De iure ovium

2쪽

I. N. D. N. I. C.

:B orbe condito, BENEV.

LECT. paucae & fere nullae fuerunt Gentes, quibus non singulari oues fuerint & curae & aestimationi; Hinc . . quoque factum est, ut referente VARRON. L. a. de re rasis. ItastriUS mus quisque apud antiquos passior fuerit; atque ut in praesenti quorum in sacris honorifica fit mentio, Heroas illOS maXimos praetermiti mus,) ditissimos pecora pauisse, honestissimumque fuisse studium rei pecuariae satis veterum probant exempla. Namque in Gradicia illud ita viguisse ex HOM ERO aliiSque amtiquissimis Ethnicorum scriptoribus constat, ut nun Reges modo, sed ipsos etiam DEos immortales pastores fuisse tradant. Et quanquam O v I D I V S Romulo populi vicini amnit, rem contractum nocuisse scribat, quod a Famstulo inter pastores educatus esset, & aliquam do oues pauisse crederetur; PLINIus tamen testatur, pecus aliquando unicum Romanis

3쪽

fuisse vectigal, & non modo in magno habitum esse honore hoc studium, sed & apud eosdem diutissime durauisse; Cui calculum suum ille ipse adiecisse & antedictis contrudixisse videtur; de senatoribus Romanis viris alias honorati simis postmodum quod ipsi

suas pauerint Oura referenS. Quemadmoedum autem Omnium rerum, ita & huius successsu temporis secuta est mutatio; siquidem increscente luxu pecus illis tantum tribuisse pascendum Romanos, qui tenuiores fuerint fortunae testem praeter alios habemus I UUENA L E M. Quo res nostris deuenerit tempori bus, quodque nonnisi infimae sortis & humi repentibus nominibUS . OueS tradantur custodiendae, cuique satis constat; Verum tantum abest ut nobilistima etiam ingenia illarum hodie abiiciant curam, Ut potius ipsis Principes omnem moueant lapidem, quo sua conseruent ovilia, & iura salua intactaque maneant haut ignari singularis quam praestant utilitatis; Hinc etiam est, quod apud priscos illos in ovibus Omnes collocatae fuerint diuitiae. Namque quin pecunia & peculium pecori debeant suam nihmenclaturam nullum est dubium; Pecoris vero nomine cumprimiS tunc temporis, venisse Oves ansam praebet credendi pnaei tantissi

4쪽

mum v ARRONI s hunc in modum iudicium: quaserepedum i vestrium, quas utilitatis caresa deprehensas homines innumerum, ut monsuest rent, primae non sine causa putantur oves os hintae 9 propter utilitatem, P propter placiditatem I Moxime evim naturae quiet em tibbmae favi ad vitam bominum; ad cithtu enim laetis caseum adhibitum , ad corpus restitum N pebles attulerunt Quorum usum eximium sacrae literae pluribus locis itidem commendant, praeprimis autem eiusdem Sapientis Dmus ille Proverb.s . hane facit mentionem:

Agni sunt ad ves oram tuum, ta Boedi ad aeri pretistra Susciat emi, ffcienter Bah bis De caprarum in cibos tu , , in necessaria domus tuae, γ ad victum ancillis tuis. Hisce pondus quoddam magnum Viri rebus domosticis exercitati silmi I OR AN Nis COLERI in Oecon.sua rurali E domestica p. m. ao. addunt

5쪽

Elusi Gieli ueti, has ex reich morben mar, hi tineiser init belli mos unigeheli fulite. Ipse quoque

