Commentarii de sanitate tuenda in primum lib. de re medica Aurel. Cornelii Celsi

141쪽

ianum 3 item alterum interponendum ;es in otio versandum. Illud fateri jure possumus, nihil penitus in proposita remipp. aut CELSUM aut GALENO reperisse lib. 2. quod non antei a vetustissimo Autore, b II HippocRAT hoe Aphorismo comprehensum sit semel , multum e repente vel varaιare , vel replero , vel alesaeeramel refrigorare . aut alio quovis modo vus movere parieulosum est. Omne enim nimium natura inimicum est Paulatim vero quod fit, id tutum est, cum alia , tum maxime , ubi ab uno ad aliud facianda mutatio est.

Ohinem etiam laborem

citius vel puer vel senex , quam insuetus homo susctinet. Atque ideo quoque nimis otiosa vita utilis non .

est, quia potest incidere laboris necessitas.

Multum eum omnibus in rebus Piteri Ctum in serendo labore consuetudo po- senes est. Εjus rei argumentum longe essi- solitum eaeissimum est, quod cum pueri a se-iem se ne propriae natur ratione ad omnes inur voluntarias actiones sim inertiores , ad

142쪽

tistente autem multo aptissimi, hos Insolita tamen insoliti labores tangant quos luVenea, illi modo hue assuerint susque deque 'R

terunt. Nimirum ita sane ut, ut ii nertia sis articuli musculique tigrescant lat 4otioque ut sic loquar enerventur, labo nis in nriosis vero diutina exercitatione mutuo trumen que attritu durentur Aes proin eon ' 'It sueta motio 'utore etiam GALε No bos' fit non solum minime alit , sed rilectat mat. quoque, ut contra si insolens est, pro Gal. s. tinus tum displicet, tum fatigat. De i Dixinique quid quaeso eonsuetudo non potest, quae non ad corporis modo cura hi nomtionem , veru metiam ad fingendos ani potest. mos ipsius instar naturae est Quare εω ιη. hujus rei sedula observatio nescio quid salubris doctrinae ad vitam omponendam adserat, scilicet ur quisque statima teneris annis postergatis fortunae ludibriis , animum adjungat, quae duo ut beare suum possessorem is decorare certo possunt , ita longiore usu hexin . parere , i in ipsam transire naturam solent. Ut perquam sapienter insdrierit, eo ultum esse ab initio staram,

SI quando tamen insuetum

aliquis laboravit aut mul et plus quam selet , ctiam

143쪽

is qui assuevit huic jejunio

dormiendum est multo magis si etiam os amarum est, vel oculi caligant aut venter perturbatur. Tum enim non do

iniendum tantummodo jejuno est, sed etiam in posterum diem permanendum , nisi cito id quies sustulit. Quod si factit in est , surgere Oportet,

lente paululum ambulare. At si somni necessitas non fuit, quia modice magis aliquis laboravit , tamen in

gredi aliquid eodem modo

debet. Lassitu D symptoma innod sueeedere ab

do quid ribus solet aut immodicis aut inusitatis lassitudo est Graeci nominanto ealfactis scilicet supra iustum reiculis Lassitu mustulis seque nimium tum sicea- somnus is tum excremento intra hae attractomede praepeditis. Hui affectui siquid aliud tur somnus opitulatur , non solum , qui

144쪽

sessa labore membra quiete recreat, Verum etiam quia arefacta humectat , rigidula emolli , impedita excrementis liberat. Ac primum ne illud quidem

ab HippocRATE dictum ratione caret .m p. I.

