Rolandi Vinchelij Brugensis illustriss. card. Veronensis familiaris Ad clarissimum dominicum Maurum oratio habita in aede D. Marci, in funere Ioannis Mauri oratoris veneti

1쪽

DOMINICO MAUROPA TRITIO VENETO.ROLANDVS VINC HELIVS S. P.

R OXIMIS diebus cum alienissimo vip. tempore, Ioannes Maurus decessissetinumque elarus pompa publici honorEfun

ris caruisset; factum est tua, tuorumqueprudentia , quorum

cogitationes personae dignitatem, Reip. llendorem pedi re tolent, ut funus ei in aede D. Murci celebri antinitum con- ω uentu quam amplissimum fieret. magni quippe qd ςommenda

tionem magnificentia huius vip.intererat, ut more inHitutoque ei fiunt in clarissima huius Vrbis luce , quae omnia ad decra, ct amplitudinem reuocare consueuit, Oratoris Exequiae illustris ad posteritatis memoriam iudicio monumento honorario decorarentur. Hie enim benefactorum fructua vi; haec debita irtute merces; hoc maximis in Remp. meritis propositum praemium. Itaque ea

omnia bonorum insignia, quae palicae personae grauissimis propatria perfuncta muneribus decerni poterant, hoc magnificentissimo adleciem Iustorum appar tu ea literunt. quae res tibi, tuique summae laudi fuit ac gloria. utpote qua cum maximam expectationem concitasset, O circulis sermonem dedisset, maxima sis totius Vrbis approbatione excepta. Verum ne quidsupremi diei celebrituri, O honorum cumulo deesse videretur; Illustrismus Cardinalis Veranen. prosi Uulari sua in eum,cum quo coniuncti, ἡ amantis ὸ vixerat,beneuolentia IMMsnum praestantibus eius inrtutibus praeconium persoluendum esse ratus; mihi,--

ius in familia, o clientela sum,onM laudes erua ex siuperiore oco praedicandi imposuit. Mitto igitur ad te ferum hunc ingenui mei rudem O Acboatum, orari nem scilicet funebrem festinationis plenam, quam quatridui a me expresserum

unguitia; amoris erga te mei pignus, obseruantia non vulgaristinem. In qua adumbratam Ioannis Mauri Patrui tui sine fuco, me pigmetis tenui penicillo de-sgnatam enim intueberis,qua Hi domestico exemplo ad omnem laudem exci- Dibere. Neque enim par erat argumenti lacomosi materiem Limnibus ad sit elationem o venumtem com pararis illustrari, o colorum medicamentis exo uari Munua leuidense est, sed huius tenuitatem animi tui magnitudo sil leuabit. Ualcis: me mutuo amore complectere . Ryma xij. Ul. Iunio.

2쪽

O RATORIS VENETI

R OLANDI VINC HELII.

ODIERNI suneris pompa monumenti honorarij apparatus, PP. ΑΑ. lugubres SD

cerdotum cantus, arratae arae,sepulabrales tace parentantium gemituS,pullae omnium ordinum. omnium aetatum vestes,insolens deni

que totius huius coronae sordidate squalor cumaestitiam praeseserant,& acerbissimi luctus significationem dent; inin me sane quum debilitant maxime infirmantque, & quam ad dicendum alacritatem attuleram, prorsus eri piunt.Inusitata enim sacrae huius aedis facies, & consessus Vestri noua sor-- , vehementer. animum perturbant meum, pristinamque recordationem iacturae ex intempestiuo lectissimi integerrimique Viri occasu factae, renouaut& aegrescenti identide repraesentant. Difficile equidem est,quod a natura hauumus,quod vitae communione ac societate imbibimus, amicorum nimirum miserijs indolere,dissimulanter id serre posse, & composito vultu incursantem impressione dolorem obtegere ac sustinere.qui curecrudescere in me non sine graui acerbitatis senui obiecta huius Cen taphii specie incipiat,& veteris aerimanae vulnus resticare; alio cogitatio

