Disputatio juridica. De exceptionibus. Quam divino fretus auxilio. Consentiente amplissimo in electorali ad Albim academia ictorum ordine sub praesidio Dn. Christiani Krembegk ... publicae disquisitioni subijcit Buchardus Paltzovius RuppinoMarchicus.

1쪽

physimu Consulti imis, rerumfforensum usu ais experientias sant imis

simis.

Consuli Reipublicae uster hulanae Spocstatissimo. Dn. Fautoribus, Promotorib/u e re 'ecti ea nilis in is omni honoruis ob eruamia cultu pro quem du Hanc disputationem inscribita offert Burciti Palizov. Α.

2쪽

sTRI Esu CHRISTI.

Q Im definitio maximam lucem afferataret,quae controvertitur, nec ea JCtismat ,riam quandam tractaturis unquam negligi oleat, quo magis,quid res sit,intelligi possit: id oq; nos non abs re facturos, sit statim ab initio definitionemExceptioni raemittamus ensemus. II. Definimus stam eam cumVVesenb.inparatit. C. λ Excepi. n. i. insin. Quod sit defensio,qua certis ac iustista eius auxilium do tribuitur,adversus intentionem Summa autem earum divisio est , quod quaedam sint temporalas seu dilatoriae quaedam vero perpetuae seu peremptorice. vpestantvrs Inst de except. Ib eo Arum.Z - b s --a IV Temporales seu dilatoriae dicuntur, quae ad tempus nocent, utemporis dilationem tribuunt hoc est incertum tempus actionem institut m

porales. io. I .deExcept. l. V eoaemcer classidis. ih. vi. V. Harum tria sunt genera: quaedam enim iudicium respiciunt quaedam ad litigatores reseruntur quaedam causam ipsam complectuntur Zang. par 2 de Excepi.

3쪽

Exceptiones quae judicium respiciunt, in dupli

ci sunt consideratione: aut enim eo tendunt,ut judiciu prorsus declinetur aut tantum differatur. Tr illi Tre v. o 2.dis'.afth.i VII. Prioris generis sunt Exceptio incompetentiali praeventionis, iecusationis tu dicis. VIII: Exceptio incompetentiae, reo convento tunc competit,cum eo in loco vel apud eum magistratum,ubi apud quem coiiveniri non debeat, agitur. ' LO'ult C de Except Lance et in tract.de o cis Praetor in causci vir ω. de Excepi. IX. An autem haec exceptio locum habeat in judicio dissamationis, lis est y Negat hoc Andr Gril. lib. I.ob erus. ms cui ios subscribimus ex L aei amari. C. de Ingemmanumisi.

X. Pari modo quoq; quaeritur. An eo casu,quo Aca' demicus magistratus merum imperium &jus gladij habet. studiosus alibi, quam in loco Academiae delinquat, judicem competentem habeat Rectorem, an loci delicti ordinarium Nos, non attenta distinctione inter studiosum Clericum&Iaicum, posterius defendere annitemur Hunm in Auibeor. C. Ne liuspropatre. cap. .quaesit. XI. Praeventionis dicitur, cum actor causam uno

judicio coeptam ad aliud judicium trahit: aut Reuspen dente in uno judiciolite, alterius fori esse coeperit, proindeq; lari praescriptione utatur. Lub accepiwNSo.f.Audie Gei lib. I. obsier. 29. XII. Exceptio recusationis judicis appellatur,qua reus judicem recus aliquod eius persona non sit idonea:

puta propter inimicitiam capitalem scis. de lib. cos aut propter imperitiam subdistinctione tamen juiis: item

propter cognationem aut affinitatem alterius partis. c. ccedens. . ut sit non conisarta uniciversi o. quam ε

4쪽

natus tanquam suspectus recusari possit Vod negandum arbitramur, nisi omnes asses res sint suspecti, aut major pars eorum: aut unus tam magnae autoritatas sit, cui ali contradicere non audent Menoch. dear,.luc. eq.bb. a. casus Bocr. ecf. o. XIV Posterioris generis, quo scilicet iudicium tantum distertur, tu ut Exceptio loci non tuti temporis angusti,&seriarum. XV. Exceptio loci non tuti reis tunc competit, quan do aut in loco judicii multos habent inimicos capitales,

aut incarcerationem vel aliam iniuriam timent, ν retus.s exquib.csus major. Is sciendum. τύ .ad Trebι XVI. Et hac exceptione opposita, let rei acculotis ad eorum petitiones a iudicibus,dummodo tamen cautionem praestent Iu DICI SisTI, salvus conductus

cure ad locum judicisvenire,& ibi jus suum, innoce tiam deducere possunt Zang. pari. Vnde Excepi. Ia n. in . a. ssi uis in iudicio. n. Ir qui caul. XVII. Quaestionis autem est An violetur alvus conductus in eo,qui ob maleficium aliquod fuit captust Id quod negatur, si modo maleficium fuerit notorium,

