Tractatus de arte testandi, et cautelis vltimarum voluntatum, clarissimi iuriscons. Ioannis Dilecti Durantis Gualdensis. Cum quàmplurimis additionibus ipsiusmet auctoris, necnon D. Pollucis eius filij I.V.D; Et cum summarijs ad singulas cautelas acco

81쪽

ca Titulus Secundus

se quando non essem adhibiti quinque testes; nam adbibitis quinque testibus valet testamentum lcmpore pestis,arg.d.l. fin. ut ibi per Ias &est: communis opin.ut per Barba.in c. cum esses, col.6. de testa. & cons. 87. prope est, lib. q. &Dec.c5s. 28 q. viso puncto,& Card. Paris in cos. 3 et .ad rcsolutioncm,lib. r. Sed si testator minorem numeru lettium inter lieni re uelit in suo te stamento,ut cius voluntas valeat, remediu est, quod coram presbytero parochiali, & duobus ctestibus disponat de rebus suis, & ualcbit test mentum etiam ad no pias causas,d. c. cum csses, Specul in tit. de instri edi. s compendiosae, uero item perius canonicum, Ioan.& Iino. & Abb.ind.c.cum csies,Zabar.cons. 73. puto de iure,Bal. cons. 3 I. quoniam ex facto, di cons.seq. lib. 4 di Alex .cons. I 76. viso processit,uer.noii Obstat, col. 3. lib. s. & est communis opinio secundum Alex.cons67.abunde per celeberrimos, col. I. lib.2.de Corn. cons. 26 I. de duobus,col. sin. in

princ.lib. .ubi declarat hoc procedere etiam in terris principis caecularis quo ad temporalem iurisdictionem ab ecclesia concessis, quales sunt ciuitates Regni,& Ferraria, & Vrbinum, arg. cle. pasto .de sent.& rc iudi. sed in alijs ii si procedit, ut per Bal .cons. 28q.dominus,lib. 3.tamen stricto iure uidetur mihi posse dici, etiam in terris quo ad temporalia ripae non subicctis yalere te is stamentiun

82쪽

De testamentis ordinandis. 63

stamentum factum coram duobus testibus pro sente presbytero parochiali, quia talis presbyter est iudex animarum, & dignior iudice saeculari,c. cum sit,de arta.& quali. & testamentum factum coram iudice,& duobus testibus ubique ualet,l.omnium.C.de testa.& hoc seruant Veneti,ut per Bal. cons. I. sit quis, lib. Animaduertchdum tamen est opus este, quod presbyter sieis cui uniuersae parochiae cura commissa sit. nam sacerdos alius cui commissa esset adminis iratio sacramentorum,defcctum testium non suppleret, ne frustra uideatur dictu de parochiati,in d. c.cum esses,argii.c.Papa,de priuil .lib. 6.& argv. a contrario sensu, quod est in iure fortissimum, LI .g.huius.ffide offic.eius cui man.est iur. secundum Corn.cons.77. licet autem, col. I. re r. libes I. quamuis idem minus mature considerans cωtrarium senserit in d.cons. 261.col. s. uer. quia mulium; si tamen generaliter animarum cura

alicui non parochiali commissa esset coram eo, Perinde ac coram presbytero parochiali, teli mentum factum ualeret, secundum eunde Corn. cons. I 8. principalc dubium,col.6.ponderandu, lib. 2.arg.l.si praetor.ifide ossic. cius, & si parochialis presbyter haberi non possit, remedium

est , t quod loco presbytcri alii duo testes adhi

beantur, & ualebit testamentum :.quia duorum uox est potentiosiquam unius quanticunque sit