nem eodem recurrentem detorquendam,alioque Orationem conuerten

dam esse intelligo. ne restante vento vela faciens oratio in alto iactata ad eundem reiecta scopissum adhaerescat. Eccui enim vel serreo, nisii esser ta quadam S: immani indolentia instar saxi obduruerit, immatura Ioannis Mauri maximis pro Reip.periuncti muneribus,& e medio gloriae cu riculo,quod magnum natura praeseserebat, sublati mors, lacrimas no ex primat, totisque visceribus commoueat atrocem, & funestum casum λ tot,tam laetos,tamq. uberes stuctus repetitini unius turbinis vis, &oborta tempestas abstitierit ξ Ardeo prosecto dolore vix consolabili, dum acceptae calamitatis memoriam retracto, & ad publicum detrimentum cogitationem excito. Verum cum magnum in commotionum animi sedatione ad dicendum momentum sit, dolorque in prim s aciem mentis hebetet,atque obtundatiasseram,quam potero vim luctuosae huic

3쪽

cogitationi,ne pondere suo ad nariorem etiain obnitentem insectat.

in intutae orationis cursum remoretur. quod quam operosumsit, ficile quis intelligens rerum aestimator diiudicet. Vt enim scapham adueris iturnine summa contentione,&remorum pulsu actam, rectam tenere,&9uominus retro labatur interdum,ne quidem scientissimus nauicularius impedire queat: ita doloris praesentis magnitudini,quod altius in mediit, liS inlederit,moderari, non mediocris mei inGenij est; at certe non huius loci. Quare sicubi incurrerit,offenderit, haeserit tanquam in salebra oratio, vos aequi arbitri causam momento suo ponderantes,doloris obrepentis importunitati condonabitis. Venio igitur ad id, quod fanare aegritudinem,& luctus molestiani abstergere solet, rerum scilicet gestarum, maximarumque in omni genere virtutum, quarum expressa non ad breuis durationem tem poris, sed ad omnem aeternitatem exstant apud nos vest, gia, praedicationem. quas publicis consi3natas monumentis, nulla vetustas obruet nulla, inobscurabit obliuio . Harum capita dum cum sim attingo,& intento, ut aiunt,ad solitem digito,ostendo,rogo vos silentio me, di attento animo audiatis.

Primum ut a patria,& generis claritate exordiar,licet haec parum, aut nihil, si Christiano more ratiocinandum est,quq l externa sint, ad comendationem ficiant; nescio tamen quo pacto, stirpis humilitas generosos aliquando infringit animos,& erectos ad praeclara spiritus proterit. N

tus est Venetijs Vrbe copiosissima haec sui Imperij caput est , libemtatis & maiestatis Romanae aemula,Italiae ornainentum, Christianae Rei p. propugnaculum, liberarum ciuitatum princeps, gloriae domicilium, iudicij sedes, & prudentiae officinaὶ in familia peruetere eaque patricia

cognomento Maura , in qua haereditaria nobilitatis possessio , & re, rum domi, sorisque gestarum amplitudo, cum perpetua honorum serie. perstitit,floruit, enituit . quae numerosam amplissimorum virorum sob'-lem faecunda protulit. In hac primum posteris suis sua virtute praeluxit Christophorus Maurus, qui ad Rei p. clauum admotus, gubernacula in utraque fortuna constantissime tractauit,& omnes boni Principis numeros impleuit. Claruit in eade, omni laudum genere cumulatis muS IoanneS Maurus,cuius, si spatium praeteriti temporis repetitis, & domestico' Mn animalium memoriam recordamini,praedicabitur semper ad Regem Aragonia nomine Rei p. suscepta legatio,adeo honorifica, & toti terraruorbi tactuosa. qui aut horitate sua,& eloquentiae vi prope diuina Regem nouis rebus studentem mitigauit, & ad pacis, otijque consilia traduxit . plurimis ab eodem affectus beneficijs reuocatus in patriam redij t. inter quae illud eminuit,.quod gentiliiijs Regis insignibus donatus sit. Caetera eiusdem familiae lumina silentio inuoluo, quod hisce adminiculis virtus non magnopere egeat,sed scipsa content sit, suoque nitore splendescens maioribus etiam obscurissimis lucem afferat.Venio ad propiora. Clarissimo religiosissimoq. patre Dominico Mauro procreatus,in quem AC sim omnia

