장음표시 사용
2쪽
G. P. PETRO VELLEIOs V o S. D.
Vrbis amoenitate ae delitijs delinitos,ut uestri memoria aliscelus penitus proiecerimus equaese te Vir summe an haec ex animo ex animo inqua haec Vellei tuo qtio, non uiuam.
si quid humanius . si quid purius, si quid candidius.Ego nia mirii postea quam a te absum, nulla alia me in tam deplorato naustagio selata est tabula, quam adsiduis ad
te literis futut potui incomparabilem absentiae istus iacturam resarcire ' Feci equidem:& cum iam quintus miseri distidis decurrat annus,vix prosecto mensem mihi repetes proxime elapses duos aut tres cxcipito nostris epistolijs uacuum. Quid,quod minc cessasti in causa inquam fuit repentinus noster ab Urbe discessus: nam cum constans hic percrebuisset fama, Ossun ς Du-eem quantocyus proficisci, Prouincia Mirandens Comiti demandata,offici j sane mei esse putaui,uirum tan'tis mihi cnosti nominibus colendum, ante posecti nem ab Italia, salutare. Itaque Neapoli cum essem, quis amabo Vellei duceret ad te scribere ξ ad , inquam, Merarium perenne decus, Musarum uni- A a cum
3쪽
iiise ornamentum. An ne quid Sirenum blandImentis
cum seuera ac rigida inrauestrae disciplina Nunc& Vmbi redditus,&,quod maius est , amatissimς Bibliothecae tosti ar, Dctis mcliora, quam ut committam,vel miniamum temporis interire scrupulum ab oepraesentissuma Velleij mei recordatione. Scio quid tu nunc: Sixtici inquam Obelisci: Sane merito. Scripsi,si memini , quibus machinis tam immanem diuellere molem instituissent Architecti. Iam qui res successerit paucis. Vicessima nona Aprilis sub ipsa luce opus incoeptum est: Erat Obesistus balidissimis octo columnis per latera circumuallatus , quq concatenatae , atq; aliis succrescentibus, & connexis, ipsum apicem ad sex palumos praecellebant: Praefatis octo columnis totidem fi-4figia Huperimposita, a quibus pei petus intra extra bsuccedentes sulcturae, statuta tigna sustentabant, sic ea nim ruinae & inflexionibus prospectum. Tota vero ipse machina tartissimis lanilius,serreisque clauis a uertice ad c lcem religati, plurimis & retinaculis, & ductarijssianibus has cannabos vocant1 undequaq; suffulta. Ita. tque quadraginta primum trochleae a totidem mouendet
ergatis ,ualidissimis trabibus , quae sestigijs inerant, appensae:horum singulis homines quindecim,equi dini idestinati:qui ad nutum praefecti quando unicuique errigato unus praeerat praesto essent. Praefecti vero ipsi id
acceperant, ut cum tubς senitus signum daret, m6ue rent; cum vero cymbali, sisterent. Nec aliter iis qui vectibus' quinque aderant, iniunctum est: porro illa septuaginta palmorum longitudine ex isortissimis trajhibus compactae crant, tresque ab obelisci fronte,duo a tergo conspiciebantur. Primo impetu serrea qu dam Iamina, quae machinam molem ipsem ambientem religabat,disrupta est; qua tame unius ferme horae spatio
accommodat decem demum impulseus duos palmos
4쪽
ac dimidium in alium Obelistus eleuaturi na tamen tanta pentini: mola sinistrum qRid siccideret, cunei
statim,ac tigribrum caesurs,quibus obniterςtur. suppositae, tum deinde asseribus,ac cylindris, Icubi quidam ,& tesse rae, quibus insidebat,dimotae,& quaedam, dicemus ne traha dicamus , quando aliud non occurrit, curriculi genus est quoddam I talis strastino appellatum supposita: Ergata quinetiam denub,trabes,& can-
nabi,cetteraeque operae mutatae, atque in diuersam se
aliam comptisitae: dies nimirum sex ijs impensi ι Post quos,idest Mais septima, ima pars obelisci,quatuor ergatorum vi, quae a tergo mouetantur, cqteris, que a fronte erant fimes remittentibus, trahi paulatim coepit, ipse vero apex clementissime vergebat. Etenim ut ante 2 ad tubs seni tum posteriora ergata , laxis anterioribus impellebantur, ad cymbali vero quiescebant cucta. Igitur duabus ante occasum horis famosis.sima moles integra omnino ac sine ulla prorsus iactura humi decubuit. Eo die,& si minime loco dimota, tamen uiae impedimenta qua deducenda erat, sublata stati insequentem autem lucem ab ipse Obelisco ad aream, ubi nunc visitur, tumulus aggeritur, vigiinti duos pati mos ea loci parte, qua prius stabat, in fine eminentior; surgebat enim ille paulatim , ita ut ab area ad Obeliscum in longitudinem II 8. eius mensurae quam Itillis ex decem palmis ad veteris Decempedae similitudine, constantem , Cannam vocant,decliui fastigio decideret. Ne Vero agger immensa mole sitisceret, validissismis trabibus undequaque premebatur, quae loco cate,narum limis tigillis connexae erant , & Vna tignorum
aliquot statutiones religabant. Hac itaque Moles sex ergatorum vi trahi coepta est: & quod per id temporis in Bononia Ponti sex coenaret sea est Reρiae pars qua
illac patet prospectus breuius quidem quam credi po-
5쪽
test, urgente atque moras incusante Principis prcle tia , pertracta est. Vertim cu eo tἴpore aetati soles supra modum quirent, cestatum est dies aliquot,ne scili.