Ubi eortus aborare experit, quiete lassitu Aph. .dinem protinus iari. Quoi si id quies

facit, quanto magis necesse est somnus faciat, qui scuti cum illa m est, ita ad isthaec omnia longe est esncacior. Is namque in hunc usum nobis a natura S mmas. tributias est , ut spiritus animalis jugi a cur a cerebro defluxu circa loticnis volun ' l . 'taliae munus insumpti refice; enitur. Id tu, ani- namque ex eo constat, quod post gra rnanti- via exercitia proeli vitate quadam a bus sitaturae ultra eum ad somnum feramur tum altius dormiamus sic ut praesentissimum eontra pervigilia cie medium in unico saepe labore positum sit, quemadmodum HORAT ius hoc , tro innuere Som- visus est Trans Tyberim nant , somno num i

quibu ess opus alto. Atque hae a quiete Orcoin fessis artub is commoditas aeceiit. me uti Cujque hae levior censeri cbet, quae som quom ni beneficio integidas concoctionis no comeli. Dormientibiis enim eator spititus coctioque vitalis inaugescit, atque intus eir nςmea munus oneoctionis distinetur, quo 'ς ' sit ut omnia naturae effluvia sistantur meliusque subinde alteretur , quicquidua ventre ac primoribus venis erudi

inest adimenti: Quasi sane causas , ni -

145쪽

arx COMMENTrnm si totius humectatio sequatur. Iam siquid motivis organis liquamenti aut erassioris tumoris insedit , id quoque per haec tempora tenuatur, subigitur. aeqeatur se ad exhalandum fit idoneum, qui rectus ut patet omnis ab exaucto per somnum calore proeedit. Ipse aior viribus jam tum omnibus expeditu libere agit , seseque agendo confirmat augetque, ad nulla amplius motionis organa distractus. Videt ieet

ut multa actione facultates voluntariae minuuntur , ita naturales contra invalescunt Ruisiis lac hae dormientibusi validius is vigilantibus segnius agunt, ita illae e diverso per somnum magis Griantur , e vigilibus in assidua sunt lan Lassati Mone. Porro dormiendum hi jejuno non est potius quam saturo est, idque ne natu- ά ibo in ad conficiendum ventrieuli alimendor tum distracta , tardius resolvat , quod Pit articulic masculisque lassitudinis atae.

tum intulit. meque vero hae ipsa a

tura quum in fatigatis supra proprias

vites sit afflictah satis commode utrique vacabit offici concoquendo Cibo in exceptum ventriculo alimentum , stoma aequando discutiendoque id excrementi chum quod per vehementes labores ad organa. recepto, motionis tractum , ibidem impegit. Qua ii, doauidem insitus nobis calor quem na- fertur irae etiam nomine dignamur admissis in ventrem epulis paulo minus omnis.

146쪽

ad ima tenetralia corporis recedens extrema tali sciit suoque amat seu nuinin aliquo tutelari privat. In quibus ciamen extremis eum lassitudinis affictiis potissimum figatur, fieri aegre potest, ut a cibo dormientibus quicquam satigatio aevetur somnus somnia labore RG nunquam inutilis , T sicca- ita tu in demum saluitis habetur, ubi β' pcorpus natura calidum ac siccum est ut quod tanto libet aliori eget au inimiam ectatione , quanto gravius semper a. labores olffenditur Omnibus enim ex siceitates laborantibus somnus Authore GAEL No maxime idoneus M, sicut GaI 'vigilia contra apprime inimica in Mith. te add cstas CELSUS existimavit Ra-jore dueta dormire 4 labore ejunum posse si os amarum est , si oculi ealigant , aut venter perturbatur. Indieant enim signa haec cumula signatam in vasis allem inque ventrieui filio

nimietates fuit se quae nimietas non lumaerae alidis taeeisque orporibus taeei lis. dete soler. Ergo os amarescit, quoniam huiusmodi sapor bili flavae proprius est , eumque ventriculus gulae totique intus isti eommunis tuniean merito impatiit oeuli autem aligant, cum qui ex bile resolvitur a litus e stomacho ad caput subvolat, ae

falsis imaginibus visi os spiritus inrua

147쪽

ri4 COMMENT. ludit. At alvus fusa redditur depresso

ad intestina amaro excremento , quOrum vim excretileem hi istud aeri

monia provocat a veluti stimulo suppungit. Sane his apparrentibus notis , neque lassitudinis affictu sub ruina quiete discusso , non tantumm

