Summa corona confessorum, magnifici ac reuerendi D. Mauri Antonii Berarducii Vigiliensis, sacrae theologiae doctoris & magistri, in quattuor partes distributa. Clericis ac religiosis omnibus perutilis, ac valde necessaria. Prima quarta pars Secunda p

2쪽

In quo littera a denotat primam paginam, b, secundam.

u. mercatorum conuenΑuari qualitates. s. tio. 4.b Avarus inebriatur absintluo ibidem ambiorum tria genera possunt fieri

Aufum quare sit et ei coloris. 61. Cambium ad minutum &eui id non

3쪽

Cambij veri definitio 66. Γ Amnum emergens potest aeri-Census unde dicatur, eius definitio. dere in tribus easibus 44ἰ69 sint , ICensus est duplex ibi Daemonis astutiam decipiendo et Census contignatiui&reseruatiuidi eatores serentia 4ytiso. Debilum. I Censuum costituendor regula .so. Depositum debet restitui Census consignatiuus est duplex. o. Deposito non est utendu . ibidem Gnsuum plures pecies ib. Depositum facere cum spe alicuius u ensus annuus simpliciter an emi& eri est usura. δuςndi possiti si . Detrae loqui sit. Τ qa Centus emptione duplex fraus ac Detrahentem audire,quando est morP Ruitas esse potest ibid. iles ummCensus perpetuus redimibilis , an sit Dominium directum vel utile riuan

is si uia nabere dicitur. ca,

Commodium proueniens ex mutuo, Donatio.

v si usur oportet ut sit pretio esti q* '

ero cessante,ut possit deipso conue Mere actionem quando Ileeat

Condationes tres apponendae incon Emens rem citra dimidium preti ia.

.tractu vendici us ad tempus,ne si sti. ii faciat fiuctu, suis,. ig

vlurarius. ει. Emi non potest,quod no est in re nee

C Ddmones quae requirantur, ut pa in spe

ctum de retrovendendo sit iustum δ' 'Conditiones quae seruandae sint in eo

b.&sev i. Fama at sit restituenda Coronem Doctores eodςnatur . Famae rusti tuendae modus. 1 a

Fraus

4쪽

Fraus cambiorum faciendo eonum Intereis Cambliquando liceat quPtiones. M. rexe Pq. Fructus pignoris debet eomputari in Interficiens pro sui defensione an pecs rem, quando hac regula sillit, cet,& an teneaturi l. 46. Interficiem turem an teneatur a I.bFurquid prius debet restituere, sertus Iustitia pretii in ambiis unde pedes r.

t Iudiues quandri debeant terrogare

, m 'Licitatori accipienti rem ad ven

deridia an liceat retinere sibi adici uidominem iniost Oeeidens aut depretio. bPercutieras, ad tria tenexu . Lucrari an liceat aliquid in eambiis

Hominem EEdens in bonis ahimae, Lucrum ex glura quid sit. i. . 26.a an teneatur ad aliquid. in . Lucrum triplex usurariu potest inter Homicidium casuase,in plura de eo. venire in mutuo I aQ.b M.b.22 a. Lucri cessantis ratione an liceat ex muHomicitatum uolui rium, quod tuoaliquidilus cxigere. 1 δ .a modis perpetretur. 2. Luerum cessans describitur di circa

de Homicidio plura dubis. ω re j eum plura. I actiones asciat .a Ludus in quibus casibus est illicitus. Honor quomodo restitui debeat is at ba tactum neniens respectu solius te Niamare aliquem, quando sit is, porri est iniustum. οξ b

Infamare seipsum quando est moria. le. 7.bi lInfamare eontra iustitiam,quandocs Ereatores sumentes ad ambiui 8. 1V1 modo illieito, an possint ean Infamia quando induratura peccatis dem pecuniam dare ad cambium uenialibus. IS. cum aliquo lucro. 6.b Infamia aliq uando inducitur a pecca Mercatorum astutiae in augendo. uel tis morialibus i minuendo pretium . . .. 28. a

5쪽

Mercatores faelahtes monopolii, a Practum de retrouendendo isqvibuo quid teneantur 4. sibus Ussit arctari .HMeretrix an teneatur restituere pactum de retrouendendo diminuit . . - dupretio. ιιι. 48 .a Modus inhonestissimus cambiandi in pactum de retrouendendo uuando Hispania. i. 'i' praeseribatur, i libid. Monopoliorumaniquum est damnosia pecunii dupliciter potest tonsiderari. Reiputareae, premit paupertar. II .a.6 I. l. Δ . q. ' , i l . ii. I pecua quat lueeit in duo μιαι Mutuum verum. 26. p tinia permutaria est dupis, ibid. Mutuum interpretatiuum quid suis iecuniae auctorquis fuerit. I.a 37. pecunia instrumentum diaboli ibid. Mutuares emere differunt pecunia quando sit uendibilis,ev quan .ul non i. I AlbinNEgotiatio exas non est nec bo pecunia quare Dolist uendi, assign. na, nee mala,sed ex quibusdam δε multae causit fit beonditionibus rectahuntllicita,sraii pecunia abiens minus ualet quam prei dulenta,periculosa. o. s sens s. bNotamj stipula es scienter cambiat pecunia potest valere plus uel minus licita,ptecant mortaliteri, N. octo rationibus so.b Nundina ut repertae. i. 1 66.a peeuniatum copia 4opria iacit Ir Nundinς principales Itadiae&aliarum tiaeambiorum usuraria. a.a prouinciatiam quassim . perieulosum est consulere legistas de

permutatio rerum uenalium si dupli-

Orsendi potest homo dupliciter de pignoribustrenuibuscadit usura.