cet cannabi , tei aque linea nimio calore conflagrarent. Itaque decima Septembris die prima lucis hora erigi coepit Obeliscus, cuius iam mucro uti diximus stibius machinas iacebat: erant enim columnς octo simili qua priores ilis, quarum meminimus, fabrica co stritistae,fulcimentis stabilitae, cocatenatae,connexae,sed quae priores illas unum & quadraginta palmos pro linci eminentia,superabant: per has fastigia totidem, se stigijs inerant trochleae ab ergatis similiter mouendax
Τota vero ipsa machina externo internoque chomate muniebatur, externumque plurima tigna & trabes undequaque sustinebant. Ergata autem quadraginta sex; equi centum quadraginta; homines sexcenti; quorum ergatorum quatuor imam Obelisti partem trahetibus. reliqua a cuspide ad medium religatum erigebant. Quid multa ξ eadem die hora vicesima quarta quadraginta septem ergatorum nisibus stetit Moles. Tum deinde decima septima mensis elusitem,tesserae,queis antea nitebatur,supposts sunt, & in omnis siculi memoriam ad perpendiculum collocatur.Tandem vicessima sexta eiusdem item mensis, gloriosissimo tritipho delectit eria Pontifice enim ad id muneris destinatus B. Feratinus
Episcopus Amerinus & Cancellariae Apostolicae R sens, lemne prius ad Petri sacrificium secit , inde ad Obeliscum frequenti supplicatione peracta, multaque
super sanctissimae crucis statuam aerea, sed inauratam fabrh, pie precatus illam tradidit Diacono sacris ashuc vestibus induto,a quo deniq; in mucrone collocata est, atq; una tunc, cun tormentorum genera,quq in
Sancti Angeli arce sunt,issiduos dedere iambos: Itaque quod pristis illis mi ae miraculis,quae a decimo
6쪽
Leone ad Paulum orbis tulit, desperatum plane opus iussicatum est, id nunc aurea Sixti V. Pontificis,aetas petiecit,& seluit. Audiui ego quidem uirum quendam doctissimum quo coram de Obelisco similiariter colloquebamur iacete dicentem, eo aetatem n
stram prioribus feliciorem suturam, quod illae integro quidem obelisco potitae tantum suerint, nostra vero &integro & contrito,sic nimirum rei difficultas,spes omnium debilitarat; Vertim si quando quod diuina attestantur proloquia, vel scilicet altissima montium cacumina pietati cedere,hoc maxime tempore experimen.
to tractauimus ; transfert monteis impune sequenteis in e
merara Adci . Res stequentissimo theatro peracta est, atque ex vulgi more non sine perpetuis acclamationi. bus . Sepserat enim iampridem trabibus Architectus bonam areae partem, ut ab opere multitudinem arceret , unde conuicinas domos Curiae proceres adimplebant, reliquum omne consertissima peditum,equiutum, carpentorum turba occupabat. Nec praetereun.
dum,eo ipse die atque hora qua erigebatur Moles, Fr,ciscum Luxemburgum Ducem Pinet in Urbem adue- .nisse, ut a Christianissimo Galliae Rege Legatus,Siκ-to V. Pontifici summo eiusdem Principis sui nomine obedientiam de more praestaret. Et certe non iis c sine diuino Numine. Quid enim significet aliud obeliscus Petri aedium pro seribus a Sixto Petri successere cotilocatus;Quid Circi tot saeculis probrosum nomen, crudelissimique tyranni memoria uno die penitus obliti rata;Quid denique uanis & superstitiosis cineribus disiectis salutare uiuificae crucis signum gloriose erectu , nisi nobilissimum Religionis nosseae tropheum, clarif-smum de Paganismo triumphum,aeternum Verae piet tis monumentum Itaque opportune quidem Ars tulit,
Vt ea, quam diximus, Galliae Regis Legatio in id tem-
7쪽
poris incurreret ,& una Vicarij Christi maiestatem dc gloriam praedicaret. Ponti flat quod in sequentem clien publicum Consistorium Pineo decreuislet, a Cab illo
in Vaticanum reuersus, ultimam ut sic dixerim manum praesciatia sita operi imposui imam eo prstereunte quadragesimo septimo ac postremo ergatorum impurusii stetit Obeliscus. Architectus cui nomen Dominicus Fontana Mili in Comensi Dioecesi ortus multa stipante caterua ouans, immo plane triumphans domum reuertitur.Diceres Camillos, Fabios, Magnos,ab eo de
