Fr. Haasii disputatio de tribus Tibulli locis transpositione emendandis [microform]

11쪽

I. . Vulpio hanc laudem, ut primus Scaligeri transpositiones tolleret atque etiam argumentis confutaret; neque ab eo tempore quisquam repertus est, qui illas repeteret aut aliquo modo defendi posse crederet. am si ab Sam Beniri discedas, de quo narrat Heynius p. XIX, reliqui omnes eum carminum Versuumque ordinem religiose tenuerunt quem libris mss. traditum habemus, quem quidem probabiliter enarrare ac defendere vel certe exeusare adeo nonnumquam difficile est, ut in tam lubrico negotio non minus miras interdum machinas nec minus vel ingeniosas vel incredibiles artis suae versutias interpretes adhibuerint quam olim in suo genere emendatores. Quare mihi ut antea caliger cum asseelis suis in spernenda scriptorum librorum auctoritate, ita qui ulpium secuti sunt, in ea tenenda ac defendenda nimii suisse videntur. Νolo nunc altius repetere et pluribus singulatim exponere qualis mihi Tibulliani huius voluminis ortuna fuisse videatur; sed probo adhue, quod olim in Dissentanae editionis censura dixi' videri mihi totum hoc dispar variorum carminum eorpus collectum in domo essallae, non ut in publicum ederetur neque quod unius auctoris carmina essent, sed quod servabantur coniuncta, quaecunque ad Messallam eiusque familiam pertinebant. Quamobrem probabile est, ibulli carmina illata illi corpori tum esse cum

primum scripta sunt, in publicum autem edita aliquanto post, novis auctoris studiis perpolita et emendata quo factum est, ut duplex extaret Tibullianorum arminum collectio, publicata altera quae nihil contineret nisi quae re vera Tibulli essent, eaque novae recensionis, altera privata, in qua primam formam habebant Tibulli carmina et coniuncta erant cum alioruni auctorum diversis carminibus Messallae domum spectantibus. Atque domesticum hoc exemplum diu latuisse probabile est: nam Sulpiciae certe carmina quaedam nemo credet aut eo consilio scripta, ut ederentur, aut illa superstite et volente edita esse unde apparet quomodo actum sit, ut grammatici aliique scriptores veteres, quippe qui publica illa editione uterentur, neque e tertio quartove libro lorum ullum proferant, et in iis quae primi secundique libri sunt, diversam recensionem sequantur: scilicet in

magna illa bonorum librorum pernicie, quae Cassii armensis, Cornelii Galli, Domitii arsi, aliorum carmina abstulit, periit etiam Tibulli illa publica editio successitque in eius locum exemplum aliquod e Messallae domo prolatum, e quo et recentiores libri fluxerunt omnes, quibus nunc solis utimur, et vetustiores illi, unde derivata sunt excerpta Vincentii Bellovacensis et Frisingensia et quibus usus est caliger, itemque veteris codicis fragmentum Criacianum, quod idem Scaliger usurpavit. In tanta autem

vetustiorum librorum penuria quidquid hodie vitiorum in carminibus Tibulli haeret. id

12쪽

- quomodo ortum sit, .non dicet j ordine tersequi P ae , bene agitur si indagaverimi si quae seculo XV Italorum industria vel emendata vel eorrupta sunt; reliqua sic fere, ut inane leguntur aut non multum discrepantia verisimile est iam rini seeulio libris duisse: interieelo enim tempore vix crediderim multa no Fata esse, praesertim cum Exempla Tibulli rara fuerint. Quare si quid gravioris vitii est, id consentaneum est, non potest seculum ac fortasse iam vetustis temporibus depravatum esse; quid quod etiam primum illud exemplum ab ipso poeta essallae oblatum fortasse negligentius scriptum duito quippe quod Tibullus amico non ut servaretur dedisset sed i interim cognoscerentur carmina, quae postea diligentius scripturus editurus erat. De aetates igitur, vitiorum incerta

res est, ipsa vero vilia quaedam nunc monstrabo quae adhuc eo magis latuerunt editores,

quod Scaligeri libidinem aversantes de turbato versuum ordine aliquis suspicati non

ausi sunt; et eiusdem audaciae ego quoque crimen reveritus diu meis ipse coniecturis obstiti, donec visae mihi sunt rationibus gravissimis confirmari.

