Tussis convulsiva : dissertatio inauguralis medica ...

11쪽

cus tenax naribus fluit, lacies rubet, livet, linoamontis turbatur, oculi rubentes protuberant arteriae magis superficialiter sitae sortius pulsant, venas jugulares turgent, Vasa CR pillaria quasi injectu apparent; non pectus Solum, ut in catari hali, spastice est assectum, Sed universum corpus contremiscit, Saepe sanguis e naribus, oro auribus prorumpit, alvus et urina invitis vel et insciis secedunt; sudor per univer- Sum corpus erumpit, manus Sudore madentes Digent, prout et pedes, atque ubi paroxismus per unum alteruinuo minutum Sic duravit, solvitur muco tonaei in sila ductili Ox bronchiis educto, aut, quod frequentius sit, una cum ingestis per vomitum excusso. Interdum paroxismus interrumpitur post aliquot minuta roditurus, donec tandom vomitus sinem illi imponit. Iuxta Husoland ad perfoctam paroxismi solutionem

Sen per Vomitus neccessarius ost. Ego in viro quadragenarioa 839-ο , una cum prolibus suis, quarum major natu 3-umnianorum erat, pertussi laborante, vomitus vix recordor, nec proles sub omni insultu vomuerunt. Anno 1υ2-ο in pueros annorum omnem paroxismum vomitu t0rminari vidi, in tribus sororibus eius natu minoribus, quarum ultima lactanserat, quaeve tussim tam vehementem non habuerunt, vomi

tus rarus erctf

Ex auscultations durantibus insultibus instituta, apparuit aerem in bifurcatione bronchiorum dotineri, ubi invincibili quodam impcdimento ab ulteriori ingressu arcetur. Singularis illa in longum protracta acuta inspiratio in glotide obtingere videtnr. Duratio insultus omnis ab uno minuto usque quadrantomhorae variat. Aegri ab insultu liborati Iangvont, pectoris dolorem et spirandi dissicultatem experiuntur, teneriores insantes pl0rant, sed opinione citius ad lusum revertuntur interruptum , aut cibum potumque assumunt, aut denuo obdormiunt, quodsi paroxismus noctu accesserat. In nonnullis organa rospirationis tam irritabilia sunt, ut vol oscitationem tussis interrumpit, alii post cibum assumtum statim insultu

12쪽

experiuntur, vix non somper sisuriunt, cibis et nutrimento Meniper privati. Atque paroxisini modo sibi sat similes ineo dunt, modo niternis diobus nut frequosiores sunt aut validiores, undo morbus hic febris Amphimerina tussiculosa de- Tominatas quao nunc nil sobros intermisteniss portinens, cortici cedit, modo non pertinens ei dona pertinaciter refragatur. Frequentiores sunt paroxismi noctu, quam interdiu, frequentes item mox post cibum assumtum. Complicationo nulla praesente aegri tompore intermissionum sui bono appetitu gaudent, nec viribus suis spoliantur nuc jucunditatem quantundeunque vehementes sint insultus. Stadium hoc, malo quoad pa- Toxismorum et numerum et frequentiam quotidie aucto nduabus ad G soptimanas imo et per Iongius tempus perdurat.

Symplomata Stadii III. Ad initium hujus stadii insultus

eadem quidem vehementia forquent, sed rarius accedunt, rarius itom vomitus contingit, succcssivo quoad vehementiamqu0que remittunt, brstriusvo durant, singularis illa in longum protracta inspiratio sensim cessat, sputa antea tenacia sunt crassiora, flavo viridescentia, mobilia; virium SucceSSiva sit refocillatio. Comisso voro errore diaetolico, SuSeePto Perstigerio, perpesso animi pathemaso ira praesertim, muX recrudescit maIum, paroxisniis tum intonsitato tum numero Ructis, citius tamen plerumque quam prima vice mitigandis. Ex quo quidem, quantum systematis nervosi in hune morbum sit imperium, satis patos. Stadium hoc per duas et ultra Septimanas imo per menses durat. Atque sic universus morbus . faventibus saltem circumstantiis 40 diebus durat, Secus

Per 4-6 menses excurrit.

Diagno Si S.

