장음표시 사용
21쪽
p uris, ut calicem et petata Videre non potuerim. Idinc forte est planta ape talos, stamina etiam none Xaminare potui ob parvitatem.
Quae itaque recensitae arbores cum ne genere quidem conveniant, olim verum in usum promiscue ex quadam loci praesertim natalis incertitudine trae ae sint, factum est, ut cortex noster multis variiS'que obnoXius fuerit fatis, dum eventuum felicitate primum clarUS, cepit tamen evilescere, et hoc potiS-simum eX mercantium fraude, qui ob illius pretium ingen S urte vel mangonio cum huius vel illius arbori S cortice tentarunt sugere, et medicamentUm hoc ce in febribus alias divinum, iners plane, ne dicam, nocivum reddere. Et haec mea sententia potissimum est causa, quare multi doctissimi alias viri huncce corticem eXecrati et detestati sunt, quid quod publicis scriptis de plane supprimendo eius usu sedulo cogitarunt.
Proximum iam est, ut absoluta CIN cII NAThistoria naturali corticis illius partes constitutivas eX instituendis experimentis chemicis ostendere deberem, quod autem ere superfluum i Udico, . pnaesertim cum haec a NEUM ANNO, GEO FR OI, HERMANNO aliiS-que Mater. Medicae alatoribUS circa corticem nostrum iamiam eXache instituta clareque memoriae mandata sunt. Quare ne nimis longUS sim eXCel. FRIED. CAR-C THEv'
22쪽
Thagvs ERI fundamentis Mater. Medic. brevibus partes illius constitutivas heic inseram.
Affirmat nimirum autor, praeter copiosa S partes terreas et valde activam stubstantiam fixam Rum meo resinosam, nullum amplius principium conii deratione dignum analysi chemica in cortice peruviano detegi. Mucido aromaticum odorem, tritura praesertim ac- Cedente , partium quoque volatilium praesentiam
prodere, ast has ipsas paucissimas valde debiles et nullius itaque sub virium explicatione momenti esse. Oleum essentiale prorsus deficere: nam quicquid igne sicco ac violento eXpellatur, non essentiale sed em- syreVmaticum esse, ex destructa demum substantiati Xa resin osse, interveniente insigni partium metamorphosi produci. Libram corticis integram observante NEUM ANNO binas solummodo drachmas lauius olei et tres circiter uncias liquidi spirituosi aqueo-aci duli fundere. Caput mortuum in vase aperto calcinatiam et aqua postmodum elixivatum vix drachmam
Unam , immo saepius duos duntaxat scrupulos salis fixi alcalici suppeditare. Porro ubi loquitur autor de partibus corticis gummo siS et resinosis, affirmat: illas intime et arctissime inter se cohaerere, quare nec spiritu nec aqua plane a se in icem separari possint.
Clarissimum PHIL. ANDR. BORMMERUM EX Uncia
corticis una duas ferine dria limas eX tr. aquos. primi et drachmam unam eXtr. si ritu6s. primi impetrasse , cum neque NLVM ANNUS neque ipse, licet eXamini.
23쪽
hus his susceptis, tantam extrasti utriusque quantitatem colligere potuitiet. Quam autem notabilem quantitatum discrepantiam a diversa corticis honitate dependere credis.
Concludit itaque eX institutis eXaminibus autor, quod partes resinoiae maiori qUantitate, quam gummosae naturalem corticiS Peruviani miXtionem ingrediantur: et hae magi S amari, illae Vero magis styptici austeri saporis rationem in se contineant. Quod secundo substantia gum mea praecipue abstergendo ac mitius roborando i resinosa autem validius adstrin. gendo in corpore cperetUr, et priori itaque in genere potentior eXistat. Et quod ultimo decantissima corticis virtus febrifuga, qtiam plurimorum Medicorum opinione, quodam fundamento sed unice memorata abstertione ac V2lida imprimis adstrictione nitatur febribusque rebellibus profligandis unice suffi
Praemissa igitur disquisitione Botanica et Chemica, nUnc ad specialiorem corticis usum in febribus lentis me con Uertam. Nam a meo alienum est: proposito, omneS febreS tam intermittentes quam chronicas hic delines re. Ordo vero requirit, Ut ante omnia claram atque distinctam praemittam febris lentae descriptionem, ex qua eo melius sequentia intelligi C a POS'
24쪽
postiant. Intelligimus vero per febrem lentam, illum statum corporis humani, in qUO calor praeter naturalis , lenis tamen , aliquot inprimis post: pastum horis exacerbari solitus, per longum tempus dUrat, coniunctus cum insigni corporis contabescentia et virium langUOre.
