De chemicis calculorum vesicariorum rationibus

3쪽

SCRIPSIT

A. R. L L. Μ. CHEMIAE LECTOR.

4쪽

Dissertationem hanc facultas philosophica dignam censet, quae pro gradu in gisterii rite obtinendo examini publico subjiciatur.

Hauniae dio 15 Λprilis 1839

5쪽

Withusoni0, viro illustrissimo, hortante eXaminationem Suscepi eorum calculorum vesicariorum, qui Sunt in collectione Academiae chirurgicostre lae . eo conSilio ut talium rerum Studiosis uberior ex hac c0llectione ampla fructus redundaret. Ac primum quidem catalogum consi-cere constitueram, qui in ipsa Academia usui hominum serviret; sed comparatis nonnullis quibusdam examinationibus, quae de collectionibus ejusdem generis institutae erant, quum de hac re in libris aliquoi chirurgicis Summa obscuritate disputatum eSSe Viderem, gravissimis descriptionibus calculorum prioribus pertractandis et cum hac collectione comparandis, pluS me utilitatis allaturum arbitratus sum. In hoc opere versanti mihi simul licuit collectiones aliquot privatas mi nores eXcutere; unde factum est, ut progrediente tempore descriptionem tanto pleniorem eorum calculorum, qui nobiS Sunt, eXhibere possem. Itaque quum illis viris, qui res Academiae chirurgicae modo rantur, prop0nere aUSUS QSSem, ut formas calculorum di Versorum, quos eXaminavi SSem, qude quidem gra iuris momenti essent, delineandas curare mihi liceret, ut iis etiam medicis, qui ipsa collectione uti non

possent, conSulerem, illi et rem comprobaverunt et ad eam Suscipiendam aliquantum pecuniae mihi conceSSerunt, unde factum QSi, ut tantum numerum si urarum delineatarum Suppeditare potuerim.

Libello meo illud inprimis mihi propositum fuit, ut claras et

dilucidas notiones traderem quum eorum calculorum, qu0S ipse CXaminaVi8Sem, tum rerum praecipuarum, quae eX disquisitionibus aliorum

6쪽

sequerentur. Illud simul studui, ut lectores ad ipsos calculus as sidue ablegando idoneos sacerem, qui in rebus dubiis, quales adhuc restant, ipsi judicarent; quae dubitationes majore diligentia Sola me di corum, quam adhuc n0n praestiterunt, paullatim tolli p0texunt. lnvariis modis calculorum comps Sitorum eXaminandorum tradendis chemiam generalem legentibus notam esse posui; Sine qua c0gnitione eXaminationes ejusm0di nequicquam instituentur. In nomenclatus a antiquioribus nominibus, quantum seri posset, me ui 1 oportere putaII, ut quae medicis notiora cSSent.

Restat, ut gratias publice agam Withusenio et Iacobsonio, viris illustrissimis, qui mecum pr0mtissimo animo communicarunt, quae ab ipsis hac de re observata erant, et usum collecti0num Silarum mihi concesserunt; eaedem gratiae Christensenio, medicinae doct0ri, et Sta ebio, chirurgo legionari0, viris eXperientissimis, reddendae Sunt, qui mihi usum calculorum aliquot, quos habebant, perin Serunt.

7쪽

JIorbum, iantis cum doloribus coniunctum, qualis calculis vesicariis sormatis existit, hominum animos ad illos calculos mature convertisse, facile est ad intelligendum. Itaque et descriptiones ortus harum concretionum et disquisitiones de iis et remedia contra cas in pluribus scriptis veteribus exposita inveniuntur. λ) Sed quum illorum temporum cognitiones chemicae Valde consusae essent, scripta illa hoc tempore nullius sere pretii sunt. Speculo demum XII t' et XI tu aliquanto clariores sunt

posuisse , ut calculi simili sere modo, quo tartarus, sormarentur 3 quam Sententiam etiam defendit Paracelsus, qui praeter alia experimenta tales quoque concretioneS destillationi viae siccae subjecit, et massam cr3stallinam, hac operatione essectam, sul-Vam nomine Duelech appellavit. IIaec et similia experimenta δ) tempore sequenti saepissime iterata sunt; neque

tamen minus sententia permansit, illas concretiones naturpe anorganicae esse, donec Scheele inquisitionibus accuratissimis unius generis harum concretionum Veram rationem illustravit. Selidele 1776) enim Ostendit, calculos, quos tractaverat, Proprium quoddam acidum continere, quod in hali caustico solvi, et in massam sanguineam acido nitrico apte adhibito mutari posset. Singulari quodam casu factum eSt, 'it Seheelo calculos modo acidi urici tractandos acciperet, id quod e verbis praffationis

ejus xidere licet: ' Quum satis magnum numerum calculorum urinariorum et Virorum et seminarum collegissem, eorum examen chemicum suscipere constitui kc. Omnium eat ulorum, quotcunque examinavi, planorum, politorum, Scabrorum, angulat0rum, eandem naturam eademque principia reperi'. 'Plin. liist. nat. 28, 60. 30, 21. et inultis aliis locis.') Philos. transact. 1798 pag. 15. Pearson Expertinents observations tending to Silo v the composition and properties os urinary eouerctions. R Stare, Ilos linanti, IIules ostenderunt, has concretiones ex materiis constare animalibuS.