Plurimum certo intorosi rociam pertussis diagnosim instituere, eamque a morbis analogis asthmato acutu Milla- i et angina inumbranacen distinquero. Νoc res mihi nimisnrdua videtur, nam qui vol somul portussim observavit, ei mcum alia tussi etiamsi sortissima haud confundet. Signum ma

13쪽

Singularis iam saepius commemorata vocem Asininam imitans illa tamen eum disserentia, quod asinus vostem Suam sub Oxspiratione formet, dum in tussi convulsiva sub inspiratione sor- matur. Scillicet corripiente paroxismo exspiratio sit intor brE-ves Sed continuos succussus, qui aeris inspirationsem impedientes eo usque urgent, donec aer vix non omnis e pulmone Sit expulsus , cuius portio in respiratione communi semper remanet, jam vero aegrotus instante suffocatione acrem cum

impetu haurit, qui dum per per glotidem, quam constrictumn Ser percipit, vi magna urgetur, Sonum istum acutum odit. Distinquitur ab asthinato Millari: a) Citius hoc quam pertussis deeurrit.b Hoc sporadice, illa vix non semper epidemice incedit. o Vox in asiniato Millari profundu rauca et cava, in

portussi acuta vocem asininam aemulans.

d) Asthma Millari vomitu sero caret. Q Hoc adulti vix laborant, quid quod ipsi insantes

rarius hoc asthmato quam pertussi corripiantur. Ab angina membranacoa dignoscitur:

b) Intorvalla libora concodit; angina sobro majore

stipata continuo tenet, viresque magis PrO- sternit. c In angina tussi aut vomitu concrementa membranacea tubulosa iciuntur. d) In hac continuus urens ad laryngem d0lor, inpertussi vox singularis supra descripta.

Λ otiologia.

Ad producendam tussim convulsivam, aequo ac ad quem libet alium morbum generandum duplicis generis momentaeausalia requiruntur, nimirum disponentia et Oxcitantia. Quod ad dispositionis rationem pertinet notandum est dari aliquam

14쪽

12 in hunc morbum dispositionem aetati insaniiti praeprimis , obni: oroni eius irritabilitatoni et sensibilitatem commvnoni, quae saepe morbis praegressis, uti pneumonia, morbillis , scarlatina acuitur ot exaltatur. Causis Oxcitantibus adnumeratur neris atmosphaerici constitutio, uer frigidus et humidus, subitanea temperaturas mutatio imprimis vero et autumno , atquct contagium aliquod specificum. Constitutiono peculiariatmosphaeras epidemica malum primario generatur et in opi-demiam sextenditur, contagio citra dubium in alios transfertur ac disseminatur. Verno utplurimum tempore regnum adit, ad seram uS- quo aestatem vel ad autumnnm etiam dominum cxercens, interdum et hyemo nascitur, omni temperatura sub omni climate. Insantes a nativitato ad periodum donfitionis socundae praeprimis plectens, post 10-mum notatis annum rarior, ut nec adultis parcit, prout os ego illam in viro quadragenario Eupra memorato conspexi. Vix pluries quam semel idem individuum invadit. Est epi domica, omnes sero insantes alicujus Pagi, urbis aut totius regionis etiam invadens. Secundum nonnullos etiam sporadisio incedit, sed et tunc ut plurimum inultos ad semel plectit. Frank sporadicam non conspe it, Uusoland itidem dubitat Oam sporadi eo incedere. Est porro

contagiosa, hae in re castae multorum Observationes conSentiunt , indoles contagiosa juxta Guersent eo major, quo morbi gradus altior.

Quod ad morbi causam proximam seu illius naturam pertinet, haec hodiodum adhuc latos, licet numerosae prOStent de illa opinionses. Constat modo pertussim osse morbum diu turnum, maxime rebellem, contagiosum, sui generis et desiniti decursus, partim contagio specifico, partim influxu epi-demico generatur, initio celerioris, dein Ientioris decursus. in Primo stadio notas irritationis vel inflammationis specificae, in altero adsectionis norvosi, in tertio debilitatis et rc-

laxationis membranarum mucosarum organa respirations

VeStientium; porro quod insantibus tinea capitis aut scabie laborantibus c0nilii uniter parcat, quodve variolae tussim haus

15쪽

intorrumpant. Ille tamen commemorare debeo mo 1842. in tribus pucllis supra nominatis varicellas vidisse , quin portussis interrupta suissos. Adsortum Astrue et Marcus do indolo inflammatoria tussis convulsivae totam ejus naturam non comploctitur, et nonnisi circa stadium primum pro parto concodipolost. Nomen bronchitis opidomicas, quo illam Marcus donavit experientia non confirmatur. Nec sodes morbi in ventriculo quaerenda Huxham Stoll) ut ut Ogrogia emptiocorum coriis sub conditioribus virtus comprobata habeatur. Εmoli- eorum enim actio non a sola pendet evacuatione, sed oliam stimulo nititur. Hinc in portussi quoquo etiamsi parum e Reunxerint aegroti, prodesse possunt contrastimulo, qui pulmonibus applicatur, modo scillicet antagonistico.