Atque illud quidem facile mihi videor exincere, lib. I. carmini 10 qui in sine adjecti sunt

versus octodecim, non eiusdem carminis esse in ea enim re hactenus certe assensus mihi est

gravis auctor M. Hauptius, ut in ed. Lips post V 50 lacunae signa poneret eque opus est verbis multis inventum hoc exornare facile enim apparere arbitror et versu i in aptissime elegiae X clausulam fieri et qui sequuntur versus neque potuisse particula que adiungi

praesertim post tertiam vocem posita, neque Brgumentum eorum VerSuum tale esse, ut

id ullo modo cum elegia X coniungi possit in qua videmus poetam ab execrandis bellis bellorumque causis exorsum magna animi aegritudine queri quod ipse invitus ad bella

trahatur precatur Lares, ut aerata hostium tela a se depellant, aversatur iistem militis, mortem, ipse autem cupit rusticus et inglorius inter pacis beneficia ad senectutem pervenire; quae omnia quoniam non sine tristi quodam ob instantis militiae necessitatem desidelio explicat fieri profecto mullo modo lotest rudi subito mi argumentum laetum ac iocosum delabatur. Nam illud quidem facile credas ut vitam rusticam et pacis bona sibi exoptabat, ita eum etiam laetos rusticorum dies festos celebrare cupivisse nec alienum erat, si eorum mentionem secisset, quamquam id nimium sere erat nec conveniebat paeis bona ita particulatim enarrare verumtamen si id sacere voluisset. Certe sacere non poterat sine eadem sui doloris significatione et sine laborum cogitatione, qui militi essent pro laetis rusticorum festis perserendi. une vero subito eo aufertur, ut non totius est diei celebritatem ac laetitiam animo cogitet, sed unam extremam eius et valde singularem partem commemoret scilieet rusticus e luco sub noctem male sobrius uxorem plaustro progeniemque domum vehit hoc ne ergo primum ei in mentem venisse credemus non autem dicere, qua religione quem in lucum rustici pervene-

13쪽

rint, quomodo deos coluerint, quem deinde post sacra diem egerint inter vina et festas dapes illa ergo ante omnia delectabilis rei imago est, quod rusticus cum suis domum revertitur At addit alia scilicet Veneris bella enarrat ac profecto hae quoque fuit Tibullo suavissima cogitatio sed quis eum ita totum alium fieri potuisse putabit, ut vera bella, ad quae tuno trahebatur, ex animo effluerent, summaque securitate quasi ipse inter russeos versans illa Veneris bella etiam praeceptis regere institueret, et diligenter explicare, quid amanti in puellam liceat, quid non liceat quae omnia ita seria sunt, ut tamen a laeto proficiscantur animo et securo et ad temperandum ludum iocumque per tineant, de qua re nemo cogitare potest, nisi qui ipse tutus pacis bonis ruatur quid quod tum erte, eum eum, qui manibus in puellas saeviat, ad militiam ablegandum diei in hanc cogitationem redire par erat, sibi nihil tale merito instare militandi necessitatem Denique in sine dubium non est quin, si quid precari volebat, illae preces repetendae fuerint, quas V. 1 et 2 de sua salute fecerat, nee potuit quasi rusticus nihil aliud

