De vita et morte illustris et generosi viri, Domini Tychonis Brahei ... die 24. Octobris, Anni 1601 Pragæ desiderati, 4. Novemb. im templo veteris Urbis primario, ritu equestri, honnorificentissimè tumulati Oratio funebris, Iohan Iessenii a Iessen

발행: 1601년

분량: 26페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

11쪽

DE VITA ET OB

oratis

D. Iohan: Iessent L

IX quenquam ego illustres, generosi, nobiles, amplissimique omnium ordinum viri, tam duri cordi cu existimo, quem inexpe

ctatum amici, etiam vulgaris, mortis nuncium non commoveat. Certe quo necenariorum,

eorumque, qui Vitae autores ipsis eXtitere, aut quibus ii etiam lucis hujus caussa fuerunt,uel quibus beneficio arfecti aliquo sunt, occubitus vehementer non conturbet, hos ego ψXa potius, quam homines, pronunciarim. Et quidem tu hujusmodi, cum inter paucos sit, unam Vel alteram domum non egreditur,aut saltem extra unica sese non exerit civitatem, quandoquidem privati alicujus commodi jactura singulos non attingat communis vero boni priva tio, quoniam cunctis vim inferat, omnibus damnum adfert, indeque profectus dolor merito quoque omnes cXercet; tanto gravius ejus amissio, cujus usus fuerat in vita maXimus.

Quem vero vestrum, per DEUM immortalem , ingens illucINatura bonum generosum dices nobilissimum virum, Dra Tychonem Braheum Equitem Danum, cujus no men per totam Europam diu jam exauditum est celeberrimit, latere potest Et profecto, ne in hominum quidem censu, nedum iteratorum ordiu reputandus is, qui ignoret, quan- a tis bene-

12쪽

tis benes ijs literas . literatos is auxerit, divinis plan in nullo unquam aevo intermorituris ingeni sui monumentis: quibus, quarin coelestium motuum ratione priscos fugerant plurima, indefessio labore, felici opera nos&postero oostros dexterrime instituit. Unde si, qui vivimus, vel invidiae tabe affecti, vel ignorantiae febre aegri,ingrati istud diffiteri,&scientes, videntesque ignorare velimus posteritas tamen, 1 quae modo ulla futura est, eaque erudita aestimatura, maximopereque istud depraedicatura. Hunc vos virum tantum Astronomiae restauratorem, caeterorumque illius artincum hoc seculo facile principem, ante oculos vestros videtis depositum, Videtis mortuum, quem fato functum passim nunc inaudiunt eXteri, fama certe omnibus ingratissima Qui certatim paulo post condolentia suae atque luctus publicum edituri sunt testimonium ue quibus etiam, dubium citra ullum istudan votis nunc est unicum,ut, alia cum re ipsum proseo uiamplius nequeant,faltem funerationis postremo officio nota

otui tu magis nobis, qui Vli xxiii hoc haec acu uin obversa

tur, istud velle praestare maxime convenit Quod etiam&frequentes,&lubentes agimus, unaque tra Vestu'con'olamur. At me, ut verum fatear, haec magis maris aue ad luctum invitant, imprimis cum apud animum repeto meum, opinatum&subitum occubitus Tuclionisii

ctoamaeam; educatissimam sobolern, obvolu nebris humi iacentem&gementem, parietes pullatos Drbatam famillam totam; denique Tet CAONJα retro impositum prius mortui a j percepissiem eundemque adhuc intueor, eo pla πdeat vel possit. Sed in tanta animi mei conderitatione, quo

13쪽

mea vos omnes fortassis reficiam, illud hoc tempore, quod passim usurpari solat, mihi occurrit, impatientius eos sol nplorandos, quorum turpcm vitam honesta mors insecuta sic haud vero mori, quos virtus ipsa praestet immortales. Id si sic habet, veluti verissimum est, Tet GH O noster mortuis haud erit accensendus quod omnium sese faciebus offerat virtus conlpicua ad cujus lucis clarissimos radios excaecari neceste sit mendaces notitias. Nam si quis, clara patria natus, celebris judicandus, si generosis ortus parentibus, primam Virtutis seinentem accepisse putandus, 1 liberaliter educatus, libet alis: ipse habendus di excelso ingenio praeditus, sublimium discipl1narum ardore incensus, iisque occupatus, excelsus: ipse existimandus ue si ex fortunae bonorum affu-entia felix censendus , si ingenii editis in publicum inventis& monumentis , plane divinis, is tanto excellentior aliis,

quanto sese ali hisce inferiores si regibus virisque principibus, ob haec charus, fortunatus exclamandus; si clarorum magnorum hominum applausus&collaudatio, laudatum

ipsum efficiti si commodus usus thalami; si morigera soboles si denique placida mors, etiam atque etiam beatum praestare possimi profecto TCHONEM nostrum omne hic tulisse punctum, pro virili mea ostensurus sum. Et quanquam

