Delle antichità italiche. Parte prima quintaGianrinaldo Carli Appendici di documenti spettanti alla parte quarta delle Antichita Italiche

171쪽

possessionum, notum facimus tenore presentium universis &singulis , quod cum supradicto Consilio nostro X dc aditione animo deliberato, dc ex certa scientia dedimus & concessimus, ae damus & concedimus tenore presentium praefacto Nicolao Gravisi qu. Vanti de Pirano pro se , & heredibus suis in Pheudum perpetuum , ac jure & titulo Pheudi perpetui Castrum εc locum Petraepilosae in partibus Istriae sit uatum cum reditibus, introitibus , proventibus & territoriis , & pascuis , juribus , pertinentiis, dc omnibus jurisdictionibus ad ipsum C. strum , Seu ad nostrum Donunium ratione ipsius Castri quomodolibet pertinentibus, hac tamen con litione, quod introitus, reditus, Mproventus ex nunc declarentur, & limitentur esse duc. I o. singulo anno, computentur in supra scripta provisione dae. 4O

ip , ius Nicolai, dc heredum suorum, ita quod habeant Zc recipiant tanto minus de provisione a Camera nostra Iustin polis, quantum est ipsa quintitas duo. Iso in anno, & residuum dictae provisionis recipiant ab ipsa nostra Camera Iu tinopolis secundum formam deliberationis nostrae predictae do. nee sibi δc heredibus suis provisum fuerit de aliis possession bus at equivalem iam residui di .ae provisionis. Declarando tamen, quod idem Nicolaus & ejus heredes custodire teneantur,& conservare dictu in Castium Petrae pilo,ae omnibus suis e pensis ad honorem, statum, & obedientiam nostri Dominii &si pro aliquo casu gueriae aut alterius novitatis noscro Dom

nio videretur pro securitate statas nostri assumere custodia indicti Cas rii, peneantur idem Nicolaus & εjus heredes eons, gnare ip,um Castrum. in mapibus nostris absque prejuditio tamen Pheudi suprascripti. remanentibus tamen reditibus , pr ventibus,, juribus , pertinentiis & jurisdictyonibus diisti Castri ipsi Nic. lao dc here libus suis sicut superius di 'ium est: Hoc tamen declarato quc, I finiti, dicta guerr , δd cessantibus, no vitatibus illis , Dum natio nostra teneatur & debeat ip tum G ει uin restiuaere , ta consignare prefacto Nicolao heredibus

172쪽

suis . si vero Dominatio nostra deliberaret dictum Castrum re tinere, eo casu teneatur solvere & reficere expensas fact is per ipsum Nicolaum & heredes suos in reparationibus, & labo. reriis dicti Castri, remanentibus tamen omnibus aliis suprascriptis concessionibus , provisionibus& conditionibus in suasrmitate, sicut superius dictum est. Teneatur idem Nicolauc& ejus heredes pro recognitione , honorantia Pheudi dicti Castri Petiaepilosae dare nostro Dominio singulis annis adsestum gloriosissimi Protectoris nostri S. Marci de mense A prilis celeum unum ponderis librarum decem pro Ecclesia SP Marci. Verum sicut ip,um Castrum habet sub se aliquas Villa ψ, vel subditos ad ipsum Castrum pentinentes ex nunc decl. retur ac declarandum esse intelligatur, quod jurisdictio sanguinis, Secriminalium, de appellationes causarum civilium ad Putestatem,& Capitaneum nostrum Iustini polis pertineant, qui in rebus Zc casibus eriminalibus, & appellationibus causatum civilium sit 8c esse debeat superior cognitor, & decisor. De suprascripto autem Pheudo perpetuo dicti Castri nos ipsum Nicolaum per se & heredes suos cum modis & conditionibus supraseri

tis solemniter investivimus, ac tenore presentium inveStimus .

Ipse autem Nicolaus pro se & heredibus suis verae s dolitatis, vasallagii, & obedientiae in manibus nostris solemne praestitit juramentum . In quorum omnium fidem & robur praesens nostrum privilegium fieri jussimus, dc bulla nostra argentea pendente muniri.