precari quam pacem et annum fertilem. Sed hae ut dixi, et Hauptio persuasi et puto ita manifesta esse, ut in controve fiam venire non possint illud vero difficilius est dicere unde versus octodeeim translati sint, de qua re quamquam non habeo eundem coniecturae meae adiutorem, puto me tamen quod probabile ac paene certum sit invenisse. Primum autem manifestum est et Tibulli esse versus illos et alius esse carminis particulam neque enim per se soli constare possunt agitur autem de esto agresti in luco celebrato, unde rusticus, qui uxorem habet et liberos, male sobrius suos domum vehit, quod par est sub noctem seri ad idem tempus perlinet quae sequitur tunc a ticula; etenim Veneris quoque bella, quae deinceps memorantur, dubium non est quin nocturna sint. Quare verisimile est, in eo carmine, ex quo haec particula decerpta est, de esto agresti actum eiusque descriptionem usque ad noctem perductam esse in nocturna autem parte cum ita versetur Tibullus, ut magistrum agat non nimis severum,

consentaneum est pari praeceptorum hilaritate etiam reliquum carmen conditum fuisse: denique quoniam peracta ultima festi parte, quae est nocturna, adiunguntur vota de pace alma, quae annum fertilem ad dueat, scilicet ut a periculis bellicis et frugum penuria tutis rusticis festos deorum dies etiam in posterum celebrare pari securitate liceat, qua

in re aptissime totum carmen concluditur, consectarium est reliquae carminis parti clausulam aptam deesse.

Iam vero videat mihi aliquis quam mire hao omnia conveniant in libri II armen primum, a cuius fine ego versus illos octodecim avulsos esse dico. am primum in eo carmines describitur lux macra, qua ambarvalia Melebrantur; purgantur agri, purgantur

14쪽

agrestes, sicuti dixit Tibullus I, I, 35 quotannis a se pastorem suum lustrari. Iubentur festo die ab omni opere cessare et homines et boves et ipsa etiam inumus requieseere; iubentur rustici omnes casti et puri adesse eandida cum veste his comitantibus it sacrificium agno, quam nupe exigui soli hostiam solennem esse dixit , I, 22 preces ad deos fausto omine confirmantur Sacra tam laeta sequuntur ludi, dapes, vina et turba vernarum casas extruit, ut appareat in luco rem agi inter quae poeta absentis amici Μessalla reminiscitur, eumque vult sibi favere dum rura canit rurisque deos scilicet reliquerat eum in Asiam proficiscentem, quia iurorem maris tristesque pluvias ferre non potuerat vid. I, 3 I. I, 50. et deinde militiam prae rustica vita spreverat itaque vitae huius laudes celebrat, inter quas postquam ad amores pervenit, redit ad sestum quod agitur et vult a suis etiam morem invocari id vero sedulo facit turba iocosa iuvenum puellarumque obstrepente etiam tibia, quae ut ait Virg. Aen. I, 73S, horos indicit; nec obstat poeta ultro etiam hortatur ludite iam οπ ivng/t equos. Apparet igitur

postquam sacrificium et dapes paratas et ludentem vernarum turbam et casas extruentem et vina denique diem celebrantia commemoravit, non singulatim enarrasse quid per totum diem actum sit, illa enim sufficiebant itaque iam ad noctem appropinquantem Pervenit, quo tempore consentaneum est rusticum maritum cum uxore et liberis domum reverti, male illum quidem sobrium, id quod decebat vid. v. 29, sed tamen iunioris turbae laseivia, quae tum maxime vigere incipit, abstinentem. Quare 4ntellegitur aptissime fieri ab elegiae ΙΙ. I, v. 90, transitum ad eleg I. 10, v. I, ac vide, quam etiam

suaviter coniungat poeta Noctem equos cum maxime iungentem et rusticum plaustro suo domum vehentem. Iam vero de clausula quaeritur, quae non aliqua solum sed

