AusonI Popmae Frisii De vsu antiquae locutionis libri duo

131쪽

C A P. v I.

De participiorum se gerundiorum Uu

ARTICIPIIs & gerundiis ut vocant nimium licenter contra vulgarem& tritum morent usi sunt maiores.

Nam participia quaedam habuerunt loco verborum infiniti modi ; ut Dictu-xum, facturum, suturum: quae ita usurPantur, ut apud Graecos omnibus numeris generibus. que sine discrimine attribuuntur ' ιn- σειν, εna vi & similia, de quibus Gellius lib. I. Cato Originum v, Illi polliciti sese facturum omnia. Cicero in Verrem v, Hanc sibi rem praesidio sperant futurum . Quaedam participia auferendi casu posuerunt sed in neutro genere tantum. salIustius Historiar. v: At Lucullus audito Q. Marcium Regem proconsule, id est cum audi sset. ibidem, Legiones Valeri nas comperto lege Gabinia Bithyniam & Potitum consuli datam,id est cum comperisset. Cicero ossicior. ti: Adiuncto vero ut iidem etiam prudentes haberentur . Liuius lib. xxi: Satis comperto Ordiae am petituros Romanos. Tacitus lib. t Histox. Caecina comperto vanam esse formidinem. Paulus Quaestion. lib. ii Non dinsimulato se libertum esse. Gerundiis in Dum itidem Graecorum imitatione & exemplo usos videmus antiquos , non Poeta S

132쪽

poetas modδ sed etiam alios scriptoriar variis

De re rusticam, Acus substerilend. - - 'Parturientibus et ibidem, Eas haras dum palea. item, Canes potius cum dignitato acres & paucos habendum . &, In fetura da dum potius hordeaceos panes quam triticeos. Cicero Ad Atticum, Irerandum eadem ista mihi. idem De senectute: sed notandum p taui Iubidinem. &Tusculanar. in Iphigeniam Aulide duci immolandum iubet. Caesar Doebello Gallico. Omnes cruciatns eiIe perferen dum. Virgilius bEneid.xt .

- pacem Troiano ab rege petendum.Lucreti poenas in morte timendum. & Addendum putis alias. & id genus idem surima. Quin etiam frequens v sus fuit apud veteres gerundiorum a Mixiq; t significatione. Salluastius Iuturtha, Cum adimpexandum isdrum

vocaretur,Iursius coepit flere re animum suum; id est ut ei imperaretur, sud ad patendum , voexplicat Cicero in epistola Ad Paetum.Virgil. Frigidus in pratis cantando rumpitur anguis, id est dum ei cantatur. idem, uritque vi, dendo Femina, pro dum videtur . εc aegrescitque medendo, id est dum ei medetur.

133쪽

De aiaerbiorum se praepositonum structura.

DvERBIA loci veteres curn genitivo iungunt , frequentius sane quam. Vulgo notum aut Vstatum.

Sic. tode loci dixit Ennius Annal. I, Constitit inde loci propter sos dia dearum. idem x: inde loci lituus 1buum effundit acutos. Lucilius ti x x Satyrax.

Multis inde loci formonibus concelebra i Fui Q Lucret. lib. vi inde loci mortalia caecia Creavit. Interea loci, Pacuvius Chryse; Interea loci flucti flaceis uni. Pilatat. Psudo , Interea loci si quid detur. 8 Tereor. Eunucho, - te in terea loci Cognoui. & alibi . Quo, aliquo, eo Certo, postea loci .. Sallustius Iugurtha, Postea loci Consul haud dubie iam victor peruenit in oppidum . Plautos Mostellaria, Quo venerim noui loci. Vlpianus, D. Deseruis reportandis: Si fuerit distractus seruus ne aliquo loci moraretur . idem D. De iudiciis, Cerio loci ministrauit. Huc, longe, proxime, locorum. Τerentius Andria: Commigrauit huc viciniae. Plautus Mercatore , Proxime viciniae habitat. Cicero ad Atticum, Tu autem longe gentium. Vbi loci, ubi gentium, ubinam gentium, nusquam gentium, quae sunt notissima. Et adue ἰ bia quae tempus significant genitivo iungun-

134쪽

Lur, Ut runc remporis, pridie postridie eius diei quae postrema duo interdum accusativo iuncta leguntRr. Cicero Ad Atticum iit Tu pridie Compitalia memento . Livius, Etiam polirdie Idus rebus diuinis supersedere iussiim est