') Seheelii opusc. cherutc. Vol. II P. 73.1

8쪽

Eodem tempore Bergmann calculos examinavit. Is in universum experimenta Selloelii vera esse censuit; sed idem addidit, ejusmodi calculis plane combustis, massam albam semper restare, quae calcem Contineret. Idem uSu Venire reperit, quum ealculos in acido nitrico solutos evaporabat et comburebat. Sed tamen calcem duoentesimam modo partem ess cere tradit. Simul de multis rationibus, quae ad caleu-Ios pertinerent, accuratius monuit, Vel potius de rationibus, quae, si acidum uricum acido nitrico tractaretur, usu Venirent, Velut de colore rubro, qui, aliqua parte acidi urici, soluti acido nitrico, cuti admota, pararetur; eundem in vitro, in vasis porcellanicis aliisque rebus emci posse, ita tamen, ut in his tardius existeret. Idem monuit, in his experimentis acidum nitricum nimis sorte non consumendum esse. Seriptis postea editis Ilerginanii λ) acidum Oxalicum in calculis Occurrere commemorat, id quod ita potius intelligendum est, ut, acidum urioum ope acidi nitrici tractando, acidum oXalicum paravisse putandus sit, quod usu venire tradidit Scopoli. Is onim ITST) calcem in calculis Vesicariis deprehendere studuit; sed quanquam experimenta Bergmanni cognorat, tamen hujus praeceptis uti nesJexit, et calcem in acido nitrico solutam ope acidi quaesivit, neque tamen reperit ; sed solutionem acidi nitrici evaporatam acidum quoddam dare; quod acidum Oxalicum esse arbitratus, conclusit quemadmodum Bernoulli, alii), acidum saccharinum partem calculorum es cere aliquam. Itaque Scopoli et Bernoulli usum sacchari et ejusmodi materiarum, quibus acidum Oxalicum fingi putabant, dissuaserunt. Marten Eoil δ) et Margias' suis experimentis, quae a Scheelio et Bers manno

indicata essent, vera esse demonstraverunt. Eodem anno, quo Scheele mortuus est

1786), Trelisen, β) in Academia chirurgica uastilensi Iector chemiae, calculum vesicarium quendam, quem ei II insto v examinandum dederat, exploravit. Summa quaestionis suit, dimidiam sere partem ponderis calculi terra calcaria os ci, quam cum acido Phosphorico conjunctam esse Suspicatus est; praeterea illo organicas sive, ut Domine utar I Schsenii, combustiles partes contineri. Inde ille conclusit calculos, a Schoelio, ners manno, Achardo, Margaeasio examinatos, ab illo, quem ipse examinaverat , toto genere distare. Linii commentationem de analrsi urinae et origine

in) opuscul. physic. et chemic. de acido saecliari V Quod acidum sacchari etiam in regno animali Oe- Currat, Pt Cal Culos renum Vesicaeque una cum glutinoso constituat, in alia dissertatione dedita opera demonstrabitur .

9쪽

ealeuti 1788) edidit ; in qua experimenta priora breviter commemorat additque: λ)

Secundum haec experimenta duabus qualitatibus calculi inprimis disserre videntur. In quibusdam enim maior terrae calcareae quantitas, in quibusdam minor adest, in quibusdam nullum ejus vestigium inventum ' kc.

stiarum saetorum divulgavit. Is partim experimenta Schuelii et Bergin anni vera esse Se reperisse, partim ex ammoniaco Phospliorieo et natro phosphorico calculos humanos constare iradidit. Anno 1797 Wollaston commentalionem de calculis vesicariis Societati regiae Londinensi proposuit, quae commentatio non minus noViS in entis, quam perspicua et egregia experimentorum descriptione insignis est. Is igitur quinque diversa calculorum genera a se reperta esse ostendit: u) calculos, qui e solo acido urico constarent; b) calculos ammmoniaco - magnesiae phosphoricae; c) calculos calcis phosphoricae neutralis; d) calculos susibiles, qui ex ammoniaco-magnesia et calce phosphorica constarent; e) calculos moris Ormes, quorum pars praecipua calx OXalica esset, quique iidem aliquantum acidi urici et calcis phosphoricae continerent. Antea haec dissertatio diu neglecta iacuit, quum neque Pearson, neque Fourcrογδ) ejuS mentionem faciat, nec Seherer eam in diarium suum chemicum justo tempore receperit; tandein anno IS00 in eodem diario exhibita est, quamquam Pearsoni commenlatio,

