Fr. Iunctini Florentini ... commentaria in tertium et quartum capitulum Sphaerae Io. de Sacro Bosco

11쪽

decebat, Et cum superioribus diebus hune librum iam absolutum D. Philippus Tinoius edere flatuisset, anxius diu perplexussi fui,

quemnam huic tractatui patronum a iunge

rem. rum cum multos amicos meos mihipro

posuissem,te etmum tandem delegi,tanquam ex prosapia mesucciana o matris latere natum. Nemo itaque fuit ad quem potius de his rebus scriberem, quam ad te,ut intelligeres quomodo ad Americum Vesuccium proauum tuum gularis sngeni, virum, laudem non immerito maximam Reges Castitiae edi Lisbonae constituerunt, iucunaemimam de eo memoriam lo- fleris reliquerunt, Insuper est alia causa , quae me facile ad te a udum atque obseruandum induxit is haec ad te sicriberem scilicet, tua gularis humanitas, dium atque beneuoletia in eos qui liberalem artem aliquam profiteantur. Nam amicis in iosam operam impendis, ct literarum peritis honorem tribuis in quum

me quoque peramanter complexin es, quod de mori S meis, mi opinor,hene existimares, ti-

essem C stronomiae, qua tu silentia imprimi, delectaris, minime ignarin. merum cum nostri non sit inctituti tuas hoc loco laudes recensere,neque id, si velimus fatis pro dignitate nobis consequi liceat, ad k mericum

nostrum,

12쪽

nostrum, cuius obliti eramus,no a recurrat oratio. Fuit enim . ericus Vesu im proaum tum, nobilis Florentinus in AEronomia

periim,in disciplinifi, mathematicis excellantis min. diuid, inquam, iucundius est cognia

tu, quam Aurorumsingulis horarum momentis exoram atque occasim, tam rectos, quam

obliquos ' Ei similiter singulorum signorum

puncta, aut Oriemia aut Occidentia, unde pendet cognitio quantitatis , ac diuersitatis, iam dierum quam noctium artifici lium . item longitudinis atque latitudinis regionum ac ciuitatum P quae omnia nauigantibu unt necessaria,ut sciantur. Est equidem cognitionis a titudinis Solis, quae per in umenta cathematicalia accipitur, Om ac utilitas permagna: in quibus rebus hic nocter Ameriam satis versatin Dite quem merito numerarepossumus primum inter primos Oceani Nauam chos, qui extra Aequatoris lineam mersinpolum Gistarcticum per quinquaginta lumque gradus discooperuisse infulas se terris firmas legitur in seis nauigationibus: qui summa τι

tae pericularat ignota hactenm,uot suis fineris relinqueret, adire non veritin est. tamare non immerito eius defensionem accipere non dedecet. ita ccipe igitur hoc munusculum, is

AE 3 eum

13쪽

eum quia unque sit, rogo non sternas i P niam s hic Iasor miser aliorum stadia iuuerit,eius me nunquamparisubito si tibi, l-luptatis, vel Hilitatis aliquid attulerit, eum me cepisse mehementer Letasor. Vale. Ex felici Lugduno anno millismo quingentesimos mage o Aeptimo a Chris nato, Sole Geminos Iustrante,atque primam caeli domum i radiante e Oculo Tauri etiam supra Horarentem emergente, ac Luna ad Solis quadratum, trigonums Saturniproperante.

14쪽

FRANCISCI IVNCTI NI SACRAE

CTORIS,

In tertium capitulum Spharamundi, Dannis de Sacro Bosco, Commen

taria. CAPI TVLvM TERTIUM DE OR-

tu M occasu signorum, de diuersitate dierum &noctium 3e de diuisione climatum.

& occasus dupliciter accipitur , quoniam quantum ad Poetas, & quantum ad Astronomos. Est igitur ortus & occasus signorum,quo ad Poetas,uiplex,stilicet, Cosmi-A Cus,

Distitimo

15쪽

' quando signum vel stella super horizontem ex parte Orientis de die ascendit. Et licet in qualibet die artificiali sex signa scoriantur, tamen antonomastice signum illud dicitur cosmice oriri, Cum quo & in quo Sol mane oritur.Et hic ortus proprius