etiam inprimis rapta et ornata esse creditum vulgaris illa, quam est in octe eiusque comitibus commemorandis et vero si prima specie decepti putemus iam omnia quasi conquiescere et silentio sepeliri cum nox aeredit et nocturna sidera et somnus eum somniis, ut quod Varro Atacinus dixit, omnia noesis sint placida composta quiete, facile concedimus recte in illo silentio ipsum Etiam poetam conticescere. At non fuit ea ibulli mens, si recte attendimus quid enim an credibile est, quae antea in universum de Amoris potentia dixerat deque duplici eius vi, eum aut miseros reddit, quos graviter urget, aut felices, quibus placidus leniter amat, ea omnia non in rem praesentem adhiberialiter nisi ita, ut et ibullus precetur deum, et reliquos sibi quemque vocare eum iubeat imo ipse satis significat, non in hoc voto se acquiescere eum enim antea voluisset clam sibi quemque deum advocare, iam permittit, ut id etiam palam faciant itaque laxantur iam verecundiae frena et obstrepenti turbae iocosae inter laetissimum tibiae sonum ipse poeta concedit ut iam apertius inter se ludant iam enim, inquit, Nox appro-

15쪽

pinquat et lascivus siderum chori , quasi sileates iam tempus est ludere audacius; moni Hitur sinem ueliua nox. ageri, sed novum initii dati, atque id ipsum jam particula signifi-nat ne Profecto iocosam ti bam, quae Nodo tibiis obstrepere coeperat et ludere iussa erat, ubito quiescere ut bis aus propherea sup Nox iungit equos nec iam aecessit sed accedere parat; . adducit enim abnui siderum Ractyum horum, ad evius exemplum illa quoque turba exsultabit et lasciviet nec uxabit somnum et somnia, quae eadem Nox adducit in severiorum scilicet hominum usum, qui eum uxoribus et liberis iusto tempore domum se recipiunt Cum igitur duplex sit in nocte appropinquante quasi invitatio rectissime atque etiam necessario adiunguntur Versus octodecim, quibus et rusticus maritus eum suis domum concedere et inter iuniorum turbam tunc maxime bella Veneris calere di-euntur Quare apparet, non olum exitum eum On esse carminis II, I, qui vulgo videri solet, aes in eo etiam alia quasi praenunciari et introduci, sine quibus pars illa manca ostr ac si vel maxime quia statuat apte in somno et somniis finem habere armen, longe tamen aptius fieri concedendum est, quod poeta sacrae lucis exitum precibus dis terminat, quae pium et religiosum agricolam deeent, id quod fit versibus illoriam octodecim duobus postremis Denique illud quoque addam, expectari debuisse, ut poeta, qui palam auos amorem fateri et ludere inter se iussisset. Id ne immoderate fieret, aliquo modo eaveret itaque mirum non est, quod versibus a me additis praecipit, quomodo ludendum sit, i. e. quomodo Veneris bella gerenda induit igitur magistri personam, id quod iam antea fecerat . 3 sq. item v I I praeceperat, quomodo ad sacra veniendum esset; item v. 29 et 30 vini largiorem usum indulserat miti illa sapientia usus, quam vel 4n Platone praedicat Diog. Laert. III 4 39, ubi es cluenag. itaque in amoris quoque usibus admodum lenia par erat eius praecepta esse, praesertim cum et de die festo agatur et ipse se tenero amori semper facilem esse I. I. 57 et mentem semper Veneri deditam habere , 2, 7, in his ipsis lascivioribus Veneris bellis bonum ducem militemque profiteatur I, I, 56 Nec puto illud movebit quemquam, quod cum perfractas

fores commemorat . ID. 54, videri potest scena mutata in duco abscedere. in quo adhuc res gebantur; neque confugiam eo, ut casas intellegendas dicam quae in ipso luco extructae erant vid. II, I, 24; sed nimirum non magnum incommodum est, quod antea quoque agrestibus rebus urbana vitia immiscuit vid. II. I. 73; neque hic prohibet quidquam quominus fores rusticarum mulierum intellegamus, non longe illas profecto a luco distantes, ad quas facile iuvenes κωμαζοντες pervenirent. Quae eum ita sint, satis planum fecisse arbitror nec retineri loco suo posse

clausulam carminis I 0 nec exitum habere armen II. I. illam autem si huc redueatur, mequo illic AERidquam ' ider' i et hic apertissime Id ipsum suppleri, quod

