장음표시 사용
4쪽
EORUM , QUAE IN RE PHYSICA RECENS INVENTA SUNT,
APUD LAURENTIO M BAsIL IUM up riorum permissu, ae Privilegio, proindeque hoe si ejus Physicae
6쪽
LECTORI BENEVOLOTYPO GRAPHUS .re phy sica desideres
amice lector, ex iis, quae hactenus Abbas Para du Phanias publici iuris sis it ,
postremum hoc ejus opus, ut & priora, latine redditum, nunc typis meis excusum, tibi exhibetur. Sane tibi, mihi, auctori ipsi male me consuluisse arbitrarer, nisquattuor primis physicae voluminibus , quintum hoc post annos plures elaboratum , adjicerem : ut enim auctor ipse testatur, sine hoc manca per hos dies physica esset , Nin quo quae recens de aere praesertim in Anglia, in Gallia , in Italia detecta sunt, quaeque maxime chymicorum , & physicorum ingenia exercent, dilucide pertractantur . At neque ea tantum , sed alia ' pleraque in praecedentibus voluminibus tradita , hic amplius illustrata , ac confirmata invenies. Pluribus non te morabor, quum auctor ipse cur novum hunc laborem susceperit, & quae hoc ipso physicae suae additamenta fecerit satis diffuse in sua praefatione te doceat. Reliquum est, ut quod interpres me monuit, tecum communicem 3 spera re se scilicet fore, ut sibi vitio non ver-Α a latura
7쪽
tatur, quod barbaras chymicorum voces usurpaverit, aliasque ipse fortasse procuderit: si enim in quavis arte usitata vocabula non adhibeamus, ne longa quidem verborum ambage rem explicabimus 3 nova vero hac eadem ratione novis nominibus passim receptis necessario indicanda sunt . Haec eauca sunt , quaere non nescir cupiebamus: tu conatibus
nostris fave, quibus praeclarissimis phy-scae studiis pro xiribus consulere triti
8쪽
phoea in honore habita . is digna quae in bonorψ sti. Is hysea , seu risibilis naturae medium omni
ex parte dignissimum est , cui Sapientis otia concedantur. Est illud quippe novis semper, atque pulcherrimis cognitionibus suppeditandis maxime opportunum, quibus imbuta humana
mens, atque Ornata Summam capiet volupta
tem . Adde quod haec studia tum scientiis, atque artibus promovendis, tum patriae ornamento atque hominum felicitati aliqua semper ratione inservire possunt. Atqui ita de physica omnino sentiunt omnes ferme Europae nationes, Gallica praecipue, in qua homines summo loco nati , & titulis insignes, quique opibus aeque , ac ingenio pollent, sibi & gloriam comparare, & de optimis artibus bene mereri arbitrantur quum otia sua experiundo transigunt, ut Naturae visibilis arcana detegant ; atque hac in re inferiores ad aemulationem cxcitent. Iure enim sibi persu dent, se majus decus in iis disciplinis exco- lendis , quae humanam mentem illustrant , Matque perficiunt, sbi comparare, quam quod ab ipsorum conatibus disciplinis ipsis adveniat .Phψlade utilitas. Neque vero physca homini voluptatem dumtaxat parit, neque ipsa.tantum humanae mentis ornamentum , ac veluti luxus quidam Censenda est.. Immo vero utilitati maximae,
9쪽
6 PRAEFATIO.tidianae, perpetuae ipsa est. Ea quippe scientia est , quae innumeras menti, easque gratissimas perceptiones comparat, quarum cumulus humanae felicitatis summa est, quaeque humanam naturam ipsam perficiens , ejus facultates ultra earum fines promovet, atque attollit . Rei hujus mehanica exemplo st, cujus ope homo veluti in immensum suas vires auget ; Optica, qua oculorum vis in immensum Protenditur, quaque oculorum acies in senio hebetata , ac ferme inutilis pristino vigori , atque muneri veluti restituitur; ψdrostatica, atque DFnamica , quibus homo instructus aquae, . atque aeris elementa, imo & ignis pro libito ita diligit, ac moderatur, ut eorum actione modo sibi frumenta molat, modo arbores Se cet , modo metalla liquet, & malleis ducat, modo merces, ac commeatus convehat; modo steriles, atque incultos terrarum tractus apte ubigat, atque sincundet. Prifica nostra uniTersa . Quindecim ferme anni sunt , quum nos omnes physicae partes in unum colligentes opus perficere conati sumus, illudque aeque doctrina refert tam , ac perspicuitate laudandum, quo facile, atque cum voluptate scientia haec adindisci posset, imo vero & quo ad haec studia
capessenda animi incitaremtur . Est vero hoc Theoria nostra entium sens birium , quae quum universam physicam complectatur , univeryae naturae visibilis descriptio effecta est . Haec unde quaque, & jucundissimo aspectu cuique perspicuo naturam visibilem referens, ad sectatores illi comparandos, & ad scientiam hancillustrandam sortasse contulit. Post haec quaecumque causa suerti , primeae studium in omnibus civium coetibus Proinpagari coepit ; quo studio praeclara quaedam
10쪽
. ngenia incensa novit, quibusdam ἰηvent Is scientiam istam ditarunt , quo illa ulterius promota fuit . Porro isthaec ceteris pulcherrimis ejus phaenomenis, & illustrioribus ejus theorematis
addi, atque inseri merentur. Nova haec inventa ea sunt, quae hoc opere, quod nunc editur , collegimus tamquam pis cae nostrae universae supplemsnta . Hoc ideo feCimus, ut qui tum priora, tum posteriora
opera nostra legerint, habeant quidquid illustrius in re phy sca hactenus detectum fuerit , &priorum saeculorum inventis ea quoque mens
sibi comparare possit, quae tria haec posteriora lustra protulerunt. Quum vero Chemiae potissimum nova haec ὀnventa debeamus, in illius regno opus hoc magna ex parte versabitur , ex quo illa in apertam lucem proferre conati sumus.
Edus cum Chemia innitas. Quae quum ita sint , opus hoc necessario theoretica ad ebem iam protegomena continebit, quibus dilucide, & aptis figuris aere incisis, istrumenta praecipua, Praecipuos eorum usus , praecipua quoque Nincipia hujus scientiae proponemus , quae tanti per hos dies fieri coepit ; ab ea squidem magna ex parte ve-TRm naturae scientiam veramque physicam pendere compertum est.
Hinc facile colliges qua ratione haec additamenta plerosque illorum juvare possint, qui physicae, & chemiae operam navant docenti bus Charies, Sage, Furc y, Parci elix neque enim quae ab his doctoribus traduntur a ripere facile poterunt, nisi prius iis cognitionibus imbuti fuerint , quibus prosunda Ea , . tque sublimia, quae a clarissimis illis viris au