S principalis de quotidianus dicitur. De hoc ortu exemplum in primo Georgicon habetur, ubi docetur satio fabarum & miiij

in vere,Sole existente in Tauro:sic, Virgilius. Cundi us auratis aperit cum comibus annum m auerso Taurus, aduerso cedes Cunis ocridis auro. Costaeus Occasus vero Cosmicus est, respectu op-οος ωβ positionis, scilicet quando Sol oritur cum aliquo signo,cuius signi signum oppositum occidit cos nice. De hoc occasu dicitur in

Lib.r. Georgicis,ubi docetur satio frumenti in fine autumni, Sole existente in Scorpione, qui cum oriatur cum Sole, Taurus signi eius oppositu,ubi sunt Pleiades,occidit:sic, Gre risi Eo thiantides absonaeantur, melita quam sulcis committin semina Ch ohieus Chronicus ortuS siue teporalis est,quanortus. signum vel stella post Solis occasum sit-pra horiZontem ex parte Orientis emergit chro

16쪽

I. DE SAc RO BOSco. CAP. ΙΙΙ. schronice stilicet de nocte: & dicitur tem poralis,quia tempus mathematicorum nascitur cum Solis occasu. De hoc ortu habemus in Ouidio lib.1.de Ponto, ubi Con- Lib. I. Eleg. queritur moram exilii sui,dicens: β' aeuor autumnos Pleias orta Iacie. Significans per quatuor autumnos, quatuor annos transiisse, postquam missus erat in exilium. Sed Virgilius voluit in autumno Pleiades occidere : ergo contrari j vi- Dubitatio. dentur. Sed ratio huius est,quod secuὰum Solutio.

Virgilium occidunt cosinice , seCundum Ouidium oriuntur chronice: quod bene potest Contingere eodem die, sed disseret

ter tamen,quia Cosmicus occasus est, respectu temporis matutini: Chronicus Vero Ο

rus,respectu vespertini est. Chronicus occasus est,respectu opposi- si 'πις tionis,unde Lucanus lib. .inquit, Tunc nox Nesia aes a r Meparua Tttas.

Heliacus ortus, siue Solaris est, quando b signum ve stella videri potest per elong tionem Solis ab illo, quod prius videri non poterat Solis propinquitate. Exemplum huius ponit Ouid.lib.2.de Fastis,si iam leuis obb a subsedit sequarius γω. Et Virgilius in Georg.lib.I.

17쪽

cto FR. IVN L IN SPHAERAM Gnosiaque ardentis decedat stilia omnisυ Quae iuxta Scorpionem existens non vudebatur, dum Sol erat in Scorpione. 'ς Occasus Heliacus est, quando Ses ad signum accedit, &illud sua praesentia Mluminositate videri non permittit. Huius exemplum est in versu prarinisse:

auerso a Gerso cedens Canis occidit in m. INTER ED magis praecipua, digniora oe nobiliora massim ea de cipii , cognitio ortuum O occou- gnori si stella , ac sideram retistis risis praena . Eim enim peritia monsolam nautis Ericolis, rinitoribus, Me dicis,ΡωT Moriographis eon bis, Athorum Miaribus, sed ipsis quoque Impia tori os oe exercituum Ducibus necessarisidetur. Quod ειει- clara textumn est notanduis quod Hiter poeta a siterque τε bibist moles de ortu σ οπαμ signoram intendunt Poet

deoriu & Io eum inribin mensitas aut diebus anni, quibus etiam h casu signo 1 ras haec sella, vethoe grum aut illud supor horigontem gunx. noxiisum videri poterit,iratant. Unde cenat aera anni significare MIentes ortu occhunnorum . se rum utuntur. Sed Astrologi aequationes domori caest, ct dia

moram cuiusdiat s i me partis etcodiaci in oriendo Ooccidendo per homontems is tabulis σ infirmentis inquirunt. Sunt autem qui de ortu oe occasis tractot stia iam mmaex quibus hi, Ptolinaeus dictione 13. AM. Plinius lib. 18. cap. et s. O deinceps. Iusim vicus A. s.ca . Al4ntas libra de motu diurno: Ioannes a Regismonte in

18쪽

L DE SAc RO BOSco. cAP. III. 1isiis tutulis primi mobilis oe disinorijs: Poetae, Vir, Uatam qui in W-mis sic canit, Tempotaram causis Latium digem ram m pDqsub terrata ortaq; signa cana . Et idem imprimo:

Diceres promis pars suis icta mei.

Felices animae auibus hie eo strie prmam,

Amtes naticus, id, Ablutionis., est, iudiciarius, cti Figurationissue γοηο I es triplex, c compositionis. Aios, n Horizontalis. Ina telematicum id bes On iudiciarias, solavi.