16쪽

toti carmini consummando deerat. Superest iam hoc unum, ut quomodo ea confusio oriri potuerit, doceamus neque id nimis diffieile est et videtur conieetura etiam indicio quodam ac paene testimonio codicum mss. eonfirmari. on autem fugit quemquam transponendorum versuum octodecim occasionem ita facillime oriri potuisse, si male habita eodicis compage non bina quaeque soli cohaererent sed singula aliqua soluta essent; uno enim solio ita traiecto, ut quae pagina versa fuerat, reeta sit, permutatur ordo versuum qua in re non difficile est statuere in priore pagina binis puto columnis totos s versus scriptos suisse, quibus nunc elegia ΙΙ constat in altera pagina deinde octodecim illos, reliqua paginae parte ob carminis vel etiam totius libri finem vacua relicta. Sed sive hoc modo, sive alio, possunt enini plures fingi pagina traiecta est, necessario librarius, qui errorem non animadverteret, versus illos octodecim sine inscriptione positos eum elegia I, 10 continuabat atque addebat etiam subscriptionem, illos versus sequentem, quae potuit talis esse Explicis Albii Atilii secundi libri elegia prima. Quare eum pugnaret iam subscriptio haec cum eiusdem carminis inscriptione, quae erat elegiae libri I decimae, alius deinde librarius ut errorem tolleret, inscriptionem videri potest ex subscriptione correxisse, unde factum sit, ut, quod uccius testatur, in codicibus vetustioribus principium secundi libri esset ab elegia clibri primi idem erretum idem

alium viruna doctum in ed. Vicentina testari dixerunt Broukhusius et Heynius denique nostris codd. eum ordinem teste eFnio unus sequitur uelserb. 2. In reliquis libris si qua sui illa quam dixi subscriptio, aut omissa est aut ita correcta ut inscriptioni carminis I, i conveniret quamquam lateor illud maxime dubium mihi esse, rectene cum codd. plurimis atque etiam Vincentii Bellovacensis testimonio carmen illud, cui nunc clausulam suam reddidimus, libri seeundi initio ponamus, quod mihi et ob argu menti naturam et is, temporum rationes priori totius clibro tribuendum videtur. Sed mitto et hanc rem, de qua non potest paucis dici, nec persequi Olo si qua probabilior potest erroris explicandi ratio reperiri. Qualis enim clades illa suerit quae

Tibulli volumen afflixit, tum demum poterit accuratius indagari ubi ipsa viti certis rationibus demonstrata fuerint. Ita quo in prima elegia inter versus sextum Et tricesimulta quintum versuum ordinem bis in una pagina aut certe in uno solio confusum esse docebo, quod ut fieri potuisse nemo negabit ita quon Odo factum Sit tam Obscurum est, quam res ipsa manifesta videtur.

Ineipiam ab uno disticho traiecto. Testatur Tibullus v. 1 sqq. eandem suam adversus deos religionem quam celebravit lib. I. arm. I primum venetari se dicit sanctos stipites in agris et lapides in trivio positos deinde deos agrestes singulatim enumerat et addi quae cuique munera offerat praeter unum Priapum, in quo id tantum

17쪽

dicit, ubi eum poni et quid auxilii sibi praestare velit; munus autem nullum ei promittit: quam neglegentiam cur serendam existimemus, in deo quidem ipso causa nulla est, quem Z si voluisset poeta contemptim praeterire, id quod minime verisimile est praestabat profecto eum aliis pluribus rusticorum diis hunc quoque silentio tramittere, praesertim cum omissa grati animi testificatione etiam orationis aequalitas aedatur Quare ut hoc loco ferendus non est deus sine munere appellatus, ita alio uoco non feremus munus sine deo commemoratum Etenim quem tandem deum significari dicemus I4 cui , poma promittuntur appellatur gracola deva haud dubie enim aut agrisolae deo, aut agricolam deum scribendum est, quorum ego hoc alterum praefero) qui quis sit. varie coniectaverunt Muretus Baechum, Heinsius Terminum Broukhusius Vertumnum I. H. V sius, achius. Dissenius Silvanum Iahnius Larem rusticum intellexerunt; Ηeynius Priapum potissimum significali statuebat, sed posse etiam Silvanum et anem esse, quare denique Vulpio assensus est deum quemcunque agriculturae praesidem intellegendum esse. Nec