t. Ex quo opere, quamquam Pearson non minus ducentos calculos examinaVerat, tamen parum discitur, quod praecipue eo tendit, ut ostendat, Schoesium acidum uri- cum pro acido minus recte habuisse. Experimenta eius eum induxerunt, ut acidum Uricum naturae esse acidiae negaret, et amrmaret, genus esse Oxγdi animalis; sed experimentorum in calculis prius sociorum satis bona expositio habetur. Inter haec Fourcror et Vati quelin opera de calculis incepta continuaverant, et quum non sine aliqua jactatione omnes Gallisu medicos excitassent, ut sibi calculos examinandos mitterent, Fourer γ opus perfecit, copiose et dilucide scriptum. Iam ante Fourer Τ nonnullis commentationibus tanquam summam quaestionis docuerat, in Septingentis sere calculis, quos ipse et I auquelin tractavissens, aut unam aut plu-

δ) Is Tomo X. p. 220. etiam dicit Nous avons donne datis uii prointer Μcinoire tros-ciendii, totis Ies dotalis des experieticos, qui nous otii conditiis ii Ia decoliverte de ces sopi Si Statices diverses. Si I'on on excepto i 'acide urique et te Phosphate de chalix, nous ne roravioris revoir, H'o 'res les

10쪽

eos liarum substantiarum septem inesse: I) Acidum uricum, 2) Ammoniacum urteum,3 Calcem phosphoricam, d) Ammoniaco - magnesiam phosphoricum, 5) Culcem ovali-eain, 6) Siliceam, T) Materiam aliquam animalem.

Septem harum substantiarum duas modo ultimas prius ignotas haberi posse aut certe non satis distinctas, λ) ex iis, quae Supra attulimus, perspicitur. Itaque quum Fourcror opera Wollasinui prorsus non commemoret, Sed contra Pearsoni, quumque sibi et I auquelinio honorem tribuat, quod substantias, quas Wollaston jam prius deprehenderat, invenerint, paene adducimur, ut Fourcrotum consulto dissimulasse, sibi

Fourc. existimat, his experimentis comprobatum esse, illas concretiones medicamentis chomicis solvi posse. Opus Fourcroii jam secutae sunt cum aliquot de singulis calculis quaestiones, tum nonnullae commentationes, quibuS USUm mei Struorum chemi eorum singulorum in morbis vesicariis aut commendare aut rejicere propositum fuit. Λnno IS0IProust ) reperit in multis calculis calcem carbonicam contineri 3 quin etiam tradit eniculum quendam mori, qui vocatur, a se tractatum e calce carbonica constitisse. Anno 180SBrande seriem experimentorum in calculis renatibus et Vesicariis saelorum divulgavit', et cum alia, tum illud demonstrare conatus est, tu calculis ammoniacum uricum non

reperiri, quam sententiam Prout postea plane refellit. Utilius suit opus quoddam Wollastoni, β) in quo significavit, singularem quandam Substantiam in calculo, quem illo tempore tractaverat, a se deprehensam esse. Aliquot annis post Marcet opus de calculis, ab omnibus permagni aestimatum, edidit. β)Praeter genera jam nota calculorum Marcet duo alia genera calculorum, qui e Xanthoxγdo et qui e materia, si brosa constarent, proposuit. Simul conspectum dedit numeri exemplorum diversorum, quae in collectionibus, quas perluStra erat, generis cujusque reperiSSet.

De materia animali Fourcroy dicit; Vcomine dans Ios os, cotto substanee gelati neuse formo Iapreiniere base d'unc sorte de tissu Organique, dans Ies arcoles diiquet Ic Pliosi bato calcaire est deposc. TOm. X. p. 233. ) Silentium illud de Wollastono Foui croti otiani magis notabile sit, traditione Fourc. de nonnullis chemicis Λnglis lecta, ex epistola, cujus auctorem non nominat, cXCerpta. Hachettium Optimum in chemia inter Λnglos operator in appellat; Proeterca commemorat Pearsonum, Wouissum, Cavcndisclitum, Nir vanum, Rumsordium, sed non V ollastonum: quamquam hic quidem jam inde ab anno 1793 sodalis suit Societatis rogius Lon linensis. Sinerer. Λlig.. JOurn. d. Cliem. Vol. V. p. 125. Λnnales de ebem. Τοm. XXXVI. P. 263. - Philosophi aI trans. 1808 p. 223. Philos. transact. 1810. P. 223. q) Ipse Germanicam modo versionein ad manum habui IIeinchon Dr. Versuctio eluer cheinischen C schichic und aret ilichen Belian Mutig der Steti rankliciteu voti M. Marcet.