De tutela quam Graecorum loca sacra et hominibus et rebus praestiterunt [microform]

12쪽

Seripturo mihi de tutela, quam Graecorum Ioca sacra et hominibiis et hebus praerirerunt, qdae. res mustis, nisi fallor, videbitur exigua ac minuta,

causas, quibus adductus sim, ut hanc potissimum rem in quaestionem v caverim, non esse praetermittendas existimo. Primum haec ipsa res, etiamsi

permuli viri odiij et ingenii acumine et scientiarum copia insignes 'in

Graeeorum es indagandas omne studium et tempus montulerint et haud infelici successu plerasque earum artes illustraverint, inmem rellata aeneglecta non soIum, sed etiam maximis tenebris atque erroribus implieata est 'et etiamnunc involuta restat. At qua ratione fieri potuit, ut haec res neglecta isse videatur, quum admodum magnum eme numerum eorum, qui de asylis scripserint, neminem effugere possit id utique negare non possum, iam seculo decimo Septimo, quo, ut asyla ob innumerabiles eorum fraudes . noxas abrogarentur vehementissime imagitabatur, , permultos viros doctos de Ulis disseruisse Inter quos primum tenet Ioeum Sarpi, qui de asylis disserens etsi paucissima, optima tamen de Graecorum qu que asylis protulit. Et praeter eos, ut mittam Osiandrum, qui de Gentilium, maxime vero de Hebraeorum asylis muIta conquirendo nihil aliud secit, nisi ut eri ores de Graecorum asylis iam sparsos recitaverit, quot viri docti, seu veteres scriptores interpretantes, seu Graecorum antiquit tem vel aliquam certe eius partem tractantes, nonne de eorum assia quo que exposuerunt Quorum ex numero maxime digni sunt, qui nominen- Vide eorum nomina et eorum librorum titulos in Fabricii libliotheca antiquari ab Mamb. 4760. d. Schamaus 42 - 22. Petri Sarpi liber singularis de iure asylorum Venet. 4678. ' Vid thesauri Antiquit Graec Tom. VI 2852. I.

13쪽

tur, ipsius, n aech. Spanhemius, εὶ Samuel Pellaeus, si Potthr, γChishullius' et achsmuthius . . Permagnum igitur numerum esse e rum, qui de Graecorum asylis disseruerint, certe eorum mentionem secerint, etsi constat, hanc tamen rem, quam equidem indagandam proposui, negle tam esse contenderim. Nam illi viri docti partim Graecorum asyla obiter tantum attigerunt, velut ii sere omnes, qui illo seculo veLaccusatores vel patroni asylorum exstiterunt, partim ea tantum assa, quae quadam in urbe, ut Athenis, vel singulis in Graeciae Partibus, ut in Asiae minoris ora, Praetereaque eum tantum templorum seu Ulorum statum, qualis suit quadam aetate, et ea quidem praecipue, qua hoc institutum Iane erat Corruptum, comprehenderunt. Nemo vero invenitur, qui, quale hoc insiti tutum prioribus Graecorum temporibus fuerit, et ν quomodo ex diversas aetates sit immutatum, docuerit; quae via si esset inita, ipsum asylorum

nomen Posteriore demum aetate post Alexandrum mortuum apud Graecos receptum esse nec prius locum huic fuisse intellectum esset nee tantis Graecorum asyla implicata essent erroribus. Quantis vero Graecorum aula non solum in tenebris, sed etiam in erroribus et nominatim eorum origo et mutatus mutatis temporibus status etiam nune versentur, nos latere non Poterit, si Cognoverimus, quales illorum virorum magna pars imprimis ii,

qui illo seculo de asylis scripserunt, maxime eo huius instituti statu, qualis Tiberio regnante suit, decepti attulerint opiniones omnium enim illorum virorum, qui illo seculo de asylis disserentes de Graecorum quoque

' In Taciti annal. lib. III. c. 6σ- 63. not. Ezechiel Spauhemius depraestantia et usu numismatum edit. Sec Amstet. Elaeu. 167l. 69 Comment ad leges Attic. lib. I. Tit. I. P. 78. 7 Arehaeologia Graeca lil. .malae Saxonum 776. η Antiquit. Asiaticae.