vero dubitari potest qui appellati, illa ad omne. deos agrestes pertineat agricolas caelites communiter omnes appellat ipse Tibull. II, 1, 36, nec aliter vid. Metam. VIII, 276. de nuce v. o magis tamen dubitandum est quod iniuria negant Vulpius, Heynius, underlichius, quin certus aliquis deus intellegendus sit, id quod satis apparet ex ipso sacrificio, quo is , aliis discernitur Quamobrem ut possit seri, quod nune

neque potest et fieri necesse est, simul ne Priapus munere suo fraudetur, versus 17 et I Ssunt ponendi post v 12 aut quod malim versus clx et I retrahendi post v I S, ut crescente quasi dicendi diligentia breviorem Cereris mentionem sequatur amplior Priapi, et rursus amplior Larum, ita enim fit, ut agricola deus nullus inlium sit misi qui modo nominatus est, Priapus, cui poma vulgo afferri solita notissimum est; et rectissime Heynius de eo primum cogitaverat, nisi eum Confusus versuum ordo cum aliis In errorem

induxisset Nec puto clam incertum esse, eundem Meynium cum 'underii hi recte apud Tibullum I, 5, 27 Priapum intellegi voluisse, ubi iursus sulpiu omnes deos

agricolas, Vossius cum macerio Silvanum iroukhusius Bacchum intellexerunt: scilieet si unus ex illis reliquisque rusticorum diis praecipue agricola deus appellandus esto erit is

Priapus, quem Tibullus ipse dicit . 4. 7. Bacchi rusticam prolem, et vidius Trist. I,

9, 26 ruricolam deum, et in quem ita illa munera, quae ibi commemorantur, recte convenire satis docent testimonia is, Meyni prolata: nam Gregis quoque curam ei fuisse,

cuius rei rarior mentio est, locupletem testem habemus Catullum in carm. Priap. LXXXVI, v. 10-15 Quamobrem transposito uno disticho duorum locorum vitium, in tertio autem hoc interpretandi incertitudinem sustulisse nobis videmur.

18쪽

Denique ineadem elegiae primae parte non dubium mihi est, quin versus deeem qui vigesimum quartum sequuntur, ponendi sint post sextum, ut eum, qui nune est vigesimus quartus, statim sequatur trigesimus quintus; quod si lacertinus, non solum multo aptiorem habebimus versuum ordinem, sed etiam eum, quem ipsi Tibullo placuisse satis perspicua documenta sunt. Atque initium argumentandi faciam ab huius oe lino. Quid igitur meruisse Palem dicemus, deam innocentissimam, ut a reliquorum consortio deorum seiungeretur Post stipites enim et lapides sanctos vidimus Cererem, Priapum, Lares continuo ordine appellari eum suo quemque munere, quippe quorum pio cultu spem sibii esse Tibullus signifieat, ore ut bene sibi agri cultura eveniat quid igitur movere eum potuit ut interrupi illo deor*m ordine rebusque alienissimis interpositis unam Palem

solam cum munere suo tamquam seram ac paene omissct appendicem subiungeret praesertim eum hoc eius esset consilium aptissimum ut postquam deos singulos appellavisset, universos precibus suis et donis advocaret, id quod tacit v. 37, non autem potuit recte facere, nisi antea continuus omnium ordo suisset. t eque tamen haec una res est, equa intellegas coniunctum fuisse versum 35 cum V 24 nec sine causa in illo ita offenderunt caliger et Heynius, ut hie ante v. 35 nonnulla intereidisse censeret, ille vero versus 35 et 36 loco suo motos poneret ante V. II, qua ratione et deorum ordo pervertitur et nam particula vim quam habet aptissimam amittit: quae autem ex collata sunt artificia, quo et versus 24 eum sequentibus et versus 35 eum antecedentibus bene coire viderentur, hoc potius efficiunt, ut egregius poeta non suo consilio uti sed quasi

