et ad eos emendam logistaecepta. Nam Nomagis mores ipsi depravantur, o magis sere disciplina moralis excolitur. Cuius rei exemplo tum sunt Ilias, Odyssea utque Oi,ora et Dies, hoc ordine posita, quorum pollinatum quodque quo miseriorem temporum onditionem describit eo Pe sectioris morum disciplinae indicia prodit. Hanc rationem qualis sit breviter monstrabo. Atque ex iliade ilitelligi potest omnium rerum nullam magis esse expetendam quam deorum praepotcntium, invidorum et metuendorum favoreth, nihil intentiore Cirr luviendum, quam illoruin offensionem et vinia

dictam. Dii igitur sacrificiis ullisque donis sese flecti et quasi corrumpi patii otii gratiamque svom Maliscantibus rependunt

9쪽

ua ut o libero tominis Wrbitrio nullui sacinus prodire videatur, sed omnium aussa et culpa a diis repetatur. V. l. XIX. 86 sqq. Io Oidyssea autem exsurgit quodammodo libertas humana contra libidinosam illam iactoritatem, cui tamdiu subiecta tenebatur, et solemniter quasi deoruin ipsorumore proclamatur Od. 5a. Nam dii inrorrupti mala limminum ei nora oderunt, bon autem et iusta acta amant. Od. XIV, M. Quamquam moraiis disciplina per Odysseam

non nisi nascens modo a pliaret, quippe quae nini certosundamento destituta timidius incedere et interdum a se ipsa

desciscere videatur, ita ui melior persuasio pristinis opinioni bus superstitiosis nonnunquum cedat . Sed in operum et Die

rum armine certior quaedam ratio et desinitio constituitur, ut licet iliteIdum principia unde honorum morum Caussae repetuntur multum a in a persectione, tamen quae inde prodeunt ad vitam ipsam spectantia nunquam non in bona et salutaris , Quam rem luculentissime testantur hi potissimum loci: E. 25o sqq. i5 sqq. 65 sqq. 28 Fqq. 24 sqq. l. Maxime igitur illius aetatis, in qua lesiodi poesis Versatur, indoles et ingenium designatur et dignoscitur eo transitu, qui sit inier homines a violentia ad iniustitiam. pietatis humanae universae rationes, quales illo aevo suerint, optime ex ea ear minis parte perspiciuntur, quae est a v. 144 ad 26. Quod autem Odysseae loco , a. de hominum culpa enunciatur, ut etiam internum magis disciplinae mo-

Qitae omnes res religiosas et philosophi eas ad hanc ili m comitari solet superstitio, is ea uasta vulgo non ter liectis prolecta, liheruli, lue ententiarum et notionum Iar grφη mn reprimens ac veram ritelligentiam obscurans, ea ipsa morum

quoque verae doctrinae valde exitiosa est, quippe quae sae aetionum liuinariamin prava et perniciosa existat caussa Plena eiusmodi opinionum superstitiosarum Hesiodi etiam aetas est, iisque redundant eius aramina. Maxime in hoe genere memorabilis ea est arminis pars, quae inde a V. 726 766 ni maires superauitosas contineti Disiligo by orale

10쪽

ratis incrementum quoddam significem, id per totum Hesiodi carmen patet illud quidem, ut potissimae calamitates homi-nibiis nasci dicaxitii ex cupiditate lucri, quae ubi sente ani nuun holmitis occupaverit, omnem deorum ieiuni initi, i stitiam opprimi, rixas et bella excitari et innumeralia mala

oriri. Atilue lao suis oculis viderat suaque vita erat expertius Hesiodus. Illa autem vententia inde ab Homero sensim

magni semper momenti fuit in s sciplina toriam condenda et tractanda. - Post estodum poetae hanc doctrinam eo

potissimum modo magis excoluerunt, ut ad eontinendanda praesepia moralia veris purisque caussis argumentisque uti inceperint. Quamquam quaedam quidem praecepta tantopere hominum animis insident et innata sunt, ut a primis discis,linae initiis adem maneant Qualia sunt de iustitia, iureiurando bosintalitate seminodis, de placabilitate postquam satisfactum sit non neganda; porro de iis, quibus potissimum

ad officia tuendaci inpellare, quorum unuin et grtivissimum est metus poenae, ab omnisei omnipotentique Iove immissae

Aitamen aliis in rebus, si temporum diserinuna observamus, postea memorabiles cognoscuntur diseiplinae moralis mutationes. Quae quidem Theognidis et Solonis temporibus nona inpillica in tantuiti est sed niuitis modis exeultior evasit. illius uini gnomas non solum maiorem numerum sente

tiarum, sed easdem subtiliores magisque dolatas continere atque ex huius sententiis studium quoddam humanae naturae elucere, neminem iacile fugiat. Itaque quae de fide ainicitiae docentur, de vera siclave brtuna, de emendando sensim statu hominis, quae de cissitudinibus rerum monentur et brevitate vitae, de recta divitiarum aestimatione es Herod. I, 2.3, hae et similia animi sensa et eogitata, quae

subsequenti uinulesiodum g nn mi corvi sunt, lueuienter, unum

tos genia humanum inua illud temporis spatium, quod est inter Hesiodum et Solonem inierie ni pros asus s. perii,