Galeni Ars medicinalis, commentariis Francisci Vallesii... illustrata

1쪽

AR MEDICINALIS,

Commenta ijs Francisci Valle si Cobarrubiani doctoris medici,&in Complatens aea demia primari medici facultatis profectris illu .

strata.

COMPLUT L

2쪽

Orquato por parte de vos et doctor Franciseo de VaIles medico cathedratico de prima deIa uniuersidad de Aleata de Henares, nostae Acha relacion Aietieridesque vos auiades hec hovilibro de medicina,inritulado arte medicina de Caleno ,γotro intituladolos prognosticos de Hipocrates ,rotro de pulsinari, o tro de urinis, Otro de febribus. Lotro de in uuali intemperie eotos quales aut ades rabaiado muchosuplicandonos, axemo queemn mu utiles prouectiosos los madassemos very examinar.ydaros licencia para que los pudies edes imprimi vender po tiem po de veynte anos durate

et qualitra ninguna perseo avolo pudiesse imprimit ni vende sin tener parcello, uestro podex Vticeneia, que sobriello proue essem os como latuestra mercia su esse Io qua visto pordos dei nuestro conseio, ylos dichos libros que de ciso se hara mencio, que porn uestro mandado fueron visto, examinados, se hietieron a diligencias consorme ada prematicator

ceuiam os mandaridar estinuestra cedula enda dicharaeton por liqua portaeterbien merceda vos et dicho doctor Francisco de Valles vos damos licecia, saeuirad paraque porinem po Mesramo de diezanos primeros siguientes,corados desde et lia de la data destanuestra cedula en adelante,vos,o quae uvestropoderouiere podays imprimiry,eder me in uestrosreynos os dichos libros que de sus se haete inecion,p mendose extrastado desta n uestra redula at principio de os dichos libros, no emotra manera.yco que no

3쪽

se ueda vende ni venda sinque primero se trayga al nuestro consejo juntamente coa et origina queene ise vio, que varubricatio irmado absinde Diego de Medina nuestro escriuano de camara de os que residenenelnuestro critieior paraque se ea sit dichaim pressioci est,eoformeat original, con que se testas. et preci que por cada volumen utere de aver.Ymandamos que durante et dicho tempo de los dichos die a nos , ninguna' tra personato ueda imprimi in vender sin et dicho, uestropoder, se pena qei que ito imprimiere,o vendiere,ay perdido, plerdalaim ipression lassi hietiere, mas incurra en pena de die lmirmarauedis,los quales se reparrina tercia parte parada naiestra eginara, la otra tercia parte para et que sto acusare, Vlaotra tercia parte parael ue illo se tenciare: por estinuestra cedula madamos a quales quier nuestras iu1tietas a cada uno eis surisdictio ique guataei, cumplani ex utendo en ella conteni do, contra et tenora forma dellano vayan,ni passen ni eonsentan, ni passa pora una maneri,so pena detinuestra merced. y dedi ea miliarauia1s paracla nuestra maraia da unoque lo contrario hietiere. Fecho enes Escurial a seys di des mes de Iulio, deIS'. anos.

4쪽

dicinalis cum commentarijac

Fran cisci Vallesii ad

sunt Omnes δε- Ebrina,quae ordine habent,prima quidE quae ex finis cognitione fit secundu resolutionefa

cta, secuta aurequa ex copo,stione eorum quae ex resolutione inueniunt :reytia γε ro qu ex

fnitionis dissolutione,cui nunc insisimus Gringit aurem ocare huiusmodi doctrinam nosel διαλυσιν vitionis,Sederia λαῶυἱιν, tquida nominabar, aut I λυσι ν aut diuisione,

aut i quidam ali explanationem,aut expositionem, talij.Parauerunt ergo quidam herophileorum huiusmodiscere doctrinam, heraelitis er Aroslamauerat autem eam quae secundum compositionemo ipsi heraphilei, quidam Erasis reorum, hemensi intuleus.Nullus er rem,qui me anteces serunt,