- Utrum vero Simon sit les asules, suem. le ' Acad. de Inscr. T. III. Alex.

d asyle Paris 837. huic rei lucem attulei int, nec ne non habeo, quid dicam, quum, etsi quam maxiniam potui operant impendi, tamen fieri non potuerit, ui illorum opera in manus mea venirenti

14쪽

asylis exponere haud miserunt, opinio hae sere suit Diabolum Deum

summum, qui apud Iudaeos via constituisset, imitando apud Graecos quoque haec iustituisse, quod sinulis de asylis per Cadmum Thebis et per Hersule prognatos Athenis institutis probare student; deinde eertis et paucis tantum Graecorum templis asyli ius seu privilegium suisse postremo Graecorum asyla, Praecipue si cum Iudaeorum aulis comparaveris, nebulonum et sceleratissimorum hominum receptacula neque insontium et miseroImmhominum praesidia se impietatis detestandae speluncas atque maleficorum Sentinas suisse. Hae sunt verba, quibu Maiander, qui haud iniuria illis

viris adnumeratur, Graecorum aula accusavit. Attamen non est, quod miremur, illos viros tale opiniones de Graecorum asylis esse secutos. Nam quum illi sere omnes eo tantum eonsilio de asylis scriberent, ut accusarent eorumque abrogationem suaderem, visit, ut iis, etiamsi de Graec rum asylis mentionem fecerint, tamen ipsi huic instituto non tam lucem assere quam Graecorum quoque aula in artes vocare curae fuerit, et ea igitur magis verbis malis atque adeo acerbis criminationibus notaverint, quam illustraverint. Huc accedit, ut eorum scribendi ratio sere omnici dicio egeat neque ullam diversarum aetatum rationem habeat. Quisque enim librum eius, qui hac eadem de re disserens eum antecesserat, tam anxia cum cura compilavit, ut non omitteret omne verbum describere, itaque, quo Plures tempore excepit, e maiorem de Ulis congessit materiam.

Cuius scribendi rationis imaginem optime repraesentat Gustavus Cataolm, 'qui, ut tempore novissimus, ita ne minimi quidem momenti quidquam eorum, quae iam de aulis erant composita, praetermisit, sed assis in

realia et personalia et utroque eorum genere iterum in species divisis et Iudaeorum Austriacorumque, Saxonum et Graecorum, Iudaeoram iteram et Romanorum, ita omnium Populorum aetatumque assis in unum o susis, tam vastam atque indigestam materiam, Paene dixerim molam, ominportavit, ut profecto chaos inde ortum sit. Unde iactum est, ut veterum

Gentium, inprimis Graecorum asyla magnis implicata sint erroribus. Quos ' Traetatus absolutissimus bipartitus de avus et eorum iure salari 68a.

15쪽

quum ab aliquot tantum viris doetis, ubrum merita suo cuiusque loco collaudare non praetermittam, inagis shposilas, ' quam sublatos, ceteriimetiam nune tam late diffusos et ita. dominantes via eamus ut Ierique eum Petisco, Ruinque tantum Athenienήium δεmplis asyli Ius au ibuente no nullis tantum Graecorum templis hoc ius fuisse opinentis et Wachsmuthium, etiam scelestis hominibus deorum templa apud Graecos patuisse ac praesidio fuisse, sine ulla temporum distinctione affirmantem sequantur; hae mihi

necessaria, quo certius et facilius illi errores dimoveantur et vera cernantur, sunt visa: primum docere ex antiqua Graedorum Aligione tim res diis consecratas vel in eorum templis repositas aeque me ipsum votum sanum

devastare et spoliare, um homines, qui in deorum templa de ' tutelam confugissent et iis recepti essent vel ibidem viverent, suum essent sancti, violare nefas fuisse, meque hoc divinum ius, ut itarascam, suo sola intemplorum sanctitate proficiscebatur, aliquo tantum, sed omnibus templis suisse, neque tamen hominibus impiis et scelestis loca sacrata intrare licuisse, neque, ut ii exciperentur, permissum fuisse; deinde huius instituti quasi