Data igitur notione clara atque distincta, meum erit, illas adducere adfectiones, eX quibus perspicUevideri potest, quomodo differat lenta ab aliis febribus.
Magnum intercedit discrimen inter febres lentas et intermittenteS, nam febris intermittens est calor praeternaturali S a motu cordiS et arteriarum frequentiore dependens , et cum nullo ordinarie periculo est coniuncta. Duplex namque in hac febre deprehenditur motus diversae indolis, qui diversum exerit effectum. Vialas, qui a periphecla ad centrum Vergit, alter vero qui a centro ad peripheriam tendit , hosque motus eXcipit plenaria apyreXa. Febris vero lenta est species continuae, et haec secumfert symptomata: nunquam penitUs intermittit, sed remittit, in primis post: pastum ingravescit, pulsis est celer et debilis , corpUS emarcescit et Vires languent, denique tandem in alium dirum, nisi tempestive medicamentis anti febrilibus sucurratur, morbiam, febrem nempe hecticam mutatur, ubi in summo vitae discrimine aegrotus est positus.
25쪽
Inter causas, qyae huic febri praebent ansam,
merito referuntur febre S intermittentes praegressae et intempestive per adstringentia supressae, aliaeque continuae mala methodo tractatae, ubi materia morbi nondum satis digesta, correcta a Ut evacuata, ubi humo' res illi spisti viscidique remoram faciunt circuitui sanguinis et obstructionibus visceris alicuius vitalis occasionem dant, eX quibuS dein dirUS oritur morbus, qui dicitur febris hectica . Causam etiam praebent vel
defectus vel eXcessus eXcretioniam naturali Um. Transpiratio culanea stappressa, Ubi omnes humore S noxii , viscidi superfluique in corpore retinentur, qui totam sanguini S masiam inquinant et inordina tum eius circuitum reddunt. Ad alteram classem .pertinent haemorrhagiae nimiae perpessae, ubi aegroti vires perdiderunt, et Vasa inanita collabuntur cavitatesque suas amittunt. Ad hune morbum inducendum etiam pertinent animi affectu S vehementiores in primis ira, terror, moestitia, Vigiliae nimiae alaeique caussae plure S, qtiae spasmodice constringunt parteS eXternas, qUa constrictione sanguis a peripheria ad centrum propellitiar, et omni S generis eXcretioneS supprimi antur, haec dispontant maXime ad morbos, qui ab excretionibus sanguinis sistia minati S proveniunt, ideoque ad fel 1 rem lentam. Variolae et morbilli male tractati ctiam in hunc censum sunt referendi. EX
causis igitur in medium Drolatis, quae hanc inducunt
26쪽
febrem lentam, haud difficile est iudicatu, cur bris lenta adeo facile in hecticam mutari potest. Nam febris lenta, uti iam antea diXi, originem Plerumque si iam trahit ab alio morbo praecedente mala methodo tractato, in quo sanguiS a materia Peccante est inquinatus. Haec materia crasin eius destruit et spissiorem reddit, vasa ultima Obstruit, eX- inde denique ille producitur morbus, qui dicitur febris hectica, quae tam multos homineS lenta tabe consumtos morti tradit.
Si qua esstio movetur, an febris intermittens mavis salutarem quam noXium edat plerumque effectum ' ailirmativam ego ample or sententiam. In febribus enim intermittentibus alternans spastica fibrarum commotio sanguinis circulum Vehementiorem vividioremque reddit, eoque ipso efficit ut tenaces viscidae ac immeabileS in sanguine haerentes materiae resolUantur, atten UentUr aptaeque reddantur ut percutiS PorOS reniamque canaliculos eX pelli possint, halituosae vero subtiles et acrimonia peccanteS Particulae felici esset u per sudorem paroXysmum febri lemeXcipientem eXcern UntUr et e corpore e limenantur.
Quis itaque non videt febrem intermittentem esse sui ipsius medelam, dum sui caussam removet. Febrem intermittentem dico, nam ipsa haec intermisito et ces-
27쪽
satio motuum praeternat turalium efficit Ut vii cs conserventur et amissae stib paroXysmo si non peris es e eXpsi te tomen recta perentur. Hinc superata febri intermittente saepe siet limus homines exclamantes;
mina cibi it glisti t. Interim non negam US ne Uemo itis neque omni periculo carere febres intermittente S, quare medici Cilicitam reqUirit pro circumstantiarum diversitate diversa medicina praeparata prius et dein eX pulsa materia peccante praeternat ira-leS motu S compescere, qnod uti in vulgias notum est meliuS qUam per corticem pertivi annum fieri nequit.