Vlpianus D. De aqua quotidiana, Si pridie

aequinoctium autumnale. idem D. Soluto ina. trim ., Nam si mulier petidie vindemias doti dederit. . Item adverbia, quae vim nominum quandoque habent cum genitivo sodiamur, ut Abunde, largo. Virgilius, Terrorum & fr.udis abunde est. Plautus Truculento, Largirer vini. & Rudente, Largitor argenti, largiter mercedis . Plancus in Orationibus , Largiter acerbitatis. Partim pro quidam, ut Partim ho minum venerunt, quod significat pars hominum venit, id est quidam homines , autore Gellio . Quadrigarius Annal. xxm: Vtrum negligentia partim magistratuum, an auaritia, an calamitate populi Rom. euenisse dicam, nescio. Salliistius Historiar. Hi: Quorum alia tolleraui, partim repuli deorum auxiliis & vir tute mea. De qua particula illud dignum obseruatione,eam aliquando citra geminationem

usurpari. Cato De re rustica, Bubulcis obse quitor partim quo lubentius boues curent. ibidem: Vimos serito & partim populos. Sallustius Iugurtha; Vrbes partim vi, alias voluntate imperio suo adiungit. Cicero ossicior. i. Sunt enim quaedam ita foeda, partim ita flagi

135쪽

persequantur suis argutiis, partim fugiendas ossie nimias amicitias, neque necesse siit unum sollicitum esse pro pluribus. De Legib. N: Quorum scelere religiones tum prostratae amicta, que sunt partim ex illis distracti ac dissipati iacent: qui vero ex iis. De diuinatione i I, Ano-hil illimis ciuibus partim etiam a se omnibus rebus ornatis trucidatus iaceret. Lucret. lib. VHumida saxa super viridi stillantia musco, Et partim plano sicatere atque erumPCre

campo.& alibi idem. Tam &Quam sela ex adverbiis veteres iungunt cum superlativis, versinguI rim vel iunctim, ad aequationem, ut Serui ait, posita. Plaut. Aulularia, Quam ad probos propinquitate proΣimete adiunxeris, Tam optumum est. Terent. Heautont.

Quam in minima spe situs erit, tam facillime patris Pacem in leges conficiet suas. Cato De re rustica, Quam acerbissima olea oleum facies ram oleum optimum erit. Varro De re rusticarii: Quam pauciis mos reliqueris, tam optimi in alendo fiunt. Sallustius Historiar. r, Quam quisque peisume fac1t tam maxime tutus est. Cicero, Cum quo semper quam familiarissime

vixerat.

Est interdum , maxime apud Comicos, Ut ad uerbia sint loco nominum appositorum: quod idem Graecis usitatum. Sic Mulier intus,

id est domestica, & quae intus est, Plautus Mem

136쪽

DE vsV ANTI in oen. LIB. si. I 37eatore. idem Amphitr. Tu Thessala intus pateram proferto foras. de Bacchidibus, Ego tibi argentum iubeo iam intus ecferri seras. item Menaechmis; Euocate intus mihi cocum Cylindrum

. actutum kras.

Varro in Satyris, Donec soras nos intus eualis lauerunt. Quibus gemina & paria sunt illa Parum fides, id est parma, Satis consilium, otium; pro multo & abundanti. Terentius Eunucho& Phormione , Itane parum mihi fidem esse apud te. Cicero Ad Atticum xu. Si fatis conis filium quadam de re haberem:& i Rhetoricon, Vix fatis otium studio suppeditare possumus. Iulianus D. De usu fructu, Cum plus pretium

soluit seruus. Praepositioni Iri, siue motum denotet, siue etiam sine ulla motus significatione, Veteres casum accusandi vel auferendi indifferenter tribuunt, cuius rei exempla in Notis ad Catonem pluria adduximus: quibus cumuli loco addi ista poterunt. Plautus Amphitr. Quid istuc in mentem est tibi. ibidem , Numero mihi in mentem fuit. &, Certum est introisrumpam in aedibus. item, Pergam in aedibus nunc. Varro De lingua Lat iv, Qua in Coelio monte itur. Terent. Eunucho,Videt me esse in tantum honorem. idem Adelphis, Te plura in hanc rem peccare. Cicero De amicitiae Vt ab amicis in magnam rem aliquam peccantibus non discedant. idem Pro lege Manilia:

137쪽

I38 AUSONII POPMAE . .

In praedonum futile potestatem sciatis. Vlpia. Dus D. De iureiurando; Quasi ventris nomine fuerit in possessionem. idem De donation. inter virum & uxor. Finge in possessionem pre cariam mulierem remansisse. lulianus D. Qui testamen. fac.Ac si ii qui ea fecissent in hostium potestate non peruenissent. Similiter praepositio Sub cum utroque Cassi iungitur, aliter ac vulgo solet ut Sub iugum& Sub iugo mittere . Liuius lib. rar: Sub hoc iugo Dictator AEquos misit. Caesar De bello Gallico litas. Et sub iugo missum. idem lib. 11. Sub occasii Solis. Plinius lib. um: Ideo sub ipsa

die quam maxime invia petunt. Rursus, Sub conditionem datussa legatum, Subponditionem manumisIum, &, Sub conditionem reddendaru rationum liber esse iussus Iurisconsulti in libris Pandectarum. ., L '

De commutatisnesimplicium es iuncta.

