Hollandiae etymon, in otio nuperrime conscriptum. Per Iacobum Brassicam Roterodamum. ..

1쪽

M. THEODORI BERGII G DANI

ub is

2쪽

Ad Lectorem.

D Grammatici certant, ct adhuc sib jussis,

lis est, de Et mo nominis Hostandia , ct mihi interea sui actum putem a nemiue , tuto ego docere, cur a comuni sententia disirepem illorum,

qui de hac re quicqua annotarunt. quamquam hoc τ

lentem facile posent ct debeant impedire magna ui

nominis authoritate, ista tantorum Numina virorum,

Petri Nannii, Hadriani Iunii, OMIduini Lusii. illivi Archiatri vel AGulapii Goudanorum , inam sellaneis suis opinionem praedictorum, alius Panegyrista testimonio confirmantis. Veruntamen quum M. hac rex inprobandi munere constet magis quam in comjectura Irei,ct cuiliget eoru dimile erit probare quod volunt, cur inhonestum thabenti ocium, mihi praese lim,aut invidia aliqua dignum siquodforte adjucum ditatem Reip. o utilitatemfacit singularia quadam conseribam,diversa ab iis, qua isti tantopere multis sibi. tradidisse recite ridentur. Per te modo id misti liceat oro Wti obtector. Non quod animus mihi est Numina no- Mente minatorum persiringere,quorum vel umbram pertim 2 Preserem, nedum ipsis tam eruditos ,si in vivis essent, quod ego ingenue fateor,sed experiare veru Ge, veteri quod circumfertur adagio, o olitorem aliqua valdo esse opportuna loquatum. qua verb, quanti, quanti etiam fidem sint, qua ignorabant, satis potuerunt int gre coUribere. Nunquam prudens alicui pertat vitio, dicere de rebus nulli adhuest cognitis. Annon me hic

3쪽

Ad Lectorem quicquam nomi eoia rearerentia morebit Mimiis. Etenim Doctores serendi Opervolutandi,unius Pan

a istasimentia contenti umum filum videntur sicera . nisi plumὸ quis concedat selos haec inter xist, dum Hudsium , quoi nilii situr perfecte. Vale ct Hud est antiquum saepientissim Socratis dinum tacunum sis, quia nihilsiis. Nunc illi, siau ut,

se omnia sicise autument. Nihil quidem aliud istis dia mur, quam quod Bollandia Erymon, tamquam monumentum long abditum eruere sint conati: at utinam id esserisseni Obλ Nei etiam id est rissent, magi si adeo esset aestimandum, qu)d res gestas conscribere sit arduum, nihil praeter Et m provincia narrare , oci fi m. Scimus olim Bathos Romanis nunc Bostandos dici, nec id magnoperὶ admiror. Sed quum fm rei c fio hactenus petimus ivnoratur, Martini muti sit tentiampra illorum amplectar, quom aperi imis, re rum argumentis coii firmabo. Inridos sila lasse mea emanones Mauros: at recte illaifaciam, dum uerit, si te benexolentia animi sudium hoc meum

qualecumi, non: probare comorere. re

4쪽

aest

Pristitia qualu fuerit milandia facies.

m nos saepenumero a vero detuciunt, oculis ut sunt, clausis,haec introspiciamus: videlicet, sylvestrem Bataviam ante Drusi rem pora, paene nullis suille cinctam Ieribus, quam partim Rhenus, Mosa & Va is ut etiamnum, terminabant, ac quotannis suis mergebant aquis, eam stercorantibus, ut

Nilus yptum.Non quod Rheni quae Nili est

limi movicies, sed structis nondum aggeribus, adversus torrentes, qui c montibus lapsi rapide feruntur,minace instructis cornibus,ita ut nunc non potuisse agrorum faciem perdere.Nam ubi torrentium fluvioru magnum.numerum in se recipiens,tumens & audax aggeres hodie dis cerit, dolendum georgis malum adfert, pabulum, agrorumq; legetes perdit: quod utrinque conclusi aggeribus alveus, gurgites non queat abserbere trahentis, unde fit, urgente aqua ummole, qua res alia vix ponderosior, aggeres dirui atque dirumpi, & quod deterius est, alvei proprii profunditatem limi densitate opplere, atq; hinc ita excrescere, ut jam paene ipsi im agrum altitudine superare videamus , magno utriusq; & Rheni & agri irialo. At olim,quum illi liber cursus esset,sponteq; quo vellet laberetur,nulli vult enim arte seduci, nulla quem vis η - .l Aiij inhibeat