caeco quo datu casu gubernari credendus sit. Deorum enim ullum concedunt omnes

ideo commemorari, quia in eo posita est spes illa, de qua diei v. s et u itaque postquam Cererem Priapum, Lares appellavit, putabimus eum interim alem oblivisci, quia in Larum mentione venit ei in mentem deberi his etiam aliud quid, scilicet quod

possit tranquillus et tutus parvoque contentus domi vivere et partim inertes horas ducere, partim etiam sua manu vel arare vel gregem tueri, quae quidem ita enarrat quasi nihil aliud acturus fuerit rursus autem in gregis mentione quamquam ipsum se modo pastoris vices gerere dixerat putabimus eum in veri pastoris cogitationem incidere eius

que lustratione quasi in viam reduci, ut iam denique etiam alem commemoret postremo putabimus eum illud quoque reminisci cuius rei causa ab initio deos appellare instituerat, atque ita in versura redire ad initium illud, quod fecerat . - II. Si enim sere Issenius statuit de Tibulli arte nimirum omnium optime nos vero isto modo magnam poetae ingenio iniuriam fieri credimus. Quamquam vel si omnia illa probabilia esse fateamur, non tamen effectum erit, ut apte positum videatur frequens illud versuum initium h/c ego . 35; quod vide quanto aptius sit et infra positum v. 75, et apud Pro-

19쪽

peri II, 22, 34, et apud Ovidium Trist. I , I, 85. 10, III eis ex P. I, 9, 35 et alibi clenis, Disse vini secuti h/c voeem interpretabimur si ut sit apud me, ρn hoc ex/guo e re, cohaerere saeimus ea, quae natura sua non cohaerere recte senserant Scaliger et Ηeynius tibi enim

de laribus lupisque ogitat poeta, tamquam ad eorum misericordiam movendam exigui pecoris mentionem facere potest: ubi alem appellat, non potest quia hic non de gregia numero, sed de ipsius religione poeta agitur. Iam vero si versus 35 sequatur versum 24, statim intellegitur, quam recte et perspicue hic dicatur; agitur ibi de agno Larum a iero eo ipso. de quo dixit II. I. I 5 et uc illic ait Λ. 47. di patrhi lustramis agros,

lustramus agrestea. ita munin quoque in eodem sacro pastorem quotannis a se lustrari ii dicit, ut nihil possit manifestius esse, quam huc poetam H illud suum retulisse simul ique Palem adiunxisse, quia ea etiam ipsa in ambarvalibus colebatur missis igitur versibus 25 44, una opera et hic particula quid sibi velit patefit, ne importuna violentia Pales ab reliquis diis seiungitur, nec Laribus imputatur par quaedam vitae iusticae descriptione decerpta, quae hoc quidem oeo a poetae consilio vehementer abhorret nee melius coniungitur cum ale, quae sequitur quam eum Laribus, qui antecedunt. Sequitur ut demonstrem in illo quoque loco, quo versus eos transponendos esse dixi,

gravia incommoda versari, quae transpositis versibus tollantur. Sed ante moneo perversissimam scripturam miro consensu adhue servari . . me mea pavpertas irae