Optarim, alteri cuipiam, cui major dicendi vis, minor autem ex luctu animi perturbatio, hasce partes injunctas esse tamen, cum de eo viro verba mihi facienda sint, qui seipsum, etiam me tacente, cum in vivis esset, bonis omnibus prolixe probavit; ea etiam suppetat rerum copia, ut quide tanto ducendorum numero, pro temporis angustia, potius omittemdum,quam commemorandum,cogitare necessc sic onus hoc

mihi imponi tanto facilius passus sum. Quo etiam perduxit plurimi temporis liberalista suavissimi nostri convidius, Minoris mutui mutui offici recordatio,in denique hospitij

nutic me destinatio, paulo ante morteII, amicissima, insuper in ipso desiderium mei hoc postrerr. m. Veritatis igitur

14쪽

simplex cum sit orati, non est quod a me Verborum ampulialas, aut ullum insolentem sermonis habitum hic expectetis quandoquidem deformia fucos desidarent 4laucomata, nulla cerussa indigeat per se decora facies ue parque sit,ut orati Onis nostrae in lirarentum respondeat forma vestitus. Proin de multa me paucis, illustria humilibus, tala tristibus profer

nostra Dama est quae aliquot iam, ante Christum natum, seculis regia dignitate clara, plures semper sapatos, quam togatos, genuit Iulii Caesaris minas animosIcon-xempsit, impetus illatos viriliter depulit,&cum vicinis populis frequentia bella gessit. Incolae, quibus Rex imperat,mequestrem plebeium statum distincti. Inter equestri or clinis homines, qui ibi sane amplissimus est, primario loco

splendidissimis studis, ob virtutem, itidemque, in militia con stanter praestitam in Dama ditati sunt Anteiexcentos an-

stigium Iectum, in annalibus Danicis legitur Non pauci

S temporibus administrarunt. Quin hodie,in Sueciae tutam: Et coram aspicitis inclytum&g

statum,sic funeris agnati sui praesens specitator tristis nut

mligni austemma deducendum, comprobandum o si aram o

nmes utuntur. Natus est TCHO ita hii , , A

E decimo quinto DecembriS, intra

viro

15쪽

viro militari S magnanimo, primogenitus matrulcata, ex vetuitissima Billorulamilla orta,quae septuagenaria hactenti Ssuperstes audita est, per plurimos anno Vl duas foemina graia vis, pietatis pudicitata tot seXulcXemplum. Haec tilium suum sollicite aci modum educavit, ad sanctitatem virtute cohortata sedulo, cui Is Vlcissim Omne praestitit obsequium. Quae indoles egregia in prima succrescente aetate, patruo suo,

Georgio Braheo admodum grata ipsum impulit, ut,cum liberis careret propriis, runc adoptati sibi asciverit,domi,p rentis loco, paedagogi opera, intormarit,donec, decimum

sextuin aetatis antrum pria tergrestum,Lipsiam emitteret,ubi, summa alacritate literarum bonarum viam ingressus altiorem, in iis pauta illo tempore ita progressus est, ut excelsi in senij signa ediderit manifesta Natura propensus erat ad costi studium, cui tam diligenter incumbebat, ut, invito praeceptore domestico, cui iuris studium cum discipulo tractandia injunctum fuerato libellos astronomicos passim coemeret, fineque intermissione perlegeret Bartholomaeo Scuheto, tum 1luviorum caussa Llpita degente, clam inconsilium ad hibito Liloctu, sereno coelo, paecagogo inscio, lecto sese sub ducens,sidera oriania, Stobo eZ Suo,absque magistro etiam, addidicit, velut etiam Iacuo astronomico planetarum motus diligenter Ob1ervavit, atque ii integIum triennium Lipsue

eaegiis id quociri postea V tebergae mostochij, sedulo

&constanter continuavit. Ostmodum, cum peregrinandi

ipsum invasit siet desiderium, Augustam Vindelicorum pro fectus, inibi,in Consulis Iohan. Baptistae Heneteli horto,maoxii num Quadrantem ligneum erexit, veluti aliud, quod

Sextantem dicunt, instrumentum, quibus creberrime iderum motus exploraVit. Inde in Italiam properans maximam

illius partem perlustravit,atque,dehisce disciplinis, cum viris harum peritis,avide, multumque, contulit, unde indies, gnam Astronomiae notitiam indeptus est. In patriam per Holvetiam regrestius, sileam Mia acorum,aut vicinum ali-