historiam contexere seu enarrare, quam sanctum per diversas Graecorum

aetates hocius. ait habitum, vel postquam religio ex Graecorum et deinde

populorum in. Graecas civitates dominantium alii mi evan ut et pravae cupiditates in eius Iocum cesserant, quam saepe et quam graviter sit vi latum ac depravatum tum demonstrare, plurimas praecipue Asiae minoris urbes ac civitates, riuum iam solam per religionem nes supplices tuti nec res sacrae essent intactae, esse impulεos ut per regum vel civitatum deci eta, hominum igitur auctoritaLem, templorum ius et es et supplices invioIatos retinendi, g ime vero res aeras servandi ira taetas, seu ius asyli, quod tum quidem temporis maxime violabatur confirmandum et stabiliendum curarent, unde Paulatim evenisse, , uti tum asyli totam templorum sanctitatem, ius igitur quoque supplices tuendi complexum sit et omnia templa, maxime ea, quae summa tum inter homines religione vel potius auctoritate gauderent, etiam i eorum συλία, ut ita dicam, non decretis, rael sola antiqua religione niteretur, nominarentur asyla et postremo addere, hac hominum auctoritate, etsi ad templorum religionem ac sanctitatem accederet, templa

16쪽

se aula in miiqu/m 2 om. ps 'tare ut i id religionem, sed eonaea ob νeliagionem eversam i mores eorruptus intum hoc asyIorum institutum centia et asyla statuendi et sceleratissimum quemque sine ulla religionis ratione recipiendi in abusum excidisse itaque corruisse. Qua ratione si rem propositam Pertraetaverimus, indociam futurum erit, ut non solum ill errores deleantis et quae in re vera sint, Perspiciantur, Sed etiam, qualis religio et quais mores Graecorum quavisti eis et fuerint, appareati Haec altera est causa, quae me impulit se ut hane Potissimum rem perquirendam mihi sumerem, quaeque efficit, ut haec quaestio non tam parvi atque exigui pretii sit, quam esse primo aspectu videatm.

Aptiqua Graecorum Uigione penuus hyminum. pimis insita, qui

que, quidquid diis consecratum erat, in suum converiem usum Vi batur. Quoniam enim Ioc erat sanctum se deorum, tangere vel adeo spoliare homines. sibi nefas haberent necesse erat. Unde empla νωένη devastare et

ipsas aedes sacras diruere sum um impi lati Naiah uoilerimen notabatur unde id quoque, ex lucis facis' vel viisve furtim, qui viam Ruserre nes erat in sacramento enim, quo Apollinia. yinici Amphictyones adigebantur, hoc quoque scriptum erat: siquis quidpiam earum rerum, quae dei essent, vi abstulisset, vel hoc factum osse Comperium hineret, nec vero indicaret, vel siquis in quidpiam rem sacrarum qin . emplo inessent, aliquid erudeIe inuiIsset, se manu et Pst , Voc et iri, ut an eum

'ibuic iretur, socios lare V Quinti est .i Atheui sus mioque xemplo Mnsanctitatem colebant, ut, quicunque vel minimam arti emis rauco auroausea fiet, eum capitis damnarent, ve siquis frondem e luco surum ramret euin impium haberent ae gravi poena mulctarent β). Velut in Corcyra insula viri quinque maxime docupletes, qui vallias Iovis et

17쪽

Alcini sano exciderant, accusante Pithia quodam, damnati sunt ad singulos pro singulis vallis stateres in hoe tinum solvendo Magno praeterea huius rei documento sunt Boeotii, qui quum Athenienses octavo belli poloponnesiaci anno Melium, sanctissimum Apollinis templum in moeotia