XVII . Temporis angusti exceptio est , ii nimis Aa brevis

5쪽

hrevis terminus datus sit Reo ad respondendum id clio,

XIX. Et quamvis jure Pandectarum susiniat, si citatio vel Edictum in causis illibus intervallum decem

dierumta peremptorium csjunct. .isjure in cau- iis criminalibus trium dierui vitio .de publjudis. jure novissimo so dieru cotineat, .lut l. quisemet quomodo sequandisaeo Cattamen hi termini hodie judicis arbitrio committuntur, qui eos considerata qualitate personarum vel causae: item locorumq; ditantia,abbreriare vel

XX. Feriarur dicitur,cum quis eo tempore,quo serensibus negotijs jure dicendo Magistratus vacare solent,citatus fuerit. t te ct .defer. XXI. ais est, and ijs competat,qui occupati non sunt in messibus sententiam aientem ut veriorem amplectimur,quam quoq; tenet Mes b. in com. adiit.f. de

XXII. Et sic deprimogenere Exceptionum dilatoriarum Sequitur secundum,quod est, earu quae adlitigatores reseruntur: quales sunt, Exceptio legitimationis personarum con tu maciae&impedimenti.

XXIII. Exceptio legitimationis personarum potissimum opponitur ijs,qui legitimam personam standi in judicio non habent,ut est pupillus, minor c. qui absq,

tutorum curatorum consensu neq; litem intendere Req, excipere possunt. . . a. qui Coer anae injurinon hab.Liag.initium .de post. XXIV. Obstat dicta exceptio Baianitis ex excommunicatis. Cum n excommunicati ianniti amplius non sint cives Romani,sed hostes imperij, nullis actio. nibus

6쪽

nibus quae juris Romani unt,experiuntur. l. i, reus FG publbud.Job. Montan in defensur.n.2o. XXV. Pari modo quoq; opponitur ijs, qui alieno nomine agere volunt, quales sunt procuratores, si ab ,

mandato ut quidem cum mandato, sed mutilo Minsu D ficienti compareant. I M. C. de procura. rigdefendis exquib. cain. in posse beatur is procuratorem. s. se e cepi. Gei lib. I. ob pracf. 4 . XXVI. Item si personae vel mandantis,quod constituendi jus non habuerit.ίIι. αδερrocur. vel mandatarii, quod constitui non potuerit, ob ij ciatura aut si causa ea jusmodi,quae procuratorem non admittat. Treui ae M. a. dedi . 2Ciss.

XXVII. Sed hic non commode quaeritur in iv qui I .annum excesserit4 8. attigerit possit,esse procu

ct iij. XXVIII. Difficilis quoq; hic sese offert quaestio; An scilicet absens in publici judiciis,per procuratorem defendi possit Distinguit reuel. voca. vis. M.th.s cum

quo nos distinguit mas, si capitalia sint, lis cumReo contestata, ut procurator exceptio causae de jure ob incine queat. DIng agydeprocur L s. C. de accusat L M. C. de procurSin vero capitalia non sint,sive lite contestata sive non recte absens per procuratorem defenditur. Τῖ. C.

7쪽

XXIX. Contumaciae exceptio est,quae ex parte acto ris oritur, si scilicet actor intermino citationis non co- pareat,sed contumax existat. reus de ipsius cuntumacia potest excipere,ac petere, ut non tantum terminus pro circumducto habeatur verum etiam actor ad viatica litisq; sumptus reddendos reo condemnetur. eum quem y.inpr.f.dejud.Bart. in auis. quod exi. C. de dilat Turmfin prax tit de contum. ct adjud non venienti. ιθ DXXX. Exceptio impedimenti est, quando reus exci' pit de impedimento justo ac legitimo, quod intermino citationis comparere nequeat. Sin vero impedimen νtum iniustum ac affectatum sit,&reus sui copiam non faciens, in praesumta sit contumacia, aeque in expensas actori solvendas condemnandus erit LGancimus. GJoae

H V. si quis in dic. non obtemp. XXXI. Absolutis sic duobus exceptionum dilatoriarum generibus, superest, ut laetertio, causam ipsam

concernente agamus,

XXXII. Huius generis sunt: exceptio praeiudicialis, quae opponitur actori qui prius alia actione experiri tenetur, antequam actionem propositam movere possit. Liundum ic fit fundi. I. . de excepi. X XIII Item exceptio plus petitionis,cui locus est, si actor,vel xe,vel tempore,vel cause,vel loco plus petat. s Temporales. o. v. alioqui. U.de excepi g, siquis agens. II. cu eo'. In de ac Sic quoq; exceptio inepti Mobscvrili bellii. I Vendet Suestiet in exceptforens explanat. cap. Exceptio generalitatuis incertitudinis libe t. versexceptio generalic.rtis stet S c Andr Getthbaiobe pract o Q.n. ixctob )σ.n s. Item litis pendentis, qua utitur reus, sit lis de ea re, quae in iudicium deducitur,coram alio iudi