4쪽

omnia sere honorum ornamenta cogesserat,sensim hiate procedens pueri indicia eximiae cuiusdam indolis non obscura dabat. Elucebat in eo mirataque amore deuinciret. hinc augurari multi uberem reliquae vitae pro . . uentum. Vt enim herbescente segete futurae stuges apparent; ita ex to nellae aetatis initijs, non dubia inlequentis vitae coniectura ducitur. Traditur non multo post optimis morum, studiorumque moderatoribus in dissciplinam,ij sque literis imbuendus,qiubus ea aetas ad humanitatem ins rmari solet. quaru voluptate captiis, suapte sponte totis viribus ad earum cognitionem incumbebat. Poeticae praesertim tacultatis lenocini js, tanquam Sirenum cantibus delinitus singularem in ea excolenda opera industriamque collocabat . ita ut industria voluptatem, voluptas industria superaret. hinc sensa animi oratione numeris modisque adstricta exprimere armen pangere, versum grauem pleniimque fundere. Hisce ignia .cisis in dies maioris doctrinae materies subij ciebatur, qua ceu pabulo quodam mens inflammata alebatur. Pater vero incensae iiiij voluntati o sequens, Patauium vetustissimum omnium disciplinarum gymnasium,ad capessendum maiorem ingenij cultum,mittendum curat,vi quanta ad discendi sitim,tanta ad famam sertunamque eius fieret accessio. Vbi directum ad veru decus iter ingressiis, & incredibili progressione usus,pectus laudandarum artium,& praecipue Philosephis cognitione compleuit, Lin culentos quosque authores, quorum scriptio erat ad formandam vitam,di Rump. gerendam accommodat inexpletuli cupiditate peruolutabat, eorum documenta in succum sanguinemque conuertebat, quibus in coibsultationibus de re nata, tempestiue uteretur.Ingurgitabat iς in veterum historias,res superioris aeui gestas perlustrabat,ex omni antiquitate exempla,quae sibi ex usu serent, conquirebat, ut cautior instructiorque ad m, gistratus accederet. His subsidijs munitus, ut ae te ne hauserat , usu , experientiaque cognosceret,non diutius se anguifjs patriae finibus continuit,sed remotas exterarum nationum oras obijt, perlustrauit, e plor uit. non ignarus,quantum varietas de dissimilitudo gentium,multiplexq. earum consiletudo praecepta ad ciuilem prudentiam augendam conducerat. O praeclaras adolescentis cogitationes , quas in illo aetatis aestu,non molestae libidinum titillationes,non voluptatis illecebrae, non blandi sensuum motus, principio quidem lenes,at exitu turbulenti & perniciosi, la. befactarint. Itaque in patriam reuersus, cum diutius tanta nomini S celebritas,quantam ei eximia probitas pepererat,delitescere non posset,pri- uatis publicisque cotulentibus adhibitus est,in quibus ita prudente diseris, di grauiter de Reip. nego ijs dii Ierebat ; ut cum plerumque selici exi, tu respcmsa eius pro entur,omnium ad se voluntates, studiaque allice ret . admirabantur uniuersa acumen ingenij, iudici j prope siqnilis maturitate copiosam variae eruditi is supelle mi, morum suauitatem, M

docilitas,inorum grauitas comitatis temperamento condita, & ad hono statem propensio,ita ut quibuslaim una eratioculos ad se conuerteret, si

5쪽

congruentem cum cuiusque natura habitum. Ex admirati me obserua via,ex obseruantia amor emergebat . His iactis fundamentis,sicilem sibi ad honores adipiscendos viam aperuit. Vix annum vigesinium quintum agens,nullo ambitu, nulla amicorum prensatione,irequentium Comiti ruria suffragijs in ordinem minorum Consultorum cooptatur. quo in .du,ubi primum pedem posuit, egregiu suae dot rinae in disceptandis Reip.