έ l. ι pretii iusti definitio. l . .bi pretium ustum est duplex. i. 8.2 pretium naturale non stat in indivisi: .

PActum de solvemio interessep bili ibid.

Pactum adiectionis in diem ibid. Pactum de retrouendendo duplicuero astitutio quid sit. a. potest seri Nd Reititiui, satisfactio in quo

6쪽

pedit aliqudiri a consistutione ali spectes tertiaeetmMorum. ε . Ead Restitutionem an tefleamus ti Spe coctilia cambiorum. 't.b listi Deciis fiohaec decima cambiorum. Restituere quis debeat. ab.&kq. 7 .b Restituendum quid fit,&eul. II. Species undecima cambiorum. 73. Restituendiumquando sit, , inqui

bus casibus haec regula fallatiae .li i

Reuhtutio quomodo sit facienda e q. - 'arminiis solueindi litteras eam-b.&is. 1 bij, qtiado intelligatur. 7. a

Restitutio ubi sit facienda. s. Testator an patiatur, si haeredes non de Restitutione damni facti in perso soluunt eius debita. q.bna. o. 3.a s. Teletes quas do teneantur restituere Restitutio pro quo occiso sit facienda. quia voluerunt examinari i 1.a M. - besa trus inuentus an,&cui restitui Restitutio pro occiso quanta sit faciei lac beat. 7.ada;&quibus. 23.a. bRes inuentae quando, quomodo de Vbeant restitui. r. bRes uenalesistimanda secundu usum Tyandens ad tempus,an possit in te

hominum. 37. 3 rim fruetiis percipere et a

Res tanti valet, quanti vendi potest, de Venditione plura. q. a quomodo intelligendum. 8. a. Venditor an teneatur semper vitium 62. rei manifestare. q. bRem, pretium nemini licet habere. Vim ui repellere licet ata a. Vita hominis non est pretio estimabi Reaecepta in pignus an possit aliquis lis as .auti. 46. Vsurarius debeat ne prius restituere Resper usuras accepta non transit in usuras,an debita tua dominium usurarij. 3 . Vsurarius mentalis an teneatur ad re Res venales tripliciter possunt emi stitutionem at auendi. . a. Vsurarius mentalis, tripliciter intelligitur ibis. Viar

7쪽

Vsura unde dicatur rus a quid pro mutuo ut 3 a sortem, non Vsura est eontra ordinem naturae it ratione mauui, sed quia ei alia de-.cqntra omnes leges ibi. beatur at.b Vacae viibus permittantur ibid, sura qua commR-qr inui m fis Vsura dicitur morsus,in vorago.ibid. . He, Maratu Pro multis sit s. Vsutaedet nitio,&eius explicatio.2M 38,b.&seq. in , iij, illi Viura non potest cadere ubi non intex sura circa contrastus de rei uenis uenit mutuum a b dendo . . . . iii ' Vsura an sit tradere rem pro re ab solo Usura circa contractus cesuales ηρα tel. 7. Ysera circa cran actus ambiorum.

Vsurariae fraudes plurimae. 8.a oto. o. sequen. Vsura, iniustitia in cambio reali petVsura non est, ovando datur aliquid litteras A

8쪽

CONFESSORUM,

Magnifici, ae Reuerendi

Vigiliensis, Sacrae Theologia D choris, Magistri.

sv MMARIUM MATERIERUM

Quae continentur in hoc quarto Capitulo.

Mundo homo tenetur ad restitutionem rei aliena. Qua disserotia est inter restitutionem, satisfactionem . Avieιι acquisitum, scilicet contra absolutam Domini voluntatem, Obligat ad restitutionem. Acquisitum contra liberam domini voluntatem,dumscillae exigitur per viam extorsionisAEbligat ad restitutionem. tum eum ubera domini voluntate. Quando donatio erit illicita respectu donantis, ubi declaratu quis

nare non potest.

Qui accepit dono ab eo, qui hcto donat, eo quod1perat aliquo eruiatium, fauorem a donatario; si ipse scientes accipit eum intentione non faciendi, vel seruimi. enetur illud in conscientia, Utituere. Qui aerepit aliquod si tum ex errore persona, non potest illud ad se

pertinere.