5쪽

HOLLANDIAE

, cunebri luxurians lambebpinguedinem suam gaudens ac hilaris pinguedinemin tuam gaudens ac hilaris quaquaversum ditandebat Nec diutius stagna , quin, se exonerasset, succiduusque se proprio reddidisset alve Tum enim subsidebant aquae, inque Oceanum serebantur, hospitii pratiam

semper aliquam relinquentes. Quibus ita a ria tuta comparatis, subactus & aratus ager altum extabat, sparsum cum gremio semen avide e

cipiens, quod ad gignendum , procreandumve Plurimum valebat. ex quo colligere est, prist nae HVllandiae fuisse lotio aliani quam modo imaginem. Primum, Rhenus liber ac prosundus , magno agricolarum comodo gurgitibus ' redundaret: Dein, Hollandiae globus multum emineret, quod fluminis limi de pinguedinis accretione quotannis recurrente fiebat. habes 'veram ac pristinam faciem HUllandiae, ut solia ''m non natatilem probaremus, nec aversarii l arbores, de qua re latius infra dicemus. '

Holiandi .uies. i Tnovam Hollandiam, quam ab arborum seracit molliandiam olim denominatam

illiveranter loquor, suffigurabimus, ad animi in stri institutum. Non enim, qualem Alosius lci Us Martianus , aut C se stomus Neapolitanus, 4eruditi descriptio na,reddemus,qui exte- et 'notatiusta amamitatem stilo cerest com-l

6쪽

mendarunt, vertim pro voluptate tali, illam quae posteris hominibus jucunditatem & uti- litatem erit allatura. igitur quam olim diximus supra Rhenum se extulisse, quantum vel aggeres adversus fluvioru vim ponti, eminent, compus paludibus occultat,aliquot in locis deme sana,pabulumq; jumentis vix piraebet,apta ali qui frugibus. Incusandi maiores,qui ante diem quam aut ratio postulabat ex immenso torret tem Rhenum in exignum & angustum locum 'concluserunt. Sed illi,cur hoc decenter fieri co-fitarent, quantum possim depromam. Olimicornis Rhenus, arenariis scopulis, tanquam vasta aliquaobiacente motrivi tepestatisseptus, ubi perCamicos in Oceanum ferebatur,quum limo ita Vpletur, ut humore ac pluviam ex mgris dehiscere non satis posse in eundem expe- .rirentur, pinguissi in us enim apud nos est: Rhenus , nempe alvei sui altitudine operimento limi obducita,ne omnia tandem obruta aquis j cerent, prudenter sunt hoc consilium amplexi: quamquam serius vellem,si rem paenitus intro- spexissent. Cicumferimus enim vulgo, mature nimis Hollandiam aggeribus cinctam. Laetus ager, viridis, pecoris cujusvis dives, cum lactis 3aten te caseique, tum segetum ad Occidentem iam

dum ierax, sed quae inexhaustis agricol sibi:

comparant funaptibus. Praeter commune enim laborem, quem iis tribuere agro natura prae

stris' etiam solicitos impensarum dolor con-

' A iiij sumit ae

7쪽

s HOLLANDIAE nait, renovandarum, &serte quavis amisi rum hydromitanim, sodiendorii dicunt, conservandorum cataduporum, pia nitorum a-quet ductuum,stercorandoru afrorum,quando limos e per se sita esse Blebant framina, & quae serebat sua sere sponte daret, ut ante novam morte absumpti, merito ςam , si aspiderent, nunc admirarentur. CApur Iri. No recte semire , quia si caritate ita, genam si gnam, Hostandi , Hoblandi μη tu rar

Complures sunt in sententia, Hollandiam

a mollitudine assimili sponsi is & raritatem M sic quadam,ut lunt,nomen sortiri,c quorum nu--lanea mero est Balduinus Ronsaeus. Adrianus Iunius id indicat probabili in ratione consistere. Cur vero ita sentiant, ex Plinio est, quassam terras ad ingrestum tremere, de insulas semper fluctuare. Sed aliena, ex opinione ad Hollandiari Lib rapiunt ex verbis istis PIinii fingentes, a soli c vitate,'uς hic nulla est,Hollandiae nomen esse. Quae ac leo solida est terra, ut paenitus defixa r ibus sitis haereat non quod affirmem orbem innatare Oceano, sed seraminosam ollinem. humorem naturalem haurire,per quem germianat,matices alit ara, conservat. Quod mollem&noli dens callidissimo artificio natura eam fabricata est, cava propterea dicenda Mous. Cavum

acta en

8쪽

lia ETYMON. 9

Cavum est,quod exhausi um, inane,& ab omni re est vacuum. At ubi haec vel manifeste palustris,uel pedum impulsu tremit,non uda esst nisi .