83쪽

ca Titulus Sec diis

se quando non essent adhibiti quinque testes ;nam adhibitis quinque testibus valet testamentum lcmpore pestis,arg.d.l. fin. ut ibi per Ias deest communis opin.ut per Barba.in c.cum esses, col.6. de testa. & cons. 87. prope est, lib. q. &Dec.cos. 28 q. viso puncto,& Card. Paris. in cos. 3 et .ad resolutioncm,lib. r. Sed si testator mino rem numeru tel ium in tertienire uelit in suo te stamento,ut citas voluntas valeat, remediu est , quod coram presbytero parochiali, & duobus testibus disponat de rebus suis, & ualebit teli mentum etiam ad no pias causis,d. c. cum esses, Specul in tit. de instri edi. se compendiosae, ueris item perius canonicum, Ioan.& Iino. & Abb.irid.c.cum estes,Zabatacons. 73. puto de iure,Bal. cons. 3 I. quoniam ex facto, & cons.seq. lib.q & Alex .cons. I 76. viso processit,uer.noii Obstar, col. 3. lib. s. & est communis opinio secundiim Alex.conL67.abunde per celcberrimos, col. I. lib.Σ.&Corn. cons. 26 i. de duobus,col. sin. in

princ.lib. q.ubi declarat hoc procedere etiam in terris principis saecularis quo ad temporalem iurisdictionem ab ecclesia concessis, quales sunt ciuitates Regni,& Ferraria,& Vrbinum, arg. cle. pasto .de sunt.& rc iudi.sed in alijs ii 5 procedit, ut per Bal .cons. 28q.dominus,lib. 3.tamen stricto iure uidetur mihi posse dici, etiam in terris quo ad temporalia ripae non subicctis valere testamentum

84쪽

De testamentis ordinandis. 6 3

stamentum factum coram duobus testibus pra sente presbytero parochiali, quia talis presbyter est iudex animarum, & dignior iudice saeculari,c. cum sit,de aeta.& quali. & testamentum factum coram iudice , & duobus testibus ubique ualet,l.omnium.C.de testa.& hoc seruant Veneti,ut per Bal. cons. 28 I. si quis, lib. Animaduertetidum tamen est opus esse, quod presbyter sieis cui uniuersae parochiae cura commissa sit. nam sacerdos alius cui co inmissa esset administratio sacramentorum,defcctum testium non suppleret, ne frustra uideatur dictu de parochiati,in d. c.cum esses,argu .c.Papa,de priuil .lib. 6.& argu . a contrario sensu,quod est in iure fortissimum , LI.I.h uius.ffide offic.eius cui man.est iur. secundum Corn.cons.77. licet autem, col. I. & 2. Iib, I. quamuis idem minus mature considerans cωtrarium senserit in d.cons. 261.col. s. uer. quia multum; si tamen generaliter animarum cura alicui non parochiali commissa esset coram eo, perinde ac coram presbytero parochiali, teli mentum factum ualeret, secundum eunde Corn. cons. I 8. principale dubium,col.6.ponderandu,

lib. 2.arg.l.s praetor.ffide ossic. cius, & si parochialis presbyter haberi non possit , remedium

est, i quod loco presbyteri alii duo testes adhibeantur, & ualebit testamentum :.quia duorum uox est potentiosiquam unius quanticunque sit

85쪽

σ4 Titulus Secundus.

authoritatis,l. iurisiuradi .Qde testi.e. licet,& c. cum a nobis , eod. tit. secundum Spec. in d. ue r. item per ius canonicum,cuius opin. seruanda in practica dici t Anto.de But. in d. c. cuni esses, de ibidem Panormi. in prima lect. in fin. & sente tiam Specu.sequitur etiam Cald.consit. 8. testator,in tit.de testa.Gemi.cons.'9. super isto puncto,& Alex .cons. I 7.ponderatis,cOl.penuit.uer. non obstat,lib.3.& in d. cons. I 76. uer. non Obstat si diceretur, & cons. i o s. viso & diligenter considerato,uer. ὁ fortius,lib. ' & opin. haec

ratione comprobatur,nam etiam in l. correcto

ria, ubi scripta cstratio, ex identitato rationis extensio fit,glo.in clom. I .de cle. &. . ex his, in then. te haere.quae ab intcst. Bald. in Authen. Quas actiones,in 3 .quaeli.in san.C. de sacrosani Leccle.&in iure canonico scripta est ratio illa , t in ore duorum , uel trium stat omne uerbum . haec autem ratio meo iudicio non urget, quia ut ex identitate rationis sarer tensio, necesie cst, quod casus sublata saltem significatione vocabuli comprehendatur ita loquitur, glo. in d. clem. I .& ibi declarat Io. de Imo. & iii I. si ucro. f. de viro.is. l.mat.alias enim in correctorijs cxtensio non fit ex similitudine rationis etiam scriptae, glo. in cle.auditor , de rescrip. praeterea attenta ratione praedicta, licendum esset ualere testamecoram tribus tantum testibus facitam, quod

