Hieronymi Cardani ... De rerum varietate, libri XVII

4쪽

MI CARDANI ME,

DIOLANENSIS MEDICI,

a R I xvii. Iam denub ab in numeris mendis summa cura ac studio repurgati,&pristino nitori restituti.

rum de sententiarum notatu dignissimaiatum IN DEX Milissimus.

6쪽

ILLUSTRIS S PRINCIPI TRIDENTINO, BRI

v I C V N Q y E res diuinas atque humanas diligentius contemplati sunt, optime Ρrinceps,

illud praecipuum in Di

uinis admirantur, quod tam diuersa, atq; adeo inter se disteretia, ab uno indiuiduo ac simplicissimo principio prodeant: in humanis, qu bd cum ta exiguo corpore, breuiq; uita, ac tam graui materiae impedimento, nostra mens ad coelestia penetrare potuerit. Quae quum & ego mecia ipse reudiuere, duo illa maxima esse existimatii, ut ab illa scilicet inuiolata unitate atq; in diuidua, infinita perpetu b, uariaque ac singulis temporibus diuersa profluerent: & quod haec mortalia, quantum illis licerer, ad di uinitatem contenderent, ac prope accederent. Duo igitur cum sint capita huius ad-

7쪽

mirabilis processus, primum quod & Vniuersi principiti est, quo diuina atq; immortalis natura in haec mortalia atque caduca diffunditur : alterum quo humana mens mortalia atq; caduca, studio atq; scientia

ad diuinu illud principiu contrario quasi

ordine reuocet: hoc secudum genus, quod solum nostrum est, tanti fecerunt maiores nostri ut Pythagoras e Samo in AEgyptum ut Μagos adiret, transierit: deinde in Cre tam ac Lacedaemonem: Plato Italiam &IEgyptu ex Athenis adierit. Quod exemplum secuti medici, etiam clariores ferme omnes,l6ginquissimas regiones peragrarunt.Tanta enim est sapientiae dulcedo, tagloriosa possessio. tam utilis exercitatio eius, tam diuinus amor fructus illius, tam secura quies in eius contemplatione,Ut Ο-mnes homines hoc naturali desiderio teneantur. Quam ob rem neq; miror, maiores

nostros scientiarum & disciplinarum inuentores, pro dijs coluisse, quod &. beneficio humani generis & propria eXcellen tia, dij uiderentur: tametsi quod alieno do no fruerentur, ad ijs multum differret. Sic Apollinem ob music Esculapium medicine, Minoem legum, Mercurium arithmeticae Cererem &Bacchum ob agri culturae

inuentionem pro dijs habuerunt. Verum,

ut reor:

8쪽

ut reor, non minor etiam laus eorum est,

qui iam inuenta posteris scrib en do tradiderint, quam ipsorum inuentorum.Vt minus etiam mirum sit,libros praeclaros atq; bibliothecas adeo fuisse cordi, atq; in honore apud maximos ac pr stantissimos reges. Alexader Homeri carmina eo scrinio conclusit, quo Darius unguenta seruare solebat. Ptolemaeus Philadelphus bibliothecam sic instruxi ut undiq; libros maximis pretijs conquireret. Si sumptum in ea quis aestimari regni unius pretiu facile superabit. D C C M. enim librorum coegisse dicie. Videat modo quis quati emerit singulos φquanti exemplaria persoluerit, dum exscribi iubet. Neq; tollim amor & sonor in aristes de libros , sed &in ipsos artifices ema nauit.Beroso enim Astrologo, quod praedictiones eius uerae essent, statuam cum lingua aurea, Athenienses in Gymnasio posuerunt.Phalaris quamuis tyrannus, Stesi-sichorum poetam a quo multis &intolerabilibus iniuri s affectus fuerat, cum captiuum haberet, extremaq; antea supplicia comminatus fuisset,liberum reddidit, muneribusq; illum egregijs prosecutus est. Plus sapientiae soli tribuens, quam potenti ae, quam iniuriae, quam iracundiae,ac etia emplo, quo se ab alij a securiorem red

9쪽

deret. Pyndaro Lacedaemoni) dum Thebas comburerent, pepercerunt. Domui enim inscripterat:

Neq; inclytis uiris soli homines pepercere,sed dij. Apollo e templo expulit Archi-Ιochi interfectorem, dicens: Musarum ministrum interfecisti, exi e templo. Simonidem quoq; poetam seruarsit Castor & Pollux, dum apud Scopam coenaret: illo enim

for1s euocato, statim triclinium corruit, obruitq; conuiuas. Infinitum esset, si uellem tot exemplis,quae mihi occurrunt,insistere. Sed iam non hic consistit omnino, ut enim summa uidetur esse laus inuentorum atq; scribentiu , ita maxima uoluptas discentium. Quod cum pre ter caetera, maximὲ sapientum exemplo conij cere licet: Thebit B Ecorat quadraginta annis in monte habitauit, ut motum octaui orbis depret .

henderet, nec satis assecutus est. Democritus stultitiam simulauit, ut uiscera anima- Iium dissecari ac rimari licerer. Dioscori des totam uitam in peregrinatione consumpsit, ut plantas agnosceret. Aristoteles subministrante Alexandro, quadringenties, & octuagies mille philippeos aureos impendi qui animalium historiam cognosceret. Atque utinam, o magnanime Prince P a

10쪽

NUNCUPAT. ORIA.

ceps, tam tibi fortuna illius, dij dedissent,

quam animum & mentem. Neq; enim fu turum dubito, quin multo maiora tua illa splendida magnificentia in lucem prodirent. Quandoquidem iam tuis auspici j stam feliciter plantarum historia aedita sit. Et nos nunc labores hos nostros uari , reconditqq; naturalis non soliim, sed & artificiosae thistorice sub nomine tuo simus aedituri. Sed ad rem redeo, unde spes omnisi

bonorum atq; eruditorum uirorum in te, desideriumq; augendae rei literariae me a- uocauerat.Plinius ut Vesuui3 montis conflagrationem uideret, periculo mortis manifesto se subiecit, & peri jt etiam.Tanti fecit uel minimam sapientiae parte,uir alioqialix ac prudens, Imperatoriq; charus, ut non dubitarit mortis periculum adeo prς- sens, discedi causa subire. Hieronymus uir ille omni laude dignus, in solitudine se cozulit, ut melius uacaret studijs, detes sui ferunt) linia comminuit,ut Hebraea ac Chaldaica aptius exprimeret. Pythagoras la ruit perpetuo quinquennio silentium retinens unde mos ille taciturnitatis in discipulos eius dimanauit.Nostris quoq; tem poribus non defuere, qui maiora ob sapienti studium ausi sint. Cadauera ex sepul

chris subripiebant, dissecabantq;, alij col