Dat. in nostro Ducali Palatio die Io. mensis Martii, ind. III. I 4o.

Franciseus Alariga Cancellarius.

173쪽

Iuria, perchὰ aecondino mcolo Gravisi nella Dya dimidati ec. , anno MCCCCLXIII. Christophoriis Mauro Dei gratia Dux Venetiarum &e. uni versis & singulis nobilibus 8c sapientibus viris de suo mandato Potestatibus , Capita ne is , Rectoribus , offitialibus quarumcunque Civitatum, terrarum, & locorum nostrorum Patriae

Forijulii δc Istriae, ad quos presentes advenerint salutem, &dilectionis affectum . Inspecta fide, de rei militaris experientia strenui Nicolai de Gravistis Marchionis Petrepitose deliberavimus eundem conducere cum bono BalliStariorum numero. Ideirco vobis & unicuique vestrum emeaciter mandamus. ut elindem Nicolao debeatis omne auxilium & favorem , ut celeriter sicut optamus Ballistarios ipsos conducere possit. Dat. in nostro Ducali Palatio die XIII. Iunii Ind. XI. I 63. Christophorus Mauro Dei gratia Dux Venetiarum &c. nobi Iibus de sapientibus viris Leonardo Calbo de suo mandato Potestati & Capitaneo Iustinopolis, de successoribus suis salutem δc dilectionis affectum. Audita supplicatione- istius fidelissimae Comunitatis nostrae, in qua continetur elegisse egregium fidelem nostrum Nicolaum de Gravistis Marchionem Petrι pilosae cum heredibus suis de consilio suo electionem ipsam digne Leham, & de viro bene merito & nobis fidelissimo presentium

literarum nostrarum tenore approbamus, & ratificamus: volentes

ut dictus Nicolaus eum suis heredibus uti & gaudere debeat omnibus ossit iis & beneficiis istius Comunitatis, sicut faciunt alii de dicto Consilio. Nos autem literas nostras facientes in

actis Cancellariae vestrae ad futurorum memoriam registrari, ®istratas presentanti restitui.

Dat . in nostro Ducali Palatio die XXVI Martii Ind. XIII. N CCCCLVI. Dis tiroo by Coos le

174쪽

NELL' ARCHIVIO PATRIARCALE IN UDINE

INTITOLATO

THESAURUS AQUILEIENSIS

ALTRI DOCUMENTI CAVATI DAGLI ORIGINALI.

176쪽

Εstratio dat Codice inritolato Thesaurus Aquit ensis, seritio da Antonio Belloni, Cancessiere det Patriarca Marguardo eustente autentico neU Archivis LV Alcipe ravatoae Udine. Anno MCCCLXXVI. laudem perenemque gloriam omnipotentis Dei ejusque

inrcnieratae Genetricis Mariae sub cujus vocabulo dc protectione S. Aquilejensis Ecclesia ejusque Patria in libertate prospera &.... stelicius triumphavit δc triumphat atque ad honorem dc laudem B. B. Mart. Ermagore & Fortunati ejusdem Ecclesie Parionorum totiusque Celestis Curiae , nec non ad memoriam comendabilem atque perpetuam Reverendissimi in Christo Patris & Domini nostri Domini Marquardi Dei gratia S. Sedis Aquilc siensis dignissimi Patriarchae qui honorum cunctorum disponente Aualore ultra Patriam famosam Tulmini per eum a tenaci manu Goriciae Comitis sortissimumque Petrepitose Castrum in Histria ab occupantibus multis propecumque exempta terram quoque notabilem Portusque & raptorum redempta manibus

loca , 5c jura plurima Ecclesie prefate recuperavit & steliciter acquibierit dcc. In primo namque Scrinio sunt privilegia Apostolica Summorum Romanorum Pontificum de concessione potestatis sa te

177쪽

Domino Patriarche, & successoribus suis super Episcopatus XVII. sei licet Polens. Tergestin, Iustinopolit. Parent. Peten.