86쪽

l De testamentis ordinandis. cs

in contra glo.in d.c.relatum,& d.c.cum esses,&contra communem opin. ut dicit Fulgo. consis. 29.punctus, Bald. autem cons. qOq. praemittendum est,tib. .dicit communem opin .csse, quis dtestamentum etiam coram duobus tantum testibus seirim,de iure canonico ualet in terris e clesia per rationem tex. in d. c. cum esses,& d.c.

relatum.Sed a praedi H opinio.qudd saltem quatuor testes adhiberi debeant, reccdedum no est, quoniam magis communiter d. opinio approbatu risecundum Cor.d.consa 6 I .in sin. & Dec. cons. 2 8 uiso puncto,col. n sin.lib. 2.quamuis Corn. d. cons. 77. ucta tamen praediistis non, refragantibus, dicat comunem sententiam esse , t seruanda sit solemnitas iuris ciuilis in re- non pias causas , ubi non interuenit 3 presbyter parochialis. Sunt qui putant, ut ua-- at institutio haereditatis coram duobus testias busposse hoc remedium dari, uidelicet , t quod

testator dicat i redem instituisse intuitu pietatis &ainore Dei,quia relicta ad pias causas u lent,etiam si in eis non sit seruata selemnitas iuris ciuilis,Bar.in l. I .Qde sacrosanc.eccle. quod remedium quantum ad eos , qui uere pauperes sunt,procedit,sed diuitibus relucta iuribus car

bunt,quia non licet fingere,i.si forte. s. de casti pecu. l cum hi. .sed cum lis. ff. de trans. giosi .intillud. vi acrosi Leccle Sal.conL8.licci,&E cons.

87쪽

cs Titulus Secundus

cons. 23o.testamentum ib. s. & donare nodigentibus non ad pietatem , sed ad prodigali

storalis, I. quaest a. nec legatum debet habere nometi pietatis,si re ipsa non est pium, per no. perglO.in cadmonoe,33. quaest.2. & sententia haec communitor approbatur,ut patet ex dictis, di relatis per Barb. in c.ad haec,col. penuit. & si. de testa.fatendum tamen est,quΘd remediu hoc plerunque crit ualidum, quia etiam si relinquatur diuitibus expresso,qudd causa pietatis reli quatur,si ille cui relinquitur secundum statu conditionem suam quibusdam indigeat, ital bit legatum solemnitate iuris ciuilis no seruata; ut tenet etiam ipse Bart. in d .l. I .col. 7. authoritate diui Thomae,& quod ualeant relicta ad pias causas etiam non seruata iuris ciuilis solemnit te,& uires habeant;etiam si tantum per duas sceminas probentur, apparet per ea quae refert Dec.in l. eminae, num. 28. ff. de reg. iur. &est communis epinio,ut scribit Io. de Imo. in l. ne

lib. 2.Boer.dec.93.nu. q. di si testametum sit factum coram solemni numero testicam,& quidam ex his decesserint antequa rite examinati essent, di instrumentum testamenti deperditum sit, hepropterea corruat testamentum remedium esus t quod saltem duo testes ex eis, qui filerunt adhibiti