S' ApE apud veteres autoreS,maxime 3 poetas, simplicia quae vosant ver-r ba pro compqsitis ponuntur,veluti

Mentum, ministitur, ventabant, Pro commentum , comminiscitur, aduentabant obseruat Festus. Termentum, id est detrimentum, dixit Plaut. Bacchidib. Non

138쪽

riar. 3I, Epulae quaesitissumae. & alibi. Paratu litum marmorum fuit. Ouidius Trist. im Est reus exiguo n. nostrisque pMMIIbus

impar.elleius Historiac ni Aduentus deinde in Itariis Antonii paratusque conua eum Caesarisia actins ii. Ne domum, seruitia, & cexeros formae pararus reposceret. Cla rare, Clinare,proaeclarate , inclinare Lucretius, & Cicem .in irato vi in Prognosticis, ut lsr Iuppiter excelsa clarabat .seeptra coluimna.. edero prQ accedere aut venire Plaut. Aululaia, vidit miles, aes petit ; vel pro concedecre. Θ copertius bili Elegia P. . . ' .Quippe ubi nou liceat vacuos sedocere Nec vigilare alio uomine cedat Amor. Ducere, Fundere pro inducςre, perfundere, Tibullus -- nec sti aguIa picta stamiem, . ,, Nec sonitus placida ducere pollit aqua idem: Mox etiam uiueo fundere lacte parent. Si alibi inulto tempora funde mero. FIigo pio confligo, Attius, Lucretius & alii. unde, Flichus apud Virgilium . Munero, Pendo pro remunero, eSpendo. Plautus Captiuis; T Vt beneficium benemerenti nostro meriis

Vlpianus D. Pro socio; Eos duntaxat sumtus societati imputabit, qui in eam rem pensi sunt. Paret

139쪽

Paret pro apparer, usitatum in formulis te frequens in lib. Iurisconsuliorum. Cicero in Verarem ut Si parer iugera fundi esse plura: Si paret aduersus edictum secisse.& aliis locis plurimis. Sistere,Stinguere, pro consistere,exltinguere. Lucretius lib. I, Ignis in coetu stingui mutareque corpus. ibidem:Nec mortale genus nec diuum corpora

sincta Exiguum possent horai sistere tempuS. Cicero in Arato, stinguens praeclara insignia caeli. idem in Verrem v, Qui rempublicam sistere negat poste, ni ad equestrem ordiner iudicia reserantur. Sec or, Testor, Vagor, pr

insector, detestor, peruagor. Propere. lib. IF, Exagitet nostros manes, sedlatur,& VmbraS, Insultetque rogis, calcet & ostia mea.

Et, Nec quia peccaris testor te, sed quia vulgo

Y Formosis leuitas semper amica fuit. Item, Ino etiam prima terras aetate Vagata est. Tribuere pro distribuere crebro apud Cicer nem. Rursus verbis compositis frequenter a liqui utuntur loco simplicium. Sic Adopinari. Adcredere Lucretius, Adoro pro Oro, Propertius - maneat sic semper adoro. Instare, in-Caenare, inseruare, pro stare,camare, seruare.&quidem perseueranrer & continue. Suetonius Tiberio: Instans in medio triclinio. ibidem In- Cinnante eo complura & ingentia saxa fortuitu superne delapsa iunt. Statius Thebaidos viri r An tibi felices lucos miseratus Averni Rector & Elysias dedit inseruare volucreS. Remi.

140쪽

Remigrare, reddere, redire, pro migrare, darere ire seu venire, ut Redit haereditas quae lege Mab intestato obuenit. Plautus Poenulor

Ad argumentum nunc vicissatim volo

idem pseudolo, Hercle haud te sinam emoriri, nisi mi a

Sentum redditur. Cato De re rust., Nunc ut ad rem redeam. Sallustius Iugurtha, Nunc ad institutum redeo. CAP. I x.

De iterais se geminaris vocibus in oratiori

OLENT veteres in oratione easdem Voces iterare sine aliqua sensus necessitate, idque interdum paucis aliis interpositis , ut Terentius in prologo Eunuchi; Habeo alia multa qua nunc condonabitur, Quae proferentur post. Plaut. Aulularia - te iam nisi reddi Mihi vasa iubes pipulo hic disseram te ante aedes. idem Captiuis; Hinc alio pacto abire hinc non potes. Virgilius, Inde domum si sorte pedem, si lam te tulillem Me resero. Varro De lingua Lat. Iv: Virum fortissimum Metium Curtium Sabinum C mRomulul cum suis ex superiore parte impres sio m fecisses, Curtium in locum palustrem - f qui