In secundo. Renunciatio facta per Gradensem Patriarcham de Episcopalibus Histriae Villa Mors ani & pluribus aliis Villis Bonis &c. Et instrumentum de certa sententia lata inter Episcopum Polensem & Capitulum suum . In IV. Emptio Belgradi & Luciniet & de multis mansis in Histria eoneessis Domino Comiti Alberto solum ad . . . . annos in MCCCXLIII. In octavo. Pacta & conventiones & jura super multis terris, eastris, bonis, juribus, dc jurisdictionibus Aquilegi ensis Ecclesiae que Veneti tenent, seu oecupant in Histria & alibi . Et certi processus contra Venetos auctoritate Apostolica acti occassione dictar. terrarum & Castrorum per eos occupatorum . Et pax illorum de Tergesto cum Domino Nicolao Patriarcha.

In VIIII. Compromissum, et certe Sententie Arbitrarie &Iate inter Dominum Patriarcham 3c illos de Duino & de Te

gesto vigore quarum inter cetera mercatores transeuntes non

debent compelli ire per ante Burgum Duini. In XI. Sunt Privilegia & Iura Imperialia ae Regalia, in Donationibus , concessionibus . & Confirmationibus factis Domino Patriarch. Sc Aquilegiens. Eccles. de regalibus, omnium Episcopatuum Hystriae. In XIV. Privilegia imperialia & Regalia super jurib. jurisdictionibus &c. eum Regalibus Episeopatuum Ec Abbatiarum

Sc sanguinolento Dominio atque Ducatus Hybtriae &c. Et qu82dam Sententia lata per Dominum Maynardum Comitem Goriclae contra Iustinopolitanos. Et jus de Ca,tro Solis in Hystria, &qualiter Polens. tamquam fideles Ecclesie obtulerunt libere imtroitum Domino Patriarche ad civitat. & cambium D. Patriarchae

cum Tergestinensi Episcopo de Ecclesia S. Caneiani ultra Iso Disiligod by COrale

178쪽

illim cum decimis omnibus vini , & monte in Mugia ejusque T. tritorio. Et emptio S. Georgii in IIybtria cum jure . . . . de T. ynie & sacramentum fidelitatis prestitum de illis de Parentio &c. certa testificatio super juribus Iustinc polis & de bonis dotis Domino Patriarcha G, tro Pinguenti. Et P . eceptum facium Piran. ut nullum Venetiarum reciperent in Potestatemper Di minum Raymundum Patriarcham . Et instrumentum de certis juribus terrarum Hystriae & certa Sententia contra Polens. Et de castro Ru vivi in Hystria donato Ecclesiae Aquile .giensi. Et emptio Domini Patria ichete a Tergestino Episcopo de locis Morapae M Oemiuiemi . Et instrumentum de jure, quod Dcntinus Patriarcha habet in Turri de Castro Polae. Et certa Confiimatio cujusque Sententie Friderici Imperatoris inter Dominum Patria cham δc Iustinopolitanos . Et declaratio super Potestatem eligendo , aliisque juribus ibidem . Ac certe declarationes jurium Aquil ejensis Ecclesie adversus Polens. Iubi in politam Parent in. & alios de Hystria . In XV. Et insuper de donationibus, & confirmationibus Marchionatus Hybtriae & de certis Sententiis contra Iustinopolitanos & POlenses . Et qualiter Iustinopolitani ob certas offensas suerunt per Dominum Imperatorem pronunciati proscripti , dc de mansis viginti regalibus in pluribus locis Hy,triae nominatis Domino Patriarche & Aquilesiensi Ecclesie donatis,& quod nullus in Hystria vel alibi in Patriarcha tu possit Potestates vel Rectorcs eligere, sive collectas aut factiones aliquas imponere absque voluntate Domini Patriarche, ac de con.

firmationibus de pluribus Potestatibus electis in Parentio , Pira-no , Pola, Iustinopoli, & Montona, & de donatione regalium Polae. Et privilegium de terra Mugiae donata Aquilegiensi E clesiae quod etiam in libro Aquilegi ensis Capituli repuritur. Et

instrumentum de certis . . . . debitis annuatim per illos de

Pinguento illis de Petra pilosa . Et de donatione Castri S. Syrici in Hystria. Et emptio ipsius Ville pignorate. Ac donatio