KLOCKIus hanc decantatam ovium utilitatem in Lib. a. de Aerar. ωρ. s. n. 2I. neqUaquam reticere potest, speciatim omnia ibidem referens. Sed quid opus est, plura adducere rerum testimonia, cum ipsa res cuiusuis testaetione fatis loquatur. Quod cum ita sit, eo magis mihi gratulor, quod hanc commenda tione & auspiciis illustris Domini Praesidis, materiam de re tam utili agentem, nec adeo tractatu indignam suscipere licuit; Cuius immortali laude decoranda erga me beneuolentia uti nunquam non, ita in hac elaborationei egregio effulsit . documento, quod cum ad ipsum virum illustrem, tum ad eiusdem timstructissimam Bibliothecam aditus semper patuerit. Ceterum quum non possim quin im firmitatem & ingenii mei imbecillitatem fatear, quod ipsa Qrsitan res easdem sit prodi, tura: Seero tamen a quocunque, si errauero, me eo facilius impetraturum veniam, quod non ea, quae huiuS materiae amplitudo, &dignitas, sed quae ingenii mei tenuitas, iudiciique imbecillitas permittunt, promittam, accuratiorem elaborationem diagaciori relin

quens aetati. . Sic igitur. .i .

6쪽

FELICITER l

DE OVIBVS EARUMQUE AFFINIBVS.

DE IURE OVIUM IN GENERE.

Orma & qualitatibus, praesertim si extra terminos

Europae vagemur, multum inter se differunt oues, siquidem in Peru regione oves ad asellorum maβnitudinem, Iongis cruribus & crasso corpore Crescere, iisque praeterea caput longum ad effigiem Cameli esse testis est CARDARus d. rem varιet. Lib. I. cap. 3LSic o LAVS in descript. Gent. Sept. Lib. I. cap. . refert, quod Insula Gothlandia arietes siue verveces producat ceteris robustiores & proceriores, quibus quaterna Vel octona Cornua crescant: tantumque serociae a cornibus m tuent, ut tempore coitus, nisi serra vel lima demantur, Ceteris animantibus sint nocumento ipsique pastori r belles. Et B o E T I v s Q Seotiae deseripi. secit mentionem montis cuiusdam in Gareota Scottae regione cmundorstaurei ab incolis appellati, ouod ciues in eo flavae sint, dentes coloris plane aurei habentes, carnes Vero Velut Cr co tinctas. Nec praetermittendum quod HERODOTVS de Arabia affirmata esse nimirum ibidem duo ovium g nera. admiratione, maxime digna, quorum unum caudas habeat tam longas, ut non sint tribus breuiores cubitis: alterum vero ad cubitalem latitudinem caudas gerat. Praeter has referente Io B. E ODI No in Method. histori cap. . L E O A F E R Historiem se vidisse amrmanit ovium Ae- Ay9tiarum caudas, quae pondere libras quinquaginta ἔinterdum vero centum viginti aequarent. Ideoque Unumquemque pastorum doctum esse debere arte Fabrili, ut plostella faciant, quae singularum Ouium caudis subiis

7쪽

subligent, super quae caudas ipsas alligent. Quod idem

BELLONIus atque HIERONYMUS CARDAMus tradiis

derunt. Verum cum haec plane fidem nostram excedant, Iatius est, Vt et in te credamus Io H. LUDOLPH. is histor. sua Acthiopic. m. r. cap.ro. Mirabile, dicenti, id genus ovisum in oriente atque frica fatis notu hic quoque fr*uens est. Caudas tam obesu habent, ut minima decem vel duodecim libris; maximae interdum ultra quadraginta pendent. Igitur necesse est plostellam suppomere, quo tanIum onus eo commodius post se trabere minui, neque humi laceretur amcorrumpntur. Ds his muris aecipienda sunt, quae in striscus H braeorum inter alia pinguia cremari iubentar; qum se feriale nomen sud isios extat ' Hularis vero O maci Durti illia tam nostrarum ossitum, quam aliorum animanum cauia ea vocatur. Praeter sin POLYD. Lib. r. ciuium in Scotia meminit, quae ne id quidem, quod omnibus ani. mantibus commune est, habeant, cum praeter rorem eo lisem nudum bibant potum, adeo ut etiam a pasoribus de industria a fontibus arceantur, qua do experientia sit cognitum

Dod dure bibere illis sit exitiale. tu . . .