8쪽

XXXIV. Similiter huius ordinis exceptio est eedendarum actionum,quae competit fideiussori contra debiatorem,qui ab illo debitum judicatum exigit ad hoc, ut ipsi si deiussori solventi de bitum actiones suas creditor adversus principalem debitorem, confideius res c dat ι mandatum. s.ccum os . . uis defessors'. o c. dejusores. 3.Ps.de fideiussor. I. cum alter. N. C. eod. XXXV. Sed quaestio anceps est, An ejus etiam particnomine, quae ipsum solventem contingit cedenda sit actio fideius risit a ut eadem a confidejutaribus repetere possit an vero saltem cessio,quod attinet ad partes reliquorum fieri debeates Posterius ut veritati proprius defendemus per ea, quae tradit Harim. Pistor.lib./.quas. jur.quaest. S. mr Oseqq. XVI. Movetur&illa quaestio:Anactio insolidum contra quemlibet ipsorum,an vero pro rata cujusq; ce, di debeatλEt in solidum cedi debere actionem concludimus.vide Harim Pistor. quast. I.n iis vermisce turmati tu 2, n seqq, XX xvii Hujus item classis est,exceptio excussi, nis,quae competit fideiutaribus conventis acreditoxe, antequam principalis excussitas fuerit. v. . . I. Otrines. in Enchinae cepi. cap. Except. excusi.

XXXVIII. Sed hic a Dd. quaerisblet; An, si fidei utar se obliget tanquam principalem debitorem assuriunsubpichiridentrii beneficium excussi is amittat Z Id

XXXIX. Sunt deniq; hujus farinae: Exceptio pacti demon petendo intra certum tempus uena exceptio satisdationis, appellationis classertae vel non devolutae: Exceptio ne reus conveniatur, ultra id,quod facerem

9쪽

XL. mucus a de Exceptionibus dilatoriis seu tem

poralibus:succedunt nunc ordine,peremptoria seu perpetua , quae semper, it supra diximus agentibus obstant,&iem,de qua agitur rimunts. pedantur.versperpetua Inst de excep/.lI f. eod. XLI. Harum quaedam vel ab initio nascuntur,vel

postea novis de causis existunt. 22. Com. cap. a. ins .is ad Rubr. C. de except. n. XLII. Prioris generis nascuntur aut ex eo, quod factu est ut sunt exceptio doli, erroris, non numeratae pecuniae & similes aut ex persona creditoris aut debitoris, ut exceptiori Cti Macedoniani &Nelidam Treat voca.

XLIII. Exceptio metus datur adversus petentem id, quod metu promissum est. l. I. Couodm .eisuc ut ex ceptio doli contra eum, qui dolo malo quid petit. a. si stem averittin risi . e dolimati except. XLIV. Quaestio hic occurrit non inani. An exceptio doli contra succcstarem autoris,qui dolo fecit, compotat tibi distinguimus,an successsor rem ex causa lucrativa,an onerosa acceperit. Priori casu contra eum competit, posteriori non item. M. f. de Autoris. . LA. . de doli matio metaexcepi. si rem. . de excepi taetaldos 7.lib. derio. XLV. Erroris exceptio, quae &mfactumdicitur,con petit reo , qui sine causa aliquid per errorem promisit,

dum causam promittendi putavit subesse, quae nulla suit Di. vers merbieratiata Zh.t. XLVI. Exceptio non numeratae pecuniae datur ei, qui spe futurae numerationis, se pecuniam accepisse in chirographo consessus fuerit, quam tamen revera non accepit, si Membru U.b.t est M.tit; non numerata

10쪽

YLVII. sed I hic intricata ae nodo sese offert qua,

stio; An scilicet reus audiatur, si post definitum ac pra stitutum legibus tempus, puta post biennium. dictam

exceptionem opponere velit megativam,ut juris rationibus magis consentaneam tuebimur, per textum. Hi, post mulιum temporis exceptionem opponere non potes. Inst. deliterar obliges siquas incra. S. sns . Ol. n contra 2ιόω. f.ιί Cri non numer.'cun. Et ne quidem si onus probandi in se suscipere paratus sit. Don. i4. Com Stoe ad. δ.n.

2I. C. de non numer. Iec n.

XLVIII. Cti Macedoniani exceptio est, quae non tantum filiola milias, sed etiam patri utri utq; luccessoribus datur ad impugnandam actionem,qua creditor petit pecuniam ipsi filio familias improbe mutuo datasTa.l se spater.p. .s.ct L .f utvictior.rrte adSci m

e ualedon.

XLIX. Sed dubia quaestio est inne filius familias huic exceptioni possit renuncia res ibi negantibus adstipulamur ex . tamen si υ. . ad SciumMacedon Faum.

L. Exceptio SCti Vellejani datur mulieri ex intercessione sua obligatae 2.f.ι. Ingas fa Scium in Ibana paternam.r. seq. C. d. r. LI. Multis modis hic quaeritur; Numne mulier huic beneficio SCti Vellejani possit renunciare Et licet de hac qua stione Dd judicia admodum varient, aliis simpliciter id negantibus, alijs distinguentibus nos tamen sententiam aientem amplectentibus modo mulier dei sthoc suo jure prius certiorata fuerit, calculum no