do jejunis ait CELLUS dormiendum est , sed in osterum quoque

diem permanendum , ut omni rationeae via orporis humectatio quaeratur. anquam tamen severitatem illam veterum in jejunando non usquequaque semper hic oporteat sectari , quin potius modum aliquem propositis e-bus adhiberes, ne corpus immodicis siccatum laboribus se nutrimenti sub-1nde fluctuans inopia , non solum nutilam ex somno humectationis fluctum peteipiat, sed contra potius inde penitus tabescat, Cujus rei gravissimnm Authorem habemus HIPPO GRATEM,

nans, humidum quod ines vacuaistes. Siquidem hac sola ratione corpus humectati ex imno Onxingit, quod hoc durante ea quae parum cocta ventri vanisque supersunt calor validius edomet, in utiles succos palliumque nutrimenta felicius convertar. Id quod minime futurum est orporibus supra modum inanibus : Nam unx

deficien venas sanguine P illa α

148쪽

somnum excoqui in ii odiceque res Som Icere solant, ali humectarive non item ejVnos Quippe non alia via eos saepe in a uua bitus synii triam vindicamus , qui nimia carnis atque adipis mole ne Iantur , quam somno a laboribus matutinis, ante cibum imperato. Ergo si extenuationis periculum ex hoc genere somni defessis orporibus impendet , satius utique fucrit pauculum quid atque humidum prius cenare ac tum demum somno se dare. Talis

enim cena quia concoquitur facili , haud aeque diu naturae operam distune r Quia vero plenitis humectat melius quoque ariditatis per motiones contractae vitium eorrigit. Porris soluta per quietem lassitudine , surgere convenit ac lente paululum ambulares, ut laeida hae membrorum dimotione impacta ipsis superflua somnisque jam ope tenuata commodius e

valenta

Comi ni deinde omni

bus sunt post fatigationem cibum sumpturis, ubi paulum ambulaverunt, si bala, neum non est , calido loci,

vel in sole vel ad ignea,

149쪽

ungi atque sudare , si est,

ante omnia in tepidario resideres, deinde ubi paulum conquierunt , intrare dc eLcendere in solium, tum multo oleo ungi, leniterque per fricari, iterum in solium deccenderes: Posthaec os aqua calida fovere , deinde frigida Bah eum his fervens idoneum non est. Ergo si nimium alicui migato pene febris est , huic abunde est loco tepido demittere se inguinibus tenus in aquam calidam cui paulum olei adjectum si deinde totum quidem corpus,

maxime tamen eas partes quae

in aqua fuerunt, leniter perfricare ex oleo , cui vinum de

150쪽

DE ANIT TUENDA II omnibus exercitatione defessis humectatio salubris est. Ipsa si sub otio

ae somno arefactionis vitium non conquievit unctionibus inuoque ae temperatis balneis recte quaeritur Magnas hae ista vires ad levandas solandasque lassitudines sortita sunt Nam solidis Balneae plus justo ieeetis salutarem madorem dulcς immitant, durata emolliunt, tensa re itione, Iaxant, ideoque ab omni dolore in fasga- incant, tum quaecunque subeutaneis in t s uti- locis coierunt tenuia ae fuliginosa ex las. crementa foras per utem exigunt , Proetivitatem sonini qui paulia post cibum vehementer sit profuturus , inducunt In quibus lene omnibus plus unc iones valeres balneas intelligendum est Caeterum novisses oportet , haec ista praesidia non nisi cibum sumpturis conducere, saturis vero eruditatis atque

obstructionis causam iraebere Qua Balneae

namque ratione succos permovent ha- unc-

POCRATE , eos lavatione prohibebat, qui non longo anta tempore vel ptisana cremorem serpserant, mel quippiam biberant. Sed agedum fatigatorum hominum euis rationem prosequam Ae primum quidem deficientes balneo , non male

sua iniant unctio atque sudor, illa ad