5쪽

COMMENT IN ARTserunt,scripsit eum,quae a cognitionesnis mei, doctrinam,ex qua artes omnes constantsecundum methodum. Veram hane alibi percurrimus. cai niuiuamsuciemus ridis nam. quantum enim incitur, ab ea quae secundum resolutionem dignitate O Methodo tantum inueniemus abundantem ad totius comprehensionem , memoriampanium. Num scibo sunt satis ad recordationem omnia ex finitionis dissolutione,quia continet in se ipsa eoita ratius artis Optima defvitiis,quam quidam ocant essentialem, separatam a vocatis notionasus.Nam hae ex accidentibus rebus qua definiuntur,ita Pero exsubstantia ipsa costituun

plationis medicae , in multis alijs veribusseri pro nobis es, quibus iae, ni adire doctri natiorum nunc definitivam incipimus Lantum adhuc addentes,quodquid sola capita,eu, Aut conclusiones eorum , qua latius δε- monstratasunt dicenturmori.

BArbari enarratores,sere .mnes,putat tres doctrinas vocari a Galeno genera argumentorum,quibus scientiain distentium animis

6쪽

rnii generari potest. Monstrationes scilicet, quia est, propter quid est argumentu adefinitione:deinde altercantur, quae illarum sit haec, qua illi,aliis affirmantibus primam esse propter quid secundam quia,aliis c5tra.Nobis certum est eorum controuersam non ingredi,quia luce clarius est simul omnes hallucinari cu Galenus hic de nulla re agat minus, qua de instrumentis dialecticis ad demonstradum:agit siquidem de modis constituendi artes,aut scientias. Quam longe absit ratio constitutionis a modo demo strationis, nemo no intelligit,nimirum constitutio artis est, ordo quem is, qui artem scribit,aut vicuq docet, obseruat, ni tumultuarie,&citra ordine doceat,sed methodo, roporrer. Atqui in qua vis doctrina, quocunque ordine c5stitutast, cotingit omnib'fere argumeroru generibus uti his hic,sibi illis. Quare fide argumentis intelligeret,haud quaquam diceret Galenus, resolutivam alibi pertractabimus, definitiva nuc faciemus doctrinam Nam neque in hoe opere argumetatur semper adi finitione,nem

in aliquo alio semper est usus demonstrari ne quia,aut propter quid. Quod ergo Gai. dicit,huiusmodi est tres modi sunt, quibus c5stituta sunt artes,quae ordinem habent. Hoc dicit aut separansi

7쪽

COMMENT IN ART

ristica,quae nulli ordim addicta est,aut respiciens doctrinas quasda inartificiosas, quibus

quidam scriptorum tuntur,c5gerentes m gis praecepta in cumulum, qua methodo constituetes doctrinas.Tres sunt ordines modi, quibus bene constitutae doctrine: uti possunt. Nam aut incipiunt a fine artis,aut ab obiecto quod vocant, eo inquam quod in ea arte propositum est, finis,l procedunt resolutione illius facta in partes, causas, vel in media, usque ad primas causas,aut partes, aut prima

media hoc dico quoniam si est scieria ea quae

condituitur,incipitur a confusa quadam cauia rei obiectae, procedit per resolutionem in partes, ut in causas.si est ars aliqua, incipi ruris aciiqne, aut opere, in quod tendit ea ars,&resblutio fitin media, quibus ea actio, aut id opus comparari potest,aut per hane resolutionem inuentione facta,constitutio contra procedit, partibus ad totum,aut a causis ad rem ipsam,aut a mediis ad fine maut proposita definitione artis, aut rei de qua disputatur, fit resolutio definitionis in a partes, singulae explicantur, velut in hoc opere iactum videbis araqueduo horum orssinu procedur resolutione alter finis in causas aut rei ipsius in parres alier definitionis in partes. Atqui quoniam multi herem in nominibus.