Ceterum cum nobis Ouium siue alibi, sue in Europa& nostris regionibus existentrum naturam explicare non sit propositum I, sed de iure, h. e. quod iustum est circa oues ageret ideoque ea/tantum quae annotatu digna ac . ad Onomalologiam, necessario timctant, persequamur. Esse autem Ouem G genere bisulcorum non modo ipsa Ioquitur άυτοφα, sed huius etiam rei testem habemus AnisTOTELEM: ouis inquientem, bisulca est, forcipem enim pro angula babet. Praecipue vero famosa eius est stolliditas atque simplicitari quibus asino nectuaquam in serior esse videtur, Cum & ABLΤANus cribat: mis se laus inepti mis sunt moribus se aninam degeneribus ; cui haut d 7ssentit ADAMANT LUS3 In suis. dicens, ingenio se proditio . ηθες, Le.sem cis vel suis itia, . hinc dicitur

8쪽

homo stolidus et quasi ovis ingenium rcferens. Idcirco an Is TOT FLES quoque Lib. 6. Animal. ouem appellat πασον τετεἄποδων κάκιςον, animal omnium quadrupedum simplici muri l deoque si inplicis ac stupidi ingenii homines quandoque dicuucur oves, sicuti Plaut. Baraiae M. V. scen. r. amabo, quir has buc oves adegit' Et nos dicimus: eei' ein einfallis Ethais Quandam tamen desensionem ab

ipsa natura insitam, merito iis tribuit Propertius in verbis: Non solum taurus ferit uncis comibus hostem, Verum etiam instanti Lesa repugnat ouis. lAssiciuntur alias hoc nomine ipsi fideles, et a Saluatore nostro pluribus vocibus vocantur oves, indeque Can nistis in hac significatione vox est usitatissima, et integrum Tractatum Canonicum MICHAEL DE ANI MYGMinscripsit: De ouili et Potiris vestate. Sicuti quoque in

Canonibus omnes animarum rectores; in i pecie vero Episcopi solum et superiores vocantur pastores. v. A GusTIN. BARBO s. d. Iur. Ecclesiast. Lib. a. Tit. III. n. 37. et GLoss A in L nor reddentes, in ven. ARCHI MANDRITAE . C. desumm. Trinitat. dicit, quod Archimandrita dicatur ab deest Princeps, et ΜΔhον quod sit ovis: hinc-que Archimandrita idem sit ac Abbas, qui praeest ovibus, i. e. Monachis: Quos quandoque lupos esse rapaces

addit MARCELL. FORTUNAT. Ir. d. veritat. et error. P. F. n. NI.

3. III. . Oves BAR TOLO dicuntur animalia minuta in I. o aesss de abi. et veniunt appellatione pecorum. I. a. g. . ff. ad L. AQv I L. g. r. Instit. d. L AQVIL. I. la. F. a. ff. d. vsu rahabitat. Nec obstat 9. o. Instit. de Uu et habitat. ubi oues a pecoribus distingui videntur in verbis: pecorum vel ossium; Etenim res erit clara, si comissa correctione CVIACO, qui pro vel legi vult veluti) statuamus cum Io H. TΗo-Μ A p. m. de Nox. animal. cap. 16. n. Is. seq. particulam vel non distinguere oves et pecora tanquam res specie diuer-

9쪽

sas, Sed legatum Um ovium a togato usus pecorum: seu esse notam noui exempli siue casus; Aliud enim est legatum ovium, aliud autem pecorum. Ceterum inter se differunt oues et grex ovium; hoc amplius, illud strictius est interpretandum: veluti ovium grege Iegato cuiusuis generis oves continentur arg. l. v. ff. ise Leg. 3.PAvL. Lib. I. sentent. Tit. α Quemadmodum quoque