16쪽

m, sedem V cingerat; non solum ob loci cela britatem, virorumque doctoriam illic commorantium complurium convictum sed etiam, quod re o isti H in

amplisiimorum regnorum oti su italiam ista π

Germaniam ungeret, E quo per crebriores literas cum redi

Itituisse 1 CHO Rex Danta FRIDERI CD irrimceps literatorum amantissimus, de hoc insis certior us,accersitum pluribus dehora

sila,Latinis Venusum illa,

Horum operum ' 'ς 'ἐVςς lina aspectatum est

17쪽

joachimicorum,laudabili ardepol prodigalitate, in Astronomica impendit. In hac insula per hosce laboresista T-CHONI est NOVA ILLA MUNDANI ST STE MATIS HI POTHESIS , qua hanc, quam inhabita

mus, Terram,totius quidem universi medium statuit, motus tamen omnis,secus quam Opernicus Voluit, eXpertam nec etiam juxta hanc orbiti omnium secundi mobilis centra Versari, quod Ptolomaeo visum est, permisit Sed ambo solum modo mundi lumina, una remotissimam, omnium aliarum contentricem, Oct avam Sphaeram, in circumvolutionibus suis, Terram, tanquam centrum, spectare indulsit reliquos vero quinque planctas circa Solem, veluti regem suum, gyros ducere, ipso in omnibus illorum revolutionibus, in me dio constituto, amrmavit. Hoc ingeniosissimo Vcnt 'r Iestium apparentiarum omnium exactissimas rationes ccidi dit: hoc obscura illustravit dubia explicavit stellas fixas mille,multoties,& diversis instrumentis, non mechanice, sed per triangulorum rationes,Vigintio unius anni labore pertinaci&indefestis, accuratissime restituit, absque quarum cctificatione haud ullus constaret verus cujusque planetae locus Solis quoque Tunae motus quam emendatos hic reddide rit, censere artificum est laudare Parem quoque diligentia circa Planetas reliquos adhibuit neque quicquam, quod ad divinar Astronomiae instaurationem, perfectionemque face renoVerat, unquam vel segnis intermisit, vel invidus dissimulavit, occultavitque id quod partim jam editi ipsius in lu- m libri,partim excudendi,proliXe demonstrant Astrono mi mechanica, quam Wandesburgi, arce Ranzoviana, ad Hamburgum sita, propriis typis dbiconographiis elegantibus, primo egressius sui ex Dania anno, publici juris fecit, instrumentorum fabricam,& eorundem usum, fideliter com monstrat sine quorum ope subsidio vix ulla observatio num constaret certitudo Stellarum autem fixarum ab se pcr- feci restitutio, reliquarum inerrantium merito principium habetur

18쪽

habetii nece starium Miundamentum quod reliquormiaris

nutarum recre dc um sequitur instauramentum. tremi in

opus,cura quod frustra suscipiuntur alia,praedictionum regimias ingeniose cxplicat Atque haec, ni fallor, universae Astronomia forma est, ac quam mihi TTCH quoque nostcrscriptiones suas direxiste videtur Et jam profecto cX 36. an.

certissimis observationi b. absolutissimum, quod ab eo unice& diu expectation publicum emisisset Astronomia2Theatria, nisi migratio ipsius e patria,&inde usque loci aliquoties mutatio,operae moram injeci flet perniciosama cujus mutationis discestus ipsius caustas,quas perhibuit graves iecetiarias, alios sino recensere. Verum hanc temporis acturam facile re farctistet commodissimum otium, quod ipsi ante annos tres, AugustissimusCaesar RU D O L PUM Samperator secundissimus fecerat,clementissima in Bohemiam evocatione, u-1tentatione liberali uenisi, proh fatum implacabile, hunc dira mors, divino PRINCIPI, nobis omnibus, insperato ademussiet. Nihilominus ne quis frustra ipsum vixissie, coeptum

tantum, non Ver absolutum, ipsius opus existimet .sciat, ex tot annorum luculenti observationibus, quas thesauri loco,

sibi semper proximas iustoditissimas habuit, quasque, DaniaeXcedenS,naUeeXpositas eo modo, quo aliquando Iuliii Caiuare magna pugnavi clade elapsum, suos serunt commentarios allocutus χXOsculatus est, habere haeredes, quibus etiam hasce, jam animam agens, serio commendavit, aedificii Astronomici sufficientem materiam cui formam inducere pomunt viri tres egregii, TYCHONI, mathematicarum disciplinarum peritia,noti chari, Maliquandiu domestici, Doctor Melchior Ibstellus,Doctor ChristianusLongi montanus Magister Iohan Keplerus, inter cujus manus haec Onan IahactenuSVersata. Et quanquam Dia. TYCHO BRAHE Usu ad iuvandum commune bonii unice natus, sic ad praestandum nota tantum per tota vitam propclarus,sed sollicitissimus merit, adeo ut nullum laborem subterfugerit,nullis sumptibus pςper-