179쪽

Castri seu Loci de Risergnano in Hystria cum omnibu pertinentiis & juribus 8c Rotulus certorum reddituum Adignani, &loeorum ibi prope Hystria & etiam instrumenta publica XX. super confirmationibus Potestatum in melioribus terris & loeis Nystriae. Et donatio quarte partis Curtis Mugiae. Et de Mi-inilano seudo Ecclesie Aquilegiensis . Et emptiones domorum in Pola . Et de deeima Mugiae. Et de Castro Salis. Et certa statuta & pacta cum paysanis in Hystria facta per Dominum

Patriarcham . Et certe conventiones inter Dominum Patriarcham& Rectorem paysanorum Hystriae. Et certe obbligationes illorum de Montona super adimplendis certis promissionibus fictis D mino Patriarche & certe promissiones pro illis de Iustinopoli. Et qualiter illi de Grisign. sunt ministeriales dicti Patria elle. Et de donatione Castri Veneris. Et qualiter ille de Mimiano dedit totam suam mansnatam Ecclesiae Aquilegiensi & deterritorio sub Castro Veneris, assignato Domino Patriarche. In XVI. Et investitura Petrepitosae jure Feudi. In XVII. Et de Molendino in Hystria concesso Iosepho de prato jure Feudi.

CAPITULUM

juxta librorum antiq&oriam contineutiam O tenorem. IN HISTRIA.

Μ Α κi Nos silius quondam Hermani de Pinguento reeogn vit habere ab Ecclesia Aquilegiensi medium molendinum sub Pinguento, & medium mansum in Pinguento jure, recti, dc legulis Feudi. Item jure Feudi habitantie Castri Veneris quad-dam Ddimon domorum in Castro Castro veneris. Itea, medi

ctatem

180쪽

APPENDICE II. IT Ttatem quoriamq. mansorum & medii in villa de Cirpan super Carstis. Item' medietatem quinque mansorum & medii in villade Cabilagiana super Carsiis ut de iis constat publico instrumento scripto anno Domini millessimo trecentesimo. Signato .... D. Massus dictiis Forella de Castro Polae recognovit ha. bere se simul pro indiviso cum suis consanguineis Dominis Petro & Nicolao de Castro Polae ad rectum δc legale seudum ab Ecclesia Aquil. villam Rosani, villam Turctglani & Tabellionatum Polae & quod nemo potest exercere exercitium Notariae in Civitate Polae & ejus districtu nisi fuerit primo per

eosdem presentatus in sive comune dictae Civitatis ad dicatum ossicium exercendum. Item quod aliqua charta Venditionis alicujus rei immobilis, aut testamentum sive alterius ultimae voluntatis non auditur in jure, nisi fuerit manu unius ipsorum roborata, & de hoc constat publico instrumento anno Domini millesimo ducentesimo nonagesimo nono. Signato

Petrarcha de Mugia recognovit habere a dicta Ecelesia Aquil. ad rectum & legale pheudum habitantie quoddam sedimen domorum in Castro Castri Veneris introitu portae ad manum sinistram . Item quatuor mansos in villa oren superiori. Item sex mansos in villa Valaach. , quatuor sero assentatos & duos dissentatos & de hoc patet publico instrumento scripto anno domini I 3o O. Signato . . .

Federicus in villa de Pas in Histria consessus fuit habere ab Ecclesia Aquil. in seudum dictam villam de Pas eum suis Pertinentiis ut patet instrumento publico scripto anno domini

i 3 oo. Signato a . .

Musaltus quondam Misini de Castro Veneris recognovit habere in seudum rectum & legale a premissa tactisia Aquit. in villa de Picdris ultra Hontium unum mansum, & in villa de Flumicello unum mansum. Item jure seudi habitantiae unum sedimen domorum in Castro Castri Veneris . Item in villa de