Germanica vox Sibailabs er est generalis, et complectitur subie in Belt,och mel, gilbercti riiuge, qui t

men omnes excluduntur per vocabulum Strase, uti Pronunciarunt in Curia Promnmiti Saxonisa, in Termin. AEGID. Anno IDa. Praeterea agni Ouium appellatione non veniunt, quod enim statutum est de his, in illis Io- cum non habet per L serius legatis. I. onibus. Τ. de Legat. s. ubique Gog. Hoc tamen hodie in Scabinat. minus obseruari, sed Geradae plenae cum ovibus meminini genc riS, eiusdem quoque generis agnos adiudicari testatur.

oues decem constituere gregem patet ex L sim Τ. de sibin g. ID In sit. d. Leg. Glos'. in s. sed si gregis. Insiit. d.

rer. Eis fit A L Ε-l hal. pro tor d. vi bonor. raptor. Indo quaestio nascitur ' an grege ovium legato, si totus dei de grex ad unam perueniat, illa una debeatur 3, Dubitandi annam praebet, quod grex legatus sit, qui in una Oue Consistere nequit, unde videtur illam non deberi, cum interita rei legati hi ipsima extinguatur. I. aa. d. Legat. I. Ly ff. de abig. Sed respondetur per,si grex legatus. δε sic: de D t. quod Legatum uniuersitatis siue auctam siue diminutum fuerit, liue ante siue post mortem , testatoris, ad legatarium pertineat. Vnde legatum gregis stri extinguitur, si perueniat ad unum tantum caput. Laa s ... Iegni. 1. Qil illam unam ouem quae reliqua est, lagator cis putere. Ρmtest actione in rem, cum legato grege, ut EU quodani toto, singulae quoque ejuS partes legatae

10쪽

Censeantve, argumento , a toto ad partes ducto. V. SCHNE ID VIN. ad d. f. si grex legatus. Instita ad Legat. Illud autem procedit saltem in leFato proprietatis, non vero usi fructus, Namque usustuctu gregis legato atque ita deminuto, ut grex amplius dici nequeat, ususfructus quoque extinguitur. l. M. Τ. quib. ν a. Uufr. extini ex hac ratione, quod viusfructus sit ius in corpore, quo sublato et illud perire necesse est. I. a. ff. de usu fr. LVD-

Cum usu Ssructus non ita amplius sit gregis uti proprietas, quae singulis rebus quasi inhaeret, iuxtasTRu v. in notis ad Tract. ANTO M. MATTH. de successionibus cap. s. m. II. Idem quoque dicitur grex licet per substitutionem aliarum pecudum totus postmodum renovetur. l. II. pr. Τ. de pignorib. Grex enim ipse substantiam non mutat, quod substituta ei alia sint capita. l. γα Τ. d. iuic. et L aa. Τ. d. Leg. r. Non ab re hic quoque notandum esse existimo, quod si quis dixerit: dono tibi gregem meum, aliena etiam capita, quae sunt ex numero gregis contineri, quia nomen gresis est uniuersale. I. grege autem legato. F. d. Leg. a. et dispositio uniuersalis per dictionem meum non restringitur. l. MARCELLVS .df. d. R. V. Quae res tamen aliter sese habet in dispositione generali, quia illa restrii gitum veluti si quis dixerit: dono omnes serum meos, tunc ii, qui non sunt donatoris, in donatione non conti

nentur. I. seruos. d. Leg. s. v. FRANCIS C. CARD. MANTI C. d. tacit. et ambig. conuent. Psi ra. a. Lib. II. Ti. v. n. U.

I. V. Exigit instituti nostri ratio, ut paucis etiam de ovibus, quae carum nomine in Gerada significentur, nune videamus. Oves communiter ad Geradam, nec ad shonis

salitiam largitatem; Porsengab; nec domestica cibaria URufilleil; pertinent. v. STRU V. in Designat. rem Gerad. Qu9d eleganti quoque confirmatur Responso a Scabinatu