iterum Obelisco & Vaticano in Urbem,& Capitolium duci. Qine restant haud dispari proculdubio felicitate peragetur: Etenim mi Vellei dici vix potest,quibus aulpicijs beatissimus hic Apostolatus mundo effulserit. Prima luX, quq Sixtum Quintum Pontificem vidit, multa quidem illa praeclara ac salutaria Christianae Reipublicae augurata est: Nani uelo in illo heroicarum Virtutum,excelsi,infi actiq; animi, atque ad istud ipsum fastigium nati haud obscuri iam inde collucebat igniculi, cum ab importunis Curiae tumultibus omnino scique stratus,ad secretiorem vitae modum seccessit. Itaq;
Orbi demum ac bonis redditus , id sibi prius,ac potius
duxit, ut eam quam de se inter rusticanae adhuc villae dumeta delitescens,opinionem concitauerat, salutaribus officiis confirmaret,stabiliret,amplificaret. Fuerunt sanctissimi Pontificatus initia, Italia fere omnis a misera laniena vindicata, perditissimorum hominum,quOrum grassationibus viae undique infestabantur,immensa prope colluvies inaudita hactenus celeritate & se tuna penitus deleta. Potentissimorum deinde virorum cstraenati atque in lentes ausus in officio contenti, summo imperio cohibiti ac repressi,tanta denique bonorum animis praemioru spes innatae , tam incredibilis
imis sceleratorum uisceribus poenarum tremor inscul plus
8쪽
ptus, ut in ea urbe inuam unam ad libertatem, ac pi figatam in rebus omnibus licentiam natam agnoscimus ipsa hora a Sixto Quinto Pontifice renunciato, niilla omnino: seditio nullus tumultus,nulla infestatio,iincolae quinetiam unius uoculae mira qusdam religio ingeni I: sit .. Nunc tandem tot laboribus exantiatis, tot confectis monstris, atque ab Ecclesiastica ditiones quam caeteris puriorem sanctioremq; esse decet y se
dibus egestis, hire quidem suo ut ille alter ad aureos:
legendos fructus animum applicat ornat nimirum ea ipsamrvibem venustissimis, ac munificentissimis constrinctionibus, quam vera pietate c. iustitia , religionen6n ficta, caeteris i. coelestibus i praesidiis antea numi irat.Vias in amplissimam rectissimamque serinam ste nitiad Agonalem adumbrabo enim res tantum aeris salubritate nobilem , imagnificentissimos aquaeductu derium. Lateranens Bassicam, Basilicarum omniti iv cspena vetustate seroc lapsani splendidissime eo, striat,atque, Pontificio palatio e mat In Deiparae Nivesuacellum siquod in tentii adhuc. rtuna siclita mignanirnitate tachoaverat colloeat; ibique de illustiis, imoso redeat serus cogitat cenotaphio.Nec vero.pro ipterea adi Principis Apostolorum cessaturi surgit indi es cὶleberrimis. fabrica, & bscuis yx speram boni quod
in communec det religionis decus, perficieturixen εphim Dolini fir .r: His aliud adiecit theatissimus ac pro ii disiimus Pater longe. quidem utilissimum in Sacro sanctam hanc Sedem meritu: Aetarium enim pene mohaustum decies centenis aureorum millibus ditauit,
idque sincredibile) ex unius tantum anni Pontifici js
redditibus hanc autem aureorum summam nullo un-
qua tempore praeter inibi expresses quos vocant c sus extrahi posse, aut in alios usiis conuerti, diplomate , ad cuius obseruantiam s.lemni sacramento se hae-
9쪽
redesque suos adstrinxerunt Patres, sinctissimE decreuit. Diplomatis ipsius quando mira sententiarum bet pondera exemplar transmittimus. Omittam diuina beatissimi Principis cosilia,quibus Urbi atque in Urbe
orbi annonae ac rerum omnium penuria laboranti,extremaque timenti succurrit. Prsteream denique ma ximorum facinorum grauidissimam mentem, quorum tamen vix iam tandem cohiberi potest impetus , pro deunt,evadunt, erumpunt. An non rerum magnitudo cum numero, numerus cum temporis breuitate,breui
eas cum sertuna decertare de imperio videntur Hqc quidem,mi Vellei,cum talia, ac tanta sint, alioru Pri cipum esto illustrisimi fuerint tituli, praeclarissimam elogia, Sixtici vero Pontificatus rudes qui in adumbrationes atque insemia tantum erunt delineamenta; ac tandem eo visae in ore hominum versabutur, qu usque iuccedentium operum molibus penitus obruam tur. Finiam semel: Fuerunt prosecto,ssint, atque eruntquscunque a ianto: viro prbficiscentur opera , iuxta Graecam paret iam πα-οβξίσκου. Francisco nostro plurimam salutem dico;valere etiaiubeo doctissimum Antonium, secretiorem pr terea animi nostii partem Rodericum. Cum vero fui tun tissimas rupeis illas quae Montanum habent,inuis is,
tacitus eas nostro nomine uenerar atque anatheman
quopiam pius exorna. . Vale doctissime Vellei, & G, tui memoriam ne oblitterato. Romi Id. Septemb. M. D. LXXXVI