88쪽

De testamentis ordinandis. 6

Uibiti ad testamentum examinentur super tenore testamenti, ac etiam fiat articulus ad probandum, quὁd solemnis numerus testium ainit, hoc.n. per duos testes probato,institutio haer dis, & caetera relicta uires obtinebut,ut iubatur

bon.pos. sccun. tab. & confirmatur opinio liare eum alleg. per Ias. cons. 63. factum qiiaestionis,lib. I. non deperdito autem instr. testamenti hoc remediu non prodesset, ut cocludit Ias. in l.admonedi,nu. I 86.fide iuraur.Illud notissimi iuris crimuliere no posse adhiberi teste ad testamentu.l.qui testameto. . mulier, ubi Doct. aedetesta.etiam de iure canonico , ut patet ex alleg. per Alex. cons. 7 o. uiso cons. col. cum seq. occons. I 77. uiso themate inibi,col. 2.uer. secundo respondeo, lib.r. & est communis opi. ut dicit idem Alex .ibi,&in cons. 84.uiso themate, infin. lib. eo.scd si testator non habet in loco suta scientem numerum testium,sint tamen ibi scemins,ut ualeat eius dispositio, etiam si no adessent nisi quatuor testes masculi,& una pluresue foeminar rcmedium est, quia adsiciatur testamenta clausula codicillaris , quia in codicillis Remina potest esse testis,glo.in l.fi.&ibi Alex. col.ult. C.

de codi. Bal. l. cons. 8.& Alex. cons. 298. ante Omnia,ces. 1.lib. a.dc concio 3. uiso ac diligen

89쪽

68 Titulus Secunduc

ter,col. .lib.q.Non tament esset tutum facere testamentiim cum dieta clausula,coram quinquesceminis tantum, quia sols scemins sine ullo m scillo,ctiam in codicillis testes esse no possunt, quia glo. in d.l.sin.de scemina loquitur in numero singulari, & in opi.hac est Barb.in d .c. elatu,

col.7.dicens hoc non esse uulgare nec plebi tr dendum, est tamen leue argumentum Barb.dum arguit numero singulari, & tollitur hoc arF. ex dictis eiusdeiu in c. relatum, a. col. pen. eod tit.

ubi docet dispositionem conceptam numero singulari etiam locum habere in pluribus. praei rea sufficit mulieres non inueniri prohibitas a hiberi testes,l. 1 .ff. de testi. & non eadem in codicillis , quae in testamentis solemnitas exquiritur , ut per Deci. in l. sceming,col.q.ff. de regu. ivr.Plane inter filios cora duobus testibus tam tum,etiam sceminis,pater potest facere testamentum, glo.& Doct.in Auth.quod sine. C.de testa. Paul.de Cast.in cons. ψ6.uisi lib. I .etiam si testes sint foemina ubi idem procedere dicit in t stamento ad pias causas, quin etiam sine ulla te

mum praesentia potest pater per suam simplice& priuatam scripturam inter liberos testari, nasi sua manu scribat scedulam, & in ea disponae

inter liberos,pro testamento seruabitur eius u luntas, expedit tamen,quod declaret in test scedula se uoluntatem illam habere pro perfecta,

90쪽

De testamentis ordinandis.

sic enim proculdubio ualebit, ut testamentu,p tris uolutas,quamuis nulli testes interuenerin i, per doctrinam Bartocint .si his.ffide resta. Alex. conss.q.attentis narratis,lib.7. & cst communis opi.ut dicit idem Alex.cons. I o s.super his,in fi- eod.lib.3.& Iasconsit. 37. praesappositis, lib. a. fallit tamen d.doctrina,vbi filii essent inaequali. ter instituti,Dec.in cos. Ibs.&inconL63 I.Soc. Iun.in cons. 88.in fin.col. 3.Io. t.Rub. in coc hil. 2.ubi uideas omnino, testes etiam religiosi mendicantes esse possint in testamento, arsel. I .isde testi.nec cures de opinione contraria IGFabr.in f testes,Ιnst. detesta.& cautela lpetatur licetia lui superioris est superflua,ut per Guid. Pap.q. 3 17 utrum religios . CA vYEL A III.

Puibus remiase debeantur legatabor fide

commissa ex tectamento non somni. a Solemnitate omissa reli dia non debentur . et Promissio haeredis facit ultimam uesunta habe revis contractus.

3 Testatore mittentoriatorii , o fideicommissa'

posui propria authoritate accipere possessione rerureuctarum etiam ex resamentvon solemni . .