Ex portussi, horridum liest sistat aspectum, tanta pilorumque vitae pericula nut sanitalis defrimcntia non sunt. Nec tamen omnino caret periculo, nam sub quibusdam opidemiis, praeprimis Si autumno aut hyomo oriatur, lanora sat Inulia sternit. Vitae vero parcens tristes saopo offectus rolingvit. Colorem quidem cachoclicum, laciem tumidulam, languorem tractu temporis lare inducis. Nec rarissimae sunt horniae, pectoris Rc vasorum majorum vitia, dispnoea, haemoploe,

phthisis in dispositis , praccipias in illis , qui parentibus phthisicis asthmalicis progeniti sunt, dein rachitidis ovolutio, memorino Iabefactatio, amnurosis , opilopsia , hydrocephalus acutus, spoplexia ox turbata circulaligno laciIo explicanda. Majora item pericula minantur, si variolis, searlatinae, morbillis succosserit. Gravius porro ost periculum in illis, qui vermibus laborant, nut in quibus paroxismi cum haemorrha- giis incedunt. Gravidam si corripuerit, abortus subsequi potest. Insanios, in quibus paroxismus vomitu terminatur, communiter facilius morbum hunc superant, facilius item macilenti quam pingues. Proetivitas in recidivam adhue in tertio

stadio magna est.

16쪽

Omnin i ero illornpiao ndminicula contra morbum hunc adllibita suero, et vix datur remedium uliquod potens, quod jam laudibus elatum, jam vero damnatum Iion fuerit. Maximo conveniens videtur osse, therapiam juxta singulas morbi Poriodos instituero, et praedominanti in his charaeteri: catarrhoso - inflammatoric , novoso aut debilitatis statui accomodare. At non abs re esse censeo, quaedam de cura prophylactica praemittere. Sani removeantur o loco, ubi pertussis regnat, quodsi hoc fieri non potest, adminus cohabitatio

sanorum cum aegris inhibeatur: Iectus, vestes aliave utensilia aegrorum non usu entur a sanis, vitetur omne refrigerium, praeprimis subitanoa tempseraturae mutatio. Qua praeservativunt commendatur etiam gestatio sacculorum, camphora, mo

scho, chamomilla imbutorum in regiono scrobicali cordis, vel etiam cingulorum issdem ingrodientiis impletorum; Symptomatibus catarrhalibus tanquam signis prodromis Sese mani stantibus exhibeatur omelicum Hufeland). Quod nunc ad therapiam adtinet, pertussis in primo stadio pro symptomatum ot dispositionis individualis rationo qua sobris catarrhalis jam levis ac simplox, jam gravis inflammatoria, in pneumoniam ac bronchitidem proclivis consideranda sit tractanda venit. Quare et hic sanguinis depletiones universales aut saltem Iocatos hirudinum opse, Subse- quo tamen Stadio nervoso semper ob oculos habito, sunt instituendae, methodusquo ceteroquin antiphlogistica solvens et evacuans, vel emolliens seorsim aut junctao adminstrandae.

Alvus speciatim ocoproticis, magnesia, hydromello insantum, Electuario Ionitivo, nisi liberrima sit, solvenda. Contraindicatione nulla praesente statim ndinitium ometicum. I. P. Frankemetica vix praescribit in mali prineipio, Sed in progressu, ubi nut primas vias aperto viderit oneratas, aut vomituritio

frequens, vomitus spontaneus levans accesserit, aut sterior molestus pulmones muco Obrutos docuerit, major vero Poetoris dolor, tensio non adsuerit. Ultimo tamen in easu non