negotiorum causis, specimen edidit. Inde paucis post annis Praesectura VH centina extra ordinem nominati mei in ditasC omicijs summa totius Rei. gratulatione,& applausu decernitur. ut filia per omnes Reip. partes tam insignis bonitas neglectiim facinorosorum hominum intolentia disciplina. in veterem integritatem restitueret, aegrisque membris sanitatem redderet. Mittitur eo Ioannes Maurus, qui tot incommodis salutarem medic nam adhibeat. Laborabat enim ciuitas popularium discordijs intestinis, partiumque laetionibus desermata exquisitam aliquam Curationem p. stultabat. Nec vero ita nebulas caelo circumfusas sol velociter discutit εὶ ut excitati apud illos motus Praesecti eloquentia sunt,& authoritare represesi,tranquillitatis tuae ciuitati reddita. quo in magistiam in animaduertendo moderatio,in benigne tractandis animis populi lenitas, in a itten o ad se facilitas, in victu, vitaeque cultu magnificentia, in imperio denique continentia eius commendata est . quem a se discedentem, ut annuae administrationis rationem redderet, quasi parentem patriae,pacis authore, sceleratorum vindicem ciuitas amitteret,ita lacrymis,& fausta acciantrione prosecuta est. Vt Venetias redijt,in interius Consilium , quod Colle-uium appellatur,adicitus est. Huic de Urbanis, castrentibus negocijs, de militum delectu,& bellicae artis exercitati'ne onus ad Senatum reserendi impositum est. Insignem hic eius taceo militaris scientiae peritiam ii qua de arcium nuinitione,de propugnaculorum substructione,de liorum dispositione controuersia incidistet . quae usque adeo Reip. probata eli ne uuis me in laudando auribus inseruire,& turpi astentationis artificio gratiam citiuspiam aucupari existime0 ut decimo amplius eastem parte maiore cum existimationis suae fluetii, quod haud scio an nostra patrumque memoria,nili perpaucis usu venerit obtinuisse seratur. Me non

to ambigat qui togatusne, an armatus diuturniore lucis usura praestantior euasisset. Expletum huius muneris tempus Legatio ad Henricum

m. potentissimum ci alliarum Regem, secuta est,cum I gnum iam nam serabili suorum clade, & perduellium populationibus vastatum . pene aciperniciem procliue laberetur.in qua,ut quom o communi incendio opeferret collectas tot vigiliis,& laboribus scientiae suae diu: s largiter est dit, eaque documenta tradidit,quibus auerti pestis, & profligam ration bus consuli potuisset, nisi exacerbata,tot oflanus diurna, Maiestate modibus humanam medicina vincere caepisset. Exacto Legationis spatio Ioam ni Mauro reuersionem maturanti, qua erat humanitate benignis Sunias Princeps,parem gratiam reserta volum, ad se accersitum,cum ima arm

6쪽

hus verbis eius in se merita exaggerasset, sacramento adestium solenni ritu Equitum suorum numero adscripsit, sque Lilij insignibus cohonest uit Itaque restitutus patriae,cum a publicis stinctionibus respirandi pusi, tum temporis nactus, abdere se in quietis aliquem portum constituisset;

noua ei, eaque ardua prouincia committitur,quam tanta cum nominis sui

amplificatione sustinuit, nihil ut ei ad cumulum gloriae reliquum esse videretur. Acceptis igitur a Senatu literis Constantinopolim ad Amur humproficiscitur.Vbi quam multae res sunt,quam amplae, quam salutares,& cu publica quiete coniunctae,quas ille ex animi sententia suscepit, tractauit, confecit Z Laboriosiam profecto onus, & periculi plenum . quis enim cum immani orientis Ty ratio insatiabili rabie ceruicibus nostris,acchisq. fortunis imminenti,congredi posse se tuto, de fructuose confideret, apud quem libidine,non ratione & legum aequitate res geri soleant qua sit prudentia septus necesse est, quaque in agendo dexteritate, & solertia,quii capitalem Christiani nominis hostem non lenierit modo, sed ad stabilien . das cum Rep inducias pertraxerit,suique apud eum desiderium reliquo rit.Hunc certatim o aes othomannici Principes 3c ante signani, ob prudentiam,fidem,morum suauitatem, & liberalitatis splendorem amabant, omnibusque horis in oculis, in ore serebant. Vnam in primis in eo iambrabantur sagacitatem,& in inqiurendo diligentiam. Nihil enim struere,