8쪽

cum eadem res multifariam ab authoribus vocatur, solet Galenus quouis loco homonyma omnia coniungere, aro homonymiae nos admonere, veluti modo dicit nihil intereue, si resolutionem, siue duisolutionem sue diuisionem, siue explicationem,siue eL- planationem definitionis,quis vocet. Nam haec omnia eadem res est,quanquam fortassescriptorum aliqui hoc, alii illo,alio alii viebatur. Addit quosdam sequacium Herophili, ut Heraclidem Erythreum, sectu definitivam doctrinam, quoidam etiam ipsoru,

quosdam Erasistrateorum, ut Athenien 'sem atheleum,fecisse componatuam tamen nemineante illum fecisse resolutivam. Nullus vero inquit eorum , qui antecesserunt, scripsit eam,quet a cognitione finis incipit doctrinam,ex qua partes omnes constantiaci da methodum . Quod quidem non eo dicit, quod omnes artes constitualesnrordine re

solutivo,eum ante illismis edicinam a nullo eo ordine constitutam fuisse dixivet, sed

inuentio aratum,quae neceu rio dat initium constitutioni cognitionesnis semper pro cedat,quanquam constitutio earum plerun-oue contrario ordine fiat: ouotesiaciens Gin.tertio de critibus dixit an uentiones arrau

9쪽

COMMENT IN ARTex qua,hocloco reser cognitione finis. Sed hanc doctrinam resolutivam alibi linquit percurrimus,libello scilicet de consitutione artis medicae Confert deinde du os hos doctrinae modos,dicens, resolutivum praestare

dignitateis methodo: definitiuu ad memo riamin comprehensionem. Quoniam resolutiva est naturalis via inueniendi,& tribuit dignitatem methodi Sed in definitiva omnia rediguntur ad unicam definitionem, eius expositio tota doctrina est, ideo maxime est Idonea ad recordationem. Ego de tribus doctrinis aut methodis ita statuo resolutiva ad inueniendum, compositivam ad doce dum, definitivam ad memoriam, esse optimam. Qusniam definitio continet in se ipsa totius artis capita. Definitio inquit)non quaecuque sed essentialis, notionalis enim per accidentia fertur. Hic considera Gale. noncillas tantudefinitiones,aut diuisiones vocare essentiales, quae partibus essentiae constant, sed eas quae feruntur non per ea que ex accidenti re

sintsint,sed que perse, vitalibus velut profecto vocat essentiales febrium differen- . ias,quae a magnitudine,& modo, subiectato caloris accipiuntur.Concludes ergo prooemium dicit, omnes artis partes in m ultis operibus scripsisse sellicereque iis uti, ad tre,

doctrinas

10쪽

doctrinas. Nimiru omnis opera suo ordine disposita,ordinem habent compositiuu, si cotta collocetur habent resolutiuu, hoc opere pollicetur definiriuu Illud unum monet, se hoc opere summa reru capita,& coclusiones enucleatas,quas alibi monstrauerit, scripturu sine monstrationibus.No quide ut non ulli interpretantur)quod ordo definitivus non admittat mostrariones quid.n prohibet eas huic etia methodo inserere ) sed quod non aliter possent omnia breuissimo libello cotineri,estque id institutum hoc loco.

Lbrium, o neutrorum. Nihi' autem dissere, neque)s morbidorum quis dixerit. Scientia quidem nomen communius iso proprie audire oportet. Salubre aurem, an alubre, o neutrum, tribus modis quodque dicitariabtidquide, corpus,abudit causa, aliud, signu. Etenim corpus nariu habere sanitatem: ,quae

facerein seruare ipsampotest causam O quod ostendere illam potes signum haec om

nia Ocant maec; salubria. Eodem autem modo, morbiduo quae acciperepossunt morbo corpora . quascere , ac conseruare, causas