19쪽

pepercerit nihilominus,ut mos mundi hujus est,aliquot ho

minum si modo tales homines sunt,reprehensione.eVadere, non potuit. Aliis enim ab avita degenerare virtute visus est,quod equestris ordinis, gravissimae autoritati homo, literas,& ex hisce mathematicas disciplinas tractaret, nec pri-Vatim tantum iis deliciaretur, quo fortassis apud hosce Veni

am impetrast et aliquam,sed inde etiam publicam exspectaret laudem atque gloriam dignus reputatus, cui nobilitatis ad emptum resignaretur privilegium. Hujusmodi domi foris sustinenda compluria ipsi fuerunt judicii , solo risu, veluti solebat, refutanda simplicitas ciuilis ignorantia. Quod si

enim inscitia stemma meretur,quis agrostibus futurus nobili OL Sin scientia insignes emcit, quamam mathematica potest nominari praestantiora id quod docti intelligunt. Verum Olerabilis it haec quodammodo fuerat judici infirmitas o minum, errore potius, quam studio, eodementiae prolapio rum. At ab iis, qui eruditionis titulis insolescunt, qui itera rumin morum bonorum professiones sibi vendicant, imo ab iis, de quibus optime semper, suomet ipsorum etiam testimonio, meritus tuerat,salsas criminationes,infamesque calumnias,exspectare M perferre,res mihi videtur longe impatieniatissima. Hoc pacto, ante annos pauculos,quidam ingeniosus&doctus quidem fatis, sed absque religione&virtute homo, tetricum & famosum contra praestantissimum hunc virum divulgavit scriptum, quale in hoc genere non vidit antiqui tas, nec 1ortassis spes atura ex unqua posteritas. Non sat siue rat infamatori illi plagium committere literarium, TI

CHONIS Hypothesin,Uraneburgi repertam, falsarie pro

proprio invento enditar nisi etiam virum aviti generis, summae eruditionis Minculpatissimae vitae, cum tota ipsius honestissima familia , sexcentis contumeliis totidem

mendaciis, apud alios, si non deformatum, suspectum sal te reddidistet. Et profecto jure actum cum hoc fuistet, velut etiam iam agi coeptum fuerat , nisi mors feram

Bis illam

20쪽

illain singulari beneficio arseci 1Tei,& poelia subduaei et coma meritissimar. Sed quemadmodum a GH O ipse sese, dum

Vi Veret, contra ejusmodi calumnias, conscientia innocentia, plurimorum item illustrium & doctorum virorum judicio, consolatus est: Sic etiam cuilibet recte sentienti eadem haec non abunde non possimi satisfacere. Ob ingenii& doctrinae cXcellentiam, nominisque celebritatem, invictissimus Car-1ar Ru D OL PH Uri, Princeps sapientissimus, sequem merito primo loco nomino in aulam suam accersitum Voluit. FRIDERICO vero II. Daniae Regi, tam charUS, tam magnus,tamque bonus habitus,ut nihil,quod majoris momenti

fuerat,absque hujus scitu susciperet. IACOBUS VI. modernus Scociar Rex,carmine TCHONEM laudavit. ER NESTUS, Elector Coloniensis,plurimum huic semper favit. GULI EI MUS, Hassia Laiadigravius, per multos annos, literis, de rebus, ad Astronomiam spectantibus, cum ipso certavit quae primo epistolarum ipsius libro dita continentur. UDA LRICUS , Dux cgapolitanus, quo in

Dania ipsum retineret, nihil non tentaVit Longum foret Ο-mnes,per Europambe imperiosa familia natos, defunctos C superstites, quorum ad T TCHONEM clementissimae X-tant iterae, spectantur munera, huc accensere. Sed crudi torum, Duboni, quo cXaratarum ad ipsum epistolarum vo-umma, abstius ita quaestionibus plenissima meque ullum hoc seculo opus cruditum,& in Philosophia egrestiuin divulgatum, in quo non TI CHONIS nomen aliquoties legatur, In quo non ad ipsius autoritatemProvocetur Et, ut e plurimIS pauco nominem, Franciscussa tritius, Clavius Scal ger Iosephus,Ulmus,Maginus,l ossinus,honoritice hunc frequenae scriptis suis ompellant. Quis igitur tam exmens crit aut senis reprobi,qui non tot illustrium doctorum virorum candidis de n. TCH ONE censuris ipse etiam

subscripturus sit, veritatique calculum adjecturus suum

Non Deum T T CHONEM facio, sed ciuilem:

SEARCH

MENU NAVIGATION