mixta terra, ut nec cavam, nec exhaustam esse

quis possit dicere.Hollandia aut nulla sit neces se est, aut omnium irrisione ludantur, asseverantes cavitati vanissimae rei in natura corpus inhaerere. Hoc quicquid est scrupuli, cuilibet excutiendu relinquo, praesertim cum, ubi tales insulet sint, Plinius praedicet. Esse,ait,non in B - Eodemtavico, sed Gabienu,Caecubo, & eodem Reatino, Mutiensi, Stationensi agro, consimili sorte nostro. Quo si in nostro idem usuuenit,insulas emergere, prata natare , jugera ducenta ferme equitantiu cursu tremere, ab hiatu aut re tantilla Hollandiam concavam esse poterunt dic re, aut etiam universam vacillare, cum quod hiatus hausit natura alio loco reddat, ut idem de insulis tradidit. Plinius, canitatis epiteto cur non praedictos agros notavit λ sed Gabiensem, ι, 'Reatinum agrum Reatinum, ut vulgus, ligonem, appellatὶ Si cavam esse didicistet an non

id expressum ab illo invenissemus Z procul dubio, ut mea mens id mihi praesagit, quippe& maiore, & externo hoc miraculo, domestica confirmasset. Sed terra qui esset cava cujus globus selidus ac firmus olim supra Rhenum emtinebat, qua δε-jamnum in multis locis facie est. Si assimile spongiis est selu, ut quidem isti hoc bene invenerunt, atq; expressa sit quaedam visei A v . tus

9쪽

rus verborum dc potestas. cii nona spongia turgente potius Bollandi na, quis cavitate i ista Hollandiam appellant,insta vulgi circui ferentis, quoties vult soli naturam significare, Hothandi doliandi: quasi Bullandi proprie &cleganter magis quam ridicule. Qi vero ad

significandam rem aliquam, vernacula nostra unquam verborum proprietate labqrasset. ex quo patet,alia ex ratione nomen Hollandiae riundum, Nam qui de cauia ita nominamus, a rebus propinquis & sinitimis est lignis.Sic ad Eumologiam, verborumq; interpretationem, quae semper probata est a majoribus, Frisiab nes, vcteri antiquato nomine ab aquis Wale landi dicuntur. Porrectum est filia,cujus ductu, glomerem invenire liceat.San ai credam,m iores per Hollandiam,Holtlandiam intellexisse tractu tena. oris, vera voce amist , at mente retenta, ut infra exponemus.Neq; Plinium aliud voluisse,quam admirationem movere hominibus posteris, ac id υ talia narraste: qualia & illa sunt, in vadimonis lacu, & ad Cnidias aquas esse opacam silvam, luς nunquam die ac nuciueodem loco visitur. De Lydia, quae Calaminae vocantur.lii Nympheo,parvas selluares dictas. In Tarquimensi lacu, nemora modo triquetra, modo rotunda ventis impellentibus nunquam qua stata colici.Nam quod praecedit,de Mi -ςulisa et ii, uod sequitur aceruataterrai m inrorumq, elementorum miracula caput ea V ' ponit.

vit la

rrtir

10쪽

ponit. Sic in agro Caecubo, natura alioqui cae tera firmo insulas fluctuare meminit Plinius.

si argumentatio, secundum Ciceronem. Pe inventest inventum ex aliquo genere, rein aliquam aut probabiliter ostendens,aut necessaid demo- straris,in serre audebunt,quod,ubi palustris est, vel etiam ubi paulo videtur firmior Hollandia . nostra, dum impulsu quatiatur,universe m teriam nullam subesse3 Atqui id Holatandi se nat.Certe hinc error est virorum doctissimoru, quod ad Plinii locum, animadversionem suam minus excitarunt. igitur te orem lector, ne delite iudices prius,atq; partem audieris utramq;, neve me, tamquam Caelij filium e caelo demisia sum rideas, quod novus Vir, neq; titulo neqvperuditione ulla foectatus ausim literatissimis obstrepere. Quious si concedere debeam, ut istos Aristarchos scripirarum fuiste scio , mei puta haec tamquam in Phiditiis Lacedemonio rum disputare voluisse. Botrus oppositus Botro maturescit, habet proverbium. Similiter sententia sententiae collata,reis,penumero verit , tem, de qua disputatio est,aperit. Verba rerum notae, multosq; ancipites etiamnum Hollandiar Elymon facit, ne inde dicam magnam olim in-. .geniorum fuisse ortam dissensione atq; disco diam. Iccirco, si quae ad communem Reip. ju- 'cunditate sine arrogantia loquor,feras oporteta Volo enim hic animi mei sententiam integre

aperire,nihil statuere,ut illi Adr o Iunio an