17쪽

tam ad vomitum ciendum emetica prasiscribit, quam ad polmones per concussionem vomitus ope excitatam liberandos. Complicationes obtinentes quocunquo stadio rospiciantur oportet. In sindio secundo portussis qua morbus spasmodicus cum eminenti membranarum mucosarum organa respirationis et digestionis vostientium assections tractari debos. Praedominanto

uti plerumque sub hujus stadii initium, uberiora nauci tenacis secreti Ono, egregiam emetica exerunt virtutem, iiSque qann-dove ropetendis, pituitam solventia subjungenda-interpolanda, ut sal ammoniacus, squillitica, sulfur auratum Anti m. tartar. stib. dosi roseacta, insusum polygalae senegae etc. Statu pituitoso nervoso-spnslicum sero nequante, eorumdem remediorum cum nervinis jam sedantibus narcoticis, vel alterantibus, jam orrigontibus apta requiritur combinatio, quemadmodum suis. aurat. artim. cum opto, extracto hyoscyami, pulv. DoW. ipecacuantia dosi resacta sola vel cum floribus gin-ci nut cum vaIoriana, moscho, vel ot tart. omet. cum Inpido cancrorum methodo Fothorgillii. Hic pulveris ox tart. omet. grano uno et Iapidum cancrorum drachma semis constantis granum insanti unius anni in cochleari parvo aquas aut laetis

tempore inter jentaculum et prandium porrigi, hansque dolsiniquotidio augeri curavit, donec vomitus cicretur. Pulvis abs- quo vomitu otiam ossicax in specie diaphorosim et Oxpectorationem mou ris, vix non omni stadio sin sobrili modico nitro admixtus) egregius laudatur. Praevalenti autem, ut stadio altero ultorius progresso consuevit, statui nervoso, pro tota casus individualis ratione mox narcotica, uti praeter nominata etiam pulvis radicis belladonnno, insus. solior. bollad. aqua laurocerasi, amygdalar. amararum; mox Iabontibus praecipue stadio ulteriore viribus, norvina incitantia, ut va- Ieriana , m0Schus, eastoreum , asa foetida, haec enomatibus addenda, cum baInoorum calidarum usu congruo opponuntur

Laxitas insignis guntini ammoniacum ipsumque hepar sulsuris requirit, maxima, cum irritabilitate simul obtusa, et Iarga

nauci tenacis secretione cautum tincturae cantharidum usum

guttam unam usque tres bis torve de die cum syrupo et nauci la-

18쪽

hino gum nil nrtibici, sine vel Prim tineiura opii, ii si insan iis nos nil colorisque iidjunctis probe nec0mmodata, instituoniadum concedit. Omni in casu moth 0dus Simul prodest anta 6-nistica ot quidem per vesicantia epigustrio aut rogioni dorsu-Ii infor scapulas applicita, per SinapiSmOS Surris appositos po- diluvia neria cum cineribus aut decocto seminum sinapis, peronemata irritantia, unguentam Autenriethi regioni epigastrienotor do dio inungendum donec, pustulae prodeunt. In tertio sin-di podotontim ad medend; rationem roborantem et restaurantoni transdundum ost. Indicationi huic satisfaciunt amara, nutrientia, tonica ut lichen istandicus, cortex Peruvianus; IIuDIand dicit, quod, quo Ocyus corticem e hibere polueras, potutius asigri sanitati restituti sunt. At ardua certe res est tempus corticis exhibendi maximo idoneum determinare, proin in casu dubio cautum cum eo tentamen instituero juvat, quodsi nunc spirandi dissicultas aucta, tussisque continua magis facta fuerit, aut dolor pectoris accesserit, a corticis usu recedere, tempuSque opportunius expectaro ratio suadet. Secundum Husoland cortex cum antispasmodicis jungi dobet; idom ox combinatione corticis cum laudano et tinctura cantharidum virtutem rius augeri obsorvavit. Balnea tepida parum aromatica non sunt spernenda, victus sit blandus, nutriens quidem, digestu tamen lacilis ; Ber purus, modernto calidus. Summo utilis saeps ost mutatio soli et commoratio

in aere rusticano.

Lieoat mihi quasdam adhuc do puero jam saepius memorato attingorst. Hic diuturnitate mali continuo vomitui juncto ita, ut postremo nullum plano cibum relinero potuerit - Summo dobilitatus, Oxhibito ei tor quotidio insuso chamonii linoatquo victu blando tenui parvisvo tantum ad semel portionibus concesso, brevi post pristinae valetudini restitutus est.

I. Emolieum rito adhibitum, ost romedium momontosissimum.

2. Donlisio pro causa multorum morborum immorito habetur.3. Confidentia nogri summum thorapiae adminiculum. q. Arthritis ost morbus a rheumatismo diversus. 5. Politiae modicas sumin n sunt humanitatem merita.

6. Diaeta ad morbos tollendos facile princeps.