Alia longe est facies febris lentae. Pertinet enim ad continuarum familis m. Propterea vire S amisssae non lacuti in intermittentibus, interposita quiete et apyreXia, recla perantur, sed sensim se simque perelliat,
quae vero spes cst febris superandae deficientibuS viribus ad id necesssi iis . Accedit, quod calor ille et sudor febrilis liquidissima ex nostro sanguine disii-pet. Calore enim: susto, mobilissim in illam satagia inis partem cito dissipari haud difficile est iudicatu . Haec itaque confinitio liquidorum reliquam ma si amsiccat, densat et in immesbilem materiam conglutinat. Aquosa enim et tenuissima illa pars sanguini S e cor Pore eliminatur, hinc ressiduus sanguis aqua , scroque
28쪽
que orbatUS quae antea cum sanguine miXta horum impediverat adunationem, siccatUr, redditur densior, difficulter deinde per vasa movetur, unde viscerum infarctus et obstruct iones non possimi non originem . trahere, quae febrem hecticam comitem habent. donec tandem totum corpus sit doribus diffluat vel diarrhoeis colliquatum eXhaustiS ViribUS pereat. Tardus esse solet hic, sed certus semper ac funestus febris hecticae eXitus. Quanta quaeso inter febrem
lentam et intermittentem differentia. Liceat iam ex illa sic concludere: si corteX peruvianus in febribus intermittentibus laudabilem effectum edit, quae tamen plerumque ita comparatae sunt ut magis salutares dici mereantur quaim periclitosae, sequitUr Ut multo maiori cum fructu in febribus lentis adhibeatur. Ad antecedens nostri ratiocinii quod attinet illud a nemine hodie in dubium Vocatur, et consequentia nititur modo enarrata Utriusque febris intermittentis ac lentae differentia. Cur enim dubitare
vellemus febrem supprimere quae hecticam letha lem pedissequam habet, vel calorem exstinguere quo cum succis laudabilibUS vires perduntur.
CorteX ille chinae, quoniam non modo amaritiem, qua acidum vitiosum tam in lentis quam intermittentibus corrigitur et blandior stimulus sanguini conciliatur, habet, sed etiam elementum genus nervosum
29쪽
v sum imbecille, ct . ad noVam febris materiam pro ignendi proniam roborandi obtinet si tum siliis ant febrilibus recte anteponitur. Auspi cata huius remedii operatio sequit ar si pulsus,
qui antea e par celer et debiliS Vegetius et ro bustius micare incipit. Hoc etiam accidit in robu-- stis secunda valetUdine Utentibus hominibus exhi. bita portione corticis illi CS. Nec non in stomachi viat is praestantissimum eliserit Oisectum doli res altiori ob vim submem tonicam, Uae ipsi In est, tonum enim dat membranis Ventrictili, id freqUentiorem ni O- tum sitimulat peristat lictim, maiorem liquoris asstri ci a luxum erccitat, e X hoc sequitur bona di estio, conto es io ciborum cῖ praestantissima chy lificatio. Pro ratione etiam circuna stantiarum , si aestus nimia
ut fervorem eXstinguat, et cUti S poros relaxando liberi. orem es iciat perspirotionem, ob tenacitatem humorum cum terra foliata Tartari, quae Optim tam est incidens, resolvens quae in illis adhibetur morbis ab Ubia structione ortis, et ad alVtim obtinendam lubricam cum rha barbaro combinari potest. Sed si aegroti pulvere S plane abhorrent corteX in infuso cum aqua et Vino rhenano Parato propinari potest. Non sol uni Ill. Praeses huius corticis usum in febrihus lentis pro pria ereperientia comprobatiam in Venit, sed etiam cele-bcrrimi et in praxi Medica felici stimi Medici quorum primus injhi in mentem Venit Mortou in phthisiolo .c. 12 P. I 27 Ubi sequentia e Xstant Verba. ,, Philai sis ais nulla alia febre frequentius, qUam ab intermitten.
30쪽
tibus originem ducit, maxime Lbi ob efficacium medicamentorum ian lac tina chronica evadit; 'ab eiusmodi autem phthisi pitare S sbio cortice curavi aliis me de is insanabiles, Hamilton in tractatu de Pro X eos regulis p. 8 h Uic adsentit et ibi inveniuntur liae laudes corti eis pertivis ni in hellico calore in quem febris non unquam desinit vix quicquam praestantiust Celeberrimus an glortina dum vi-Verct medicus Meaid in monitis et praeceptis Me dicis p. o ita pronianciat. His omnibus nobile it lud antidotum corte X Peruvianus opitulabitur. Ac vir denique mea laude superior 'Verthositis iii
observ tionibus de febribus p. θῖ VI scribit. Quod
si vero chronici affeth US eX materia nati, Vel cum eadem ci huc mi isti sint, Vix cit, quod cum cortici SVirtute coimparari possit.