situm, castellum se issent, summo iis verterint crimini, quod hoc templum muro circumdedissent, aedem ipsam destruxissent, sacras vites excidissent et quaecunque ab hominibus in loco profano Ῥεβηλω serent, in illo sano secissent, atque adeo aquam aeram, quam nefas esset tangere, nisi ad abluendas in sacrificium. manus, in alios usus hausissent. Πασι γαρ adiecerunt Boeotii. Ἀναι καθεστηκος, βοντας ἐπὶ τὴν αλλήλων ἱερῶν των ἐνοντων ἄπέχεσθαι β Tanta quum esset apud Graeco temploriam sanctitas, ut non solum in sua, sed etiam in aliena vel hostili teri a deorum templa violare nefas esset, sectuti est , ut Peeuniae et publicae et privatae in templis deponerentur. Athenienses enim eas publicas pecunias, uas populus in aerario publico deponi iusserat, ταμίαις των Λεων χρημιατων τῆς Ἀθηναία tradere, Minervae igitur credere seu quasi onsecrare solebant at Clisthenes, ille eleberrimus Atheniensis, Iunoni Samiae, riuum rebus timeret suis,

filiorum dotes credidit et Alexander magnus secuniam ' in Cilicia apud Solos in delubro deposuisse dicitur 7) Recte igitur Cicero I. i. c. dixit;

isSacrilego Poena est neque ei Soli, qui sacrum abstulerit, sed etiam ei, qui sacro commendatum, quod et nunc multis sit sanis. Tantam ergo religio apud Graecos deorum templis quum attribueret sanctitatem. hoc necessario secutum est, ut homines quoque, et ii videm, qui nec civitatis degibus meo alii hominum tutelam amplius confiderent, sei omni hominum auxilio sese destitutos viderent nec nisi apud deos suidquam sibi rederent relictum esse iraesidii, in deorum templa confugerent. Thuc1d. III. e. o. i. Τhuevd. IV. 7. η Thucyd. II. 43. Boeevh. Meeon. alben. q. 176. Meter et Sebomann l. eit. 14. 7 Cicero de legibus II 46 CL Xenophon hist Graee. VI. . . . a.

18쪽

Etenim uti res diis eo ecratae vel commendatae per templorum an uiatem praestabantur intactae, si illi quoques homines, plerumque supplices nominati, ab omni hominum impetu tuta erant, nisi sorte eligio ae an tissimum divinum ius violabatur. Antiquissimum huius rei documentum, quantum equidem comperi, quod non per Poetarum sabulas, sed pore tum rerum scriptoris monumentum exstat, incidit in illa tempora, quibus post HeraeIidarum reditum multa ac crudelia orienses intor et Atticae incolas bella gerehantur. Nam oriensium, qui Codro duce Atticam adorti sunt, multo maior pars, morte huius regis audita, postera noeta in fugam se dederant aliquot vero, qui per noctem Iam in urbe Athenis versati sunt, quum postero die a suis se destitutos vidisseu ota Atheniensibus premerentur, ad deorum, quae Venerandae seu umeniadae vocabantur, aras confugerant. Qui supplises ab Atheniensibus, qui oraculi a Iove Dodonaeo dati:

memores essent, impuniti dimissi sunt β). Iuribus etsi documentis id, quod Proposuimus, sicile comprobare possum, tamen, quum futurum sit, ut in disputationis nostrae cursu satis multa a certa huius rei argumenta nobis occurrant, munes hoc labore supersedere mihi liceat. Iam igitur aliam quaestionis partem aggredior, utrum hoc divinum ius omnibus suerit templis, an nonnullis tantum et sertasse non nisi iis, quae summa sanctitate prae aliis pollerent et iis, quibus hoc ius esset concessum. Quam opinionem, quamvis late dispersam et a multi viris doctis assumptam videamus, nos quidem sequi vetamur. Primum enim, si ipsorum templorum naturam, ut ita dicam, respiciamus, omnibus deorum templis hoc ius supplices tuendi et res sacras praestandi intactas fuisse existimare debemus. Nam hoc in nulla alia ex re nisi ex sanctitate, quae quidem omnibus templis inerat, originem duxisse nec ulla alia ex re pependisse constat. Fieri autem non potuit, quin hac sanctitas templi, utpote quod Paus lib. VII. c. 25.