Qui damnifieat νοximum in bonis, rumpe commismem,quamper omissionem, reprimo conturbando. o Periaratur quando aliquis tenetur ad retitiationem, damnum reficia do . eoquὸd impedivit proaimum, ut non posse acqunrere aliquod oscium,beneficium,aut aliquod aliud simili bonam. a Tenetur etiam, quando proximum damaseat,eius bona deuastando, Secunda Para. A M

9쪽

Summarium.

vin declaratur, quando teneatur pro damno alteri indirectὸ facto enisum saluaret. I Declaratur ad quantum teneatu damnificansproximum, falsum teβι Mando eontra illum. I De desinit. d quantum teneatur homo damnificans proximum per Omissionem,idestnm adimplendo qua tenetur. I Dicitur, ad qua teneatur, quiproximo damnum aliquot ratione in

teresse parit quidsitoteresse. quo species habeat. Is sterem damni emergentis est duplex, idest intrinsecum. extrins eum, ubi declaratur, pro quo teneamur damηum. interesse rem

x Se itur interesse tueri esuntis, decla rantur partes desietitiones a Quasdo aliquis e rudum malitueratur,quo sit restitutioni obnoxisiis a Qui proximum damnificat perse,aut per alium,quamuis non ex interinone ,sed sua tamen culpa, tenetur de damno. I Declaratur, quando depositarius teneatur pro deposito 4se malὸ eu

a QMndo depositarivspeccet, utens deposito , aut teneatur pro illo, ac etiam eius baudes, depositum consummando a I Quando homo teneatur rem inuentam estuuereyetiam si eius vominus ignoretur, aut possessorem non babevi. di Coral

10쪽

De restitutione, Sprimo in communi.

ESTITUERE ut verbi compositio ostendit ridem est, o ubditerum quempiam in suum locum,&ius statuere, hinc sequitur, ut dum quis rem alienam occupat, postea rem illam,siue eandem numero,aut in specie,sive aequiualens in integium reducit pro aequalitate seruanda,restituere dicitur. Vnde fide verbo.&rerum signiti l .plus eis, sic habetur plus esse in relli tutione,quam inexhibitione: nam exhibere et praesentiam corporis praebere restituere autem est etiam Possessorem facere, ut si quis raptus,in trusus est, non restituitur quamuis exhibeatur, idest libere permittatur permeare nisi ad pristinum locum suum statuatur. Ex quo sequitur, ut restitutio proprie locum non habeat, nisi ubi

ratio debiti interuenit, siue sit per ablationem iniuriosam, ut in deuastatione,siue damnum illatum , siue per rem lublatam periurium,aut rapinam,sive sit cum domini voluntate, ut in mutuo, caeteris contra: ibus: nam si quis dederit mihi centum dono, pro quo gratitudinis causa ego tantundem resero, non est dicendacis rettitutio. Cum autem relii tutio sit actus commutatiuae Iultitiae, quae consiliit in quadam aequalitate δε conseruare Iultitiam sit de necessitate salutis,consequens est, ut quod iniuite detinetur, sit relii tuendum de necessiitate salutis, sicut enun auferre alienum ei peccatum mortale, quia est contra praeceptum Decalogi non furtum facies sita retinere alienum inuito domino , est mortale, quia contra aequalitatem rustitiae, ut ait D. Thom.

Et quamuis restitutio,& satisfactio quandoq; confundantur, ut promiscue .

Vulgares utroque nomine utantur, maxime cum habeant affinitatein quanda I NU 'satisractio enim in restitutio ad Iustitiam commutatiuam peltinent, secun '' dum D. rh. quo iupra, nam utram fit secundum aequalitatem rei ad tem,enim ' 'vero qui inuma aliquein laesit, adaequalitatis menturam debet ei satisfacere Veruntamen multis rationibus differunt. Ierant. Prima sumitur ex parte materiae, nam restitutio exigitur,quando laeditur Iu nitia in rebus exterioribus,ut durn quis rem alienam occupat, satisfactio aute exigitur in actionibus,& passionibus iniuriosis,ut cum quis proximuin verberat, aut conuitiis afficit,4 similia Secunda differentia sumitur ex parte eo Q. rum, quibus fit restitutio, fatisfactio; restitutio enim proprie fit lolis: minibus Tatisfactio autem non solum hominibus, sed etiam Deo,eique prs-cipue fit. Quoniam licet in proximum contingat etiam peccare, ex quo aliqua ratio satisfactionis ei debeatur, tamen proprie loquendo in Deum solum peccatur, ideo Propheta dicebat, Tibi oli peccaui , non enim in proximum et fio scelus elset, nisi Dei auctoritate prohibita esset. Tertia differentia in . . sumitur ex diuersitate effectuum, nam per restitutionem solum cessatur a peccando, dum enim homo est in mora restituendi ,semper est in actu peccandi: per satisfactionem uero remittitur peccatum quantum ad penam, remissa culpa, quem estemim sortitur virtute passionis CHRISTI . Quarta disterentia est,reltitutionem non esse poenitentiae partem , ut est satisfactio, sed prae-

ambula ad illam, quatenus per illam homo cessat a peccando, disponit ad

poenitentiam.

D qua relii tutioarivi persecta dispositio ab homine fiat ad penitentiae Sa-

, cramentum

. . .