traducat verti, ubi unice verum est quod incentius Bellovacensis et uceius confirmant et habent eodd. Corvin Gueli. 2 Culac Berol. 4 a m. s. p. achium vita tr. inerti: nam et falso reditur poeta nondum versari in vita inerti sed ad eam transire velle, quippe qui contrarium perspicue testetur . 25, 35 sq. 55 sq. 77, nec potuit unquam Romanus homo dicere ita inerti traducere pro vulgari illo ad vitam inertem fra cere, cuius rei nemo ullum simile exemplum attulit, nisi vitiosum unum uschkius speciosius ego possum proferre ex Gregor. Turon de mirace. . art. ΙΙ, . si init nauta, qui nos ripae alieri fra; sponere debebas sed dativi usum Gregorius longe alium habet quam Romani scriptores, quod dentonstravi a Gregor de cursu stellarum g u et g 3. Deinde vero ad vitam inertem traducere quomodo paupertas possit, miris argutiis novi interpretes extricare conati sunt. Nimirum vult se poeta in paupertate itam inertem transdueere, quod leuit ei sic dicerer paupertas mea traducat me per vitam inertem; similiter apud Graeeos διαγειν verbi duplicem usum esse demonstravi ad Xenoph. de Rep. Lacedd. I, 3 ')similiter transmiatere dicit Statius Silv. I, 2, 167. riduos vi transmi fare per annos, et expressiore imagine Senee Oedip. v. S90. μία me media vehat visa decurrens ita.

f. quae dixi in enRura ed. Dissen. l. e. p. 6 et video nunc metum faeere auptium.

20쪽

Itaque Tibullus postquam primis sex versibus professus est nolle se militiae laboribus ditari sed cupere in paupertate sua tam inertem transigere, quae nullis calamitatiuna interrumpatur, consentaneum est, iam inertis et quidem rusticae vitae suavitatem expli cari positam autem suavitatem esse manifestum est et in ipso vivendi genere et in se- euritate, si parvum id, quo contentus vivere vult poeta, praesto atque promptum sit cupit enim, quod in sine dicit, composito securus acervo despicere et divitias et famem. Atque ad securitatem quidem hanc, quae a deorum benignitate speranda est, pertinent . et I et quae de religioso deorum cultu deinde dicuntur uinia; at genus vitae ipsum quis redibile putabit uno illo disticho satis commode a plene describi: Ipse seram teneras maturo sempore vi ea rusticus et facili grandia poma manu, quibus verbis unum rusticorum operum genus quasi instar omnium ponit idque se velle ipsum tractare dicit, id est, ut recte issenius interpretatur, nulla servorum opera usum. Sic enim seeum

ipse quodammodo pugnare Tibullus videatur, qui cum modo dixerit a militiae laboribusae abhorrere et divitias spernere prae inerti vita statim tamen et labores se rusticos ferre velle fateatur et expetere rustieas divitias, frugum aeervos et pleno pinguia musta lacu. Quid igitur an genera tantum laborum ac divitiarum permutare voluit nam etsi non exigimus a poeta elegiaco, ut totam vitam rusticam per partes suas accurata diligentia enarret, unum tamen illud ad describendam eius iucunditatem parum est ac nimis exile, quod sua se manu velle vites et arbores plantare dicit nihilne aliud erat, quod militum laboribus opponeret et cur statim in principio pronomen ipse ponit quasi cavens sibi ne quid suis manibus laboris detrahatur, rum modo inertis vitae studium insigne

professus sit Proinde si quis mentem et sensum poetae recte considerabit, omnia haec fieri non potuisse concedet. Iam vero ponamus eum statim versus illos subiungere Iam modo iam possum etc. habemus progressum orationis, qui et rerum naturae et poetae

sensu mirifie conveniat audimus eum gaudio quasi exsultare, quod militiae laboribus exsolutus, quos serre nequiverat, iam inerti vitae se dedere possit; non se militem longae viae deditum solis aestum et sitim tolerare, sed posse sub arboris umbra ad rivum praetereuntem recubare. Intellegimus iam causam idoneam, cur a militaribus molestiis transierit ad vitam rusticam, quae tam dulcis otii facultatem praebeat. Nec tamen solo illo otio delectari se dieit interdum suave esse ait otium operibus rusticis distinguere: itaque v. 29-34 hanc quoque rusticarum deliciarum partem describit, quod aliquando sua manu bidentem teneat aut boves in arando stimulo increpet aut agnam capellaevelatum in sinu domum reserat quo loco statim apparet quam apte adiungatur distichum illud: Ipse seram etc. quod, quoniam otiosa et operosa vitae rusticae pars distinguitur, ex altera hac parte decerptum esse manifestum est, neque ulla clam est in pronomine