De ortu poesico an aduertentam. Insigniores metae de benisgesta resia, fiscinora notatu digna:Item cal 'mitates, damna, circuratocutionibus oe periphrasibus' ruuntur pre occasim inet ortum in rum, stellar- , aut limaginum Gisiam, diuersa te-ant cladis am noctis signis revolentes. Quapropter rplatim ponunt ortum, scilicet comis , chronicum, coel

19쪽

F R. IVNc T. IN SPHAERAMCosmi eu, O mina igitur: id est mundamus ortM s enim ortus quid. Graece undM est Lattia secundum metra est stella HI signum quod si raboriretem de die ascendit . diem his. disimus amoriorem Sorum nostro hemi*binti, sic igitur omnia signa ct fletu, e is toto age super hordio

im nos trum ex parte orientis ascendunt, dicuntur a poetis comice Osiri.

Quare or- Est immen considerandum quod licet in qualibet die flexhiditu do a Uriaci su r nostrum hori mera comice orian-1 eu,. itur et mmen iumr omnia illa se num quor imum orituri sillud scilicet in quo est Sol) dicitur comice orisi anitin I mastice, id es Wincinaliter: O huias ratio est: quia citra zr Imm ct pancipaliter inter omnes ortus dicitur: hic est nobis cotidianus ct ma me notabilis atque Aram bilis. Vnde oe propter hoc oram diurnus stellarum σμgnoram comicus, id es munduras appellatus est. In die enim vigilamuU O opera in t pus, O mundum sentimus: sedin nocte dormientes veluti hi qui in Sardo insula dormierunt, Ni dicitur in quanto ph discorum) t pus coemotum non sentimus.Et de hoc signo rincipes ter oriemis intelligunt sepius poeta, cum de ortu comico locuntur. Vnde Vargiliua 3. Aeneid. Postera iamq; dies primo surgebat Eoo,

mentemse aurora polo dimouerat umbram. Id quarto Aeneidos, venatum Aeneamvnhuemferrima Dido, In n in ire parant bi primos cratilina ortus Extularit Tita radijsq; reterarit orbem.

Potarea nocturnos auroram Amrat ignes,

i Solq; pruinosas radijs ccauerat herbaa. sanus secundo Pharsal. describit tempus, quo Pompeius

20쪽

I. DE SAc RO BOSco. CAP. III. r3 3 ira dissest a Brundusio,quodsiuit impore Glumni, sic: - Iam coeperat urima Virgo Phoebum latu s ortu praecedere Chelain Transire Silium in quinto. Et Vn illud in primo Geo gicorum, subi agriculguram ct a strare custu edocet cum temus feminandi faba milium in Italia vellet inendere, is inquit, Candidra amrasis,ctc. Dicit igitur Virg.Taurata eandidus, ropter fabulam a. Metamonflabula Diuma. Nam veluti narrat Ouidius, Iupiter captu. amore Eurotae iliae regisse in Tauru- ω didis O pulcherrimuim trans Tmauit: qua via potitus suo desiderio, Ninum in signum caeleste transformauit:

qui est secundum signum etyriaci. vel dicit TauruU candita id est lucidus propter mulgitudinem stellarum existentium in eoaeandor enim est lucis quaedam participatio. Marisenum est lexuruina iuxta poetam electo tempore ἐμμός ' k' ς ferenda Sole Tauru adeunt . Inmfliga igitur perta si soli, eo- bellam hoc annexara diem quo Sol primuin gradum TaWi gnitum. accedit, ct osse es 1 . diem Aprilis. Ingresso es igitur Sol tempore Virgilii Taurum i . die Aprilis : monendit Tabula eques, quo tempore burimodi satis suis inchoanda. Ex his palam fient metra Lucani Iupra,

- Iam coeperat Mima Virgo. Disce t enim Pompeius ὰ Brundusio Sole intrante Che- - . Gud me I Aram: quod tunc τ' venit is aut αo die Septembris

simile es iudicium de consimilibus exemplis horumnium poetarum irgil, , Ouidi ct Lucani. Quod si poeta certum dis mensis designat , ct ad eundem diem cupis scire serum locum Solis, qui necessarius est, ut per ipsum Inuentio Io- sciatur,qua signa aut An abeliace oriratur, siue occidat, et Sol f pe quaere diem notum inpraesenti tabula, ct immiti lacum yς pu Q