19쪽

non hominis, sed de ciniusdam via deae sacra esset sedes a regnum, simul Sceret, ut ii, qui huc se receperant numinisque tutela erant Tecepti, sancti seu deorum essent. Quoniam vero sancti erant, inviolati iidem essent necesse erat eodem modo, quo tribunatus sanctitas apud Romanos Iebis tribunos praestabat etiam inviolatos. Deinde si certa testumonia requiramus, apud inpidem, qui hae in re more usitato et vita ducitur, Polrxena, Dum iam ad supplicium destinata esset, ne qui quam in hominibus praesidii haberet, ab M a hisce verbis ': Atax ἴθι πρὸς ναους, θι πρὸς βωμους. ut ad deorum templa confugeret, impellitur Nonno hae verba ad omnia sine ullo discrimine atque universe spectant templa Idem Iter hie eiu dem poetae Iocus comprobat t

Λουλος δἐ βωμους θεῶν. Ut alia testimonia', quae ex Euripido assere possint, mittam, nonne illud quoque oraculum a Iove Dodonaeo datum generatim atque universe nec ulla certi templi ratione habita praescripsit, ne supplices violarenturi uel accedit, quod Thucydides, si etiam aliis et gravioribus argumentis opus

sit, universe dicit: των κουσίων Ψιαρτη ιατων καταφυγην ιναι τοὶς βωμους 9.

et ut iam memora imus: οντας ἐπὶ την ui us' ἱερῶν των ἐνόντωναπέχεσθαι. Quam ob rem, quoniam omnibus generatim atque universe aris et templis, non certis quibusdam illud ius attributum invenimus, quia est, cui res, de qua quaestio est, ullo in dubio velinquatur Neque ergo, ut apud Hebraeos primo tempore arae in foederis tabernaculo constitutae soli et deinde, ut in remotioribus quoque terrae regionibus supplices invi Iabile haberent refugium, sex certis locis hoc ius attributum erat, ita apud Graecos quoque Pauca certa refugia instituta erant, sed apud hos omnibus as Hecuba V. 49. α' κέτιδες V. 269. at IV. 7.

20쪽

deorum templis hae ipsa de causa, quia sancta erant, , itaque quidquid

saeratis terminis exceptum erat, dius oconsecratum et omni hominum iuriem exemtum, nisi artis templorem anquina violabatur, et supplices et res tueri fas erat. . Etiam haesticans , - Η a. raucu .aeci certa locaeonstituerunt, quo si qui caede haud volantaria essent poIIuti contra subitam ac nimis saevam iram se recipere possent, apud Graecos nulla suit id quod non erat negligendum. Nam apud Graecos is, qui caede haud voluntaria ni seuod pollutus sugat siduis sexere erat Luacula, iam inter sinitimos tutu, vivere poterat, βω-hodo iis laris, rubii cu excia j ageremur, vel quo

aetaminum vel Iudorum eam, uniVersa Gnaecia convenire soleret, abstianeret Quam ob rem ii viri docti, qui nulla temporis alione habita Servii in verba asylum non est in omnibus templis, nisi in iis, suibus lege eoneessum estλ' quasi iuraverint, a Via recta valde aberrarunt. Attamen haec, o hominuui usu esse inducta negari non potest Primum enim sanctissimamqu pque templa, ut es Spartae Minervae m οἱ in seuxis di Athenis vero Athenarum vel Eumenidum, supplicibus maxime

placuisse ' et semaxime inviolabili ugia; dedisse . concederes debemus. Veluti Deli insulae Apollini et Dianae sacrae auctitas tanta suit, ut ne Datis quidem, qui in Naxo aliisque insulis de um templa sine uua retiagionis ratione diruisset. ibidem . quidquam. conaretur attingere, medum violare, sed incolas, qui in proximam Tenum se receperant, ita allocutus sit: Q νδρες ἱεροὶ, τί φαγοντες αεσθε; Deinde qui ad deos confugere coaeti erant, primum quodque templum non petebaut, sed potius, si feri poterat, in ea praecipue templa, quae iam iisdem angustiis oppressis ut iam praestitissint, confugere solebant. . Velut ad Thesei imprimis, suippe qui abiectorum preces admodum benigne accepisse putaretur templum, quod post eius ossa ex Scyro insula eximi cum celebratione Athenas

Hus de mytho celeberrimorum veterum gentim 56.