nihil moliri , nihil machinari quam occulti ime poterant, quod non iit

odoraretur, patefaceret, suisque matu sime indicarer.Mihi vero longὶ admirabilior eius videtur,qua tu ibi apici eos commoratus est, neficenitia. Christianorum inopi subleuabat,optiliorum,aduenarum, pupilloru patrocinitim suscipiebat,opibus recreabat,& authoritatis suae pr udio de fendebat.patebat domus eius omnibus, nulli gratiam, nulli subsidium im itercludebat.Nullus erat denique in Urbe pietatis angulus,qub benignitas

eius non penetraret, expressumque esset largitatis suae monumentu. M

gnus hic se offert ad dicendum campus, in quo excurrere & exultare posisset oratio,sed habenas reprimam,& parebo tempori. Missum facio eius Decemuiratiim, in quem post reditum adlectus est,ut citius ad metam se-stinet oratio. in qua quim multa sunt, quam excellentia, quae non dico exaequare narrando,sed ne cogitando quidem assequi possim . Postrema namque Legationis quae vitae clausula fuit iunctio in celeberrimo orbis theatro,& clarissima huiusVrbis luce versata,quam gloriosa fuit,& omni dignitate circumfluens λ Ne ne vestrum esse reor, qui tam illustri loco positas,tam peruagato hominum sermone celebratas iamdiadum perceptas eius laudes non habeat. ob oculos sunt singularis sapientiae,relisi ris,prudentiae,& liberalitatis argumenta. Vos PP. ΑΑ. locupletissimi t stes eius ad solidam gloriam impetus quotidiana paene congressione perspexistis . nihil ille humile,nihil angustum,nihil sordidum,sed excelsa, pla,splendida,mente designabat. omnes in ea,quam gerebat, persena c

gitationes deligebat,ne quid indignum sua exissimatione admitteret om

7쪽

nes ad honestatis normam, maiorumque disciplinam actiones dirigere .

Η nc illa numquam satis laudata in colloquijs sine fiico comtas,in conm: this grauitas,in negotijs arduis prudentia n dubijs recti verique perspica- icitas, in seruanda denique Reip. auctoritate sarta tectit ardens studium, atque constantia. Iam vehebatur per medias laudes quasi quadrigis ad sui .

premos honores, &celsioris dignitatis fastigium: in Deus inlinii sene- . . .ctiaris amara morte nobis erepto immortalis gloriae pr inium cumula :sime persoluit. O fallaces hominu spes o incertos retum euentus totis signe umbratilis huius vitae imbecillitatis documentum ' tenebras anm: morum λ o caliginem λ Respicite aliquando Mortales vobis hoc loco veritate lumen praese ente; obtusam mentis aciem exacuite ; & quantum in rebus inanitatis sit sedulo aduertite. fucatus est hic honoriun splendor, falsa gloriolae species,vana dignitatis amplitiido, adulterinae diuitiae,quas nobis tamquam aeteriis felicitatis obsides dari efflagitamuS. Cum haec om , inia ad nihilum recidant,& ad mortis scopulum allis a evanescant λ Feliscissimum verb te Ioannes Maure, qui tempestiue tu bulentos mundana

rum cupiditatum fluctus velut procellosimaris gurgites ta prospere ena uigasti,ut Syries illas periculosas,& ser dandos scopulos praetervectus , & ex impendentibus aetatis incommodis ereptus, in patrium portuna V. icredo appuleris, aerumnam finem, de tenebricos huius carceris terminii. ivbi optimi parentis Dei sinu, amplexuque receptus liquida synceraque t aspectus eius voluptate perfunderis. frueris nunc purissima caeli luce. - , nilque omnibus amuis . tibi paci , tibi quietis aeternae ctus partus est .: Gratulamur tibi toto animo. Tu interea amantibus tui, iusta corpusculo quiescenti persoluentibus,propitium inu redde, tuumqus commercium lx tuendum procura. il